M JMk
CRM EN DE DOKTER
WELL11IDEMEID
KUNSTZINNIG JAAR
aszsskenhuis
vrij.,
uit'
APPéL
r BLU Fr m
NAAR
LINKS EN
RECHTS
T Jijdschrift
Hoe duur moeten geïmporteerde boeken zijn t
Poëzie over Aliesje: om stil van te worden
kundigen
VIJF JAAR KABARET
ZONDER FILTER
uunumhli imiii niMuTH
GÏSCH
II TE
f M. B. TH. SUTMAN
ziekenhuis sliedrecht
ATIQNAL B.V.
mm prijs
houding
mr H. Nelissen
„Publiek moet
inzicht krijgen
in de
prijsvorming"
eleid
laat
oek
i het diploma Diagnostic
gaarne verstrekt door a
■Heyde en Dr. B. HoenL'
"O) 8 22 22. WmP'
ties met volledige inlichtin.
richten aan de direktie
NIJMEGEN
id en België
LARS
LIEDEN
ERS
RS
SERS
SERS
RS
JÏS
SMONTEURS
MINGSMONTEURS
IENS
S
RKERS
'h 080-772141 zaterdags tus-
dags vanaf 20 uur.
tenteziekenhuis te Sliedrecht
is voor enkele
ende afdelingen,
ur voor een bepaalde afde-
ekening gehouden,
ne verpleegkundigen die 3
week willen werken en be-
ian met de voorkomende
e te doen (dag-, avond- en
nacht- en weekenddienst)
jenodigd te solliciteren,
sting kan gezorgd worden,
om inlichtingen en sollicita-
gaarne ingewacht bij zr.
/ijn, adjunct-directrice, tel.
35 of (078) 3 96 28 (na 18.00
BESTAANDE
IJITEIT
LKAANSE,
ÏCESSOIRES?
IPCENTRALE van
Iblasserdam
sserdam
e wordt op korte termijn
afdeling belast met de
geiden-administratie, de
de salarisboekhouding;
nderdelen van de groot-
kwartaaloverzichten voor
igrotingen en het samen-
rdig getuigschrift
daan in vergelijkbare or
ijk van leeftijd en erve-
85,- tot 2847,- bruto
naximum van schaal 1'
worden verstrekt door
van Hoovdonk, telefoon
e richten aan hef Hoofd
ilieke Leergangen, P-
Zaterdag 21 september
St
f KAMERMUZIEK-concer-
ten, georganiseerd door Konink.
jjjite Liedertafel Souvenir
des Montagnards, in de aula
van de Hogeschool Tilburg be
rinnen op maandag 21 oktober
;„et de pianist Misha Dichter,
waarna op 8 nov- Het Ned.
Kamerorkest- Wie het pro
gramma van negen concerten
wil hebben kan dit aanvragen
I bi) mej. J. Dijkstra, Gemulle-
hoekenweg 29b, Oisterwijk. De
NCRV maakt van enkele con-
I certen opnamen-
f AREND Hauer, o.a- pionier
jn de wereld van het amateur
toneel, neemt op 28 sept, in
Utreoht afscheid van het
I NCA.
SYNFONIETTA is de
naam van het nieuwe orkest,
dat in het verlengde ligt van
iet Eindhovens Barokensem-
ble. De banden met Het Bra
bants Orkest worden op prak
tische .gronden verbroken (E-
gE-leden vervulden diensten
in HBO). Pogingen om het
orkest in Brabant te houden
lukten niet. Vandaag is de
presentatie in Amsterdam. De
15 strijkers en clavencinist
staan o.l.v. Willem Frederik
Bon; Els Krieg is ooncertmees-
I ter.
PAUL Citroen, schilderij
en, tekeningen en litho's en
Norman Trapman, potterie ex
poseren van 23 sept- tot 17
oktober in bedrijfsrestaurant
IFF, Zevenheuvelenweg 60,
-: Tilburg- Dagelijks (behalve
a. en zo.) te zien tussen
15.00-17-00 uur-
I DE DAG waarop de paus
gekidnapt werd, heet een to
neelstuk van Bethencourt, dat
op 27 sept. in Apeldoorn de
landelijke premi(re krijgt. De
paus Lo van Hensbergen
wordt gekidnapt door een
joodse taxichauffeur Lex
Goudsmidt. Verder spelen mee
Enny de Leeuwe, Bert v.d.
Linden, Jan Apon, Frans Mul
der en Hertje Peeck. Regie
Karl Guttmann.
SUIKER van Hugo Claus
wordt door Globe weer op
nieuw gespeeld. Première op
2! sept. in Eindhoven. Opval
lende verschijning bij Globe
in dit stuk: Piet Römer. Ver
der spelen mee Pleuni Touw,
Hugo Metsers, Pieter Lutz,
nen-k Molenberg, Henk Uter-
wijk, Jan-Anne Drenth en
Jacques Fortuné. Regie Ton
Lutz-
NEKKA 74, de grote
kleinkunsthappening in het
Antwerpse sportpaleis, vindt
plaats op zondag 13 oktober
om 15 00 uur. Treden op: Ge
rard Cox, Willem Vermandere,
t Kliekske, Wim de Craene,
Astrid Nijgh, Magenta, The
Strangers, De Kadullen, Jan
de Wilde, De Elegasten, Zjef
van Uytsel en Rob de Nijs.
MARNIX Gijssen krijgt op
J oktober in het paleis op de
Dam officieel de Ned- Prijs
der Letteren- De koningin
geeft hem deze zelf.
I DEMIS Roussos is op toer-
aee door ons land. Op 30 sept.
tot hij in de buurt: de Doe
len te Rotterdam.
AN Krejci en Oldrieh Kul-
lanek zijn, althans in ons land
vrijwel onbekende Tsjechische
grafische kunstenaars. Hun
werk is tot en met 31 oktober,
van maandag t.m. vrijdag tus-
sen 9.00.17.00 uur, te zien in
Academiegebouw, Rapenburg
A Leiden en in foyer theater
aan de Levendaal 150 in deze
stad.
V.l.n.r.: Joost van Eijkeren, Frans vanHoek, Nicolien Hunfeld, Guido de Wijs.
j
DE GIDS-6-7: Een dubbel
nummer besteed aan de ver-
.^"flen van de neo-roman-
"5- tot in de „warenhui-
jen IS doorgedrongen. A. Con-
schrijft over „De ro-
to ische Christus", dat in de
towe Jezus-romantiek de
musgevoelens t.a-v. geweld,
C en Sezag tot uiting
en, nan de andere kant
naakt stukje kapitalisme
i fonsumPtiemaatsehappij,
v in klatergoud. Lau-
verbeekSriCreVeI le? in "Pe
I aan de macht"
tussen surrealisme,
rnm en marxisme. „De
Cnri k heeft dank Zi-J de
one van Marx een blijven-
Ha.i- ed gekregen". Anton
,.Bïn bekijkt de „neo-ro-
totische trend" in de film,
aantekenend, dat
®af£la van The Godfather
S"antlseerd is tot een geï-
vanta atlub van irrele-
beanv/w lguren' Jan Stroop
scho f ?en aantal romanti-
ziet s, r°mingen in de popmu-
terwijl Cornets de Groot
0*«"5 daarop onderzocht.
-d verder oa- nog een
m3n)" ,praak over de neo-ro-
en r'o k tussen Hans Plomp
Wi,rrb® Hellinga. „Leve het
fcmlL tWe|ten"- (De Gids,
lnSstr. 2, Amsterdam).
het pEPTENTRION-2: De ln
oit». jaiS gestelde informatie
in H-? Nederlandse cultuur is
li» nummer gewijd aan de
de m jUW?e boekdrukkunst in
e Nederlanden (Elly Cockx),
i P enaar Co Westerik
üSJ!le"ri,eprodiukties (Hans
«edeker), het zoeken van Ne-
ruimt naar evenwicht in
numte en milieu (P. Ruys-
haert), Mamix Gfjsen (Mar-
Janssens) en de politieke
Er ln BelKië <Adr- Ver-
'/Sept. Kerkstr. 1.
""tosdonk dorp).
„Om met Don Quichocking te
spreken: het is een hobby, die
wat uit de hand is gelopen",
zegt Joost van Eijkeren wan
neer hij vertelt over het Caba
ret Zonder Filter, dat binnen
kort vijf jaar bestaat. Ge
groeid uit een TiLburgse mid
delbare school (9t.-Paulus)
heeft dit cabaret zich ontwik
keld tot een groep met pro
fessionele aanpak. „De tijd
van bruiloften en dergelijke
feestjes is voorbij" aldus
Joost. Voor het komende sei
zoen hebben bijvoorbeeld alle
schouwburgen in Brabant en
Limburg Cabaret Zonder Fil
ter geboekt. Nu cabarets als
Don Quichocking en Neerlands
Hoop -zich van dat speelvlak
hebben teruggetrokken ligt er
voor hen een groot werkter
rein, want cabaret is in ons
land een geliefd product.
Van de oorspronikelijke mid
delbare sehoolgroep zijn er
nog twee over: Joost van Eij
keren zelf en de pianist Frans
van Hoek. In '70 ontstond het
eerste avondvullende program
ma, nadat gevraagd was op
een open dag van de Tilburgse
schouwburg enkele niumimens
te doen- Wat ze brachten sloeg
zo aan, dat er nu in vijf jaar
zea avondvullende program
ma's gemaakt zijn. Drie jaar
geleden werd meegedaan aan
het amateur-cabaretfestival
Cabaretten te Delft, waar de
tweede prijs werd behaald;
het jaar erna vielen ze niet
meer in de prijzen, omdat een
te geroutineerde indruk
niet passend blijkbaar werd
gemaakt.
Het is nog steeds een hobby.
Joost zit op een kantoor, maar
wiii volgend ja-ar geografie
gaan studeren. De activiteiten
met Cabaret Zonder Filter lie
ten zijn studie Nederlands
kapseizen. Vanaf dit seizoen
wordt er dan ook alleen nog in
de weekends gespeeld, waar
bij men gezien de agenda
toch wel aan het gemiddel
de van honderd voorstellingen
per jtaar toekomt. Ook het eer
ste meisje, dat sinds kort deel
uitmaakt van het cabaret, Ni-
oolien Hunfeld, heeft als crea
tief therapeute overdag haar
werkzaamheden in Utreoht
Hetzelfde vak wordt beoefend
ln Amersfoort door Guido de
Wijs, de broer van de reeds
befaamde Ivo en de pianist
Frans van Hoek studeert aan
het Amsterdamse conservatori
um eüavecimbel. Voor zijn
hiuis aan de Frans Eren-sstraat
1.10 (tel. 013-676295) in Til
burg heeft Joost van Eijkeren
het rode cabaretbusje staan,
waarmee hij na werktijd het
land doorcrost, onderweg de
anderen oppikt, om naar voor
stellingen te rijden.
De teksten ontstaan meestal
in w-erkweekenids in onderling
overleg; een enkele ma-al
wordt individueel gewerkt.
Frans van Hoek zorgt dan
voor de melodieën e.d. Vanaf
half augustus tot november
wordt ieder weekend gerepe
teerd in Tilburg, woiar ieder
een dan weer thiuis is. „Ja, er
wordt maatschappelijk-kritisch
gedacht", aldus Joost, „m-aar
het is misschien méér een ko-
misoh-humoristisoh signaleren
dan kritiseren; een relativeren
naar links en rechts. Het pro
grams, dat we momenteel bren
gen heet „Appèl voor hands".
Deze titel is geïnspireerd door
het voetbalveld, waar het pu
bliek voortdurend appelleet.
Ons voetbalveld wordt dan de
maatschappij, waarin wij
staan te sppeleren. Op 1-8 ja
nuari a.s. wordt in Tilburg de
première gebracht van het
nieuwe programma „Dank u
wel", waarin de dankbaarheid
ironisch benaderd wordt. Ik
denk dat onze humor vooral
ligt in het koppelen van we
zensvreemde elementen aan
elkaar, hetgeen soms zelfs tra
gisch kan zijn. Maar mensen
moeten wel kunnen lachen.
Dat weet je trouwens
nooit. In ons vorige pro
gramma verwachtten we steeds
een reactie op een bepaald
grapje, ma-ar het kiwam niet.
En zie, bij een van de laatste
voorstellingen was het ineens
raak. We improviseren veel,
zodat het nooit vervelend
wordt steeds maar weer het
zelfde programma te draai
en.
Het publiek van Cabaret
Zonder Filter heeft in het ver
leden vooral bestaan uit mid
delbare scholieren en studen
ten. Nu daar het schouwburg
publiek, dat enigzins anders
geaard is bijkomt, zijn ze toch
niet van plan zich daarop af te
stellen. „We zijn geen pretma-
ohine als Van Duin" zegt
vvt* nf. i _ii i 1 .1 nvt4 nmn 11 nl n Unf a*« QOTi 4* rt 11 rtA V\rinlmr»nl llKc nnK
Wie wel eens een Engels
boek koopt ruim dertig
procent van onze bevolking
kan Engels lezen, blijkt uit
een pas gehouden enquête
schriKt vaak van de prijs;
soms is het bijna eens zo duur
als in het land van herkomst.
Daar wordt nogal over gemop
perd. In Amsterdam is dezer
dagen The Englisch Bookclub
gevestigd, die een collectie
Engelstalige boeken aanbiedt
tegen prijzen, die circa 25%
en vaak zelfs meer lager lig
gen dan die waartegen ze nor
maal in Nederlandse boekwin
kels verkrijgbaar zijn". Niet
door deze vestiging van Smith
en Doubleday, maar omdat we
als Nederlandse Boekverko
persbond al enige tijd over
tuigd waren van het feit, dat
voor het publiek de omreke
ningskoersen voor import-boe
ken erg ondoorzichtig zijn, ligt
er een plan op tafel om in dat
systeem verandering te bren
gen. Dat zal niet alleen de
lezer wat meer duidelijkheid,
maar in de meeste gevallen
ook een prijsverlaging opleve
ren", aldus mr. H. J. M. Nelis-
sen, voorzitter van deze orga
nisatie-
„In de klachten zit zoals
dat altijd het geval is wel
iets redelijks", zegt hij. „Alge
mene regels zullen in bepaalde
gevallen voor de een te krap
en voor de ander te ruim uit
vallen. Voor ieder artikel, dat
geïmporteerd wordt liggen de
prijzen ho-ger dan in het land
van herkomst. Daarbij komt,
dat de BTW door het exporte
rende land niet afgetrokken
wordt en wij de BTW (4%)
erbij moeten berekenen. Dan
komen daarbij de kosten van
het importeren zelf, die zeker
bij kleine orders nogal oplopen.
Om dan over import-betalin
gen vla de banken nog maar
niet te praten; alleen voor de
betaling neemt een banik al
gouw een bedrag van f 2,50
tot 5,-. Voor bedragen bene
den de f 5,25 komt er dan
voor ooeken uit b.v. Amerika,
gauw 45 procent bij, waaraan
men zich stoot.
Er ligt nu een plan, aldus
Nelissen, om te zeggen, dat
met ieder geïmporteerd boek
1,50 extra gemoeid is. Hef
daarop dan, afhankelijk van
de prijsklasse, nog een in het
algemeen lager liggend per
centage. Het gaat erom, dat
het publiek inzicht krijgt in
de prijsvorming van het geïm
porteerde boek. Daarnaast spe
len natuurlijk de importeurs
een rol; met name de alleen-
vertegenwoordigers, die meest
al in bulk inkopen en voor
Nederland de prijs vaststellen.
Daarbij wordt uiteraard het
apparaat van deze importeur
apparaat van deze importeur
in ons land verrekend. Die
prijs ligt dan hoger dan de
omrekeningsfactoT- Dat is wel
redelijk, want een dergelijke
importeur biedt de service, dat
volledige buitenlandse reeksen
hier aanwezig zijn, worden
uitgezuiverd en aangevuld etc.
Dat is bv. met de Penguin-
reeks het geval".
„We staan natuurlijk niet te
juichen bij de vestiging van
die Engelse boekenclub", aldus
Nelissen. Dat zij met het im
porteren van honderden exem
plaren de prijzen lager kun
nen stellen ligt voor de hand.
Bovendien komen die boeken
nog eens uit de koker van
twee uitgevers. De vraag i3:
oponeer ik redelijk? Maar wat
moet :k hier met een Ameri
kaanse uitgeverij; dat is van
niet zo'n groot belang. Het zou
anders liggen als het om een
Nederlands bedrijf ging. Dat
Doubleday als Amerikaanse
uitgeverij wat experimenteert
op de Europese markt is niet
zo vreemd, al wordt dat door
ons niet in dank afgenomen.
Of dat succes zal hebben???
Er zijn tienduizenden betere
boeken, dan dit fonds weet
aan te bieden", meent de
voorzitter van de Boekverko
persbond.
W. H. Smith and Son Ltd
Engeland en Doubleday and Co
Inc. U.S. zo luidt de volle
dige naam heeft aan de
Leidsestraat 52 in Amsterdam
kantoor en showroom dezer
dagen geopend Twee firma's,
die samen goed zijn voor
24.000 man personeel. Het sys
teem, dat ze voor ons land
bedacht hebben berust op het
geijkte systeem: een vast lid
maatschapsbedrag, waarvoor
je vier boeken per jaar mini
maal moet afnemen. Ieder
kwartaal kun je een keuze
maken uit 50 titels. De eerste
lijst die aangeboden wordt be
vat vooral belletrie.
De actie van deze club
die overigens niet aan huis-
verkoop doet berust op een
marktonderzoek in ons land,
waar reeds drie miljoen En
gelstalige titels per jaar ver
kocht worden. Daaruit blijkt
o.a. dat 95 procent van de
geïmporteerde boeken in de
Engelse taal is. De Nederlands
talige boekenclubs hebben
een marktaandeel van bijna 20
procent. Zij die relatief meer
boeben lezen dan de gemid
delde Nederlander, zo blijkt
uit het onderzoek, besteden
verhoudingsgewijs veel tijd
aan net lezen van kranten,
weekbladen e.d. en kijken
minder vaak naar t-\^., reizen
veel, bezoeken theater. Naar
welstandsklasse gezien blijkt
dat de hogere klassen (dat
was 56 procent van de Neder
landse bevolking in '70) in
datzelfde jaar verantwoorde
lijk waren voor 71 procent
van de boekenaankoop in vo
lume gerekend en voor 76 pro
cent van de waarde. Het vrou
welijk gezinshoofd is in aan
tallen boeker nog steeds de
belangrijkste koper (52 pro
cent tegen 29 procent de man
nelijke gezinshoofden), maar
bezien vanuit het bestede be
drag ontlopen beiden elkaar
nauwelijks. De vrouw neemt
39 procent van de boekenaan
koop (in waarde) voor haar
rekening; de man 36 procent.
Hoewel tweederde van de
aankoop uiit belletrie (vooral
ontspanningslectuur) Bgt,
neemt de markt voor populair-
wetensohappelijke boeken
overhand toe. Het onderzoek
constateert daarbij, dat de En
gelse pocket in ons land veelal
voor het dubbele van de En
gelse marktprijs wordt ver
kocht.
H.E.
In Moskou worden kunst
werken kort en klein gesla
gen, omdat deze abstract zijn,
omdat men niet wil zien of
juist ziet hoe concreet deze
eigenlijk zijn. In Antwerpen
moesten er vier honderd poli
tiemannen aan te pas komen
toen veertig mensen een to
neelstuk wilden zien, waarin
een aureool van Cyriel Ver-
schaeve afgehaald wordt. In
Nederland wordt in dezelfde
week de begroting van Cul
tuur, Recreatie en Maatschap
pelijk werk ingediend, met
een verhoging van 31 procent
of één miljard gulden. Moge-
Joost; „We hebben liever wat
minder publiek, dat onze tek
sten acoepteert dan dat we
omgekeerd onze teksten aan
passen aan een ander publiek.
Ons accent ligt vooral op de
presentatie, de mies-en-scène
en de mimiek; aan een betere
belichting werken we- Maar je
merkit, dat er een nieuwe ge
neratie aan het ontstaan is
dat signaleer je met name op
middelbare scholen die
practisch niet meer te interes
seren is, koud noch warm er
gens van wordt. Dan zegt een
oudere generatie prompt: er
moet maar weer eens oorlog
komen, dan ga je de dingen
wel weer waarderen! En dan
hebben wij weer een lied
je".
In Zeeland hebben we in
het verleden wel enkele keren
in Middelburg gespeeld, maar
dit jaar staat alleen deze pro
vincie met Friesland bij ons
nog niet op de agenda, vertelt
Joost van Eijkeren, die ook
het administratieve gedeelte
van het cabaret verzorgt. Wel
b.v. en hij weet dat uit zijn
hoofd op 28 september in
Dorst, 1 november Waspik, 2
november Breda, 18 april
Roosendaal, 10 mei Zuindert.
HENK EGBERS
lijk irriteert dat laatste ook
een aantal mensen in ons land,
zoals de irritatie in Rusland
en België de afgelopen week
oplaaide toen daar enkele ma
nifestaties plaatsvonden, die
onder de Russische en Belgi
sche crm's vallen
In kunst en wat daarmee
samenhangt zit namelijk ook
een stuk irritatie opgesloten.
Waarom? Max Horkheimer
zegt het misschien wat moei
lijk, maar wel duidelijk: „Het
kunstwerk is de enige ade
quate objectivatie van de
eenzaamheid en de wanhoop
van het individu. Maar kritiek
t
in kunst is heden meestal ver
vangen door werkelijke haat
en de slimheid van gehoor
zaamheid". Of het „de enige
objectivatie" is, is een andere
zaak, maar het is zeker een
belangrijk element- En daar
voor betalen we niet zo graag
in een tijd, dat we deinen op
een weivaart, die aangezien
wordt door velen ook poli
tici voor welzijn.
In het pas verschenen boek
Aspecten van cultuurbeleid
formuleert Henk Schaafsma
het als volgt: „De noodzaak,
spanningen die voortvloeien
uit de wijze waarop vormen
van menselijk samenleven zijn
gestructureerd op te heffen,
levert in mijn opvatting de
belangrijkste motivering voor
een cultuurbeleid. Voor ver
mindering van spanningen is
allereerst nodig, dat mensen
de situatie waarin zij zich met
elkaar bevinden herkennen"
De kunsten, die daartoe óók
een bijdrage leveren brengen
onderhuidse spanningen naar
de oppervlakte. Hat is meestal
niet zo'n prettig proces. Het
betalen ervoor is net zo iets
als het voldoen van dure dok
tersrekeningen, waar je de
smoor over in hebt. Maar in de
meeste gevallen doe je het
maar, omdat je weet, dat er
een stukje gezondheid tegeno
ver kan staan. Daarom zijn de
oplopende CRM-rekeningen de
doktersrekeningen van een
welvaartsmaatschappij.
Liefhebbers van prettig in
het gehoor liggende muziek
kunnen hun hart ophalen aan
een plaat van het Engelse Ka
merorkest dat werken van
Britten, Hindemith en Respi-
ghi speelt. Van Britten een
jeugdwerk, waarvan de oudste
elementen tot zijn negende
jaar teruggaan: de Simple
symphony, welke hij op zijn
eenentwintigste het licht deed
zien. Meer een suite dan een
symfonie eigenlijk, met z'n
aan Tsjaikofsky en de hij
Britten onvermijdelijke Pur-
cell ontleende thema's. De vijf
stukken voor strijkers op. 44
nr. 4 van Hindemith maken
deel uit van zijn in 1927 ont
stane „Schoolwerk voor in
strumentaal samenspelen" De
ze vijf stukken kenmerken zich
door de eisen die intonatie en
vormgeving stellen. En ten
slotte is er dan de ongecompli
ceerde derde suite van oude
dansen en aria's van Respighi:
ongecompliceerde speelmuziek
die van het raffinement in de
vertolking moet hebben. De
herkomst van de plaat is wat
mysterieus. De vaste dirigent
van het Engelse Kamerorkest,
Raymond Leppard, werd ver
vangen door de Spanjaard En
rique Garcia Asensio en de
opname werd blijkbaar in
Spanje gemaakt en door de
Westduitse platenfirma Chris-
tophorus overgenomen. Nogal
een omweg dunkt me.
JOOP BARTMAN
Britten: Simple symphony;
Hindemith: Vijf stukken voor
strijkorkest; Respighi: Oude
dansen en aria's. Engels Ka
merorkest onder leiding van
Enrique Garcia Asensio.
(Ohtristophorus SCGLX
73799).
De naam van de componist
Tuma zal veel minder mensen
iets zeggen. In de meest voor
de hand liggende naslagwer
ken is deze dan ook niet te
vinden, hetgeen te maken zal
hebben met het feit, dat Oost-
Europa ook in muzikaal op
zicht maar half gekend wordt.
Tuma was een Tsjech van ori
gine en leefde van 1704-1774
een fig-uur uit de laatbarok.
Hij studeerde bij de meer ge
kende Johann Fux of Fuchs in
Wenen, die vooral naam heeft
gemaakt met zijn opvattingen
over contrapunt (boek Gradus
ad Parnassum) en als bewon
deraar van de Palestrina-stijl,
waarbij invloeden van Corellie
en Torelli niet vreemd zijn. Tu
ma draagt het stempel van
zijn meester; heeft met deze
invloeden de ontwikkeling van
de Tsjechtisehe muziek beïn
vloed, hoewel ook Haydn en
Mozart zich wel eens aan hem
gespiegeld hebben. Dit stukje
geschiedenis geeft het kader
waarin de vijf Tuma stukken
(twee partita's, twee symfo
nieën en een sonate) geplaatst
moeten worden. Het is zeer
welluidende en plezierige mu
ziek, die tevens de overgang
van de barokperiode naar de
18e eeuw (vroegklassiek) te
kent- Het Praags Kamerorkest
geeft er een uitmuntende uit
voering van, zodat het uiterst
genoeglijk is om er naar te
luisteren.
F.I.A. Tuma: Partita d-
moll-, Sinfonia B-dur, Partita
A-dur, Sonate E-moll en Sinfo
nia A-dur. Prager Kammer-
orchester (Barenreiter-Musica-
phon Rote Serie BM 30 SL
1235).
H.E.
Het was, meen ik, Reve die
als eerste in een van zijn wer
ken een handelende persoon
liet zeggen: „Kunst, jongen,
dat is toch allemaal maar flau
wekul"- Een uitspraak die
voortdurend door mijn hoofd
speelde bij het lezen van TY-
MEN TROLSKY: LIEDEREN
VAN WEEMOED, WANHOOP
EN WAANZIN (Bezige Bij -
14,50, 208 pog.). Uitgegeven
dus in de lelijke BB-poëzie-
serie, d.w.z. op geelachtig
w.c -papier met een slap kaft
je eromheen. „Je boeken ver
kleuren in ieder geval niet",
denk je dan, om ook eens leuk
uit de hoek te komen.
De eerste honderd bladzij
den hebben werkelijk niks om
het lijf. Poëzie over Aliesje, je
kimt geen pagina omslaan of er
staal in hoofd'„Hers d-e woor
den Waarom? waarom?, en je
maakt je vrolijk over titels als
„Apokaliptische schreeuw om
jou", of „Onder tranen ge
schreven", dat het ook altijd
blijft doen. Het geheel wordt
gecompleteerd met een anek
dote als:
„Rennen! rennen!", riep ie,
MISVERSTAND
nou, ik rennen
dat spreekt!,
tot ik 'n paar Kilometer
verderop besefte
dat ik vergeten had te vra
gen
waarhéén?
Heb je deze flauwekul ein
delijk doorgeworsteld en daar
mee het halve boek achter je,
dan begint het pas echt leuk
te worden. Veertien sonnetten
over een sehaafematah met als
openingsregels:
Jij had vakantie, maar 't re
gende weer
oude wijven met klompen en
pijpestelen,
en jij zat je weer zo gruwelijk
te vervelen.
ja, 't louche weer drukte ons
beide zeer terneer.
En wat er zoal niet kan
voorvallten tijdens zo'n spel
letje.
Eerst ontbreekt de klolk,
daarna de scheidsrechter en
uiteindelijk komt de tegenpar
tij aandragen met „maar liefst
tweeëndertig secondanten, re
gelrechte querulanten". Onzin
natuurlijk als je van het Sici-
liaans zelfs de Drakenvariant
beheerst. Een slechtere imita
tie van Komrij kun je je niet
voorstellen- Met nog 80 pagi
na's voor de boeg, de liederen
van weemoed en waanzin
houd je wel voor gezien, rest
als enige nog de liederen van
wanhoop- Zestien gedichten
over „een dagje met de dood",
waarvan het eerste gedicht be
gint met:
't Was avond, jij stelde voor 'n
potje te jokeren
en schudde de kaarten, ik
dacht aan de dood.
en het zestiende vers exact
hetzelfde begint, zij het dat nu
de „ik" wil gaan jokeren en
de „jij" aan de dood denkt-
Wat je je al niet in het
hoofd kunt halen tijdens het
schaken of jokeren, je moet er
niet aan denken-
De bundel wordt afgesloten
met een aantal politieke liede
ren die, hoe zal Ik het zeggen,
wel van een er-g simpele kijk
op het wereldgebeuren getui
gen Het is, alles bijeen geno
men, een boek om droevig van
te worden
Het enige waar ik mee blijf
zitten is de vraag hoe het
mogelijk is dat zoveel flauwe
kul door de beoordelingscom
missie van de Bij is gekomen.
J-e wordt er gewoon stil van.
JOHAN DIEPSTRATEN.
eindredactie
Henk egbers
Wie het jaar 1975 op een
kunstzinnige wijze wil door
komen moet zich de Agenda
aanschaffen, die museum Boy-
mans-van Beuningen voor dat
jaar weer heeft uitgegeven.
Onder redactie van Ria Janse
en naar ontwerp van Dick Elf-
fers is een handzaam boek
werkje in ringband gemaakt,
waarbij iedere week wordt
opgesierd met een reproduktie
in kleur of zwart-wit. Omdat
1975 een groen jaar moet
worden is aan de Agenda het
thema Bomen meegegeven.
Een beetje geforceerd is het
wel, maar het speurwerk le
verde 54 reprodukties op van
schilderijen, etsen, glas, me
taal e.d. waarop één of meer
dere bomen voorkomen; soms
wezenlijk onderdeel van de
afbeelding, soms een toevallig
heid. Achterin het boekje is
een beschrijving van de
stukken opgenomen. Er zit
geen chronologie in de rang
schikking der afbeeldingen in
die van de agenda uiteraard
wel. Die afbeeldingen stam
men uit bv de 15e en 16e
eeuw (Dürer, Jeroen Bosch,
Rubens e.a.) maar ook uit de
ze eeuw (Escher, Delvaux,
Franse of de Bosschenaar
Brunklaus, van wie boven
staand schilderij is) met alles
wat daar tussen ligt. Het lijkt
een aangename agenda voor
rustig levende mensen, want
de agendaruimte per dag Iaat
niet zoveel activiteiten .ter no
tering toe- De rest van de dag
moet het heerlijk zijn om naar
de reproduktie ernaast te kij
ken. De agenda is verkrijg
baar bij het museum in Rot
terdam (postbus 2277, afge
haald f 9,50 en toegezonden
f 12).
