martijen betrokken Acht pi bij Cyprusconjlict Vaticaan: uitweb in Italiaanse PTT-ellende WESTENBURG CYPRUS in een paar minuten „Staatsgreep veranderde weinig in Angola" Weerzien na 64 jaar VERZEKERINGEN binnenland rMfflSjiil —Haal Gevangenis incident in Doornik PAUL STAAL VAN HET ANGOLA-COMITé: Ongerustheid Lardinois niet we g; genomen Pensioenen schoenmakers verhoogd Verongelukt bij zwemmen Geen gasboring in Fochteloërveen GEESTELIJK GESTOORDE BESCHOOT BRANDWEER Gebouw in Amsterdam uitgebrand ZIJN FLATS INDERDAAD OEDKOPER? door:greet buchner Volkstuintje leeggeroofd Dinsdag 23 juli 1974 (Van onze redactie buitenland) BEIROET Bij het conflict op Cyprus zijn acht partijen di rect betrokken: Griekenland, Turkije, Turks Cyprioten, Grieks Cyprioten pro-Makarios, Grieks Cyprioten anti-Makarios, En geland, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Om enige dui delijkheid te verschaffen in de warrige situatie op en rond het eiland, hieronder in het kort de wensen en strevingen van de diverse partijen. Wat willen ze eigenlijk GRIEKENLANDannexatie van Cyprus, waar vier-vijfae van de bevolking van Griekse afstamming is. „Enosis", aansluiting van Cyprus bij Griekenland is een oude droom der Hellenen. De militaire junta in Athene deelt deze droom. TURKIJE: wil niet dat Cyprus bij Griekenland komt. Het ei land ligt slechts 70 km van de Turkse zuidkust en annexatie van Cyprus door Griekenland zou het toch reeds ongemakkelijke machtsevenwicht tussen de NAVO-partners Griekenland en Turkije verstoren. Turkije wil het liefst een flink stuk van Cyprus hebben, ten einde de Turks-Cypriotische minderheid op het eiland bescher ming te kunnen bieden. TURKS CYPRIOTEN: willen wat Turkije wil. Zowel de Turks-Cyprioten als Ankara zijn bereid toe te stemmen in een Cypriotische federatie welke de Turkse minderheid een ruime mate van autonomie geeft in haar gebiedsdelen op het eiland. ANTI-MAKARIOS GRIEKS CYPRIOTEN: willen wat Grie kenland wil - „Enosis". PRO-MAKARIOS GRIEKS CYPRIOTEN: bewijzen lippen dienst aan het ideaal van eenheid met Griekenland, maar zijn in werkelijkheid meer gesteld op hun onafhankelijkheid, met name sinds de kolonels in Athene aan de macht zijn. Met de Turks-Cyprioten was men onder Makarios een heel eind gevor derd op de weg naar een Cyprische federatie met ruinme auto nomie voor de Turks Cyprioten. ENGELAND: wil zijn souvereine militaire bases op Cyprus graag behouden maar wil verder geen politieke of financiële last van de ingewikkelde situatie op het eiland. Met Griekenland en Turkije is Engeland ondertekenaar van de verdragen van Londen en Zürich, waarbij in 1960 de onafhan kelijke republiek Cyprus in het leven werd geroepen. De ver dragspartners waarborgen deze onafhankelijkheid, Zij het dat zij de verdragsbepalingen ieder op een andere wijze interpre teren. DE VERENIDE STATEN: op Cyprus, gelijk elders in de we reld, wil Washington de invloed van de Sovjet - Unie zo klein mogelijk houden. De Amerikanase regering hecht voorts groot belang aan de Britse bases op Cyprus, aangezien deze ook wor den gebruikt door de NAVO. DE SOVJET UNIE: wil invloed op Cyprus. In 1964 en 1967 schreeuwde Moskou moord en brand toen de Turken dreigden Makarios uit het zadel te werpen. Makarios heeft altijd goede betrekkingen onderhouden met de communistische landen. Nu slaat Moskou met welgevallen gade dat de Turken door gewapende interventie pogen Makarios weer aan de macht te helpen. Div. Grieks-Cyprioten Turks-Cyprioten ca.480.000 ca.120.000 ca32.ÓÖ0 DE BEVOLKING VAN CYPRUS CYPRUS MIST EEN VOLK! De inwoners zijn van Griekse of Turkse aFkomsl- en voelen zich verbonden met- Griekenland of Turkije. De Turkse minderheid voeifzich bedreigd door de Griekse meerderheid. Achterdocht-, haaf en poiih'ek maken van Cyprus een smeulend vuur van onrush Deparfijen ophef eiland kunnen steun zoeken bij de Westelijke landen, Rusland of Arabische sfaten. Dif feit- maakt* Cyprus belangrijk in de wereldpolitiek. Cyprus maakt-een scherp konflikfmogelijk tussen Turkijeen Griekenland terwijl hef ook eensoorf *Cuba"van de Middellandse Zee kan worden. Alleen een voor beide bevolkingsgroepen EK Griekenland én Turkije, aanvaardbare oplos- 'sing kan Cyprus de zo noodzakelijke rusf geven. Engeland,GriekenlandenTurkije mogen froepen op hef eiland legeren. CYPRUS IN EEN NOTEDOP De hisforievan'hef eiland gaaf terug fof3700voor,Chr. In 1960werd hef een zelfstandige republiek mef de Grieks- Orthod. aartsbisschop Makarios als president Bevolking ca.600.000zielen. •Godsdiensf--.Grieks-Orthodox en Islam. •Talen: Grieks,Turks, Arabisch. Hoofdstad: NICOSIA, 90.000 ihw. REEDS 30 JAAR ONRUST Sederf ca.1930 fel verzef fegen de Engelsen. Na de onafhankelijkheid van Cyprus in1960 groeide de te genstelling tussen de twee belangrijkste bevolkings groepen: Grieks-Cyprioten en Turks-Cyprioten Griekenland enTurkije steunen deze.bevolkings- groepen. Ekonomie: landbouw, koper, zwavelijzer. (aansluihngbji Gnekenl.)-Een deel van de Turks Cyprioten Cyprus bezit: 700scholen,l3gymnosia^ wenst de ^alcsim" (verdeling van Cyprus). -m-- De overwegend Grieks-Cypriok regering van Cyprus kan streven naar de'ENOSIS" of naar een blijvende zelfstandigheid van hef land, dif f af van d§ politieke stromingen in de regering. 4 technische scholen, 30.000auto's, 60 grote fabrieken, 9 dagbladen, 5 vakbonden 4 radiozenders, 1 fe/evisiestaf ion Heh'seen van de gezondste eilanden ter wereld. In verhouding tot deresf van de wereld heeft Cyprus bijna de laagste Engeland/Turkije en Griekenland staan, volgens verdrag, garant voor de zelf standigheid van Cyprus. Voorgeste/de wijziging van de grondwet bracht in 1963grote spanningen 1 'tussen de bevolkingsgroepen en in 1964 werd het gevaar van een burger- p oorlog aktueeiEen UNO-strijdmacht van ca. 6Q0Qman herstelde min of meerde orde. DE SPANNING BLEEF!! De volksvertegenwoordiging op Cyprus feit 30 Grieks-Cyprioten, 15Turks-Cypnotenen5kommunisfen. STURGIS (MICHIGAN) (UPI) De 79-jarige Adriaan Westdorp uit Tiel heeft voor het eerst in 64 jaar zijn zuster weergezien, mevrouw Van der Weele in Kalamazoo (Michi gan). De laatste maal dat hij zijn nu 85-jarige zuster had gezien, was in maart 1910, toen zij in Zeeland (N.-Br.), hiun geboor teplaats, in het huwelijk trad met Van der Weele en met haar man naar Amerika ver trok. Zij is nu in een verzor gingstehuis in Sturgis, waar haar broer met zijn vrouw vo rige week uit Europa heen zijn gereisd. BRUSSEL (ANP) In de gevangenis van Doornik heb ben zich zondag tot tweemaal toe incidenten voorgedaan. Een groep gevangenen weiger de terug te keren naar de cellen, na de middagpauze van 12.30 uur en hetzelfde gebeur de na de pauze van 15.30 uur. De directie van de gevange nis heeft een beroep op de rijkswacht gedaan die de ge vangenen terugdreef naar him cellen- Er is bij die acties niemand gewond geraakt. Wel werd lichte materiële schade aangericht. De gevangenen voerden hun acties omdat ze het „luchten" met een uiur verlengd wilden hebben. Van onze correspondent) ROME De posterijen van het Vaticaan maken sinds ge ruime tijd dag en nacht over uren. Sinds de Italiaanse PTT ver zeild is geraakt in een volslagen chaos, waarbij tonnen post (voornamelijk drukwerk) door- verkwanseld worden aan de verwerkers van oud-papier, hebben de Romeinen en de bui tenlanders in Rome nog meer vertrouwen gekregen in de postdienst van het Vaticaan. De bewoners van de Noordita- liaanse grensdistrikten rijn al langer bevoorrecht, omdat zij hun post met weinig moeite naar Frankrijk en vooral Zwitserland kunnen brengen om het vandaar uit te laten versturen. Het klinkt ongelooflijk maar het is waar: iemand die in Milaan woont en die brieven te versturen heeft naar stadge noten of mensen in de omge ving, kan beter naar Zwitser land rijden dan dat hij zijn post in Milaan zélf op de bus doet. Via Zwitserland wordt die post vaak sneller bezorgd dan via de eigen post-kanalen. Sinds geruime tijd gebruiken nu ook veel Romeinen de pos terijen van het Vaticaan. De laatste tijd is het aanbod van post in het Vaticaan ver dubbeld. Het werk is dermate toegenomen, dat postfunctiona- rissen achter de Sint Pieter beginnen te twijfelen of ze dit abnormaal vele werk wel zul len kunnen blijven doen. Brie ven, kaarten, drukwerk, pak jes en andere zaken die in het Vaticaan gepost worden -uiter aard gefrankeerd met Vati caanse postzegels- worden na- Dit beeld hebben de Romeinen van de betrouwbare en snelle Vaticaanse posterijen.... melijk buiten de Italiaanse PTT om gesorteerd en wegge bracht. Dagelijks worden op het vliegveld van Rome tien tallen geel-witte Vaticaanse postzakken afgeleverd, vol ge sorteerde post voor alle delen van de wereld. De in het Vati caan afgegeven post voor Italië zélf loopt het risico tóch weer in de chaos van de Italiaanse posterijen verzeild te raken, met alle vertragin-gsrisico's van dien. De Italiaanse pers ageert vrij wel dagelijks tegen wat het „nationale schandaal nummer een" wordt genoemd. De meest ongeloofwaardige staalt jes van vertraging worden ge meld, maar een climax werd onlangs bereikt toen bleek dat tonnen post, waaronder ook tal van aangetekende stukken, rechtstreeks uit de PTT-afde- lingen naar de oud-papiermo lens waren getransporteerd. Bovendien is er een ondoor- zichtbare concurrentie tussen de staatsposterijen en de di verse „stadsbesteldiensten". De oorzaken van de postellen de zijn bekend: véél te weinig personeel dat zeer matigjes betaald wordt, (en dus veel stakingen), een zeer in-efficiënt werkend systeem van sorte ring en bestelling, veel te wei nig automatisering. In Italië krijgen de iin totaal 180.000 postbeambten dage lijks een hoeveelheid post te verwerken van gemiddeld 16 miljoen stuks drukwerk, 4 miljoen brieven en kaarten, 1 miljoen aangetekende stukken, 300.000 expresse-brieven, 150.000 waardevolle zendin gen, 700.000 postgiro-over schrijvingen, 80.000 telegram men en 20.000 pakjes. Veel van dat werk moet met de hand worden gedaan, ge sorteerd in kantoren uit het jaar nul, vuil en met meer muizen dan postbeambten er in. Vanzelfsprekend leidt dat al les tot onbeschrijflijke wan toestanden: post die nooit be zorgd wordt, die weggemof feld wordt in ondergrondse bergruimten, post die in trei nen wordt gestouwd en doel loos wordt rondgereden omdat de postkantoren op de grote stations vol zitten. Het bedrijfsleven in Italië pro testeert vrijwel dagelijks. De verliezen die geleden worden lopen in de miljoenen, voorna melijk door de grote vertra gingen in het postgiro-verkeer. Minister Togni van Postzaken -70 jaar oud en sinds onheuge lijke tijden beroepspoliticus- heeft beloofd dat het over een paar dagen allemaal in orde zal zijn Een overmoedige, loze belofte van een minister die op grond van zijn wanbeleid al lang het kabinet uitgeschopt had moe ten worden. FRANS WIJNANDS DEN HAAG (ANP) In Angola en Mozambique is sinds de staatsgreep in Portu gal nog maar weinig veran derd. Weliswaar zijn de poli tieke gevangenen vrijgelaten, maar het bestuur over de ko lonies is nog voor een groot deel in handen van de oude garde van het bewind-Caetano, en ook de Pide, de beruchte geheime politie van het vorige bewind, is nog niet uitgescha keld, zeker niet in Angola. Tot die conclusie komt Paul Staal, een van de medewerkers van het Angola-comité, na een reis van enkele weker door Ango la en Mozambique. Vooral de toestand in Ango la is naar zijn mening uiterst explosief. „Sinds de 10de juli, de dag waarop in de Angolese hoofdstad Loeanda straatge vechten ontstonden nadat een blanke taxichauffeur vermoord werd aangetroffen, is er elke dag geschoten in de stad De slachtoffers zijn, op de taxi chauffeur en een blanke stu dent na, allen Afrikanen. Er is in het wild eweg ge schoten op Afrikaanse burgers, en op grote schaal brand ge sticht in hun krottenwijken. Vooral de luchtmachtpolitie heeft zich schuldig gemaakt aan moordpartijen. Ook de blanke winkeliers, die in de krottenwijken een bijna onbe grensde machtspositie hebben, hadden een groot aandeel in de bloedbaden. Tot dusver is platbranden van winkels van de blanke n de enige reactie van de Afrika nen geweest. Er zijn volgens hem in tien dagen tijd zeker honderd doden gevallen en honderden gewonden. Hij staaft zijn bewering met reeksen foto's van slachtoffers. Ook de bevrijdingsbewegingen zeggen dat de straatrellen in Loeanda een veelvoud van de enkele tientallen slachtoffers hebban gemaakt, die door de autoriteiten zijn vermeld. De bevrijdingsbeweging MPLA heeft de mensen opgeroepen tot kalmte, en hen gevraagd niet in te gaan op provocaties, maar als het zo doorgaat wor den bloedige rassenrellen vrij wel onvermijdelijk", aldus Paul Staal. Hij verwijt de Angolese au toriteiten dat ze vrijwel niets doen om de burgerbevolking te beschermen. „Arrestatie van de daders en het ontwape nen van de blanken die zich schuldig maken aan geweld (overigens slechts een paar procent van de blanke bevol king) is voldoende om een bloedige confrontatie te voor komen. Maar dat gebeurl niet". Integendeel, zegt hij, want na een incident in het leger waarbij een dode viel, hebben blanke commando's in Loean da de Afrikaanse dienstplich tigen ontwapend- De autoritei ten zouden vrezen dat de Afri kanen en masse de kant van de bevrijdingsbeweging zou den kiezen. Op 15 juli, na de eerste bloedige rellen in Loean da, betogen duizenden Afri kaanse militairen in de stad om wapens te eisen om de burgerbevolking te be schermen. Terwijl hun delega tie onderhandelt met de op perbevelhebber worden dui zenden burgers die deelnemen aan de betoging tegengehou den, en een klein incident is aanleiding tot een nieuw bloedbad. De eis van de dienstplichti gen is ten dele ingewilligd: ze tregen elk een geweer en drie kogels, en patrouilleren nu in de Afrikaanse wijken. Maar volgens Staal is hun aantal onvoldoende, en zijn er nog teveel wapens onder de blan ke burgers om de rust te her stellen. Hij zegt dat de gou verneur-generaal, die deze post ook al enige tijd onder het bewind van Caetano be kleedde, tevoren was gewaar schuwd dat er rellen op han den waren, maar niets deed om dat te voorkomen. „De autoriteiten werken nog steeds met hun oude trucs. Zé beweren dat de strijd te wij ten is aan de bevrijdingsbewe gingen, die een stadsguerrilla begonnen zouden zijn. Maar de bevrijdingsbewegingen ach ten de tijd nog helemaal niet rijp voor een stadguerrilla en roepen de mensen juist op tot kalmte". De blanke winkeliers rijn in grote getale uit Loeanda ver trokken, terug naar Portugal, waardoor de voedselvoorzie ning van de Afrikaanse wij ken nu in het gedrang komt, Volgens Paul Staal hebben de blank-e winkeliers zich in het verleden gehaat gemaakt bij de Afrikanen, omdat ze een systeem van „gedwongen ne ring" praktiseerden. De win keliers hadden de watervoor ziening in handen en leverden alleen water aan diegenen die ook bij hen inkopen deden. BRUSSEL (ANP) Ir. Pierre Lardinois, de Europese Landbouwcommissaris, blijft zorgen houden over de eigen machtige maatregelen die Frankrijk vorige week op landbouwgebied heeft geno men- De Franse minister van landbouw, Bonnet, is Lardinois gistermiddag in Brussel uitleg over die maatregelen komen verschaffen, maar ook na die uitleg bleek Lardinois er nieti van overtuigd dat de Fransen i met hun maatregelen de Euro pese verdragen niet schen den. Zoals bekend heeft Frank rijk vorige week de boeren in dat land bepaalde rentes op bedrijfsleningen kwijtgeschol den en de kleine veehouders een premie van ongeveer 55 gulden per koe beloofd. Ook na de uitleg van minister Bon net blijft ir. Lardinois van mening dat dit concurrentie vervalsende maatregelen zijn. UTRECHT (ANP) Het bedrijfspensioenfonds voor de schoenmakerij heeft besloten de pensioenrechten van de on geveer 1150 werkenden en ge pensioneerden met ingang van 1 januari met vijf procent te verhogen. Door de gunstige re sultaten over het boekjaar 1973 is het mogelijk deze ver betering voor de betrokkenen te realiseren. Het boekjaar 1973 leverde namelijk een overschot op van rond een ton. Dit voordelig saldo is voor namelijk veroorzaakt door een belangrijk hoger rendement van de beleggingen dan was begroot. Met deze 5 pet. verhoging en de reeds eerder toegekende verhogingen van resp. 15, 10 en driemaal 5 pot. streeft dit bij de bedrijfsvereniging De- tam in Utrecht in administra tie zijnde fonds er naar de pensioenen voorzover de middelen dit toelaten zo veel mogelijk waardevast houden- MARSEILLE (AP) Zon dagmiddag is een Nederlandse ingenieur uit Tilburg verdron ken bij het onderwater zwem men aan de kust bij Cap Croi- sette, ten zuiden van Marseil le. De heer Bernhard Westen dorp, 32, was met vrienden uit Marseille, waar hij woonde, naar Cap Croisette gegaan. Op een gegeven moment kwam Westendorp niet meer boven water en sloegen zijn vrienden alarm. Op 45 meter diepte werd het lichaam van de heer Wes tendorp drijvend aangetroffen- Pogingen om hem tot leven te wekken, mochten niet meer baten. DEN HAAG (ANP) De Nederlandse Aardolie Maat schappij (NAM) zal niet naar gas boren in het Fochteloër veen op de grens van Fries land en Drenthe. Minister Lubbers (Economische Zaken) heeft dit geantwoord op schriftelijke vragen van de Tweede-Kamerleden Konings, Kosto en Vellenga (allen PvdA). Volgens de minister hebben seismische onderzoeken aange toond, daf noch in het Friese noch in het Drentse deel van het veen behoeft te worder geboord. Het onder het Friese deel mogelijk aanwezige ga zal eventueel aangeboord kur nen worden van een buite het veen gelegen plaats, aldu de minister in rijn antwoor? Hij is het met de vragenste1 Iers eens, dat het Fochteloër veen het grootste en minst aangetaste en daarom meest waardevolle levende hoogveen in ons land ia. AMSTERDAM (ANP) In de nacht van zondag op maan dag heeft een geestelijk ge stoorde man, de 47-jarige W, G., enkele schoten met een gaspistool afgevuurd op de Amsterdamse brandweer. De brandweer was naar de Rus tenburgerstraat in Amsterdam- Zuid geroepen omdat daar een auto in brand stond. Tijdens de blussingswerkzaamheden vielen de schoten. Persoonlijke ongelukken deden zich niet voor. De man bleek de auto (van een buurman) in brand gestoken te hebben. De AMSTERDAM (ANP) hele nacht is de Amsterdamse brandweer met groot materiaal bezig geweest met de nablus sing van een brand, die zondag avond te middernacht uitbrak en die de hele benedenverdie ping van een industriepand aan de Jan Rebelstraat op het randje van de tuinstad Osdorp in de as heeft gelegd. Bovendien liep de bqvenver- dieping flinke schade op. Brandweer en politie lieten gisterochtend blijken, dat zij achterdocht koesteren ten aan zien van de oorzaak. Daarnaar werd dan ook een intensief onderzoek gelast. Elke stad die zich respec teert bouwt flats en dan liefst van die hele hoge. De dorpen de omtrek die niet acht er willen blijven bouwen ook flatsook vam die hoge rechte, en zo wordt Nederland dan steeds meer belast met de meest afschuwelijke gebouwen die er ooit bedacht zijn. Zoekt men naar de diepere oorzaak van deze nog steeds voortwoekerende hoogbouw- manierdan blijkt het veel gehoorde argument als zou hoogbouw minder grond eisen, niet doorslaggevend te zijn. Indien men alle toevoerwegen en accessorische gebouwen meerekent, plus de voorge schreven afstand tussen de flats, dm komt de bezuiniging aan grond niet boven de 10 procent en dot is nu ook weer niet zoveel. Ook de woonwensen van ie toekomstige bewoners wijzen niet in de richting van hoog bouw, aangezien alle onder zoekingen ten dien aanzien uitwijzen, dat het aantal flat- liefhebbers uitermate gering is en zeker niet gezocht moet worden onder hen die meestal een flat toegewezen krijgen, te weten de jonge gezinnen. Blijft nog het economische ar gument. Het staat vast dat het plegen van hoogbouw oftewel het op elkaar stapelen van ve le seriewoningen goedkoper is dan het bouwen van rijtjes huizen. Aangezien betaalbare wo ningen ook nu nog schaars zijn en dus gevraagd, menen de bestuurders van steden en dorpen hiermee hun hoog- bouwbevliegingen te kunnen verdedigen. Daarom is het wellicht aardig om deze lieden erop te wijzen dat het goed- koopteargument steeds meer achterhaald blijkt te zijn. Er zijn al gemeenten (Leiden is er een van) die door bittere ervaringen wijs geworden, po gingen in het werk stellen om de in diepste wezen onleefba re flatwijken toch nog leef baar te maken. Maar dit leef baar maken kost geld, zoals alles geld kost. Dit geld geven de gemeente bestuurders die hun onleefba re hoogbouw leefbaar willen maken uit aan sociologen en maatschappelijk werkers, ook wel opbouwwerkers genaamd. Deze mensen worden door de gemeente ingehuurd om al hun kennis in het 'geweer te brengen bij het bewoonbaar maken vm flats- Voor zover ik het tot dan toe heb kunnen nagaan lukt dat aardig. Maar insiders zijn ervan overtuigd dat het alleen aoed blijft gaan als er inderdaad vakmensen aan het werk blijven bij het leggen van wederziidse con tacten, bij het organiseren van clubwerk, hulpdiensten en derfaelijke. Allemaal dingen die in een gewone rijtjeshuizenbuurt vanzelf tot leven komen, maar in flats kunstmatig in leven gehouden moeten worden, door daarvoor speciaal opge leide krachten. Aangezien de ze krachten uiteindelijk ooi: betaald moeten worden, lijkt het zinvol om hun salarissen en de daarbij behorende socia le lasten die er ook niet om liegen, te betrekken bij de kostenberekening van hoog bouw. De vraag is dan of deze werkelijk zoveel goedkooer blijkt te zijn dan de veelge vraagde eensgezinswoning. UTRECHT (ANP) Onbe kenden hebben dit weekeinde het volkstuintje van de heet G.J. Spoor uit Utrecht leegge roofd. De dieven oogstten de hele moestuin en vrijwel alle andere gewassen die de heer Spoor zo zorgvuldig had ge kweekt. Ook in naburige volks tuintjes worden aardappelen en groenten vermist. (ADVERTENTIE) SLUIT U BIJ Breda - Sophiastraai 37 - tel. 01600 -3 47 50

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 6