„Telefoon
net is
poging tot
antwoord"
Ko Gieles bindt in
SCHIM EN RECHT
VOOR KINDEREN
A fe" fe fe
Verstegen rekent af met de student in hem
kunst
cultuur
1
j jijdschrift
Ds W. van Dam naar aanleiding
van de film The Exorcist
xpositie
oek
laat
Zaterdag 31 augustus 1974
II ïaNDELIJK cdrcudt var
moederkanker nogal relatl-
- verénd benadert. Dat komt
1 ook omdat er bij een derge
lijk onderzoek een nog
- steeds enorme drempelvrees
- overwonnen moet worden
t
a Nog te vaak hoor je: „Nee
hoor, ik niet naar de dokter.
- Stel je voor dat ik kanker
a heb". Maar dat is nu juist
<e de struisvogelpolitiek die
.- maakt dat er meer aan deze
p ziekte wordt geleden dan
- onvermijdelijk is.
V,
2 i .Alii
sa; Jilfciï
af
as
ig
de
d.
.et
;el
at
ng
an
iig
nd
40
ri
de
g-
en
ir-
:o-
ïS-
en
n#»
en
iet
an
Ule
*r-
an,
In
al
de
10-
k-
jn.
sr-
ta-
weer
daar in de buwrt van
vlaamse kust wel even
de West-
trapt Erik Verstraete
met Stefan Masscheleri-
|v rekenwerk de lucht in.
te-
:oe
gebouwde propeller. Bij 0"s
vliegtuig wordt niet het wie,
maar alleen de propeller aan
gedreven. We hebben Pr0^';ts
genomen met een ooureursiie j
met een achterop gelaste P1
peller. Met alleen die aang«
dreven propeller bereikte r*r
op de weg een snelheid van
kilometer per uur".
Als de Da Vinei het mocM
begeven en die kans ri n
zo denkbeeldig wordt
vliegtuig onmiddellijk tof
slaagd experiment ver ,n
Om er mee verder te sa-
Met zijn 45 vierkante
vleugeloppervlak en zijn 1»
mumvliegsnelhedd van 1» *y,e
meter is het een opmerkkeiij
vogel, die nu al de noa s
jaloezie van vele houw®
teurs heeft opgeroepen,
fan: „Geef alsjeblieft n'e
veel technische bijzonder
den prijs, want dan bouwe
ons na"-
De eerstkomende windst®e
dag in Wevelgem dat ke
dure"
ziet
Om 0
minimaal 1000 m. verder we0
ais da'
mee neer te komen, ai
lukt staan er helemaal
lachers meer aan de kant.
HANS
a LANDELIJK circuit van
~vant-gaide films (o.a. Le
Giioe, Dunfard, Krem, Wie-
wnd.' Brakhaige, Ono, Wa,r!hol)
ïsat in oktober met oa 16
nrogramme's draaien in musea
L Culturele centra. Een dnitia-
jjgf van Kultureel Sentnum De
Koningswei te Tilburg in sa-
menweking met Ned. Kunst-
gtkhting en cineaste Barbara
Meter.
ELLIS Broer, schilderijen
'n Hélène Endréo, sieraden;
tot en mat 34 september in
galerie Pepijn, Reigeratraat,
Breda.
f ZEVENLUIK met bed en be-
joeters, gemaakt door Alain
Teister is tot en met 29 sep
tember te zien im Gemeente-
museum Arnhien, Over zijn
gedachten en belevenisisen tij
dens het werk aan diit luilk
„aaide hij een Dagboek, dat
ook in dt handed is.
jjAZZ-festólval in de open
lucht in het hart van Leiden
0p 7 september van 14-22.30 u.
jlat o.a. Trio Wim Overgaauw,
Uieo Loevendie Comsoirt en
trio Louis van Dijik.
DE VERLOREN eer van
Katharina Blum, het nieuwst
boek van Belinridh BöiU ver-
(chijnt op 1 november in een
Nederlandse vertaling (Else
vier)
OPENBAAR Kunstbezit ie
verhuis naar voormalige bios-
pQop City o£ Wesopa in
Weesp. Abonnementenadmini
stratie bQojj-fit postbus 5555 Am
sterdam
AMSTERDAMSE Kunst-
fiendaagse met ruim 140 voor-
Stellingen in theaters en mu
sea vindt dit jaar plaats van
20-29 sept. Toegangsprijzen
van f 1,- tot f ö,-. Er worden
nog meer bezoekers verwacht
dan de 37.920 van vorig
jaar.
6 GLOBE begint nieuwe set
zeen op donderdag 12 septem
ber dn Breda met premières
De Collectie van Pinter en
Loop toch niet zo naakt rond
van Feydeau met Siem Vroom,
Femke Boersma, Henk Rigters
(regie), Hugo Koolschijn en
Am Greddanus.
I FOTO-9: Holland - België
zonder overwinnaar, staat bo
ven een verslag met foto's
van een fotografen-ontmoe
ting in Breda; de Belgen als
realisten, de Nederlanders als
vervreemders. Verder 041. aan
dacht voor (goed) eindexa
menwerk MTS voor Fotografie
Den Haagitheaiterfotografie
van Joop v.d. Berg en fotogra
fisch verslag van Mickery-pro-
ject door Ton Oraloo. Jan Gop-
pens schrijft over de foto-pio
nier Nadar en Couimanis over
exposities in Londen. Nieuw
de BNAFV met nieuws van
fotoclubs. Getest werd de Ca
non EF. (Foto-postbus 4, Doe
tinchem)
I KENTERING-l: De veer
tiende jaargang opent met 15
pagina's informatie (Tijd-
Sehnftj, waarin o.a. aanteke
ningen bij de verhullingen van
Habakuk II de Balker (i.e. bij
Zwijg) en Jan v.d. Vegt met
mavo-leerlingen praat over li
teratuuronderwijs („het sys
teem doodt alles"), waarop
desbetreffende docent reageert
(»de waarheid ligt niet in het
Bidden, niet opzij of er bo-
'enop. Ze ligt eronder begra-
wn Veel poëtische bijdra
gen van o.a. Bontridder, Brey-
tenbach, Habakuk II Brian
ratten van de Liverpool scene
[vertalingen) en Jan Willem
tjvereem. Verder oja. Jan v.d.
•egt over censuur in Ierland
«[.entering, Badhuisweg 232,
AARDE EN KOSMOS-7
w 8: In deze aflevering van
„populair wetenschappelijk
magazine" o.a. de ervaringen
een Kirlianfotograaf; foto
grafie als wapen tegen plan-
Maekten en diepgevroren
wsafe bacteriën ontdekt op
Antarctica. Hoe we thuis
^gevaarlijk kunnen expe
rimenteren met radio-actieve
waling wordt geleerd in „Ook
bellenvat j,3 ^e ma.
j? be sterrenhemel in sep-
r™r; waarnemingen aan
tï, en de Nederlandse sa-
het A.NS zijn nog enkele
ftite,s llit dit riike in-
rmatieve tijdschrift met een
:?™gtal onderwerpen. (A. en
tophus 281, Haarlem).
STREVEN-11-12: „Het Va-
Jr?1..stolt eisen als tegen-
r^Ahe, altijd uitgedrukt
y®6" van fundamentele
van de mens eerder
d» W'iheid van gods-
wenst schrijft Peter Heb-
Casalr wanneer hij mgr-
S0'1 analyseert als de
j '^er van het Vaticaan".
zent -üyper zet kanttekenin-
eLl1?64 Du'toe Theater, dat
of dlW' naar de 19c eeuw
Pozinvo r!f^ïse Klassieken; de
bij t| de toeschouwer daar-
heklroii i trekken hebben be-
sdrtilk succes' Leo Geerts
terïï Tv de Weltkreis Li-
strene- r Art|eitswelt, een
van georganiseerde vorm
gaat ,,^gement- Paul Belien
Whs m, ,me* een beschou-
sacré ,T6r Violence et le
kon- n«an Girard onder de
geweld ?yan8elies leggen het
dan' m 1- Boekarest, en
».a-v. Harriot zich ai
toiigrn, ,1 wereldbevolkings-
Ven' P°stbus 23S'
Max van Sydow als de exorcist.
De film THE EXORCIST
kan ik op een drietal punten
positief waarderen, maar ik
heb er ook twee grote bezwa
ren tegen" zegt ds. W-G. van
Dam uit Vlaardingen. Tezamen
met een groot aantal pastorale
werkers heeft hij naar aanlei
ding van deze film, die de
ikomende week in het hele
land gaat draaien, een hulp
dienst bestaande uit een
net van vijftig telefoonnum
mers opgebouwd. „Uit de
publiciteit en persoonlijke
contacten weet ik", aldus van
Dam, „dat de film in Amerika
en Engeland bij veel zoekers
storingen, slapeloze nachten en
zelfs zelfmoorden heeft ver
oorzaakt. Voor velen is, na het
zien van de film, de weg naar
een geestelijke voorganger of
arts te lang, daarom is deze
mogelijkheid geschapen. Bo
vendien zijn sommige storin
gen van demonische aard en
daarop zijn de doorsnee arts
en geestelijke niet voorbereid.
Bij de kassa's van de biosco
pen worden folders uitgereikt
waarop de voornaamste tele
foonnummers staan". Voor
Zuidwest Nederland is dat
010-234048-
De film toont het verhaal
van een 13-jarig meisje, dat
door wetenschappelijk ondefi
nieerbare krachten wordt be
zeten. In gruwelijke scènes
gebeuren er zeer navrante
dingen met haar- Hersenonder
zoek levert geen aanwijsbare
oorzaken op. Uiteindelijk we
ten twee priesters met de ritu
ele handeling van het exorcis
me (duiveluitdrijving), zoals
die door de r-k. kerk in het
Rituale Romanum (het boek
waarin meerdere kerkelijke
rituelen zijn vastgelegd) de
ongrijpbare krachten, die het
meisje Regan geestelijk en li
chamelijk afmatten, te bezwe
ren.
Het exorcisme functioneert,
althans in het beschaafde wes
ten nauwelijks meer, hoewel
iedere r.k- priester bij de zo
genaamde vier kleine wijdin
gen, voor de priesterwijding,
traditioneel tot exorcist gewijd
is. Veel verschijnselen (bv.
epilepsie), die vroeger als dui
velse bezetenheid wordt ge
kwalificeerd, werden weten
schappelijk verklaard en over
geheveld naar medische of
psychiatrische zorg- „Maar",
zegt ds. Van Dam, „er blijft
nog een groot aantal ver
schijnselen over, die daar niet
thuis horen; er blijft een wer
kelijke bezetenheid te onder
kennen, die niet op het terrein
van de psychiatrie ligt. Er zijn
een aantal psychiaters niet
veel die dat onderkennen.
De r-k. kerk heeft de rituele
voorschriften daaromtrent
nooit ingetrokken; de paus
heeft zelfs enkele jaren gele
den deze nog weer eens
krachtig onderstreept. Ik zelf
kom uit de protestantse tradi
tie, die geen vast ritueel kent,
maar onze ervaring dekt voor
een deel die van de r.k- kerk.
Van Dam houdt zich al tien
jaar met dit specifieke onder
werp bezig en in december
vorig jaar verscheen van zijn
hand bij Kok-Kampen, het
boek „Demonen eruit in Jezus
naam", dat nu ook in het
Duits vertaald wordt- Hij is er
zich dan ook van bewust, dat
hij de film beter gewapend
dan de meeste toeschouwers
zag.
Positief van deze film, vind
i'k, zegt hij, dat ze aandacht
schenkt aan het verschijnsel.
Het is overigens niet de eerste
film daarover, alleen door de
massamedia wordt er meer
aandacht aan geschonken- Er
is b.v- al eens een Italiaanse
film II. Demonia en de Poolse
film Johanna van de Engelen
gemaakt. Bovendien is het
juist, dat de film een verband
legt tussen occulte praktijken
(Regan doet aan spiritisme)
en bezetenheid. Een derde be
langrijk punt vind ik, dat aan
getoond wordt dat de medi
sche wetenschap er niet uit
komt.- Zeer negatief vind ik,
dat het boek en de film aan
het toch al vrij sensationele
onderwerp met de fantasie
sensationele elementen toe
voegt. Er worden teveel symp-
tonen bij elkaar gebracht;
bloedig en luguber- Voor de
meeste mensen een aanslag op
het zenuwstelsel.
Mijn voornaamste bezwaar
geldt het slot. Het einde van
het boek en de film is anders
dan het historische geval
waarop het gebaseerd is. De
auteur van het boek The
Exorcist (in Ned. vertaling bij
Triton Pers uitgekomen (red.)
kreeg in '49 van een priester
notities over het hier verder
uitgewerkte geval van exorcis
me met de mededeling: maak
hier maar iets van! Historisch
is de priester overwinnaar. In
de film komen beide priesters
om: de een door een hartaan
val de ander door uit het raam
te springen, omdat hij de be
zetenheid van het meisje over
neemt. In een sensationeel slot
offert d-e priester zich op- Dat
wordt niet gevraagd: dat is
niet nodig", aldus Van Dam.
die verder zegt, dat de ook als
sensatie aangekondigde mas"
turbatiescène met het kruis
hem nauwelijks opgevallen
is.
Je kunt deze bezwaren te
gen de eromheen geweven
sensatie al bij voorhand aan
voelen, als je de slogans van
Warner Bros, die de film uit
brengt, leest: „Het staat nu al
vast, dat deze film voor de
nodige schokeffecten in de va
derlandse bioscoopwereld zal
zorgen-..- Dat is werkelijk een
film om de zenuwen van te
krijgen! In dit geval ziet men
Ko Gieles geobsedeerd door de binnen- èn buitenkant
van het boek.
„Ik wilde het handbindwerk
weer nieuw leven inblazen.
Op deze expositie wil ik laten
zien, wat dit vak te bieden
heeft", vertelt Ko Gieles naar
aanleiding van de tentoonstel
ling BOEK GEBONDEN,
BOEK GEVONDEN, die tot en
met 5 september bij Etcetera
in Bergen op Zoom te zien is-
Iedereen, die tegenwoordig
wel eens een boek leest, in
handen heeft weet hoe slecht
dat bindwerk (beterplak
werk) is; ruggen breken di
rect; de bladen gaan los liggen
etc. Ko Gieles: „Iedereen moet
terecht in staat gesteld worden
om te lezen en dan verval je
in een massa-produktie met
deze gevolgen. Ons handbind
werk is dan ook gericht op
uiterlijk en innerlijk kostbare
boeken. Handbindwerk is tijd
rovend en daardoor kostbaar".
Het handgebonden boek is
dan ook een produkt gewor
den voor echte bibliophielen,
voor mensen, die fijne boeken
verzamelen. Die plakken er
dan een ex-libris, een origi
neel ontworpen grafisch vignet
e.d- met hun naam in. Het is
daarom een goede gedachte
geweest deze tentoonstelling
uit te breiden met een collec
tie moderne Ex-libris uit de
uitmuntende collectie van de
Bredanaar (en oud-Bergenaar)
Frits Haans-
„Ik heb het vak van mijn
vader geleerd", vertelt Ko
Gieles. „Maar het echte hand-
binden raakte op de achter
grond"- De verklaring hiervoor
is te zien in zijn boekbinders
bedrijf aan de Moerstraatse
baan, waar hij met assistentie
van een aantal mensen de kost
verdient met het inbinden van
een deel der 10.000 tijdschrift
jaargangen van onze universi
teiten a raison van ongeveer f
130,- per bandje. „Het was
Beatrijs v-d. Brink (De Hoge
Hees te Eersell, die ons vroeg
om het boekbindersvak in
haar galerie te demonstreren-
Daardoor heb ik een opdoffer
gekregen". Daarna is Ko Gie
les twee jaar achtereen naar
het Zwitserse Ascona gegaan
om in het Europese boekbin
derscentrum zijn vak weer op
te halen.
Een veelzijdig vak dat is
op de tentoonstelling enigszins
te zien waarover hij vee]
kan vertellen; over het maken
van de schutbladen, het naai
en, snij en en rondzetten, over
het vergulden; het stempelen
van de leren band; over het
werken met bladgoud; over de
letterhaken en andere werk
tuigen etc. etc- Een oud boek
van Flavius Josephus (uitg
1682) heeft hij helemaal op
nieuw in het leer gezet; op de
klassieke manier met de touw-
ribben over de rug. Hart van
Brabant van An-ton van Duin
kerken werd, wat je noemt
een luxe uitgave; Cléonades
van Marchand kreeg een leren
band, waarmee hij je kan ver
tellen hoe een boek een schar
nier in de band moet hebben
en hoe belangrijk de papier
soort is voor een soepel open
vallen etc-
Ja, Ko Gieles is er zich van
bewust, dat hij nog steeds
moet terugvallen op oude boe
ken, die het waard zijn in een
kostbaar jasje gestoken te
worden. Hij noemt daarbij
bindprijzen, die variëren van f
700 tot f 10.000. Het zijn de
fanatiekelingen, die daar op af
komen- Zijn liefste wens is
om nu eens een eigentijdse
nieuwe Nederlandse biblio-
phiele uitgave van de grond te
kunnen krijgen. „In het bui
tenland lukt dat beter", meent
hij- Op bescheiden schaal is
hij al begonnen met het ma
ken van gastenboeken, waar
voor zijn vrouw veelkleurige
moderne omslagen ontwierp;
zij doet dat met haar aca
demische oplr-ding overi
gens voor al zijn in te binden
boeken. Ze zijn op de exposi
tie te zien en te koop-
Met de fraaie ex-libris van
Frits Haans is deze expositie
vrij uniek. „Het is. geloof ik,
wel de eerste keer, dat een
boekbinder alleen exposeert in
ons land", zegt Ko Gieles. Hij
hoopt ermee door te kunnen
gaan en dat er andere exposi
ties zullen volgen. Voor men
sen, die van boeken -houden is
deze eerste aanzet tot de her
waardering van een oud vak,
dat alles met het boek te ma
ken heeft, een interessante
tentoonstelling-
HE.
JUD1CUS VERSTEGEN
moet wel een enorme kater
hebben overgehouden van zijn
studietijd aan de universiteit.
Eiste hij indertijd aandacht
voor zich op met de reldelder-
el-roman K-oekoek in de klok,
die na professorale veront
waardiging uit de handel ging,
in zijn nieuwste roman is het
universitaire studentenleven
weer onderwerp van veront
waardigde lo(of:u)lbroekerij.
Het lijkt erop alsof hij als een
goed Freudiaan (voor zover
Freudianen nog goed genoemd
kunnen worden) een groot
aantail frustraties met een
soort hetero-revianisme (die
ene homo in het boek houdt
hij zich wel van het lijf) op
blaast om achtergebleven
stoom af te blazen- De roman
EEN BRUINE RING OM DE
ZIEL (uitg. De Bezige Bij - f
19,50) beschrijft het leven van
een jong student in Amster
dam in de vijftiger jaren, als
een soort nabloeier van het
Cremertijdva'k. Met verve uit
de typemachine geramd (de
«lotdatering spreekt van drie
maanden) in een pittige
wild-west-stijl. Af en toe be
ving mij de verveling, maar je
blijft lezen-
Judicus Verstegen
Er deugt dan ook geen
spaan van de samenleving,
waarin student Luuk van Win
gerden opgroeit- Iedereen en
alles krijgt 332 pagina's lang
van Verstegen om de oren- Hij
bezigt daarbij een vorm van
aangepunte bittere humor, die
vaak vermakelijk is, maar op
den duur toch wat goedkoop
wordt- Soms laat hij zijn fan
tasie meesterlijk op hol slaan,
maar daarna wordt het weer
een cabaret zonder grenzen
met het intrappen van open
deuren. Een bourgeoisie-cul-
tuur. beheerst door een onbe
nullig Oranjehuis en een op
prestaties gericht beleid (kan
verder niet schelen hoe je aan
die prestaties komt) is de voe
dingsbodem voor een universi
teit, waarin de ene nogal
stompzinniger is dan de ander:
dienaren van een fokstation
voor een maatschappij waarin
Luuk de bruine ring van el
lende tracht te doorbreken
met een vlucht in de troost
van de Piemel-
De door zijn keurige vader
en moeder sexueel gefrus
treerde Luuk ontpopt zich
gaandeweg tot een hyperbool
van Vleselijke Lust- Zijn
sexuele avonturen worden in
het kwadraat verheven en
vullen niet alleen het grootste
deel van zijn studentenleven,
maar ook die van het boek- De
schuld ligt (natuurlijk) bij de
christelijke cultuur, die ons
aan banden had gelegd; wie
gekruide persiflages daarop
niet kan verdragen, moet het
boek maar-niet lezen-
Het Amsterdamse eerste
jaar van Luuik, wordt door
spekt met flash-backs en dro
merijen over een vroegere
tocht naar Frankrijk. Dood en
bederf op een beenderenlijm-
fabriek en zijn filosofietjes bij
een kunstenaar, die de ellende
op het doek tracht te brengen,
brengen iets van een thema
tiek in het boek aan- De
vreugde om het weelderige en
bloedgestuwde vlees ligt dicht
bij de ellende. Helemaal te bont
maakt Verstegen het tot slot,
wanneer hij hospita Truus
(wie anders?), met wie hij in
een banaal milieu de nieuwe
Haleluja's van zijn lijf beleeft,
in een keukenmeiden-roman
stopt; Luuk vader blijkt te
zijn van Barbara's kind, met
wie hij ook in de lijkenkamer
van het ziekenhuis vree etc.
Maar met kunst en vliegwerk
houdt hij zijn tentamenuitsla
gen op een peil die het voor
Van Regeteren Altenafond'
maatschappelijk acceptabe'
maken zijn beurs door te beta
len.
Als je een liefhebber ben*
van wat kwajongensachtig ge
trap tegen allerlei schenen
opgediend in een vlotte
schrijstijJ en opgelbazen retho
riek is Een bruine ring eer
onderhoudend boek met geijk
te prooedé's. Met gemengde
gevoelens-
eindredactie
henk egbers
"Kom hier, vriendinnetje
FieterneUetje;
je achterste zal dienen als
trompet.
en met je voorste maken we
pret,
kom hier voor een lekker
spelletje".
"En terwijl mevrouw vast
sliep
danste het kamermeisje de
horlepiep.
Zeg eens op mijnheer, wie
doet 't beter,
mevrouw of ik? wie is er
heter?
Maar jij natuurlijk, zwoer die
mijnheer meteen.
Dat geloof ik best, zei ze,
want dat zegt iedereen".
Nou en zo zou ik nog wel
een tijdje door kunnen gaan,
over Margot die tegen haar
jongen zegt dat ze zo'n last
van de zon heeft en dat hij
daarom maar bovenop haar
moet gaan liggen om wat
schaduw te geven of over Ro-
inderdaad scènes die nog nim
mer op het doek werden ge
smeten- Ga The Exorcist niet
met een volle maag zien, de
inhoud komt er gegarandeerd
weer uit. Een algemene klacht
van de Amerikaanse en Engel
se theatereigenaars: onder de
film wordt herhaaldelijk over
gegeven..- we blijven boenen!
Gezien de belangstelling voor
The Exorcist zien de Neder
landse theaterexploitanten niet
tegen een nummertje boen-
werk op! etc. etc-
Het is wel duidelijk dat dit
op zich immens triest gegeven
goed geëxploiteerd wordt over
de hoofden van dikwijls vrij
weerloze toeschouwers. bij
wie de belangstelling voor het
occulte, het ongrijpbare, toe
neemt. Ds. Van Dam: „De
laatste 5 tot 10 jaar vindt er
in onze cultuur inderdaad een
grote omschakeling plaats; van
een overdreven hang naar ra
tioneel en natuurwetenschap
pelijke verklaringen, groeit er
meer openheid naar het mys
terie, naar dieper liggende
geestelijke achtergronden. Al
leen komt men dan niet bij
het evangelie uit, waarin ook
Christus duivelse machten uit
dreef, maar bij occulte prak
tijken en drugs. De kerk heeft
er ook geen antwoord op ge
had- Ja, het telefoonnet over
het land naar aanleiding van
deze film is een poging om tot
een antwoord te komen. Ik
hoop niet. dat het te laat is".
HENK EGBERS
bin wiens werktuig zo lang en
dik is dat de helft al voldoen
de is om het karwei te klaren
en over alle tieten en tepels
die betast en gestreeld worden
als aanloop tot verdere ver
kenningen &n geneugten, maar
ik houd er dan toch maar
rekening mee dat DE STEM in
wezen een keurig blad is met
nog keuriger lezers. Maar ik
ben nu eenmaal gehouden een
plaat te bespreken die heet
"Chansons libertines de la Re
naissance francaLse" of wel
Vrijmoedige liedjes uit de
Franse Renaissance en dat is
wel vierhonderd jaar geleden
en het staat er allemaal in het
Frans en zelfs in het Oud
frans on, maar het blijft toch
allemaal over de seksuele inter
actie, zoals „het" tegenwoor
dig wetenscliapnelijk wordt
genoemd. Over die beurtelings
vermakelijke en dan weer
verheven en soms zelfs tragi
sche doch altijd aangename
bezigheid wordt een plaat op
perfecte wijze volgezongen en
mensen die niet erg goed zijn
in Frans kunnen best denken
dat ze een motet- en madrl-
gaaivereniging aan het werk
horen ter ere van de Heilige
Familie. Zo mooi klinkt 't ale-
maal en dat is nou juist de
ellende van dit leven, beste
mensen, juist als je denkt dat
je met een goed werk bezig
bent, is 't de duivel die ermee
speelt. In dit geval heet die
man Jacques Feuillie, die zelf
de bas zingt in een voortreffe
lijk kamerkoortje. ZiJn hulpje
heet Pierre Bonniffet, die de
tenorpartij neemt. Veel erger is
dat die jongen een inleiding
over al die schunnigheden
heeft gewrocht waarin hij de
ontuchtige monniken van toen
en hun liefjes zo maar trans
poneert naar het heden met
zijn directeuren en secretares
ses. Bah, nog sociale kritiek
ook!. Als ik u was, zou ik die
plaat niet kopen. Want ik heb
'm lekker al.
JOOP BARTMAN
0 Chansons libertines de la
chanson francaise. Ensemble
Jacques Feuillie. (Arion ARN
38210)
Wie niet houdt van romantische
pianomuziek, mag het zeggen.
Dat zullen er niet veel zijn.
En mocht u twijfelen luister
dan eens naar de verzamel-lp
Traumerei - Die schönsten ro-
mantischen Klavierstücke-
vol2 - door DDG goed bij elk
aar gezet. Niet alleen vind je
op deze plaat een uitgelezen
schare pianisten, die zich per
fect thuis voelen in het tijd
perk der romantiek, zoals As-
kenase, Ciani, Demus, Eschen-
bacli, Firkusny, Kempff, Ri
cher en Vasary, maar ook de
namen der gespeelde compo
nisten spreken de romantische
verbeelding aan Schu
mann, Chopin, Beethoven,
Mendelsohn, Mozart, Schubert,
Brahms, Debussy, Mussorgsky
en Rachmanainoff. Wie thuis
wei eens bloedig oefent op de
Sonata facile van Mozart of
Chopins Abschiedswalzer nr 1
en iets van de oorspronkelijke
Schilderijententoonstelling van
Mussorgski of de Kempff-Pa-
thétique van Beethoven wil ho
ren zal zich wel bevinden bij
deze plaat, die de fijnproevers
bovendien nog een vergelij
kende studie van pianospel-
stiJlen oplevert.
O TRAUMEREI-vol 2-(DGG
2545912).
„.Te hoort nogal eens het ver
wijt, dat voorstanders van een
systematisch cultuurbeleid er
op uit zouden zijn „de" men
sen „cultuur" op te dringen.
Ook als ze daaraan geen be
hoefte hebben. Dat is onzin. Ik
geloof niet dat mensen van wat
over het algemeen onder „cul
tuur" wordt verstaan zoveel
beter worden. Ik meen wel, dat
ze door écht de mogelijkheden
te krijgen tot deelneming aan
het „culturele leven", kunnen
winnen aan zelfrespect, aan le
vensvoldoening dat ze daar
door ook eerder bereid, en in
staat zullen zijn tot het aan
vaarden var. maatschappelijke
verantwoordelijkheid. Cultuur
is een kwestie van waarden.
Wie meent dat een waarden-
vrij cultuurbeleid mogelijk Is
kan beter meteen maar een op
trek huren in Moskou of Athe
ne".
Henk Sehaafsma in de zo
juist verschenen bundel. Een
verzameling opstellen ter in
formatie en inspiratie. (So
ciale en culturele reeks
uitg. Samson).
Van 5 september tot en met 5 oktober is in de boekhandel als
BOEK VAN DE MAAND verkrijgbaar: DUVELTJES UIT EEN
DOOSJE; een (voor)leesboek voor kinderen van 4 tot 12 jaar.
Een bijzonder kleurrijk kinderboek met illustraties, die de periode
van Jetses (Ot en Sien) tot bijvoorbeeld Fiet Westendorp en Peter
van Straaten in beeld brengen Onder redactie van Annelies Jorna
Annie Moerkercken - Van der Meulen. Dick Kok, Paul Biegel en
Thea de Laat staan op 288 pagina's 43 verhalen afgewisseld met
24 versjes die geschreven ziin door bekende kindersehrijf(st)ers
uit binnen- en buitenland Jan Ligthart, Jaap ter Haar, Lea
Smulders A. Milne, Astrid Lindgren, Mischa de Vreede, Mary
Norton, Annie M. G. Schmidt, Hans Werner, Francis Durnett,
Gertie Evenhuis e.a. Deze uitgave van ie C.P.N.D. komt in 83.000
exemplaren op de markt en kost in --noemde periode f 12,50
daarna wordt de prijs 19-50 De verschijning van dit bijzonder
fijne boek gaat vergezeld van een actie waarvoor Carl Hollander
(die ook bovenstaande omslagtekening maakte) een affiche ont
wierp met de tekst„Voorlezen fijn voor straks". De da
gen beginnen" korter te worden en de (voor)leesmaanden breken
weer -tan. Tevens verspreidt de C.F.h B via de boekhandel een
brochure waarin 22 voorleesboeken ui'celireid worden besproken.
De doos met duveltjes zal in ieder geval de kinderfantasie op een
prettige wiize kunnen prikkelen.
