Zeeuwse bevolking groeit in 30 jaar met42.500personen zeeuws DIET OP VAKANTIE IN HET VERLEDEN Zeeland laat nieuwkomers te gemakkelijk weer gaan Op visite" PORION VOORSPELLING P.P.D.: Verkoop van goederen in domkerk Schade bij aanrijdingen Wonderlijk vulmiddel voor vakman en gezin stad streek Jhnmns tjO hulst HET ADRES Hier en daar bui Expositie van Gerard Menke door NETTY VAN ZALINGE Woensdag 17 juli 1974 (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG „Om Zee land een „migranten-duiven- til" te noemen gaat me te ver. Maar men zal in onze provin cie toch meer moeten gaan doen om de mensen, die zich van elders in Zeeland vesti gen, vast te houden". Deze toelichting gaf gisteren desge vraagd auteur drs. A.M. van den Broecke van het provinci aal opbouworgaan Stichting Zeeland op zijn eindrapport „Migranten-onderzoek Zee land". Dit onderzoek is door de Stichting Zeeland verricht in opdracht van de Zeeuwse Raad voor de Arbeidsmarkt. De heer Van den Broecke schrijft in zijn eindrapport, dat v-an het totale aantal men sen die zich in Zeeland vesti gen, 64 procent geen voorne men heeft weer te vertrekken. Volgens sohrijver is dit beslist een hoog aantal. Maar nog al tijd heeft 36 procent wel het voornemen Zeeland na verloop van tijd weer te verlaten. Vol gens drs. Van den Broecke maakt men zich hierover geen of in elk geval te weinig zor gen. Hij haalt daarbij een (ADVERTENTIE) VOOR EEN GOEDE BRIL Leverancier voor alie ziekenfondsen. Vooruitzichten voor donder dag en vrijdag, opgesteld door het KNMI op dinsdag om 18.00 Plaatselijk een bui en aan houdend koel. Weersvooruitzichten in cij fers gemiddeld over Neder land. Voor donderdag: aantal uren zon: 2 tot 10. Min. temp.: om streeks 13 graden. Max. temp. omstreeks 17 graden.' Kans op een droge periode van min stens 12 uur: 80 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 60 procent. Voor vrijdag: Aantal uren zon: 2 tot 10- Min. temp.: om streeks 11 graden. Max. temp.: omstreeks 18 graden. Kans op een droge periode van min stens 12 uiur: 90 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 60 proeent. rapport aan over dezelfde pro blematiek in Rijnmond, waar ook 36 procent van de migran ten na verloop van tijd weer wil vertrekken. De heer Van den Broecke merkt hierbij op dat men in Rijnmond zich hierover juist wel zorgen maakt. Naar zijn mening zal men ook in Zeeland aan deze categorie meer aandacht moe ten gaan geven. Mensen van elders, die zich hebben gevestigd in Zeeuwsch-Vlaanderen, zijn eerder geneigd weer te ver trekken dan mensen die zich in Midden-Zeeland hebben ge vestigd, zo staat in het rap port. Naar woonplaats gezien komt de geneigdheid om weer te vertrekken het meest voor in Axel en in Goes, het minst daarentegen in Vlissingen en Middelburg. Het grootste deel van de mensen, die geneigd zijn Zee land weer te verlaten, worden aangetroffen onder degenen met een hogere beroepsoplei ding. De echte carrière-maker, „Die Zeeland even aandoet" komt echter slechts weinig voor. Niet opmerkelijk van in vloed op degenen die weer weg willen uit Zeeland is de mate van tevredenheid met de woningsituatie. Wel zijn deze mensen minder tevreden met hun algehele situatie in Zee land en met hun werksituatie in het bijzonder. Typisch soci aal-culturele factoren, onder wijsvoorzieningen inbegrepen, zijn niet op de eerste plaats drijvende factoren om weer weg te gaan. Veeleer zijn dat afwezigheid van kennissen of voldoende kennissen in de om geving, omgang met buren en mogelijk ook de buurt. Bij be oefenaren van middelbare- en hogere beroepen blijken „voorzieningen voor kinderen" vaker van invloed te zijn op hun beslissing Zeeland de rug toe te keren dan bij andiere beroepsgroepen. (Van een onzer verslaggevers) KLOETINGE „Droomwe reld in water- en olieverven". Zo heet de expositie van de Kloetingse kunstenaar Gerard Menke, die wordt gehouden van 20 juli tot 30 augustus in t Lange Uus te Zierikzee. De tentoonstelling wordt of ficieel geopend op zaterdag 20 juli om acht uur 's avonds. De kunstenaar is dan aanwezig om toelichting op zijn werk te geven. De expositie is dage lijks geopend van 19 tot 12 en 13.30 tot 18 uur. Op donderdag bovendien van 19 tot 21 uur. De tentoonstelling is gesloten op zondag en maandagmor gen. Konstanz 431 pl. Yz, Rheiir felden 281 min 17, Straatsburg 278 onv., Plittesdorf 452, pl. 9 Maxau 516 pl 22, Plochingen 133 onv, Mannheim 322 min 1 Steinbach 148 pl.9, M-ainz 317 min 6, Bingen 187 min Kaub 232 min 3, Trier 234 min 8, Koblenz 230 minl6, Keulen 215 pl. 9, Ruhrort 365 pl.5, Lobith 980 pl.5, Panner- dense kop 948 pl.6, Nijmegen 776 pl.5, IJsselkop 860 onv, Eefde IJssel 388 min 2, De venter 264 min 1, Monsin 5452 min 16, Borgharen 3902 pl.20, Belfelri 1088 min 16, Grave beneden de sluis 499 min 1, De minste waterdiepte: Spijk -St.-Andries 390. hoogwater Morgen donderdag 18 juli. Bergen op Zoom 2.13 14.45. Hansweert 1.38 en 14.05. Terneuzen 1.03 en 13.28. Vlissingen 0.32 en 13.00 Wemeldinge 2.03 en 14.35. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Op basis van de natuurlijke aanwas zal de bevolking van Zeeland in de komende dertig jaar met 42.500 personen toenemen. Deze groei van de Zeeuwse bevolking, waarbij de effecten van emigratie en migratie dus buiten beschouwing zijn gelaten, zal echter niet gelijkmatig over de genoemde periode verspreid liggen. Tot deze conclusie komt de Provinciale Planologische Dienst voor Zeeland in haar nota „Raming van de natuurlijke bevolkingsgroei in Zeeland 1976-2001". De nota is gisteren in de openbaarheid gebracht. Een nieuwe voorspelling van de te verwachten bevolkings groei was nodig, omdat de ge- boortendaling in Nederland zich snel heeft doorgezet sinds de berekeningen in 1970 van het Centraal Bureau voor de Sta tistiek. De prognose van het CBS in 1970 hield een totale omvang van de bevolking in Nederland in van 17,1 miljoen in het jaar 2000 terwijl de prognose in 1972 15,4 tot 16 miljoen bedroeg. Naast dit be langrijke verschil in omvang heeft een minder snelle groei (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG op zater dag 27 juli wordt er in de Domkerk te Veere een open bare verkoop gehouden van allerlei gebruikte goederen. De opbrengst van deze ver koop, die begint om 14 uur is ten bate van de bevolking in Malawi, een ontwikkelingsland in Zuidoost-Afrika. De verkoop wordt op touw gezet door de Lions Club Wal cheren. De leden van deze club hebben de goederen ook bijeen gebracht. De Lions Club Walcheren onderhoudt contacten met Malawi. Met de opbrengst van de openbare verkoop in Veere wil de club waterpompen kopen voor de dorpsgemeenschappen in Ma lawi, waar in deze tijd van het jaar grote droogte heerst. Deze waterpompen zijn te slaan voor een bedrag van f 300 per stuk. Bij de o- penbare verkoop in Veere zal burgemeester L. Moermond van Westkapelle optreden als veilingmeester, terwijl notaris Janse de Jonge uit Middelburg het toezicht zal uitoefenen. (Van onze correspondent) GOES Op de kruising Dam van de Spiegelstraat heeft te 14.00 uur een kop- staart-botsing plaats gevonden tussen drie personenauto's. De auto's werden bestuurd dioor J. de M. uit Ovezande, mejuf frouw J. F. uit 's-Gravenpol- rier en R. P. uit Krimpen a. d. IJssel. De voertuigen van F. en P. werden zeer zwaar be schadigd. Het voertuig van P. diende te wordien weggesleept. De auto van M. liep lichte materiële schade op. Het onge luk ontstond doordat P. te laat opmerkte dat de voor hem rij dende personenauto's afrem den in verband met het over steken van voetgangers over de voetgangersoversteek plaats. GOES Op de kruising Industriestraat - Dr. Philips- straat te Goes heeft een aan rijding plaatsgevonden tussen twee personenauto's die wer den bestuurd door F. A. B. uit Rotterdam en H. M. Z. uit Goes. Het ongeluk ontstond doordat de bestuurder uit de Maasstad geen voorrang ver leende aan de bestuurder uit Goes. Ook hier ontstond zware materiële schade. MIDDELBURG Op de kruising rijksweg 58 Oude Schroeweg verleende de be stuurder van een personenauto A. B. uit Middelburg geen voorrang aan een over rijks weg 58 rijdende personenauto die bestuurd werd door P. K uit Eindhoven. Tengevolge hiervan ontstond een ernstige aanrijding waarbij beide per sonenauto's geheel werden vernield. Uit de personenauto van K. uit Eindhoven werden drie kinderen, de echtgenote van die bestuurder en een in zittende per ambulance over gebracht naar het Gasthuis te Middelburg. Zij konden na al daar behandeld te zijn huis waarts keren. ook gevolgen' voor de leeftijds opbouw van de bevolking. Ook in Zeeland is sprake van een versnelde daling van het aantal geboorten, zo stelt de PPD-nota vast. Maar het effect van deze verminderde vruchtbaarheid zal pas na 1980 naar voren komen. Met het voortgaan der jaren zal de na tuurlijke bevolkingsgroei van Zeeland kleiner worden. Dit komt enerzijds door een da ling van het geboortencijfer en anderzijds door een stijging van het sterftecijfer. In de periode 1972-1981 verwacht dat nota een gemid delde bevolkingsgroei van 0,52 procent per jaar (16.400 perso nen), en in het tijdvak 1992- 2001 is dit percentage van de bevolkingsgroei door natuurlij ke aanwas geschat op 0,33 (11.500 personen). Over de ge hele periode van 1971-2001 be tekent dit een groei van 0,45 procent ofwel 42.500. De PPD heeft verder de za ken bekeken volgens de diver se Zeeuwse regio's. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de meer verstedelijkte en geïn dustrialiseerde gebieden (te weten: kanaalzone Walcheren, de gemeenten Goes en Borsele en de kanaalzone Zeeuwsch- Vlaanderen) de agrarische ge bieden (te weten: Tholen en St.-Phlipsland, Noord-Beve- land, de gemeenten Kapelle en Reimerswaal, West Zeeuwsch- Vlaanderen en oostelijk Oost- Zeeuiwsdh-Vlaanderen) en de gebieden die qua beroeps structuur hier tussen i<n liggen (te weten: Schauwen-Duive- land en Walcheren zonder de kanaalzone). Wat betreft de verstedelijkte Zeeuwse regio's wijkt het bevolkingscijfer nauwelijks af van het Zeeuw se gemiddelde. Voor de agrari sche gebieden valt niet te ver wachten, dat zij op korte ter' mijn in de pas zullen lopen met het geheel. Het geboorten- cijfer wijkt hier nog sterk af van het Zeeuwse gemiddelde. Het zal nog wel 25 jaar duren voordat hier sprake zal zijn van een ongeveer gelijke hou ding ten aanzien van de ge- boortenregeling. Wat betreft de overige gebieden zal om streeks 1985 het verschil met de gemiddelde ontwikkeling in Zeeland te verwaarlozen zijn. (ADVERTENTIE) burgerlijke stand GOES Geboren: Machiel zv L. Dubbeld en E. Proost, Anthoniie zv J. van Boven en A. Wielenga, Anthony zv H. Oudeman en J. de Troije, Cor nelia dv L. Vogelaar en S. Slabbekoorn, Hendrik zv J. Kartan en J. Polfliet, Marijn zv J. de Vries en A. van Hecke, Neeltje dv P. Otte en B. van 't Westende, Cornelda dv F. de Wit en H. Jacobs, Gonneke dv H. Hoogerland en J. Gommers Cornells zv C. Karelse en J. de Feijter, Maria dv A. Geelhoed en W. van Iwaarden, Fabrioio Valeer zv W. de Jonge en A. Jansen. Overleden Johannes Jan sen (95), Jacobus Schuit (77), Maatje Klaassen (57), Marinus Klap (75), Karin Riedel (10), Neeltje Boone (53), Paulus Hermes (84), Klazina Taillie (90), Hendrika Tweedy (84), Adriana Pipping (67). Gehuwd Abraham M'nderhoud en Isabella Ge- buis. Peter van Netten en Cor nelia Prummel, Pieter Kats man en Maria Ysseldijk, Karei Bruel en Neeltje Boot, Jozee Bliek en Maria Jansen van Rosendaal, Leendert de Kok en Dina Westslrate. PROFESSIONEELMAAR Al LANG ONTDEKT DOOR DE DOE-HET-ZELVER KANT-EN-KLAAR. SUPER HECHTKRACHT. 1001 toepassingen BUITEN zowel als BINNEN. Om een idee te geven: houtrot herstellen. Betonreparatie. Gaten, kieren, en scheuren BLIJVEND afdich ten. Lek balkon of dunne plek in goot dichten. Uitgesleten trap of vloer uitvlakken. Dat zag u op de TV. Betonnen ra men beglazen of stopverf bij werken. Dakpan of trapleuning muurvast zetten, ook tegels, enz. enz. Super hechting tussen HOUT en STEEN, aan ELK ma teriaal, droog of vochtig, ook aan metaal en glas. Krimpt of scheurt niet, is BLIJVEND taai- elastisch èn slijtvast. Nu gemakkelijker èn vlugger èn beter: STOPPEN, blijvend AFDICHTEN, VOEGEN, UIT VLAKKEN, ragdun PLEISTE REN, dik PLAMUREN en BLIJ VEND herstellen met PORION. De in Zwitserland ontwikkel de gebruiksklare universele kunsthars-vulfasta. Bekroond met hoge Engelse onderschei ding "The Blue Ribbon". On schadelijk voor de handen en onbeperkt houdbaar, ook bij aangebroken pot. 1/2 kg 1 kg 2 kg 5 kg 4,95 8,76 ƒ15,60 ƒ80,60 Sommige mensen verstaan de kunst je als het ware aan de hand mee te voeren naar een ander land, ee(n andere tijd, en soms zijn ze in staat je in je eigen omgeving rond te leiden op zodanige wijze alsof het lijkt dat alles nieu wer en mooier is. Dat over kwam mij deze week toen ik een geboiren en getogen Zeeuwse ontmoette die al ja ren in Delft woont, en die ieder vrij weekend op een camping in Oostkapelle te vinden is. Diet de Lange, 50 jaar oud, en al 29 jaar in dienst bij de rijkspolitie in Delft, waar ze zorgt voor de uitgifte van het nieuwe rij dend materieel Of het rau kwam door dat frêle figuurtje, de prachtige donkere ogen, die -alles dub bel leken te beleven, ik weet het niet. Maar ik raakte vol ledig in de ban. En zo dwaalden we samen rond in de zeventiende eeuw, over het Walcheren dat er destijds nog zo anders uitzag, en dat nog niet ontdekt was door de horden toeristen die het nu overspoelen. Onze geestelijke wandeling was gebaseerd op een medicijmiboek uit 1727, dat een verre voorouder van Diet, Flip Pieterse Six, uit Meliskerke na zijn dood in 1727 aan zijn kinderen na liet. Dat oude boekje, met die perkamenten kaft, vertelt in nuchtere cijfers de hele geschiedenis van de familie Six. Zelfs de bruidschat die zijn echtgenote Leuntje Flo- risdochter Ingelse, in 1705 bij haar huwelijk meebracht, was er in beschreven- Het boek vertelt ook over de gif ten die de familie Six a-an de armen schonk. Maar het mooiste deel vond ik het laatste en grootste, waarin allerlei zelf te vervaardigen geneesmiddelen stonden be schreven die zieke dieren en mensen beter zouden moeten maken. In een pijnlijk pre cies handschrift heeft de schrijver zijn medische ken nis op papier gezet. Boer Six moet niet dom geweest zijn, anders had hij niet zo mooi en zo foutloos kunnen formu leren en noteren. Diet de Lange heeft zich in dat boekje vastgebeten. "Kun je je voorstellen", zegt ze, „dat ik met dit boekje in de hand uren kan dromen over de tijd diie al zo lang voorbij is?" En 2onder hak kelen leest ze voor uit het schrift, waarvan het taalge bruik zo sterk verouderd is, dat het voor een leek onlees baar is. Maar zij heeft het zo vaak gelezen en herlezen dat het een stukje van haar zelf is geworden. „Iedere keer pak ik het weer op, en hoop tussen de regels door de op lossing te vinden van de vele vragen die zijn overgebleven, ondanks dit boekje". Ik heb al zoveel uren op het rijksar chief in Middelburg doorge bracht om in oude papderen te zoeken naar die vroegere familie Six. Daaruit blij kt dat dit stamt uit het zevende geslacht van de Sixeri'. Ze zegt: „En raad eens wat, laatst vond ik in Meliskerke de boerderij terug van de familie Six, die in 1668 ge bouwd werd. Er ging een schok van herkenning door me heen", vertelt ze. „Niet dat die boerderij nu zoiets bijzonders was, maar wel dat het DE boerderij was. Ik heb er niet aan durven bel len om te vragen of ik eens binnen mocht komen. Weet je, als je zoiets ontdekt, dan moet je dat eerst weer ver werken. Ik ben naar de cam ping teruggegaan, en ik heb me overgegeven aan dagdro men. Ja, ik geloof zeker dat ik een zeer fantasierijke geest heb. Ik kan me ook heel best in mijn eentje ver maken", zegt ze. „Er is zo veel moois in de wereld, 's Morgens heel vroeg, als de dag begint b.v., dan kan ik in het bos ademloos luisteren naar de wereld die rondom ontwaakt. Alles lijkt dan zo mooi, en zo nieuw. De vogels zingen op hun mooist. En ik denk dan, dat ze het voor mij doen". Als ze dit vertelt straalt ze zelf als de opko mende zon. „Vroeger", ver telt ze, „ging mijn vader, die privé-chauffeur was bij de vroegere burgemeester van Middelburg, Dumontan, een maal per jaar een dagje naar Domburg. Dan mocht hij de auto lenen van de burge meester, onder voorwaarde dat hij de eerste en tweede meid, en de tuinman, ook mee nam. Dan genoten we met volle teugen. Mijn vader en moeder hielden ook zo van de kleine dingen. En veel van die jeugdherinne ringen speelden zich af op Walcheren. Zo kan ik me nog als de dag van gisteren herinneren, dat op 7 decem ber 1929 brand uitbrak in de Franse bazar in de Lange Delft in Middelburg. De hal ve straat brandde af, en mijn vader, maar vooral mijn moeder waren niet bij de brand weg te slaan. Ik mocht voor deze gelegenheid bij oma slapen, die op het Bol werk woonde, terwijl zij de hele nacht door bij de brand bleven kijken, die maar niet geblust kon worden omdat het water steeds weer be vroor. Er staan me nog veel meer kleine gebeurtenissen uit mijn jeugd haarscherp voor de geest. „Ze schiet in eens in de lach als ze aan iets geks denkt. Verte] op, vraag ik haar. „Nou" ,zegt ze. „Mijn moeder was een over tuigd socialist. Mijn vader a- doreerde haar maar helemaal volgen kon hij haar niet. Hij heeft zijn hele leven ademloos toegekeken tot welke vreem de dingen zij allemaal in staat was. Zo had ze b.v. een zwak voor verkiezingen. Al tijd als het hoogtepunt nabij was, dan stond ze er op naar Amsterdam af te reizen. Daar beklom ze dan de bar ricade, gehuld in haar beste zomermantel, sjieke hoed en zomerbont, en hoge hakken. Op zeer luide toon, en in plat Zeeuws, hield zij de Amsterdammers, - en zij sprak het liefst in de Jor- daan - hun rechten voor. Het kon haar éénvoudig niets schelen wat ze van haar dachten. Maar wat ze vond dat gedaan moest worden, dat deed ze. Wij keken dan op een afstand lichtelijk aan geslagen maar wel trots naar moeder, die het zo mooi in het Zeeuws wist te vertellen. Misschien heb ik daarom wel zo'n heimwee naar Zeeland", zegt Diet. „Daaro rmben ik er ook zo dikwijls te vinden". Diet bezit sedert 1968 sa men met haar vriendin, ex- schaatskampioene Stien Kai ser, e enheerlijke caravan, die op een vaste plaats op de camping Dennebos in Oostka pelle staat. Stien is nu ge trouwd en woont in Deven ter- Maar als zij de kans krijgt is ze nog steeds in Oostkapelle te vinden. „Stien was destijds nog .volledig 'n de running", vertelt D „Wij woonden samen in een flat in Delft. Zij zocht een mogelijkheid om ongestoord te kunnen trainen, en ik wilde genieten van de stilte en de rust. Die caravan is nog steeds van ons samen. Dat verblijf op Walcheren heeft er voor mij nog een extra dimensie bijgekregen, nadat ik in 1972, na de dood van mijn vader, bij zijn spulletjes dat oude boek van Flip Pieter Six vond". Is er eigenlijk een recept bij dat je in deze tijd nog zou kunnen gebruiken, vraag ik haar. Want het is tegenwoordig helemaal in om met kruiden en diverse andere zelfbe dachte toestanden te werken. „Nou en of", zegt ze lachend, „wat dadht je van deze re medie tegen kwellingen, puisten, gezwellen en zweren? Men meme een half pond witte hondestrond, een kanne zoete melk, een pinte water, samen gekookt tot op een pinte. Dan door een doek doen, dan zoet gemaakt met suiker, daar drinke men 's morgens en 's avonds een bierglas vol van". Ik moet wel even slikken als ik dit recept genoteerd heb. „Toch werden dit soort middelen vroeger veel toegepast, ver telt Diet. „Want als je eenmaal aan het onderzoeken slaat, dan stuit je heel wat keren op gebruiken die nu helemaal in onmin zijn ge raakt". Dat boekje van de familie Six bleek overigens niet het enige opzienbarende erfstuk dat vader de Lange zijn dochter heeft nagelaten- Zo vond ze ook nog de enige geschreven geschiedenis van de christelijke afgescheiden gereformeerde gemeente op Walcheren terug. iDe sekte heeft zich in 1834 afgeschei- de van de christelijk gere formeerde gemeente. Een van de aanhangers, ene do minee Swemer uit Oostka pelle is in 1834 gaan emigre ren naar Amerika. In zijn relaas beschrijft Swemer "den vreselijken reis naar Amerika per zeilschip in zes tig dagen". Swemer was kleermaker, en geboren in Oostkapelle. In Amerika is hij pas voor dominee gaan studeren. Die geschiedenis is zo goed weergegeven dat het je boeit van het begin tot het einde. Toch blijft Zeeland steeds weer trekken, want aan het eind van zijn verhaal tekent dominee Swemer een kaartje van Walcheren, en daar druipt de heimwee als het ware van af. De vader van Diet heeft het boek tij dens zijn reis naar Amerika van de nakomelingen van Swemer gekregen. En zo is het in handen gekomen van Diet. Het had naar mijn me ning niet beter terecht kun nen komen. Voor haar bete kent deze geschiedenis toch weer een wegwijzer naar een ver verleden, die na veel zoek- en denkwerk met het heden vervlochten kan wor den. Kun je je een mooiere vakantie voorstellen?

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 3