Nieuwe inzichten in psychiatrie HET HOOGHUYS ETTEN-LEUR WIL MEER NAAR MENSEN TOE Weg mei lek en M trek Winst i ZEG PLOEG VOOR Zweedse journalist meldt massamoord in Nam i bi sch dorp WK Maria- paviljoen krijgt opknap beurt Surinaamse actie in Den Haag binnenland buitenland V eranderingen Maria-pavil j oen AAGRUNOL AU Prostituees schadeloos gesteld Aritiekdief Vrijdag 26 juli 1974 (Van een onzer verslaggevers) ETTEN-LEUR Bij huize Sint-Antonius in de Lenrse hoek van Etten-Leur, kom je binnen in het oude gedeelte. Er is niet zo veel veranderd. De gang doet er wat glad en koud aan, zoals in oudere ziekenhuizen. Verderop vooral in het nieuwere gedeelte en nog meer in ge sprekken, blijkt dat Het Hooghuys, waarvan Sint-Antonius een onderdeel is, helemaal geen ziekenhuis meer wil zijn. De tijden zijn erg veranderd sinds in de loop van de zestiger jaren plannen werden gemaakt voor een groot nieuw psychia trisch ziekenhuis in Etten-Leur. Een ziekenhuis met 1.200 bed den. „Je krijgt er koude rillingen van", zegt de Hooghuys-leiding nu. Het huidige aantal plaatsen in Sint-Antonius (350) zal ook in de toekomst voldoende zijn ter bediening van de regio Breda en omstreken. Er is inmiddels een bouwstop, maar ook zonder, zou er geen groot Hooghuysgebouw gekomen zijn. De opvattingen en de prak tijk bij de psychiatrische instituten zijn zo veranderd dat Sint- Antonius bijvoorbeeld vorig jaar een onderbezetting had. Voor een niet onbelangrijk gedeelte kwam dit door verhuizing van patiënten naar het Bredase Lucia; maar ook voor de toekomst rekent men met een geringere bezetting dan voorheen. Want het aantal mensen dat langdurig in een psychiatrische inrichting ver blijft wordt steeds kleiner. Als opname niet per se nodig is wordt tegenwoordig poliklinische hulp verleend. Sint-Antonius heeft nog 250 bewoners die er langer dan een jaar zijn. De gemiddelde opname-tijd is vier maanden. In Sint-Antonius is een groot paviljoen nodig aan verbetering toe. Er wonen daar te veel mensen, namelijk ruim 200 zg. chro nische patiënten. Ze zijn verdeeld in te grote groepen. Zo'n 25 tot 50 mensen per groep. De bewoners hebben onvoldoende pri vacy en onvoldoende sanitaire voorzieningen. „Vijftig mensen op één afdeling, dat is een massa. Willen de mensen hun eigen leven opbouwen dan moeten de groepen klei ner zijn", is nu de opvatting. Een interne werkgroep werkt mo menteel aan een plan tot verkleining van de groepen en verbe tering van de woonomstandigheden. Met 350 plaatsen is St.-Antonius „betrekkelijk klein, maar eigenlijk nog te groot". De grote bouwplannen van weleer mo gen van de Hooghuys-leiding rustig vergelen. „Wij zijn niet zo voor expansie. Er is een heel ander streven gekomen: „Decentralisatie en kwalitatieve verbetering". In het oude, hier en daar ouderwetse St.-Antonius is daar het nodige van te merken. „AI wordt er bijna geen steen gelegd, er wordt wel wat gebouwd". (Van een onzer verslag gevers) ETTEN-LEUR - Direc teur van de Stichting Het Hooghuys te Etten-Leur is drs. f L J M Laane, zenuwarts. Hij heeft geen witte jas aan, ook geen driedelig pak. De direc teur gaat gemakkelijk ge kleed en zal het jasje over zijn stoel hangen. Typerend is ook dat hij niet de enige is die aan het gesprek met De Stem deelneemt. Aan het ge sprek doen namelijk ook mee drs. I. Boukema psycholoog)mevrouw E. Oostrum-Van der San- den verpleegkundige mr. P. van Ginneken (al- gemeeen assistent van de directeur). En ook een „cliënt/patiënt. „Het juiste woord hebben we nog steeds niet," zegt drs. Laane. Je kunt bij St.-Antonius waar de muur en de hek ken nu al weer een tijdje verdwenen zijn wat ge makkelijker binnenlopen dan vroeger het geval was. Maar toch: er is nog veel af stand tussen Het Hooghuys en de rest van de maat schappij. Bij Het Hooghuys zeggen ze: „We zijn allemaal ex-pa tiënten of mogelijk toekom stig patiënt". En: „Het kan ons allemaal overkomen". Intern is er bij Het Hooghuys de laatste paar jaar veel veran derd. De ene psycholoog die er was heeft er vier collega's bij gekregen, er zijn vier maat schappelijk werkers gekomen. Zij werken in teams (met ook verpleegkundigen en arts), waarin de psychiater er nu vooral is voor de rugge steun. Wiertot dan in de tijd toen de patiënt als een zieke werd ge zien, als iemand met een gees telijke afwijking. Er is meer oog gekomen „voor wat er met mensen gebeurt". Er wordt veel gedaan met mensweten schappen, aandacht voor tus senmenselijke aspecten, socia le en sociologische invloeden, enz. Ook bij Het Hooghuys kom je tegenwoordig niet meer om al leen maar te rusten, pilletjes in te nemen en vijf minuten in de week te praten met de psychi ater. Cliënten zoals ze nu genoemd worden zijn grote delen van de dag vrij intensief bezig. Vaak met elkaar. Er wordt gezamenlijk gewerkt, er wordt gepraat over eikaars ge dragingen. „Het gaat er om: Wat doe je met elkaar en wat kim je er uit Ieren". Soms gaat dat met spanningen in de groep. „Dat kan maanden du ren". Voor de patiënten is er veel veranderd (..Het heeft wel wat onrust, wat onzekerheid gegeven"), voor het personeel niet minder. De verpleegkun dige heeft een veel omvatten der taak dan toen hij-zij er vooral was voor de zogeheten bedwassing. Het uniform is verdwenen, het werk heeft meer inhoud gekregen. Ze zijn er blij mee. „Je staat nu veel dichter bij de mensen". Voor iedere opname-afdeling OrCllipcl van ongeveer 30 patiënten die weer verdeeld is in leef groepen van 10 a 15 patiënten is zo'n team beschikbaar. Er wordt 'heel anders ge- „We zijn een paar stappen op een weg waarvan we niet kunnen zeggen waar die ein digt", zeggen de mensen van Het Hooghuys over de hele ontwikkeling binnen hiun psy chiatrisch instituut. Over de resultaten: „Of de mensen sneller uit de put komen is moeilijk meetbaar. Je hoopt dat het beter gaat. Je hebt het idee dat de mensen meer tot bun recht komen". Ook de cliënten zijn vaak anders dan voorheen. De men sen hebben nu een wat duide lijker beeld van wat ze bij Het Hooghuys komen doen. De drempel is wel wat lager geworden. Maar nog lang niet verdwenen: „Naar een psychi atrisch instituut gaan, dat doen de mensen niet gauw". De opvatting is nog vaak en de mensen van Het Hoog huys vinden dat helemaal be grijpelijk: „Naar een gekken huis? Ik ben wel gek. Eerst daarheen, dan kom ik in moei- lijfcheden met het krijgen van een rijbewijs en bij het solli citeren". Met het oog op de begrijpe lijke drempel wil Het Hoog huys de hulp zoveel mogelijk naar de mensen toe brengen. „De voordeur verleggen", wordt dat genoemd. Met als toevoeging: „In die éne voor deur geloven we niet". Want je moet er van uit gaan dat er niet één categorie mensen is die hulp nodig heeft maar dat er veel verschillende zijn „Om de toegang tot de hulp die door de psychiatrische inrich tingen geboden wordt gemak kelijker te maken zou je voor de verschillende soorten pro blemen verschillende „boe tiekjes" moeten opzetten. Dicht bij de mensen". Het Hooghuys is al wel ac tief buiten St.-Antonius. Bij voorbeeld op het Bredase bu reau van de Sociaal-Psychia trische Dienst (SPD) voor ge sprekken met cliënten die daarvoor dan niet naar Leur hoeven. Met de SPD wordt ook op andere terreinen sa mengewerkt, b.v. in een 24- uurdienst voor advies aan huis artsen en anderen die daarom vragen. De Hooghuys-leiding is van mening dat er op het terrein van de geestelijke volksge zondheid in dit gewest veel méér samengewerkt zou moe ten worden. Er is ooit een overleg geweest met 80 ge sprekspartners. Dat heeft géén vervolg gekregen. In deze situatie is het, vol gens Het Hooghuys, nog altijd zo dat nog geen vijftig procent van de huisartsen en de maat schappelijk werkers weet wel ke mogelijkheden er voor de psychiatrische hulpverlening zijn. „En als je eikaars moge lijkheden niet eens kent, wat zal de patiënt er dan van we ten"? Een handicap vindt de lei ding van Het Hooghuys ook dat de financiële mogelijkhe den voor tijdelijke geestelijke gezondheidszorg ver achter blijven. Intussen betekent dat niet dat bij Het Hooghuys geen nieuwe taken aangepakt wor den De poliklinische hulp neemt toe, ook zijn er moge lijkheden gekomen voor groeps-, gezins- en echtparen- therapieën. Ook is het moge lijk geworden om voor gedeel ten van een 'dag of een week naar Het Hooghuys te ko men. Er wordt ook gewerkt aan verdere verbeteringen voor mensen die allang in Sint-An- thoriius verblijven. Al jaren bestaat het plan om het kolos sale Maria-paviljoen, waarin ruim 200 van deze mensen wonen, te saneren. Eerst werd gedacht aan nieuwbouw voor al deze men sen, later aan nieuwbouw voor een aantal van deze mensen. Het ministerie van Volksge zondheid is in de laatste jaren echter zoveel beperkingen gaan stellen aan investeringen, dat Het Hooghuys niet meer behoeft te denken aan nieuw bouw voor zijn chronische pa tiënten. Zelfs een grondige verbouwing van het Maria-pa viljoen is thans niet haalbaar. Functionarissen van de Inspec tie van de Geestelijke Volks gezondheid die het paviljoen onlangs kwamen bekijken ver zuchtten: „Och, zulke pavil joens zijn er nog in zoveel inrichtingen; dit is niet eens één van de slechtste". Ondanks al deze beperkin gen ziet Het Hooghuys finan cieel toch nog een gaatje om het Maria-paviljoen in het ko mende jaar „op te knappen" ..Deze opknapbeurt zal geen grondige verbouwing kunnen inhouden, maar wel een ver betering van de privacy en de sanitaire voorzieningen. In de eerste plaats is deze opknapbeurt erop gericht de bewonersgroepen kleiner te Bij de foto's: Boetseren, een expres sietherapie (gieheel boven). Gesprek tussen een pa tiënte en een psycholoog (foto hierboven). (Foto's Ad van Dongen) maken. Dit is slechts mogelijk indien vooraf het aantal bewo ners van dit paviljoen dras tisch wordt verminderd. De werkgroep zoekt naar mogp- lijtoheden om enkele tientallen bewoners van dit paviljoen el ders onder te brengen dan wel over te plaatsen naar an dere stichtingen die een meer aangepaste benadering van een bepaald type patiënten kunnen bieden, ofwel door hen onder te brengen in ande re eigen gebouwen. Een van die eigen gebouwen die een bijdrage zullen leve ren tot een vermindering van de bevolking van het Maria- paviljoen is een huis dat on langs in Breda werd aange kocht: Academiesingel 46, vlakbij het station. Dit huis zal worden inge richt als „sluisinternaat", een soort doorgangstehuis naar de maatschappij. Eind september zal de „sluis" in gebruik wor den genomen. Daarheen zullen dan 14 mensen verhuizen die allang in St.-Anthonius ver blijven. De bedoeling is om hen binnen een aantal maan den te begeleiden naar volle dige zelfstandigheid. In deze tijd vergeet je gauw hoe naar het in de afgelopen winter was, om met de rug tegen een raam te zitten. Maar over enkele maanden is het weer zo ver: trek langs lek kende sponningen, rammelen de ruiten bij sterke wind. En dan ga je niet even het glas eruit halen. Nu kam. dat wel. En zo vre selijk moeilijk is het ook niet om aan die gemene winterse luchtstroom langs de ramen een einde te maken. Haal de glaslatten weg: een beitel eronder steken, even opwippeneen eindje verder hetzelfde doen, tot de lat los zit. Alle vier de latten wegne men en de ruit voorzichtig wegnemen. Resten van kit, vuil e.d. grondig verwijderen. Ramen die niet met glaslatten zijn gemonteerd, maar die in de stopverf staan, verwijderen door de oude, meestal gebar sten en beschadigde stopverf laag weg te steken. Ruit weer op zijn plaats, brengen, en dan speciaal af dichtingsband voor ramen (be kend is bijvoorbeeld Glass- Tic) langs de ruit en in de sponning duwen. Dit materiaal is zelfklevend. Het komt dus in een hoek tegen glas en sponning te zitten. Goed aan duwen. Het moet zo tegen de ruit worden gezet, dat de glas lat er later net een paar milli meter bovenuit steekt. In de hoek strijkt men ver volgens een hoeveelheid wel. pasta, en dan wordt de glaslat er weer ingedrukt. Of er wordt een nieuwe stopveiflaag aangebracht. De nieuwe bevestiging maakt de ruit trek- en vocht- dicht, en daarvan heeft u in de komende winter een hele boel plezier- Hetzelfde materiaal kan trouwens voor vele andere doeleinden gebruikt morden. De enorme kleefkracht en de vochtwerende eigenschappen maken het mogelijk om bij. voorbeeld een lek in een regen- afvoerpijp of de goot te her stellen. Aansluitingen van golfplaten bij de muur, worden met een reep van dit band waterdicht gemaakt, zelfs een lek in ten autokofferruimte kan ermee worden gedicht. Rond een stalen paal gewik keld, voordat deze de grond in gaat, houdt het geruime tijd roestvorming tegen. Kortom, overal waar kieren, gaten en andere onbedoelde openingen bestaan, die vocht doorlaten kan men op snelle en eenvou dige wijze een reparatie uit voeren. Let er alleen wel even op dat het oppervlak waarop Glass-Tic wordt gezet schoon en ueturij moet zijn. Voor plas is de gewone uitvoering bruik baar, voor zwaarder reparatie- werk is hetzelfde band ver krijgbaar meteen dunne alu miniumfolie. Vrijdag 26 juli 1974 STOCKHOLM (UPI) De Zweedse free lance journalist Per Sanden heeft verklaard dat Zuidafrikaanse militairen onlangs een dorp in Namibië (Zuid west-Afrika) met de grond gelijk hebben gemaakt en 105 Afrikanen hebben ver moord. Hij zei dat woensdag in een uitzending van de Zweedse televisie. Sanden, die een reis door Zuid-Afrika en Namibië had gemaakt, zei dat hij gesproken heeft met de enige overlevende van de massamoord. Hij liet een film zien die opgenomen zou zijn op de plaats waar het bloedbad zich moet hebben afgespeeld. De beelden vertoonden minstens vijf menselijke schedels, lig' gend in het gras op de plaats waar het dorp zou hebben ge staan. De Zuidafrikaanse mili tairen hadden het dorp met de grond gelijk gemaakt. Volgens Sanaen lag het dorp in het district Kalonga, in de Capri- vi-strook, in het uiterste noordoosten van Namibië. I>e film bevatte ook een vraaggesprek met een man die Je enige overlevende van het bloedbad zou zijn. De man aangeduid als Aaron (44) ver telde dat Zuidafrikaanse mili tairen, die jacht maakten op guerrilleros van de Swapo (de bevrijdingsbeweging van Na mibië) het dorp waren bin nengekomen op zoek naar gu errillastrijders. „Alle bewo ners werden opgejaagd en kregen opdracht voor de troe pen in het gelid te gaan staan". Een van de soldaten vertel de hem wat er zou gaan ge beuren en ried hem aan te viuchten. „En dat deed ik, Maar mijn vrouwen en kinde ren werden gedood. De mili tairen goten benzine over de ij ken en staken ze in brand. In totaal werden 105 dorpelin gen gedood", zo zei hij. De man vertelde dat hij later was aangehouden door Zuidafri kaanse militairen, die hem (ADVERTENTIE) Geen insektenplaag hoeft lan ger te duren dan u wenst. Want er is'Omyl, het beproefde mid del dat u van lastige insekten afhelpt Dus wilt u insekten de baas blijven, vraag dan nadruk kelijk om Omyl. DE OMYL EXTRA spuitbus: het beproefde middel legen alle mogelijke vliegende in sekten, zoals vliegen, mug gen. motten en wespen DE OMYL POEDER: tegen ongedierte op huis- dieren en ter voorkoming van mottBnvraat in wollen goed. Verkrijgbaar o.a. —M bij drogisten naar zijn zeggen hadden ge marteld om inlichtinigen te brij-gen over Swapo-nesten. Hij toonde in de film de litte kens op zijn lichaam van mes steken en van touw. Sanden zei dat hij met Aa- -on buiten Namibië had ge sproken, maar hij zet met waar. De Zweedse journalist iteelde mee dat hij volgende maand als getuige zou ver schijnen op een hoorzitting van een VN-commisste over Namibië. DEN HAA G(ANP) Een groep van tweehonderd Sari- namers heeft zich in het pand van de Stichting voor Surina- mers aan de Laan van Nieuw Oostindië in Den Haag geïn stalleerd om vandaaruit actie te voeren voor een Surinaams Trefcentrum in Den Haag. Zij wisselen elkaar in groepen af en willen het pand voorlopig als actiecentrum blijven ge bruiken. Niet alleen het trefcentrum zien zij als programmapunt, maar ook willen zij met de gemeentelijke sociale dienst praten over de opvang van Surinamers door deze dienst. Het steetot een aantal van de Haagse Siurinamers dat de po litie onlangs in overleg met de directeur van de sociale dienst besloot verscherpt politietoe zicht in te stellen in het ge bouw van de dienst aan de Neherkade. KEULEN (REUTER) - Tweehonderd prostituees in een eroscentrum in Keulen zullen schadeloos worden ïe' steld voor verlies van hun spaarcenten in het faillisse ment van de Herstatt-bank "i juni. Terwijl de 65,080 andere klanten van de op één ns grootste particuliere bank van West-Duitsland hun geld heb ben verloren krijgen de P}'03' tituees hun kwart miljoen mark terug van de leiding van het bordeel. DEN HAAG (ANP) Met de aanhouding van de 46-jari- ge plantsoenarbeider M. K- heeft de politie in Den Haag een partij antiek ter waarde van vele duizenden gulden achterhaald, die de afgelopen drie jaar bij inbraken in Oen Haag en Scheveningen is ga stolen. K. werd aangehouden toen hij bij een huis had in?e' broken. Bij hem thuis vond de politie ruim 200 antieke voor werpen. waaronder gouden en zilveren sieraden. beeldjes, chinees povselpm on eon Per' zisch tapijt. (Van onze wielermed-nwerker) IJZENDIJKE Een val nech konden zelfs Toine v de Bunder de zege niet ontr men gisteren in het avondc terium te IJzendijke. Ondan het in vrij geringe mate op komen rennersveld heeft talrijk opgekomen publi toch kunnen genieten van spectaculaire wedstrijd, was overigens ook de wachting met namen zoals Raas Toine van de Bunde Matje Dohmen en Pet Gödde. Toine van de Bund' liet ondanks de grote concu KIL AMSTERDAM (ANP) Herman Ponsteen heeft d« balans met Rini Langkruif weer in evenwicht gebracht Na titels voor Langkruis of de sprint en de tandem be haalde achtervolgingskam pioen Ponsteen zijn tweedi rood-wit-blauwe trui op de 1000 meter tijdrit. Met Pon steen en Langkruis (tweede) verwierf Jan de Jong, ook al derde hij de stayers, hei recht van een plaats op he erepodium. De 1000 meter tijdrit, heit raakvlak tussen sprint en ach tervolging was door de sterkt wind van gistermiddag meet een nummer voor de krachtrij ders dan voor de spurters. Al leen Rini Langkruis kon zich als sprinter handhaven. Ter] Tije, Zuidwest en Velidt wer den respectievelijk achtste negende en tiende en Raayma- kers kwam niet verder dan de veertiende plaats. (Van onze sportredactie). AMSTERDAM De sport- commissie van de KNWl (Koninklijke Nederlandse Wielren Unie) heeft gistera vond in Amsterdam de Neder landse wielerploeg bekendge maakt die zal starten in he wereldkampioenschap dat op 14 augustus In Montreal he gint. Slechts de baanploeg van de profionals is nog niet ge heel compleet. Tevens zal een renner moeten afvallen voor de ploegachtervolging ama teurs. De samenstelling is als volgt: Dames: Baan: achtervolging: Keetie van Oosten-Hage en Willy Kwantes, Sprint: Mini Nieuwerihuis-Brintohoff. "Weg. Keetie van Oosten, Willy Kwantes, Mini Nieuwenhuis, Bella van der Spiegel-Hage en Nel Streef. Amateurs: Baan: Sprint: Ri ni Langkruis en Laurens Veldt. Tandem: Rini Lang kruis en Laurens Veldt reser ves: Herman Ponsteen en Ger tie Slot. 1000 meter tijdrit: Herman Ponsteen. reserve Ri ni Langkruis. Achtervolging. Herman Ponsteen en Peter NieuwerihjU'ls, reserve Gerrie van Gerwen. Ploegachtervol ging: Er zullen vier renners worden gekozen uit het vijftal Herman Pbnsteen, Peter Nieu wenhuis, Gerrie Slot, Gerrit Möhlman en Gerrie van Ger wen. Stayers: Gaby Minneboo niet Gangmaker Joop Staken burg. Wegploeg: 160 kilometer ploegentijdrit: Ad Gevers, Aad Van den Hoek. Frits Schür en Jan Aling. De laatste twee zullen eveneens starten in de individuele wedstrijd met van Dongen Jan Raas, Theo Smit, en Ad Dekkers. Professionals: Baan: Achter voeging: Roy Schuiten en Rene Pijnen. Stayers: Cees Stam jnit gangmaker Joop Staken burg. Weg: Cees Bal, Gerben Karstens, Piet van Katwijk, berrie Knetemann, Hennie Kuiper, Cees Priem, Rene Pij- Ben, Roy Schuiten, Tino Tabak, ®n Gerard Vianen. Reserves: Jos Schipper en Fedor den Hertog.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 8