ee!
Vijf jaar stop op kerncentrales
Voortgezet onderwijs
krijgt
de ruimte
FORD ZORGT VOOR
NIEUWE DEINING
Rijksrecherche
onderzoekt
neerschieten
vluchteling
Vandaag
'AGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Kamer
akkoord:
niet-
stemmers
tellen
niet mee
Vijftig mille
voor goed idee
IN 10 JAAR: 26.000 NIEUWE LOKALEN
ASTRONA UTEN-ONTMOETING
Meer gratieverleningen?
Geven voor leven
VOORSTEL AAN REGERING
Gedeeltelijke
werkloosheid
Philips-Hasselt
wka-besetting was rechtmatig
In bouw
vaccinatie
tegen griep
ZES SCHOTEN IN BREDA' 1
ERASMUS-UNIVERSITEIT WIL
NIEUWE STUDIERICHTINGEN
550:
m
d nappa, dat soepel
gemakkelijk liet
tot een modieuze
en, 'n vlotte
uren royale kraag,
\nzend zwart
onkerbruin.
ollektie:
si ST.
LI 1£>
EDITIE VOOR
ZEELAND
Ruilverkavelings-
wet herzien
y
CIRCULAIRE
Stopwetje op
gemeente
politie
verworpen
DE GAAY FORTMAN:
VERZOEK
VIER SCHOTEN
i
|psnog iets
te reinigen?
por al uw tapijten,
b, slaapzakken,
|jasjes, reparaties,
nt u in de
nette terecht.
v m
STEM
Woensdag 11 september 1974
114e jaargang no. 17436
DIRECTEURDR. W. A. J. M. HARKX
HOOFDREDACTEUR! L LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOFS HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De Twee-
je Kamer gaat in grote
lijnen akkoord met de voor
gestelde wijziging van de
ruilverkavelingswet. Dat
bleek gisteren bij de aanvang
van de discussie met minis
ter Van der Stee (Land
bouw). In afwachting van
een, door vrijwel iedereen
noodzakelijk geachte, land
inrichtingswet stemt de Ka
mer in met wetswijziging
die in hoofdzaak neerkomt
op deze nieuwe regels:
De stemprooedure wordt
anderd. Thuisblijvers zul-
I Ien niet langer tot de voor
atemmers gerekend worden,
thuisblijvers stemmen niet
I mee.
De ruilverkavelingsrente
I wot it verhoogd (is 5 procent,
it 6 procent) en de afbeta-
ür^termijn wordt terugge
Irceht tot 2fi jaar (is 30
11 Grondgebruikers die pach
ter zijn in de zin van de
Pachtwet krijgen ook stem-
recht. Nu zijn alleen grondei
genaren stemgerechtigd.
Van verscheidene kanten,
I met name door Voortman
(PvtlA) er, Waalkens (WD)
|werd kritische kanttekeningen
t bij de feitelijke ver
van de ruiilverkave-
te. Zij wezen erop, dat
I ft toch weer een extra last op
Je agrarische bedrijfstak legt.
I Voortman: „Wij kunnen in re-
j óelijkhedd geen bezwaar ma-
een teger deze aanpassing van
I oeperkte omvang. Toch delen
I'S de zorg dat de stijgende
[rentestanden ook langs deze
*eg een bedrijfstak treffen,
Je op dit punt toch al kwets-
i is". Waalkens: „Ik ben
|vin mening, dat alles moet
den gedaan om beperking
I ie ontwikkelingsmogelij k-
"len van landbouwbedrijven
voorkomen. Voortzetting
|tta ruilverkavelingsactivitei-
|-m is van eminent belang
['oor inkomenspositie van
I® landbouw in die komende
I ha".
Kritiek kwam er vanuit de
i «ter op de bepaling in het
«ontwerp dat de groindeige-
I ®ar aan de pachter de kosten
r t Tiilverkaveling „geheel of
i 5 e" aVn de pachtprijs in
sening kar brengen. Met
I«nc Berger (DS '70) wilde
i dui<3elijkhedd. Hij be-
onn gulden middenweg:
155
IdA^T09ent van de kosten voor
I J? r' procent voor de
SOWAWB POLITIE heeft
,'en d® directeur gearres-
«iV?n een hank in Toronto
crdenking van verduiste-
j3]' meer dan twee mil-
dollar (ongeveer 5,4 mil-
fd'den) ten nadele van
Plakt, ,een f'liaal van de
■an Montreal.
I Joep
(Van een onzer verslaggevers!
UTRECHT In de nog niet
gepubliceerde energienota van
minister Lubbers zou worden
voorgesteld drie nieuwe kern
centrales in ons land t.a bou
wen: in Borsele, op de Maas
vlakte en in de Flevopolder.
In verband hiermee heeft een
aantal wetenschapsmensen en
politici de regering in een
„bezinningsnota" geadviseerd
de eerstkomende vijf jaar
geen kerncentrales te bouwen.
In die periode zou diepgaand
onderzocht moeten worden op
welke wijze de energievoor
ziening het best kan worden
voortgezet.
Het verzoek om uitstel van
nieuwbouw van kerncentrales
wordt onderschreven door o-m.
G- A. Sanders uit Dongen, dr-
ir. E. T- Ferguson, dr. A. H.
van den Heuvel, A. K- Kloos,
dr. S. L. Mansholt, prof. dr. E.
Schillebeeckx en prof. dr. J-
Verkuyi-
Zij voeren aan dat op dit
moment de beschikbare kennis
over het kernenergiesysteem
op vele gebieden te kort schiet
Bovendien zijn de prognoses
voor energieverbruik „uiterst
onzeker" geworden nu wordt
gezocht naar besparingen op
energie, terwijl ook gepro
beerd wordt nieuwe methoden
voor energievoorziening te
ontwikkelen- Ook wordt aan
gevoerd dat de publieke opi
nie verdeeld en verontrust
is.
Wanneer nu nieuwe kern
centrales gebouwd gaan wor
den zal dit, naar de mening
van de ondertekenaars, een
definitieve keus voor kerne
nergie ziin.
fVan onze redactie binnenland)
DEN HAAG Minister Westerterp (Verkeer en Waterstaat)
zal morgen f 50.000,uitreiken voor een goed idee aan de
hoofdwaterbouwkundige J. A. Kant (59). die een methode ont
dekte om de grindlagcn op de taluds van waterwegen vast te
leggen.
Zijn idee komt erop neer over het grind een speciaal ge
mengd hechtmiddel uit te gieten. Hierdoor ontstaat een con
structie die het grind tot een diepte van 15 cm vastlegt. De
constructie blijft poreus, zodat het water dat zich achter de
deklaag verzamelde, weer naar buiten kan vloeien.
De heer Kant deed zijn idee op, toen hij al een tijd geleden
met deze methode proeven nam langs de boorden van het
Hartelkanaal. Inmiddels is zijn methode ook toegepast bij de
aanleg van de Schelde-Rijnverbinding en bij de bouw van di
verse sluizen. Ook buiten Rijkswaterstaat vond zijn idee toe
passing.
Rijkswaterstaat heeft op de vinding van de heer Kant octrooi
aangevraagd en verkregen De toepassing van de „methode-
Kant" heeft het rjjk veel geld bespaard.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Staatssecretaris Veerman van Onderwijs
zal van het kabinet de kans krijgen om de scholenbouw
voor het voortgezet onderwijs in de komende jaren zeer
sterk op te voeren. Alleen al daarvoor zal het volgend jaar
rond een half miljard gulden beschikbaar worden gesteld.
Een deel daarvan zal besteed worden in het kader van de
werkloosheidsbestrijding.
Enkele cijfers: in de komende
tien jaren zal het voortgezet
onderwijs dat is alle onder
wijs tussen de lagere school
en de universiteit 26-000
nieuwe lokalen nodiig hebben.
Het voortgezet onderwijs zal
in die jaren een toename te
zien geven van 239.000 leerlin
gen- Pas na 1982 zal dit aantal
door de dalmig van het geboor-
tencijfer gaan afnemen- „Dan
zal de scholennood door de pil
worden opgeheven", zei de
staatssecretaris gisteren in
Den Haag-
In de afgelopen jaren zijn on
geveer duizend nieuwe lokalen
per jaar geproduceerd. Dat is
voor de komende jaren veel te
weinig. Tot 1983 zullen er
14-000 nieuwe lokalen nodig
zijn ter vervanging van verou
derde lokalen en bovendien
nog 12-000 nieuwe lokalen ter
opvang van het toenemend
aantal leerlingen- Dat komt
neer op 26-000 lokalen, waar
van 17.000 in de eerste vijf
jaar-
Alleen al in het komende jaar
zouden 5.500 nieuwe lokalen
nodig zijn. Dat aantal is niet
haalbaar- De staatssecretaris
hoopt echter met enig kunst
en vliegwerk op het gebied
van lesroosters en schooltij
den, maar vooral door een
sterk versnelde scholenbouw
toch alle leerlingen onder dak
te krijgen- Ook de huur van
tijdelijke lokaliteiten zal daar
bij een belangrijke rol spelen-
Bovendien zullen de schoolbe
sturen deze week van het mi
nisterie van Onderwijs een coir-
oulaire ontvangen, waarin
wordt meegedeeld, dat er
weer ruimte is voor de zoge
naamde kleinere bouwkundige
projecten, zoals uitbreidingen
van bestaande scholen. Die
ruimte is gevonden in het ka
der van de werkloosheidsbe
strijding, omdat zij doorgaans
zeer arbeidsintensief zijn.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Gemeenten
wier inwonertal groeit tot bo
ven 25.000 krijgen weer auto
matisch gemeentepolitie. Zes
jaar lang is dat niet mogelijk
geweest omdat bij wet deze be
paling uit de politiewet buiten
werking was gesteld.
Gisteren strandde in de
•Tweede Kamer definitief de
poging van de ministers Van
Agt (Justitie) en De Gaay
Fortman (Binnenlandse Zaken)
om nog eens vijf jaar met dit
stopwetje te werken. De Kamer
zei in grote meerderheid neen
tegen dit plan. Alleen de PPR-
fraetie en acht leden van de
KVP-fractie stemden vóór het
wetsontwerp.
HASSELT (ANP) De di
rectie van het Philips-bedrijf
in het Belgische Hasselt heeft
de ondernemingsraad meege
deeld dat er half september
160 tot 200 medewerkers van
het bedrijf gedeeltelijk werk
loos zullen worden en wel
voor ongeveer drie maanden.
De voorraad bij het bedrijf is
namelijk te hoog opgelonen en
daarom moet de produktie be
perkt worden-
I (Van»
Dpv11^'factie binnenland)
W Minister de
t. ,™1» (Binnenlandse
li g'!an de Enka-bezetting
i«ht"? ..niet anders dan
'I# ?en". Bij deze eer-
iittii-i, £anlseerde bedrijfsbe-
tjtpj, '"n 1972) in ons land
wezenlijke ar-
iOant,! nefn in het spel. De
uitvopH e 1ikheid voor de
'aï bij de vakvere-
Is (,„lH 1 e"> aan de zijde van
was duidelijk
""«inde bereidheid tot
overleg en onvoldoende open
heid geweest. De wijze van
uitvoering is onomstreden
voorbeeldig geweest, aldus de
Gaay Fortman.
De bewindsman voor zijn
ministerschap hoogleraar aan
ie vrije universiteit te Am
sterdam. heeft deze mening
neergelegd in een wetenschap
pelijk artikel in de bundel
„Verzekeringen van Vriend
schap" aangeboden aan prof.
mr. T. J- Dorhout Mees tu
trecht) bij diens 75-ste ver
jaardag-
Voor de rechtmaligneid van
een bedrijfsbezetting moeten
volgens De Gaay Fortman wel
zwaardere eisen gelden dan
voor een staking.
Maar als uiterste middel,
met name waar het gaat om
het behoud van de werkgele
genheid in de eigen onderne
ming, kam zij echter in het
huidige maatschappelijke be
stel niet als bij voorbaat on
rechtmatig worden aange
merkt,
(Van onze redactie
buitenland)
WASHINGTON President
Gerald Ford van de Verenigde
Staten heeft gisteren, voor de
tweede maal binnen enkele
dagen, voor een enorme dei
ning in zijn land gezorgd door
aan te kondigen dat hij een
generaal pardon overweegt
voor alle betrokkenen bij de
Watergateschandaien. Terwijl
van alle kanten protesten te
gen zijn besluit om Richard
Nixon van vervolging te vrij
waren binnenstroomden (o.m.
tienduizenden telegrammen),
deelde de plaatsvervangend
woordvoerder van het Witte
Huis John Hushen mee dat de
president de mogelijkheid be
studeert van een dergelijk
pardon.
Hij waarschuwde de aanwe
zigen dat de uitslag van het
onderzoek niet valt te voor
spellen". maar van vele zijde
meende men dat Ford de be
schuldigden en reeds veroor
deelden wel zal begenadigen
nu hij Nixon elke vervolging
besDaart.
Van verscheidene zijden in
het Congres riep men dinsdag
om alsnog een politiek debat
EEN TSJECHOSLOWAAK
SE parlementaire delegatie zal
van 12 tot 19 september een
bezoek aan Nederland bren
gen, en ondermeer aanwezig
zijn bij de opening van het
nieuwe parlementaire jaar, op
17 september in de ridder-
zaai.
te houden over Nixons rol in
Watergate nu gerechtelijke
vervolging door het besluit
van de president niet meer
mogelijk ia Sommigen zeiden
zelfs dat door Fords besluit
Watergate eerst goed in de
doofpot is gestopt
Over het hoe en waarom
van Fords besluit om Nixon te
vrijwaren werden ook dinsdag
nog allerlei veronderstellingen
gedaan. Zo schreef de Chicago
Sun-Times dat Ford zijn be
sluit had genomen tegen het
unanieme advies van al zijn
raadgevers en zich had laten
leiden door de waarschuwing
dat Nixon voor een geestelijke
instorting stond. Nixon zou
reeds in het laatste jaar van
zijn regering aan ernstige de
pressies hebben blootgestaan
en vaak zo door zijn persoon
lijke moeilijkheden in beslag
zijn genomen dat hij zich niet
met regeringszaken bezig kon
houden waardoor in feite zijn
chef van de staf van het Witte
Huis, generaal Haig, had gere
geerd.
Dinsdag had de echtgenote
van Nixons vroegere juridische
adviseur James Dean bij Ford
een verzoek tot gratie voor
haar man ingediend die aan
een gevangenisstraf van vieT
jaar is begonnen voor zijn aan
deel in de Watergateaffaire.
Als Ford besluit tot een ge
neraal pardon dan zouden
daarvan zeker 39 personen
profiteren die hetzij al veroor
deeld zijn, hetzij in staat van
beschuldiging zijn gesteld-
Amerikaanse en Russi
sche astronauten bijeen voor
een oefening in Houston ten
behoeve van de voor vol
gend jaar op het programma
staande ruimtevaartontmoe
ting tussen een Apollo en
een Sojoez. Tom Stafford,
Vance Brand, Donald Slay-
ton en Aleksey Leonov zul
len elkaar ook in de ruimte
ontmoeten.
UTRECHT (ANP) De be
drijfsgezondheidsdienst voor
de bouwnijverheid wil graag
alle bouwvakarbeiders jaar
lijks vaccineren tegen influen
za.
Alle werkgevers in de
bouwnijverheid hebben een
brief gehad, waarin wordt ge
wezen op de mógelijkheid de
werknemers te laten inen
ten.
4ANSTAANDE zaterdag begint DE STEM een
nationale puzzelactie onder het motto „Geven
voor leven". De opbrengst komt ten goede aan het
KONINGIN WILHELMINAFONDS voor de kanker
bestrijding. Dat fonds viert dit jaar zijn zilveren jubi
leum. Wij hopen dat onze lezers, zoals verleden jaar
bij de Puzzelactie Natuur het geval was, in groten
getale zullen steunen.
Elders in dit nummer blijkt dat hun moeite als ze
een beetje geluk hebben vorstelijk beloond wordt.
Want de stroom prijzen is nog groter dan bij de vorige
puzzelactie het geval was.
f DAGBLAD DE STEM
4
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Op bevel van officier van justitie mr. K. Thijs-
sen te Breda stelt de Rijksrecherche een onderzoek in naar
de juiste toedracht tijdens een schietpartij gisterochtend
even na acht uur in de Bredase Ruwaardstraat.
Zonnig
Droog en zonnig. Mati
ge tot krachtige zuide
lijke wind. Maximum
temperaturen rond 20
graden.
STAD EN STREEK
Landerijen ten prooi aan
Kanaalwater. Pagina 3
Sas van Gentenaren dok
ken voor beeldje.
Pagina 5
FINANCIëN EN
ECONOMIE
Cacao- en chocolade-in
dustrie sterk op Europe
se markt. Pagina 7
BINNEN- EN
BUITENLAND
Eén jaar junta in Chili:
duizenden slachtoffers.
Pagina 9
KLEINE STEM
Nieuwe kleren kopen.
Pagina 14
SPORT
Frans Derks blijft rebel
leren. Pagina 13
RADIO EN TELEVISIE
Nieuwe rage in Enge
land. Pagina 15
(Van onze onderwijsredacteur)
ROTTERDAM De Rotter
damse Erasmus-universiteit
wil drie voor Nederland nieu
we studierichtingen. Er wordt
echter geen aanspraak gemaald
op de vestiging van de zeven
de letterenfaculteit in Rotter
dam. Er bestaat wel grote be
hoefte op studierichtingen ge
schiedenis, kunstwetenschap-
nen en algemene taalweten
schap aan de Erasmus-univer
siteit.
Deze richtingen zullen ech
ter wat onderwijs en onder
zoek betreft sterk maatschap
pij-gericht zijn.
Over de wenselijkheid zulke
studie-mogelijkheden te ope
nen aan de Erasmus-undversi-
teit is een rapport aan staats
secretaris dr. G. Klein (Onder
wijs en Wetenschappen) aan
geboden.
Met nadruk wordt gesteld
dat de Rotterdammers niet uit
zijn op de vestiging van een
letterenfaculteit in hun stad
Ze willen andere gegadigden
voor zo'n faculteit, met name
de Tilburgse Hogeschool, geen
concurrentie aandoen.
De drie nieuwe studierich
tingen waarom de Erasmianen
vragen, liggen zo merken ze
op in het verlengde van de
faculteiten economie, sociolo
gie, rechten en medicijnen.
Zie ook commentaar op pag 9
Daarbij schoot een politie
man de 34-jarige voortvluchti
ge Tilburger A.L. van achte
ren neer. De man kreeg een
kogel door de rechterzij. Het
projectiel schampte zijn lever.
L. is direct geopereerd in het
Diaconessenziekenhuis te Bre
da. Zijn toestand is vrij ern
stig, maar er is geen direct
levensgevaar.
De politie was getipt dat L.
die op 29 juni j.l. als gedeti
neerde na een spoedoperatie
uit het Ignatiusziekenhuis te
Breda ontsnapte, zich op een
onderduikadres in de Lange
Gampelstraat zou kunnen be
vinden. Deze woning werd
daarom al enkele dagen in de
gaten gehouden.
Ook gisterochtend waar
schuwde de wachtcommandant
de patrouilles die om 08.00
uur zouden uitrijden uit te
zien naar L. Als extra waar
schuwing kwam daar bij dat
L. zoals uit enkele meldingen
was gebleken zich de laatste
twee weken agressief had ge
toond en dat de man gewa
pend zou kunnen zijn.
Een van de patrouilles reed
vanuit het bureau rechtstreeks
naar de dichtbijgelegen Lange
Gampelstraat en zag daar de
wagen van L. staan. De be
manning van deze patrouille
wagen stelde zich in de omge
ving (Fellenoordstraat) ver
dekt op en waarschuwde de
wachtcommandant via de mo
bilofoon. Terwijl deze bezig
was de andere wagens te mo
biliseren om tot een omsinge-
ling te kunnen overgaan,
kwam L. tevoorschijn.
Hij sprong direct in zijn wa
gen en reed vol gas richting
Fellenoordstraat. De wachten
de agenten schoten met hun
wagen vooruit en blokkeerden
de uitgang van de Lange
Gampelstraat. Zij sprongen uit
hun wagen toen L. vol gas
achteruit gaf. Op het moment,
dat L. opnieuw richting poli
tiewagen reed en de agenten
de indruk hadden, dat de man
op hen zou inrijden .vuurden
zij vier schoten af op de ban
den van L.'s wagen. De scho
ten misten doel-
De voortvluchtige verdachte,
L. was op 27 mei aangehouden
omdat hij een vrouw in Ber
gen op Zoom met de dood
bedreigd zou hebben, gaf op
nieuw vol gas achteruit en
slingerde een honderd meter
van links naar rechts de straat
door. Hij kwam met zijn auto
dwars op een trottoir tot stil
stand. L. sprong uit de auto en
zette het op eer lopen. Een
van de beide agenten ging
hem achterna. Volgens een ge
tuige en volgens de agent zelf
heeft laatstgenoemde tijdens
de achtervolging ongeveer tien
keer geroepen: „Halt, sta stil
of ik schiet". Ook heeft hij
toen een schot in de lucht
afgevuurd. Toen duidelijk
werd dat L. harder liep dan
de agent schoot deze op de
voortvluchtige man met de be
doeling hem in een been te
raken, aldus een verklaring
van de Bredase politie gister
middag. L. werd in de zij
geraakt en stortte neer.
(Vervolg op pag. 9)
