Vijftig jaar dierenvervoer door de lucht
MKRIJK (Rijssel)
binnenland
buitenland
wulvi's
W etensch appelij k
Kuikens
Opleiding
Kennel
Hobbymarkt
dot, Claudia Cardinale
en anderen.
(K) Journaal.
Le sixième sens
Journaal
13.45 Ik zou wel eens
willen weten
Voor de kleuters.
Regionale actualiteiten.
Journaal.
Un ure de choc.
La piste aux étoilcs, cir
cusprogramma.
The last days of John
Dillinger, Amerikaanse
serie.
22.30 Nieuws.
de serie „Museum zon-
nurenvertoont de KRO-
sie vanavond op Neder-
van 22.15 tot 23.05 uur
n opdracht van Universal
ition and Visual Arts
ardigde film over de
>ise schilder Fransisco
Aanvankelijk was Goya
nogal modieuze kunste
die zeer gezien was aan
'paanse hof. Pas op latere
jd kreeg hij oog voor de
uwelijke kanten van het
die hij vastlegde in
elijke beelden.
efcom. 4.02 Alfred Lagar-
.02-7.00 Hans Hamburger
im Bloemendaal.
(Nederl.
Amusementsmuziek; 9.30
istisch Magazine; 10.00
ws; 10.03 BRT-orkesten
solisten; 11.00 Promenade-
ek; 12.00 Nieuws, mede
gen en SOS-berichten;
Swing en Soul. 12.50.
inlands persoverzicht en
Nieuws, weerbericht en
jlagenda; 13.55 Beursbe-
en; 14.00 Nieuws; 14.03
jtepunten opera en belcan-
5.00 Nieuws; 15.03 Disco-
15.30 Popmuziek; 16.00
ws en beursberichten;
Licht klassieke muziek;
Nieuws en mededelingen;
Uitzending voor oudere
eraars; 17.55 Weegschaal;
Nieuws; 18.05 Uitzending
en door de soldaten; 18.30
wijs wezen; 18.45 Orkest-
ek: 18.55 Taalwenken;
Orkest van de week;
Nieuws en actualiteiten;
Intermezzo; 19.35 Vak-
sikroniek; 19.45 Eru-wes-
Joegoslavië en Duits-
20.00 Filmmuziek; 20.30
ws; 20.33 Psychotherapie;
Nieuws; 22.05 Musical-
•amma; 23.00 Nieuws;
Lichte muziek; 23.40-
Nieuws.
AHERENl! WE
OP WEG NAfcS DB
WW
OlslVËRANTWOOR -
□ELUK O AA OE
LEVENS VAN VUP
PAARDEN EN VIER
krachtige aaul-
bn Wd....WdWd
EEN dolfijn is geen vis maar een zoogdier. Hij wordt
door de KLM tijdens het transport door de lucht dan
ook als zodanig behandeld. Hij wordt in e.en hangmat
vervoerd, maar wel voortdurend besprenkeld met wa
ter om uitdroging van de huid te voorkomen.
BIJ het opstijgen en het landen worden koeien onrus
tig. Zij verbruiken dan meer zuurstof. Maar hoeveel?
PASSAGIERS nemen een snoepje om de druk op de
oren weg te nemen. En paarden dan?
HOE reageren dieren op een lange-afstandsvlucht en
hoeveel vee mag er dan in één box?
DERTIG ton tropische aquariumvis worden nu elke
week vervoerd uit het Verre Oosten, Zuid-Amerika
en Afrika. Voorwaarde hiervoor is echter dat één
hoeveelheid water staat tegenover drie hoeveelheden
medicinale zuurstof en dat er niet te veel visjes in een
doos gaan.
0 Huisdieren vormen dik
wijls een deel van een ge
zin. Vandaar dat hwn bazen
of bazinnen menigmaal be
sluiten deze „gezinsleden" op
reis mee te nemen. Zaak is
het daarbij, dat de diertjes
hierop zo goed mogelijk wor
den voorbereid. Deze voorbe
reiding zorgt er tevens voor,
dat le dieren zich tijdens de
reis in een vertrouwde om
geving bevinden. Dit hondje
en aapje (foto links) waren
onafscheidelijke vriendjes.
Vandaar dat bij verhuizing
van Suriname naar Neder
land van het gezin waartoe
zij behoorden, de beide
diertjes de transatlantische
oversteek samen in één ken
nel maakten.
In juni 1953 reisde de uit
Polen afkomstige Elizabeth
Litzan van New York naar
Wenen. Zij werd op deze
reis vergezeld door haar vijf
Nubische geitjes. Deze huis
dieren beschouwde Elizabeth
Litzan als behorend tot haar
gezin. Vandaar dat zij tijdens
een nachtelijke transit-stop
op Schiphol niet naar een
hotel ging, maar zich samen
met haar „gezinsleden" in
het KLM Dierenhotel te rus
te begaf (foto rechts).
(Van een medewerker)
Bovenstaande problemen zijn maar een paar facetten van het dierenvervoer door de lucht. Dieren worden om ver
schillende redenen vervoerd. Veelal gaat het er om, om een tekort op te vangen.
Het vervoer van vee naar een ontwikkelingsland kan ophouw of verversing van de vee
stapel betekenen. Pluimvee ®n met name eendagskuikens kunnen behalve bestemd
zijn voor de consumptie, in ontwikkelingslanden juist weer de ophouw van de pluim
veestapel gaan vormen.
Wat de reden van het transport ook moge zijn, een feit is,
dat dieren aan boord van een vliegtuig anders reageren
dan bijvoorbeeld op de boerderij. Zij zijn dan in een geheel
vreemde omgeving. Ze zien andere mensen, horen andere
stemmen en geluiden.
Hierdoor ontstaat spanning
en dat betekent meer inspan
ning en dus meer zuurstofge-
bruik. Daarvoor dienen dan de
juiste maatregelen te worden
getroffen. Bij het vervoer van
dieren is het beeersen van het
klimaat derhalve een belang
rijk aspect. Een aangename
temperatuur, een goede lucht-
ciculatie en een juiste vocht-
tigheidsgraad zijn van de al
lergrootste betekenis. Vijftig
jaar geleden, om precies te
zijn op 9 Juli 1924, vervoerde
de KLM zijn eerste fokstier
van Rotterdam naar Parijs.
Toen kon men in boeken alles
lezen over dieren, maar niets
over hoe dieren reageren op
vervoer door de lucht. Trou
wens, de KLM bestond toen
zelf nog geen vijf jaar.
De KLM heeft zich echter
m de vijftig jaar die er liggen
tussen het vervoer van die
fokstier Nico V en hiet vervoer
van 37 paarden van de Royal
Canadian Mounted Police in
mei j.l., ontwikkeld tot 's we
relds belangrijkste dierentrans
porteur. Een astronomisch getal
aan dieren van uiteenlopende
soorten en afmetingen werden
in deze periode door de lucht
vervoerd- Vooral in de laatste
vijfentwintig jaar kwam deze
ontwikkeling eerst goed op
Sang. Direct na de oorlog wa
ren er veel. transporten van
wilde fauna om dierentuinen
weer te voorzien van o,a. lui
paarden, slangen, olifanten en
vogels. Van particuliere zijde
was er toen veel vraag naar
tropische vogels en apen. Ge
lukkig heeft men later inge
zien dat apen geen huisdieren
zijn.
Van de kleine veestapel gin
gen ér toen nogal konijnen en
biggen door de lucht naar hun
nieuwe eigenaren. Verder
werden er wat paarden en
koeien vervoerd. Aanvankelijk
dacht men de grote veestapel
in het buitenland te kunnen
verbeteren door het sturen
van sperma van stamboekstie
ren, Dat bleek echter niet de
oplossing te zijn. Voor de
daadwerkelijke verbetering
van de veestapel bleken ook
nog andere factoren een rol te
spelen. Daarbij was b.v. het
weiden van de koeien. Het
was niet alleen het gras eten.
Verder bleek dat in sommige
landen het vee overdag beter
in de schaduw kon staan en 's
nachts geweid kon worden.
Vanaf dat moment kreeg het
begeleiden van de boer en het
vee een wetenschappelijk as-
peet voor de KLM.
De KLM zocht contact met
de Veterinaire Faculteit van
de Rijksuniversiteit van
Utrecht en ook met andere
instituten en universiteiten in
Europa. Het vervoer van die
ren door de lucht diende zo
perfect mogelijk te geschie
den. De hierop gevolgde jaren
lange samenwerking met de
leden van de wetenschappelij
ke staf, leverde een schat aan
waardevolle gegevens op. Zo
wel, klinisch als physiolo-
gi'soh- De stafleden uit Utrecht
maakten op geregelde tijden
zelf dierentransporten mee. De
KLM kreeg hierdoor ook ge
gevens over waterdamp-ont
wikkeling tijdens het trans
port van dieren door de lucht.
Ook over de invloed van kli
maat en omgeving op de stof
wisseling. Dit vergaren van
wetenschappelijke gegevens
over gedrag en behandeling
onderweg en het waar mo
gelijk toepassen in de praktijk
is niet alleen in het belang
van de KLM, maar ook v-an de
dieren zelf, van de verladers
en van de ontvangers.
handelen wanneer het -dier on
rustig wordt. Hierdoor en mede
door het feit dat de KLM
speciale paardeboxen in eigen
beheer had ontworpen, werd
aan de KLM het transport toe
vertrouwd. van springpaarden
naar verscheidene concours
hippiques. De ruiterequipes
van talloze landen werden ter
gelegenheid van de Olympi
sche Sipelen naar Rome, Tokio
Mexico en Münohen vervoerd.
De beroemde Lippizaners
van de Spaanse Rijschool in
Wenen gingen per KLM,
als vele bekende en niet
der kostbare dravers, wa
der Heiros Deux.
0 9 juli 1924:
start van het
transport van
grote dieren door
de lucht. Nico V.
een reeds vele
malen bekroonde
prijsstier, vertrok
op die dag per
Fokker F-III
vanaf een zonnig
vliegveld Waal
haven bij Rotter
dam naar Parijs
om deel te nemen
aan een tentoon
stelling. Hij was
de voorloper van
een eindeloze rij
veelsoortige
dieren. i:
Eén en ander leidde er ook
toe, dat de KLM als enige
luchtvaartmaatschappij ter
wereld, speciaal opgeleide die-
renstewards in dienst heeft.
De opleiding geschiedt even
eens in samenwerking met de
Rijksuniversiteit van Utrecht,
Deze stewards zijn vertrouwd
met het vervoer van dieren
door de lucht. Zij kennen de
juiste voeding, weten hoe de
dieren gedrenkt moeten wor
den en h-oe een kooi gereinigd
moet warden. Zij geven paar
den een haverkoekjie of een
andere' lekkernij om de druk
op de oren weg te nemen. Ook
zijn zij getraind in de psy
chologische benadering van de
dieren en weten zij hoe te
Li de laatste twee
is er heel wat veranderd op
het gebied van de belading.
Eendagskuikens werden in het
begin vervoerd in dozen,
waarvan er vier ap elkaar ge
stapeld konden worden. Nu
zijn dat er tien en dat kan
omdat de warme lucht, die de
buikens afscheiden, wordt af
gevoerd en er verse wordt
aangevoerd. Dit gebeurt door
het plaatsen van hiervoor spe
ciaal ontworpen zgn. „Chick-
spacers". Dat zijn houten
schotten, die de rijen dozen
met kuikens op een bepaalde
afstand vam elkaar houden. In
195a was een zending van
60.000 eendagskuikens, toen
nog met een DC-4 een novum-
Nu gaan er op vijf pallets zo'n
vier tot vijf ton mee. Dat zijn
er 16.000 per pallet. Op die
manier vervoert de KLM per
jaar vele miljoenen eendags
kuikens.
Vele dolfijnen hebben op deze manier, comfortabel liggend in hangmatten en verzorgd door de
bekui
binder"
name handen van de dierensteward, reizen van duizenden kilometers per „Vliegende Hol-
gemaakt.
De KLM was één van de
eerste luchtvaartmaatschappij
en die een hondekennel intro
duceerde. Er zijn vier ver
schillende types, want de
grootte van honden kan aan
merkelijk verschillen. De ei
genaar van de hond krijgt bo
vendien een uitvoerige bro
chure waarin beschreven staat
hoe het niet-sprekemde lid van
de familie toch op een reis
kan worden voorbereid. Een
echte dierenliefhebber laat z'n
huisdier nl. enkele dagen van
te voren kennis maken met de
kennel. Hij laat hem er een
nachtje in slapen en legt er
z'n lievelings speelgoed in.
Tijdens de vliegreis is het dier
dan in vertrouwde omgeving.
Per jaar vervoert de KLM
zo'n 3000 honden en katten,
meestal op intercontinentale
trajecten.
In toet geval een familie
meerdere huisdieren heeft die
door de lucht moeten worden
vervoerd, gebeurt het niet zel
den, dat die in één kennel
worden geplaatst. Ook hier
teldt weer de regel van de
/ertrouwde omgeving.
De technische vooruitgang
leeft -op haar beurt weer mee-
nogelijkheden geopend. Ja-
enl-ang wend er een maximun-
ïewicht van 500 kilo aange
houden voor het vervoer var
'en stier. Het vervoer van eer
tier van twaalf of dertienhon-
lerd kilo is geen probleem
'oer. N-u kan de KLM 425
■uchtere kalveren (dat wil
""ïgen 15 dagen oud) op één
lucht vervoeren.
Vorig iaai- -- er in to
taal 6000 van deze kalveren
vervoerd. Maar ook 8000 vaar
zen, 900 biggen, 750 pinken,
320 viarkens, en 100 zebra's.
De hobby-markt levert ook
al interessante cijfers op- Vo
rig jaar werdlen ruim 37 mil
joen tropische vissen vervoerd
en eyz miljoen kanaries gin
gen o,a. naar Noord-Amerika
en het Verre Oosten.
Het vervoer van levende ha
ve vraagt een nauwgezette
aandacht voor de tijdsfactor.
Met andere woorden, hoe lang
duurt die reis en is dat ver
antwoord ten opzichte van het
dier. Tijdens de reis is dan de
controle op de temperatuur en
op de vochtigheidsgraad weer
van groot belang.
De zorg om het welzijn van-
het dier, in aanta-l vele malen
groter dan het passagiersver
voer, is in die vijftig jaar niet
minder geweest dan die waar
mee de passagiers wordt om
ringd.
0 Arusha, een half jaar oud leeuwinnetje van de Rotterdamse
diergaarde „Blijdorp", werd onlangs van Schiphol naar Nairobi
gevlogen. Daar zal de kleine Arusha een rol gaan spelen in een
nieuwe film. Vandaar dat Arusha bij haar vertrek als een echte
film-diva een persconferentie gaf in het perscentrum van de
luchthaven.
0 Ten behoeve van de vele over de hele wereld verspreid wo
nende aquariumliefhebbers vervoert de KLM jaarlijks miljoenen
tropische visjes. Het transport geschiedt in met voor een kwart
met water en voor driekwart met zuivere zuurstof gevulde pfflf-
tic zakken, die in kubusvormige dozen zijn uerpakt.
