Van oude
dingen, die
voorbijgaan
B
O
N
Een boekjedat
kan verwarren
KERK EN BIJBEI
Document van menselijkheid
Wereld ia teksten
Nabloei van Beat Generation
BRITSE
M
HERDRUKKEN AAN LOPENDE BAND
Amsterd
binnenband
buitenland
oek
ROLLEN
UnileverB
Dinsdag 25 jurvi 1974
Grootmoeders dagen en moeders jeugdjaren oefenen blijk-
baar een blijvende aantrekkingskracht uit op de generatie -
van de technologische jaren 60 en 70. Nadrukken van oude
boeken, posters en kranten blijven bijna aan de lopende
band verschijnen.
Een toevallig stapeltje op
onze schrijftafel: De Wervel
wind en de Vliegende Hollan
der, minikrantjes die door de
geallieerde luchtmacht tijdens
de oorlog werden afgeworpen
boven bezet Nederland met
zijn door de Duitsers geconfis-
ceerde en gemuilkorfde pers,
zijn het onderwerp van de zo
veelste uitgave van de intus
sen algemeen bekende serie
Skarabee Fascimile.
Het is buitengewoon boeiend
om de niet van propagandisti-
e DR. K. E. FREITAG, DE
DODE-ZEE-EOLLEN (Uitg.
(Uitg. Ankh-Hermes, 15,
In dit, voor de „leek" overi
gens vrij moeilijk, boekje pro
beert Freitag aan te tonen dat
alle studies over de zg. Dode-
zeerollen totnutoe op z'n
zachtst gezegd de kern ervan
niet geraakt hebben, nl. de
mystiek achter deze in 1947
en volgende jaren gevonden
geschriften uit de eerste en
tweede eeuw voor Christus.
De schrijver zegt van de rol
len: „Zij verhullen de mystiek
ke leer der Essen-en, zoals het
Nieuwe Testament die van Je
zus van Nazareth versluiert".
De, conclusie, van het boekje,
dat nl alles wat de ksrk'-niet
alleen over die rollen, maar
evenzeer over de evangeliën
heeft gedacht, eigenlijk fout
was maakt de schrijver hier
onvoldoende, of eigenlijk nau-'
welijks waar met argumenten.
Veel van zijn kritiek is ook
niet zo nieuw als hij zelf sug
gereert.
J.L.
sche smetten vrije veldslag-
verslagjes in deze krantjes te
lezen. Als tegenwicht tegen de
uiteraard minstens even een
zijdige, door de Duitsers ge
stuurde en gemanipuleerde
oorlogsinformatie van de nor
male kranten van toen, ver
leenden blaadjes als De Wer
velwind en De Vliegende Hol
lander (nog altijd voortlevend
als personeelsblad van de
Luehtmaoht) beangrijke dien
sten aan nieuwshongerig Ne
derland. Wat erin stond blijkt
achteraf in grote trekken ten
minste 'waar en dat is meer
dan men kon zeggen van de
inhoud van de gewone kran
ten.
Opvallend overigens was de
opmaak van die pietepeuterige
dwarrelkrantjes. Werkelijk
heel professioneel. Als zodanig
is het nieuwe Skarabee-boek
ook nog een tribuut aan Lon-
dense journalisten die in wel
heel specifieke verhoudingen
moesten denken en werken.
Letterlijk!
Een pracht van een nadruk-
boek is „100 jaar rijwielpos
ters", een bundel verrukkelij
ke affiches die voor en rond
de eeuwwisseling de fiets aan
de man en de vrouw moesten
brengen. De posters onthullen
ons op een anecdotische ma
nier de „trends" van die da
gen: Griekse godinnen (met
één of twee ontblote borsten),
Brunhildes, Diana's, Mercuri-
.pssgn, feeën en waarachtig
o'ok nog een KNÏL-soldaat en,
(oyk toe:) ai!), het. .bubbelige
Michelin-mannetje berijden
hun velocipedes met gratie,
zwier of stoere manhelijke
kracht Een flinke hoeveelheid
tekst licht deze grafische uit
barstingen uit een tijd van
Rubensachti-ge romantiek toe.
Maar ook zonder die grote
vellen tekst is het doorblade
ren van dit posterboek een
waar genoegen.
Curieus vooral is de herdruk
1913 van de firma Karei
Lengs en Zonen uit Tegelen
(Holl.) Namaak en nadruk
verboden en „Oplage onzer
Prijscouranten 335.000
Exempl.".
Uiteraard wrijft men zich de
ogen uit bij het zien van de
prijzen maar verbazingwek
kender is nog de enorme hoe
veelheid volstrekt vergeten
voorwerpen die erin te koop
worden (pardon: wérden) aan
geboden. Je zou er nu kapita
len voor overhebben
W. KOCK
DE WERVELWIND, DE
VLIEGENDE HOLLANDER
DOOR LEONARD DE VRIES
EN JAN DE GROOT (uitg-
Skarabee, f 22,90)
100 JAAR RIJWIELPOS
TERS DOOR JACK REN-
NERT (uitg. L. J. Veen, Wa-
gegingen, f 25,-)
LEONIDAS PRIJSCOU
RANT 1913 DOOR LEONARD
DE VRIES (uitg. Skarabee,
f 21,50)
E
IC
E
Een groen schrift, met bloemetjes op de kaft en met een
kroontjespen xrafpesohrev'ën. Zo,is het gedrukt;-zo. geeft het
ook de sfeer van de inhoüft wear-. Als autêun.staat vermeld:
MARIA VAN ANTWERPEN en d„fitel" op de kaft luidt:
NET ALS EEN KLEIN KIND HEB IK "ER BEHOEFTE
AAN GEPAKT TE WORDEN. Het is een opvallende uitgave
van Paris Manteau 'en kost f 9,90. Toevallig las ik al een
recensie over dit boekje. Deze ging ér helemaal litérair te
genaan staan (mogelijk in de -hand gewerkt door de ver
melding Paris-Manteau-literair) en brak het tot de grond
toe af. Vanuit die gezichtshoek begrijpelijk, maar het zijn
niet de juiste maatstaven. Het boekje is een levensdocu
ment van een jongeman (en geeii vrouw; waarover in die
recensie ook de nodige verwarring) uit Antwerpen, die zijn
ervaringen opgeschreven heeft de kunt met die ervaringen
niet gelukkig zijn, maar als tijdsdocument, als weerslag van
een worstelend leven verdient het toch aandacht bij dege
nen, die daar gevoelig voor zijn.
Ik schrijf de omslag over: „Maria van Antwerpen, gebo
ren te Wetteren 6-4-'481952-1958 opgevoed in nonnen
klooster; 1961-1966 verblijf in verschillende tehuizen en in
observatie; 1966 1972 landloper, vagebond, zwerver, beat-
nick, gehuwd te Genève mét Gertrudè Bandi, 1969 februa
ri, 1969 een zoontje Igor, zomér 1970 trip'ongevaï, gedeelte
lijk geheugenverlies, gescheiden in 1971, verblijf in psychia
trische kliniek van Carcasonne, 1971 overleden in oktober
1971 in het hospitaal van Montpellier, juiste datum onbe
kend, gewekt uit lazarusslaap drie dagen later, geen vaste
verblijfplaats1972 dochtertje Lisa, studies: lager onder
wijs, 2 jaar lager middelbaarautodidacties kunstschilder,
schrijver mu$ikant.
Woorden als „nietsnut" en gedaas" zijn niet$nuttig en
gedaas, wanneer je dit boekje verwerpt. Je hoeft het ook
niet te prijzen als een kostbaar literair document, maar het
is wel de weerslag van een gebeuren. Je zou er het wisse
lend handschrift ivat dan niet zó vlot laat lezen even
tueel op ontleden. Het zijn neergepende gedachtenstramen
en gevoelens, die hersens en een leven kunnen bevangen;
die zelden worden opgeschreven, maar eerder worden ge
frustreerd. Weliswaar getuigt het geschrift van een zeer
labiel leven, van vérwarring, van een strijd met de tijd als
begrip en de verschijnselen in de tijd. De .rationalisaties, die
er ook in staan, lijken vaak erg simpel, de psychedelische
wereld waarin hij gevlucht is dikwijls onwerkelijk,. Maar
wat is werkelijkheid; waarschijnlijk iets anders dan hetgeen
wij zo dikwijls betitelen met de harde feiten en realiteit.
Het is geen Literatuur, maar wel een boekje, dat je stil
kan maken.
HENK EGBERS
L. Johnston en M. Smith, sies gegeven als „een
„De bijbel spreekt" (6). Uitg. tot de kennis van het
Kath. Bijbelstichting Boxtel. wezen in onze streken".
Uit het Engels vertaald com
mentaar bij delen van het Ou
de Testament, psalmen, en o.a.
de boeken Job, Spreuken. Pre
diker. Ook voor de „-gewone"
bijbellezer verstaanbaar.
M. M. Trooster en A. van
den Ende: „Ik zal er zijn voor
u". (Uitg. Kath. Bijbelstich
ting Boxtel.)
De deeltjes 5 en 6 in de
■serie ..Ik zal er zijn voor u"
geven selecties uit bijbeltek
sten voor „hen die vrede wil
len bouwen" („In vredes
naam" geheten) en -oor
„mensen die aan re-creatie toe
zijn" („Een tijd van rust" ge
heten).
Jacob Kremer: „Want zij
zullen leven". (Uitg. Kath. Bij
belstichting Boxtel e.a.)
Wanneer je met docenten
praat, die op school literatuur
en-of Nederlands geven, dan
merk je, dat dit vak ook aar
dig op de helling staat. Je
hebt er, die nog zweren bij
literatuur met een hoofdletter
L en je he-bt er, die iedere
tekst als literatuur beschou
wen. Oordelen en konsekwen-
ties voor het „lesgeven" zijn
dan navenant. Het begrip
„bloemlezing" klinkt sommi
gen als een duf gegeven in de
oren, anderen vinden het nog
een bruikbaar stuk materiaal.
Twee Vlaamse docenten HU-
GO RAES en PAUL DE WIS-
PELAERE hebben geprobeerd
aan het begrip „bloemlezing"
een nieuwe inhoud te geven
met drie delen WERELD IN
TEKSTEN (uitg. Paris-Man-
teau; per deel f 12,90). Het
lijken me ook voor Nederland
zeer bruikbare boeken, die op
een prettige wijze de jeugd
vertrouwd maken met de sa
menhang tussen tekst en we
reld,- waarbij gebruik wordt
gemaakt van nieuwe onder
wijskundige methodieken.
Maar ook los van school zullen
veel jeugdigen blij zijn met
deze boeken.
Het verband tussen de we
reld van vandaag en veel tek
sten uit de bestaande, verou
derde bloemlezingen was vol
ledig zoekgeraakt, zo betogen
de beide samenstellers. Zij ko
zen nu een zestigtal korte ver
halen, artikels en kernhoofd
stukken, waarbij het boeiende
volstrekte voorrang kree-g-
.„Een van de manieren om de
jeugd alle belangstelling voor
het lezen te ontnemen is: een
tekst dood verklaren".
Deel 1 bestaat hoofdzakelijk
uit jeugdlectuur, afgestemd op
kinderen. Deel 2 is wat genu
anceerder. De scholieren voor
wie het bestemd is, voelen
reeds de wereld en de proble
men vah de mens en willen er
méér van weten", zo luidt de
motivatie. Ik vind dat even
zeer gelden voor de jeugd van
deel 1. In ieder geval bevat
deel twee vooral informatieve
teksten. Het derde deel. dat ik
nie' t-er beschikking heb, wil
dan de bekende leemte tussen
het jeugdboek en de lectuur
voor volwassenen vullen.
De keuze is geënt op „we
reld-thema's". - Zo tyorden in
deel 1 de teksten geschoven
onder de volgende motto's:
Gezinsleven en onmiddellijke
omgeving: Sport en spél; Ver
keer: Communicatie; Sprook
jes, fabels, legendén'; Toneel;
Uit het verleden;. Natuur en
dieren; In verre landen en
Avonturen. In deel 2 vinden
we de volgende thema's; Rei
zen; De wereld van de auto;
Zee en scheepvaart; Lucht
vaart en ruimtevaart; De in
dustrie en de problemen van
ons leefmilieu; Dieren; Oorlog,
verzet, onderdrukking, ge
weld; Communicatie; Cursief
jes; Brief en interview; TV-
en luisterspel; Mensentypen;
Verre landen; Avonturen; De
macht van de taal; Tijdsbe
wustzijn; Uit het verleden.
Over de gekozen teksten bij
deze onderwerpen kun je na
tuurlijk twisten, maar ze ma
ken een zeer bruikbare in
druk. Dat is ook de opzet van
deze bloemlezing, gezien ook
de aanwijzingen die erbij ge
geven worden (projecten, ex
cursies, audio-visuele midde
len etc.). De teksten worden
voorafgegaan door een korte
karakteristiek van het onder
werp, de schrijver, het boek
waaruit iets genomen is e.d.
Behalve krantenartikelen vind
je werk van Astrid Lingren,
Han Hoekstra. Theo Thijssen,
Cees Buddingh, Remco Cam-
pert, Bomans, Walt Disney,
Jac Schre-rs, Gertie Evenhuis,
Jonathan Swift, Cees Noote-
bóom, Mischa de Vreede, Kon
rad Lorenz, Karl Bruckner,
Bernard Kemp, Anne Frank,
Kurt Tucholsky, Miep Die-k-
man, Lucebert, Vinkenoog,
Achilles Mussche, om een wil
lekeurige greep te doen. Aan
het eind worden literatuurlijs
ten gegeven van „Andere fijne
bop-k-n".
Het klinkt wat afgesleten,
maar als je zegt dat het geën
gageerde boeken zijn. wordt
wel begrepen wat bedoeld
wordt. Het zijn boeken om
mee' te werken en de litera
tuur uit een ivoren toren te
halen. Daarom is de serie We
reld in teksten iets om in de
gaten te houden
H.E
T. ei ËS
„Vier jaar geleden ging ik met
mijn twee kinderen naar Us-
selo. You Holland talk?, vroeg
Johan hun. Ze schudden hun
hoofd. Nee. Met z'n tweeën
zaten ze bij Dientje op schoot
en keken naar opoe. „Waarom
heb je toeh geen kunstgebit
genomen,opoe", zei ik. „Al die
jaren heb je getobd omdat je-
het niet hebt gedaan". „On
zin", zei ze, „ik ben eraan
gewend. En nou heeft het
geen zin meer. Binnenkort".
Ze was toen tweeëntwintig. Ik
nam mijn kinderen mee de
trap op naar de voorkamer.
Johan had de schuilplaats net
zo gelaten. „Dat is de plek
waar mama altijd inkroop",
zei ik. „Proheer eens of je het
nog kan", vroegen ze me. Ge
hoorzaam liep ik naar de kast
en liet me op mijn knieën
zakken. Verder kwam ik niet.
„Kijk, ze huilt", zeiden mijn
dochters.
H.E.
Zo eindigt Johanna Reiss
haar boek De Schuilplaats
(uitg. Querido f 14.9-0), dat
door deze, nu in Amerika ver
blijvende Nederlandse oor
spronkelijk in het Engels
werd geschreven: The upstairs
room. Het werd er twee maal
bekroond en een enorme best
seller. Er is ook een kriti
sche Engelse uitgave bij de
■ite&noCi jjiïflXh'
Oxford University Press ver
schenen. Een sinds kort is dar,
de Nederlandse vertaling door
Bob den Uyl verkrijgbaar. In
Amerika is dit boek in de
pers nogal snel vergeleken
met het dagboek van Anne
Frank. Daaraan zal het succes
ook niet vreemd zijn. Toch is
da-t niet terecht, want net
boek mist nl. p'rac-tisch alles
wat Anne Franks boek zo doet
boeien: het doordringen rót
het zielsproces dat zich achter
de jodenvervolging afspeelde.
Het boek van Johanna Reiss is
veel meer een reportage van
uiterlijke belevenissen: de on
derduikperiode van haar en
haar zusjes -no-g twee kin„
deren bij een eenvoudig
boerengezin in het Twentse
Usselo. Ook zij waren van
joodse ko-maf. Maar het boek
van Johanna Reiss bezit daar
bij een andere kraohi: op een
effectieve manier menselijk'
vertellen wat er toen aan de
hand geweest is. Door de re
gels heen proef je dan toch
iets v.an de psychologische
conflicten die zich daarbij
hebben voorgedaan. Omdat ik
zelf uit die streek kom en in
de oorlog ook als jonge knu-1 je uit
onder gedoken zat bij een sohien
Reiss beschrijft. Zo irechtüynig
menselijk. Zij weet dat uitste
kend te karakteriseren, mede
omdat haar eenvoudige stijl
precies in dat kader pst.
Ze vertelt over haar jeugd
in Winterswijk; de komst van
de Duitsers en de kleine voor
vallen met grote gevolgen, die
de bezettingstijd mis-
bijna vergeten was,
Achterhoekse boe-r kan i.k bij- maar plotseling weer voor je
na exact de sfeer en mentals- gaan leven. He-t gezin De
teit herbeleven, die Johanna Leeuw werd uiteengerukt.
Moeder sitierf, vader en zus
Rachael doken elders in ons
land onder en de zusjes Anne
ke Reiss en Sini de Leeuw
kwamen -terecht .bij Johan,
Dientje en o-poe Oosterveld .in
Usselo bij - Enschede. Drie ech
te mensen, bang, dapper en
ontzettend direct menselijk re
agerend" op de niet eens zo
•Zonderlinge gebeurtenissen; al
thans het 'kwam in die dagen
veel meer, voor. Een wat uit
zonderlijk situatie was uiter
aard het -feit-dat de Duitse-s
een tijdje hun hoofdkwartier
hielden in het zelfde huis,
waar de beide jod-dse kind-eren
verborgen zaten. Wonderlijk
ook hoe Jöhan, niet a-lleen met
zijn schuilplaats in een kle
renkast, maar ook via andere
vondsten koelbloedig de beide
kinderen de oorlog hielp over
leven.
Temidden van de vele oor
logsboeken, is het toch goed
dat dit boekje geschreven is,
om-dat hetzo'n menselijk do
cument 'is geworden, waar
van vooral de dóódsimpele,
zeer menselijke o-pstellih-g van
rn-et name dè drie boerenmen
sen ook op dit moment nog
hartverwarmend blijft. Waar
sohijn-lijk is daaraan met name
hët succes van dit boekje toe
te schrijven.
JACK KEROUAC is nu vijf
jaar dood. Tijdens zijn leven
heeft hij door zijn manier van
reageren op het bestaan en
door zijn boeken nogal wat
sensatie bezorgd. Hij werd
dan ook met sensationele kre
ten betiteld. Hij was de vader
der beat generation etc. Zijn
boeken On the Road, The Dar-
ma Bums en The subterreans
verschenen in een Nederland
se vertaling.' Daar zijn nu
weer twee nieuwe vertalingen
bij gekomenEENZAME EN
GELEN (Desolation Angels,
vert Peter van Lieshout, uitg.
Agathon f 18,50) en WILDER
NIS (Big Sur, vert. Joyce en
Co, uitg. Agathon f 12,50).
Inmiddels is er weer wat
meer afstand gegroeid van
Kerouac en is, geloof k de
context waarin wij nu zijn
boeken lezen
worden.
ook anders ge
in de jaren zestig werd men
bijv. sterk geboeid door de
wijze waarop Kero-u-ac door
zijn manier van leven het
geijkte leefpatroon- doorbrak;
kreeg hij ook hordes „volge
lingen", die bezig war-en om
een aantal leeftaboes af te
breken. Dat pfotes is momen
teel wat tot stilstand gekomen
en is er, dunkt me, vee! meer
interesse voor de wijze waar
op Kerouac de wereld, het
universum 1 envaarde in zijn
bestaan,
Hij was een man, die alles
rondom hem niet maakte tot
object van beschouwing, een
soort objectiviteit, die wij
Westerlingen vanuit een we
tenschappelijke opleiding
meekregen, maar direct er-
vaarde als een stuk communi
catie. Hij reflecteerde direct
op alles waarin hij zich be
vond. Dat is in beide boeker,
al lezende, zelf goed te erva.-
ren. Dan kijk je ook door de
(mogelijk choquerende?) fei
ten heen. Heel sterk kun je
dat ervaren wanneer hij zijn
eigen ervaringen neersch-ujl-t
op de Desolation Peak, waar
hij als brandwachter in -de
eenzame natuur, in de Leegte,
ketst tegen zijn eigen aarwe-
zigneid 'of in Zijn Grote Te
rugtrekken in de hut v.an Bug-
Sur zijn „verdomde konin-g-
scnap van de Beatniks' ont^
vlucht („Dat is wel eventjes
iels. ander-s dan de Beat Gene-,
ration, deze natte bossen".) en
komt tot een grote crisis.
In Desoltasion Angels zegt
hij ergens; „Ik kan er geen
wijs uit, de wereld ;s me te
magisch, ik kan beter terugke
ren naar mijn rots". Hij wordt
heen en weer gesleurd 'ussen
eenzaamheid en het zich stor-
mens wel vagelijk dn zijn ei
gen leven aanvoelt, maar
meestal uit de weg gaat. Dat
wil niet zeggen, dat- Kerouac
eruit gekomen is, want wie op
een dergelijke wijze durft te
leven komt er niet uit krijgt
geen „oplossingen"., Enfin,
over Kerouac is indertijd ai
veel. gesohreven. Dit zijn en
kele gedachten naar aanleiding
geloof, da-t we ze op cl-it mo
ment vruchtbaarder kunnen
lezen dan tien jaar geleden.
In het voetspoor-van.Kerciu-
ac kun je noemen een figüuy
als WILLIAM BURROUGHES
van wie een vertaling van The
"ten in het gewoel van méh-séh, Wild Boys- (door Annelies Jor-
tus-sen de Leegte en G>d, ttife- na) Verscheen: WILDE JON-
sen Oost en West, tussen GENS een dodenboek
vlucht en overgave, tussen (uitg. Agathon f 12,50). D-ur-
rust en onrust. Hij durft te rouhgs laat zich altijd moeilijk
ervaren en djoor te maken in lezen met zijn reteketet-sttil
-diubbele exponenten, wat ieder Het is een soort literatuur
voor d-e incrowd. Geen won
der, dat hij weerstand oproept.
Niet alleen door de zaken, die
hij aanpakt in zijn boeken
(b.v. zijn' beroemde Naked
Lunch), maar met name ook
door de wijze waarop hij ze
in- en uitpakt. Hij hoort bij de
„generatie" Kero-uac, maar is
toch op een geheel eigen wijze
bezig met zijn el-gen (en ons?)
bevrijdingsproces; een bevrij
ding die ingeruild wordt voc
een nieuw soort onderwerp-ng.
Uiteindelijk is hij een veel
Kerouac, Hij verstaat de kunst
op een uitdagende (voor velen
waarschijnlijk walgelijke) ma
nier een génitaal sado-maso
chistisch tonpel op te voeren
dat ondermijnend werkt op de
hele staatkundige politieke si
tuatie, waarin wij ons bevin
den. Die is trouwens niet min
der banaal en tergend ais die
va-n Burroughs, In dit boek
schreef hij een soort filmisch
scenari-o van heen en weer
flitsende scèiïës, die uiteinde
lijk terechtkomen- inleen we-
'fceld waarin een bende homo
fiele j-onigéte de; wereld vev-
'wöfestend r.pndtjfekken. Hallu
cinerende beelden, knap met
elkaar verweven,- maar intens
rot. U bent d-u-s gewaarschuwd.
Maar het is wel een boek dat
je niet op de onderste plank
van de kast k-u-nt wegstoppen.
En heb je het gelezejp dan zul
je tiet niet gfttt'w vergeten.
H.E.
Kremer probeert in dit
boekje rond „dood, verrijzenis
en nieuw leven" een aantal
verworvenheden van modern
theologisch denken voor de
„leek" te vertalen, zonder te
nadrukkelijk te willen breken
met de traditionele theologie.
Hij slaagt hierin vrij redelijk,
maar gooit toch teveel met
exegetisch jargon 6n- vooron
derstelt nogal wat ervaring
met het bijbellezen. Door de
pogingen het „oude" met het
„nieuwe" den-ken te verzoe
nen, wordt het boekje nogal
eens ondoorzichtig.
Rudolf Schmackenburg:
„Opdat wij mogen geloven"
(Uitg. Kath. Bijbelstichting
Boxtel),
Deze helderdenkende en te
gelijk diep gelovende West-
duitse theoloog geeft in dit
gave boekje .waar hij vanuit
het Nieuwe Testament inspira
tie ontdekt voor gelovig leven
in deze tijd. De wijze waarop
deze moderne exegeet met elk
Woord uit de evangeliën om
springt, doet werkelijk welda
dig aan en zal menig lézer
bemoedigen.
Dolf Coppes, „Waarom kom
jé niet terug" (Uitg. Ten Ha
ve, f 8,50)
Dolf Coppes, o.a. oprichter
van de Sticht ng Correlatie en
Clat-Nederland en kamerlid
voor de PPR (waarvan hij ook
voorzitter was), geeft in zijn
korte verhalen, teksten, gebe
den, in dit boek een hand aan
de velen die Christus niet wil
len loslaten, maar hem in de
kerk niet gevonden hebben.
Woorden, om moed uit te put
ten.
-• Walter Smet: „Ik maak al
les nieuw". (Uitg. Lannoo,
f 13,50.)
Honderdduizenden ''katholie
ken in de V.S. z jn nu betrok
ken bij zogenaamde charisma
tische gebedsbijeenkomsten, in
San Francisco heeft de Belgi
sche Jezuiet Walter Smet, o.a.
hoogleraar in Antwerpen, der
gelijke groepen van zeer nabij
meegemaakt.
Het gaat om groepen katho
lieken die buiten de zondagse
kerkviérin-gen om proberen,
vanuit hun eigen levenserva
ring te komen tot gemeen
schappelijke vering van hun
geloof. Deze beweging, die on
der katholieken in de V.S.
zo'n 5 jaar gaande is. en doet
denken aan bv. Pinksterge
meenten, beroept zich inder
daad op het qorspronkelijke
Pinkstergebeuren:de komst
van Christus' geest in de we
reld. Met zijn vele gaven
(charismata) die niet. alleen
aan priesters zijn voorbehou
den. Bewogen maar niet min
der kritisch volgt Smet deze
groepen. Een boek dat ad of
niet „kerkelijke" christenen
kan helpen de „ware geest"
ook hier op het spoor te ko-
meü.
Anthony van Kamp,,,
„Betty Smit" (Uitg. Van 1
kema en Warend0If I
f 12,90)
Betty Smit is een j
vrouw, net 30 jaar, die in ffil
in ons land bekend werd dooi-1
een t.v.-gesprek. Ze kreeg aj
reactie daarop bijna 4 ton vo0
haar werk onder de i
verlaten indianen in het Elaa.
liaanse Amazonegebied. jJ I
wonderlijke vrouw, die jgj
als zendelinge in de I
melijk en geestelijk meest
gevaarlijke en unieke situaties
heeft gestort om het evan;
telkens onder de meest vet-1
worpenen te bren-gen. Moed»!
ziel alleen reisde ze naar inf.
anenstammen, waar nooit eei
blanke kwam. Ze doet dit loi
van enig kerkelijk verband
nadat ze aanvankelijk bij
Leger des Heils en de Pi
stergemeente was aangesloten I
Maar zelfs in de laatste groe I
pering werden haar gedreven.)
heid en solistisch optred
niet geaccepteerd, zodat
tenslotte als ..free lance vt„
God" verder is gegaan Eei
eerlijk en fascinerend 1
•je.
J. F. Lescrauwaet e.a.: 1
„Plaats voor Maria in deze
tijd" (Uitg. Gooy en Sticht),
Th. Schmidkonz: „Maria,
zij die geloofd heeft" (Uitg. I
Lannoo Tielt, f 13,90.)
Twee boekjes over Maria, i
de moeder van Jezus. Het eer
ste is van harte aan te beve.
len. In een viertal lezi
wordt juist voor hen die "de
plaats van Maria in hun je-1
loofsleven niet meer zien zit
ten, duidelijk gemaakt hoe
dit te verklaren is (o.a. uit het
verleden en de positie van i
vrouw) en hoe Maria wel een I
plaats in het moderne geloot
leven kan hebben.
Het tweede boekje, uit het i
Duits vertaald, geeft medita
tie- en gebedsstof, maar 1
weinig verder dan wat al ja
ren op de markt komt
pogingen dezelfde stereotiepen
in een nieu-w jasje te steken.
M. G, van Doornik; „Francis-
cus van Assisi" (Uitg. Gooi
en Sticht)
Franciscus, de profeet van
de evangelische annoede, is in
deze dag-en actueler dan ooit,
Immers, de welvaartsmaat
schappij waartegen hij rond
1200 zo eonsequent heeft
ling genqmen, is nu bezit van
grote massa's in ons Westen
geworden.
Het boek van Van Doornik,
dat dan ook de ondertitel „E
profeet voor onze tijd" mce-j
kreeg, is geen saaie biografie
als de vele vroegere heiligen-j
levens geworden, maar een vi-l
sie op die boeiende Frans va«|
Assisi, met één oog gericht o[|
de wereld en kerk van
daag. De overeenkomsten tis-l
sen de 13e en de 20e eeu»|
zijn vaak meer dan treffend.
Ronald Harker: „Archeolo
gie: De Bijbel komt te voor-
schijn" (Uitg. LeopoIJ.
f 18.90)
Met- behulp van veel fraai' 1
foto's en tekeningen wordt n
dit boek een overzicht en in-1
zicht gegeven voor „de leek'
van de opgravingen op de
langrijkste bijbel-se
Drs. H. Mourits e.a.: „En
toch kerk", (Uitg. Lannoo,
f 13.50.)
Wat is. de kerk in onze tijd
Is er hoop voor die gemeen
schap? Het antwoord van drs.
Momnts en van 17 door hem
geïnterviewde, „vooraanstaan
de" christenen is ja. Intrige
rend is de visie van deze figu
ren op de kerk van vandaag
en morgen. Onder de geïnter
viewden zijn de bisschoppen
Ernst en B-luyssen, de hoogle
raren W. Goddijn, F. Haarsma,
B. van Iersel, J. v. Laarhoven,
J. Lescrauwaet en J. Thur-
lin-gs.
Het meest fascinerende is de
beschrijving van de jongst'
opgravingen: de Dodezeeroll® I
en de rots van Massada, waai
de joden in ongeveer 70 C1
Chr. een wanhopige strijd 1''
verden tegen de Romeinen.
Daarna begon de verspreidt11!
van het joodse volk.
Drs. Wil Veldhuis: „Ov"
Jezus gesproken". Charles H.
Dodd„Dichtbij als een mens"
(Uitg. Gooi en Sticht)
Twee recente boeken waan'
de persoon Jezus wordt ben*
derd. In dat van de Brits'
exegeet Dodd (vorig jaar al!|
89-jarige overleden) wordt ti
de getuigenissen van de evan
gelisten de „grondlegger van
het christendom" (ondertitel'
zichtbaar, zoals hij leefde
tewerk ging binnen de polite
ke en sociale structuur van »i'
dagen in Palestina.
Veel dichterbij komt de J®'
zus te staan die de katholiek'
Nederlandse theoloog Veldh™
(40) sohildert.
Domien de Jong: „Eremie-
tenregels Achelse Kluis" (te
bestellen: Achelse Kluis. Borkel
en Schaft (N. Brab.) giro
227559. f 15.-.)
In deze vooral historiseh in
teressante uitgave worden de
kloosterregels in de trappiste
nabdij de Achelse Kluis, bp de
Bra I -1 -f - Belgische grensvan
1689 (dé eerste) en van 1731-
32 in de oorspronkelijke ver-
Hij vertelt „een oud verba''
dat verder gaat" (ondertitelt-1
waarbij bij nadrukkelijk Pr°'
beert een brug te slaan tussen
degenen die alleen van j
traditie („het oud verhaal
willen weten en degenen
Jezus alieen accepteren voor
zover ze hem nu kunnen er"
ren, hij hen nu inspireer
Veldhuis vertelt in boeiende
(Van onze sociaa
economische
medewerker)
TILBURG „Onde
een hele onderneming",
welluidende titel vai
discussiestuk dat de co
sie onderwijszaken v;
Raad van Werkgeversvi
den onlangs heeft latei
schijnen. Het wordt ti
aldus de opvattingen
stuk dat de ondern
zich eens meer actief
bemoeien met het ond
in ons land. Zij hebb
het verleden al dan
langs directe weg ziel
het onderwijs bezig
den, doch verloren voo
groot deel de greep er
met name op het hoge
derwijs na 1969, to
ons land de studenten
tes doorzetten. In de s:
stelling van ménig bes
college en curatorium
men vóór dat jaar wt
vers of ondernemers aa
de huidige colleges is
invloed getaand.
De werkgeversverbi
willen hun invloed oj
onderwijs versterken,
blijkt uit het discussh
Om diit te kunnen reali:
zijn zi'j voorstander vai
nationale educatieve
waarin allerlei maatseh
lijke groeperingen vert
woordigid moeten zijn
waarin het onderwijst
in grote lijnen wordt i
stippeld.
(Van onze correspondei
LONDEN Het Br
gedeelte van het Anglo-
derlandse concern Unile
wordt geacht voor nation
satie in aanmerking te
men als de socialistische
nister Anthony Wedgw
Benn het voor het zeg
krqgt. Een lijst van twii
ondernemingen heeft de
nister verstrekt aan het c
servatieve Lagerhuislid
don Griffiths op diens a
zoek om inlichtingen o
bepaalde activiteiten van
Labourregering. Mini.
Benn vermeldde ook All
Breweries en andere bed
ven met commerciële en
dustriële belangen van bi
MAAI
la kolom «iotkoenen
en vaak aangrijpende vvu-- -
het oude verhaal zoals hij h"
zelf ervaart.
JAN LANDMAN
- m
p Actieve aandelen
f Handel an
Industrie
1K2U c tf
5740
56,80
A»* f m
354,00
252,00
abmo m
61,80
61,10
A dam a«t> cm
KtoU-Ml» 1
111,00
112,80
Docdtacba t m
96.50
96,30
Dontlaebc f».
96,30
Hwnrii» iJ ft
161,00
159,50
Bwirt» t II
175,80 174,80
ttoid i m
65,00
65,00
ttougo* 1 ff
72.10
71,20
nVA-AUjao
UVA plu» atc.
68,00
67,50
IklM 1 1W
61,00
60,50
ïioo.utte i ff
75,70
75,80
6LN&M UM
111,00
112,00
NMJMÉ. I a
67,00
65,80
Omroer» Urt
340,00
341,00
Philip» t II
29,10
28,60
Rot>eeo C ff
178,10
177,50
fiotioee f fll
119,00
118,00
ScbeepvmL 1 M
127.50
127,00
Unilever f ff
107,90
107,30
Actieve obligaties
staatsleningen
«.00 Ned4*
85,40
85,0
S.0L ld ifhM
85,20
85,00
SAK, ld 21-M
84,50
84,30
«AW ld 301
93,50
93,30
«Ah> ld 3011
87,60
87,50
SAM) ld 30111
87,60
87,40
SAto ld
99,00
99,10
98,60
SJOftd 20.77
98,60
Ï.34 ld 71-W
82,40
82,30
9.3» Id 39MM
81,60
81,50
9.35 ld 30.31
96,70
96,70
9.SL ld «MM
82,00
82,00
3.30 ld 31-00
81,00
81,00
9-50 Id 3S-03
80,00
80,00
90,60
9 AC ld 31-11
90,60
3-&J ld 72-07
78,00
77,80
3.00 ld tWl-91
81,50
81,30
3.0» Id 06U
81,10
80,70
3 A)t ld «MM
78,50
78,40
0-50 ld (ttl-M)
76,70
76,50
C.S» ld «811
76,20
76,00
«.30 ld 68111
75,30
75,60
f.30 ld 08' V
75,60
75,60
«3» ld «6-01
80,00
79,80
«Ais ld «3-08
75,40
75,30
6.00 ld «342
74,60
74,40
S-36 ld «5-00
79,00
78,70
5-35 ld «511
78,40
78,10
5.25 M Ml-t»
77,40
77,00
5.28 ld 6411
77,30
76,90
5.00 ld 64-04
71,60
71,40
440 ld 58-63
83,40
83,20
4.50 Id SO-S9
75,00
74,50
4.50 ld M)±-85
79,70
79,50
440 ld SOU
72,00
71,70
4.50 ld 65-08
70,70
70,20
145 W 50-64
79,80
445 ld 60-00
70,40
445 ld 61-91
70,40
70,00
445 ld 681
68,40
68,00
445 ld 6811
68,00
67,60
4Ak ld 61-86
77,30
77,00
4 AM) Id 624U
67,50
67,30
3.35 ld 53-93
66,00
65,30
340 ld tt.43
64,30
64,30
340 ld 51-36
94,80
94,80
940 ld TUI
82,00
81,70
340 ld 51-83
73,90*
73,50
340 ld 06-86
60,50
340 td 48-86
64,30
64,00
148 ld MMK)
63,70
63,50
141 ld 5444
62,70
62,70
tfeMOMf
77,30
17*00
