KIJK NAAR
LUISTER NAAR
David Bowies Grote Broer zorgt voor verwarring
GELUIDSMUUR OP DIAMOND DOGS
ZOEK DE FOUTEN
Geen pop-versie
van falanx-lied
radio
televisie
Frankenstein
Knap
Discussie
VERLEDEN
LUCKY LUKE: De zwarte heuvels
Donderdag 20 juni 1974
rvVER glamourboy David Bowie is in deze rubriek al eens seep-
tisch geschreven. Een in het begin miskend en in zichzelf
gekeerde popmuzikant benader je nu eenmaal niet zonder de no
dige achterdocht, wanneer hij zich door tussenkomst van wat
later zijn vrouw zou worden, zelfbewuster gaat opstellen, dien
tengevolge zichzelf teneinde raad maar tot superster uitroept en
rich dan als „produkt" laat verkopen door zakenman Tony de
Fries, die Bowies eerst angstvallig geheimgehouden biseksualiteit
plotseling commercieel en met kennelijk succes weet uit
te buiten.
Nu dan eindelijk Bowies
nieuwste muzikale produkt
.Diamond Dogs" op de markt
j's verschenen, lijkt het tijd
geworden zijn muzikale activi
teiten (door de aandacht voor
rijn extravagante verschijning
wel eens gemakkelijk naar de
achtergrond gedrongen) ook in
deze kolommen serieus te ne
men. Diamond Dogs, daar is
moeilijk onder uit te komen,
behoort tot het beste wat de
popmuziek heeft voortge
bracht. De muziek op die
plaat, die gaat over de benar
de positie van het mensdom in
deze naar onze begrippen
hóóg-geïndustrialiseerde we
reld, heeft zeker zoveel actua
liteitswaarde dan destijds de
eerste satirische, de Ameri
kaanse consumptiemaatschap
pij belachelijk makende, tek
sten van Zappa en ze staan, zo
zullen velen nu toch wel be
seffen, jammer genoeg heel
wat dichter bij de werkelijk
heid van de liedjes over „love
en peace" uit de zestiger ja-
yram
Toch zijn de bestanddelen
van Bowies muzieik nauwe
lijks origineel. In de rocknum
mers als Diamond Dog-s en Re
bel Rebel, die kant één van de
plaat beheersen hoor je de rit
mes en bijna letterlijk overge
nomen akkoordenschema's van
de Rolling Stones. In een
nummer als Sweet Thing hoor
je Lou Reed en ook invloeden
van Zappa. En het nummer
Big Brother zou zo één van de
Rocky Music-albums kunnen
staan. De sax, waarop Bowie
naast gitaar, mellotron en syn
thesizer speelt klinkt als de
sax van Andy Mackay. De
teksten van de meeste num
mers zijn een verder borduren
op de thema's, die hij ook al
op de elpees Ziggy Stardust
en Alladin Sane naar voren
bracht. De laatste nummers
zijn een verdere uitwerking
van George Orwells angst
wekkende toekomstroman
„1984". Alleen op he gebruik
van rook 'n roll als basis voor
zijn muziek, kan ni-ets worden
aangemerkt, want dat is voor
blanke stadsjeugd (en daar
hoort Bowie in zekere zin toch
ook nog steeds toe) om gevoe
lens in uit te drukken.
denheid steeds aanwezig
blijft.
Bovendien kan Bowie, zo
maakt Diamond Dogs voor mi)
wel duidelijk, terecht gere
kend worden tot de avantgar-
de-artiesten. Niet zozeer van
wege zijn extravagante ver
schijning (dat heb eigenlijk
niet eens zo nodig), maar
veel meer door de inhoud van
zijn muziek. In de culturele
voorhoede (waartoe vooral
veel figuren binnen de pop
mode en filmwereld zich te
genwoordig rekenen) is de
laatste tijd een zekere voor
liefde voor science fiction aan
het ontstaan. En het feit dat
science fiction, zoals de ken
ners ervan beweren, veel te
maken heeft met het zoe
ken van de mens naar zijn
plaats in de wereldsituatie zal
daar wel niet vreemd aan
zijn.
Science fiction schijnt be
gonnen te zijn bij de schep
ping van het monster van
Frankenstein. Een verhaal,
waarin een professor uit twee
dode lichamen nieuw leven
wilde ontwikkelen. Het ge
drocht, dat hij uiteindelijk tot
leven bracht veroorzaakte ech
ter tegelijk zijn ei-gen onder
gang, omdat het de professor
zelf vernietigde. Dat thema is
daarna regelmatig teruggeko
men in de science fiction-lite-
ratuur. De mens brengt de
wetenschap en de techniek
door zijn zucht naar meer,
steeds op een hoger peil en
matigt zich uiteindelijk de rol
van een god aan. He-1 en ver
doemenis zijn daarna zijn
deel, zo leert de moraal van
die verhalen dan meestal.
Bowies laatste elpee nu,
bA». -C-UA
Het knappe van „Diamond
Dogs" is echter gelegen in d-e
indrukwekkende produktie
van het geheel. Praktisch alle
nummers vormen een Specto-
riaanse muur-van-geluid, waar
in de geluiden uit de heden
daagse progressieve popmu
ziek, die Bowie voor eigen ge
bruik heeft toegeëigend, mees
terlijk vermengd zijn met Bo
wies eigen, naar mijn gevoel
wat minder boeiende, muzika
le inbreng. Hij is daarbij in de
studio zo knap met de nieuw-
ate elektronische apparatuur
omgesprongen, dat de plaat
ondanks alle nabootserij, ner-
Eens gen surrogate maakt. In
tegendeel, hij overtreft s-oms
O'ina zijn voorbeelden, terwijl
een zekere emotionele g-ela-
eindredactie
henk postma
staat bij-na geheel in het teken
van het dreigende wereldcata
strofe. Bowie beschrijft zelfs
de wereld na zo'n atoomramp.
De camera zoomt in op Hon
ger Stad, waar de laatste men
sen a.ls bloeddorstige honden
tussen wolkenkrabbers rond
scharrelen, jachtig op zoek
naar iets, dat nog verslonden
of verscheurd kan worden.
Over een aanzwellend applaus
heen, schreeuwt Bo-wie: Dit is
geen rock 'n roll, dit gaat over
volkerenmoord.*
„Het duurt niet lang meer
of onze wereld, waarin al
het mogelijke geëxploiteerd
wordt om aan de gulzigheid
van de mensen tegemoet te
komen, gaat tenonder. Je ver
maken en zoeken naar een
beetje liefde en geluk is voor
veel mensen het enige wat zin
heeft", zo vertellen Bowies tek
sten ons. Van geloof in de
mens zelf (in de zestiger jaren
zoveel in de popm-uziek terug
te vinden) is bij Bowie niet
veel meer te bespeuren. Maar
ook Bowie heeft nog wel een
beetje hoop op betere tijden.
In zijn beeldspraak hoopt hij
op iets buitenaards, dat de si
tuatie op aarde nog zou kun
nen verbeteren of (en dat is
het nieuwe controversiële ele
ment, dat hij op Diamond
Dogs presenteert) op de grote
leider, die ons uit de rotzooi
kan halen:... Big Brother, de
denkbeeldige figuur, die aan
het hoofd staat van de totali
taire maatschappij, die George
Orwell schildert in zijn boek
„1984".
Is Bowie dan zelf zo'n labie
le figuur of is onze maat
schappij dan al zo ziek, vraag
je dan je af, als Bowie met
zijn teksten nu al op hetzelfde
p-unt is aangekomen dan de
gemartelde en gehersenspoelde
hoofdfiguur in 1984, die uit
eindelijk ook als een trouwe
hond, achter Big Brother en
het maatschappijbeeld dat hij
representeert aanloopt? Of
heeft Bowie misschien een
heel wat idealere Big Brother
voor ogen dan Orwell? Dia
mond Dogs, waarop Bowie
over de gewenste eigenschap
pen van de redder zingt, geeft
weinig uitsluitsel: Some one to
claim us, some one to follow,
some one to shame us, some
brave Apollo, someone to mo-
9 David Bowie zoals hij staal
afgebeeld op de hoes van zijn
nieuw elpee „Diamond Dogs".
ve us, someone like you wé
want you Big Brother.
In enkele Engelse muziek
bladen is inmiddels een hele
discussie ontstaan over Bo
wies bedoelingen. I-am Mac
Donald, die in N-ew Musical
Express kritiek leverde op Bo
wies laatste elpee schreef als
antwoord op een brief van een
lezer, dat Bowie in een inter
view inderdaad het dictator
schap heeft verwelkomd, wat
zo schrijft hij, een nogal ge
brekkig antwoord is op het
falen van het huidige wereld
stelsel. Laat je niet opfokken,
wees je eigen Ideale leider, is
zijn ad'viès aan de Bowie-
fan.
Hoe dan ook, het is de vraag
of Bowie er zelf wel helemaal
uitgekomen is. Hij heeft nu in
ieder geval bewezen de mo
dernste opname technieken,
die de wetenschap heeft opge
leverd positief te kunnen aan
wenden door er een stukje
muziek mee te maken, dat uit
stekend weergeeft, waarmee
veel (jonge) mensen bezig
zijn.
Of Bowie de muziek van
Diamond Dogs ook tijdens li-
fe-optredens acceptabel ten
gehore kan brengen zal nog
deze maand blijken wanneer
hij (ondanks de aankondiging
twee jaar geleden om met op
tredens voor publiek te stop
pen) een tournee door Ameri
ka begint. Hij zal er 30 steden
aandoen.
BARCELONA (DPA) - Bij
ministerieel besluit is in Span-
16 bepaald dat het falanx-lied
«Cara al sol" uit de burgeroor-
'°S «iet mag worden gebruikt
voor popversies.
Op een bijeenkomst van ve
teranen-organisaties verze-ker-
minister José Utrera Moii»
"a dat dit lied wegens zijn
symbolische karakter niet mis-
moehit worden. De di
recteur voor volkscultuur, Ri-
eerdo de la Cierra had een
Erimmofoonplaat met een pop-
versie van „Cara al sol" de
eensuur laten passeren. De
bond van reserve-officieren
Barcelona protesteerde met
een woedende brief.
Vanavond op Nederland 1
5.® 20.45 uur de documentaire-
'tm „Wie Wat bewaart, heeft
»at Nog binnenkort in
botterdam de Biesbosch uit de
*raan zal komen". Een film
van BrS Ris over de grote
Jtarbekkens die in de Bies-
'°sch worden aangelegd om
otterdam van schoon drink
ster te voorzien en over de
«iade die de Biesbosch daar-
"°or lijdt.
JF. KIRKALD: FOSSIE
LEN IN KLEUR (Uitg. Mous-
sault).
De uitgeverij Mou-ss-ault
heeft aan haar reeks „Mous
saults Natuurgidsen" een
deeltje toegevoegd. Na de pre
historische dieren, reptielen en
amfibieën, vissen, vogels en
zoogdieren der wereld zijn nu
de fossielen aan de beurt- De
Engelsman Kirkal-dy schreef
het en de zeer gedetailleerde
kleurenfoto's zijn van Michael
Allm-a-n. De in pocketformaat
uitgegeven gids bestaat uit
vier delen en een literatuur
lijst.
In het eerste deel wordt de
geïnteresseerde lezer wat
meer vertrouwd gemaakt met
het wezen v-an de paleontolo
gie, hetgeen zoveel betekent
als de kennis van de oude
levensvormen. Een goed te le
zen, beknopt overzicht van de
ze w ij dvertakte wetenschap.
Aan de hand van gekleurde
kaarten erg handig in dit
formaat wordt in het twee
de deel de wording van Euro
pa uiteengezet. Daarna komen
in het derde gedeelte dierlijke
en in het vierde deel de plant
aardige fossielen gedetailleerd
aan bod. De vele kleurenfoto's
van d-e wel erg gave fossiel-en
tonen hoeveel schoons er in
onze Europése bodem te vin
den is. Al moet er wel bij
vermeld worden dat al deze
vondsten uit het Engelse af
komstig zijn.
H.L.
l":i l**TUk T~V)
HnJ3l do sajj 8 'peq uea 3jeoq i '^aoppueq 9 'joaeu g 'ifojf ra^qoB
aotéaa f '3(3a3i9oppuEi[ j 'qoai uba spiui g 'aqonop lm iaddmQ 1
•sjiutt (EBpad 01 'jëui 1
NEDERLAND I:
14.25-14.50 Schooltelevisie
18.45 (K) De Fabeltjeskrant
(NOS)
18.55 (K) Nieuws (NOS)
VPRO
19-05 (K) Beertje Colargol,
poppenfiim
19.20 (K) Van Oekel's disco-
hoek,
19.45 Popeye, tekenfilm.
20.00 (K) Journaal en weero-
verzicht (NOS)
20.21 (K) All in the family,
serie.
20.45 (K) Wie wat bewaart
heeft wat; of: hoe bin
nenkort in Rotterdam de
Biesbosch uit de kraan
zal komen,
21.30 (K) West (1),
EO
22.00 (K) EO-landdag,
22.25 (K) Project: rendier, do
cumentaire
22.50 (K) Ars musica, orgel
concert
23.15 (K) Laatste nieuws
(NOS)
NEDERLAND II
18.45 (K) De fabeltjeskrant
(NOS)
18.55 (K) Nieuws (NOS)
AVRO
19.05 (K) De waaghalzen,
film over de twee stunt
mannen
20-00 iK) Journaal en weero-
verzicht (NOS)
20 21 (K) Ari-ake:
20.50 (K) Waar de lente laat
ontluikt, Japanse semi-
documentaire
22.30 Den Haag vandaag
(NOS)
22.45 (K) Laatste nieuws
(NOS)
DUITSLAND I
8.05 (K.) Tussen de kranten
koppen
8.20-8.35 (K) Tussen de
krantenkoppen
8.55-9.25 (K) Telecollege
chem'scn technologie
9.30-10.90 (K) Sesamstrasse
10-30 (K) En Francais
11.00-11.30 (K) Elektromecha-
nisme
11.45-12.15 (K) Telecollege fy
sica
16.15 (K) Journaal
16.20 (K) Het podium „Ik
verwacht een kind"
17.05 Wat zeg je ervan de
actuele telefoon
17.55 (K) Journaal
18.00 (K) Nieuws uit Noord-
rijnland-Westfalen
18.10 (K) De zaken van de
heer Konstantin:
18.40 (K) Hier en nu
19.20 (K) De zaken van de
heer Konstantin: As
woensdag
20.00 (K) Journaal
20.15 (K) Beelden uit de we
tenschap,
21.00 (K) Ironside, serie.
21.45 (K) Wereldkampioen
schappen voetbal- actue
le informatie
22.15 (K) Journaal, commen
taar
22.35 (K) Fritz König, portret
van een beeldhouwer
23-20 (K) Journaal
DUITSLAND II
10.00 (K) Journaal
10.05-13.00 (K) WK-Extra, sa
menvalling van gisteren
17.00
17.10
17.40
18.25
19.00
19.30
21.00
21.15
22.00
22.30
(K) Journaal
(K) Wickie en de sterke
mannen, tekenfilmserie
(K) WK-Extra.
(K) Hier kookt de hef,
(K) Journaal
(K) Dalli-Dallie, quiz
(K) Journaal
(K) Controversen, dis
cussie
(K) Alvar Aalto, film
over „architectuur voor
mensen"
(K) Journaal
BELGIë (Nederl.)
18.55 (K) De Fabeltjeskrant
19.00 (K) Black Beauty, serie.
19.25 (K) De jagersstammen
in Australië, documen
taire
19.40 (K) Mededelingen
19.45 (K) Journaal
20.15 (K) Wachtwoord, quiz
20.50 (K) Conquista, film
2140 (K) Standpunten
22.00 (K) Kortweg, culturete
actualiteiten
22.10 (K) Première,
22.40 (K) Laatste nieuws
23.00 (K) Wereldkampioen
schappen voetbal, sa
menvattende reportage*
van de gisteren gespeel
de wedstrijden Bulgarije
- Uruguay en Haïti - Po
len
BELGIë (Frans)
18.10 (K) 1, 2, 3 j'ai vu
18.30 !K) Wie van de drie
19.00 (K) Deux ans de vacan-
ces, serie
19.30 Festivalagenda
19.45 (K) Journaal
20.15 (K) Wegeninformatie
20.20 (K) Hombre, filmwes
tern van Martin Ritt
miêt Paul Newman, Fre-
diric March, Rii-chard
Boone, Diane Cilento
e.a.
22.05 (K) Le carrousel aux
images;
22.50 (K) Journaal
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Oeh-
tendgymn. 7.20 (S) Dag met
een plaatje. 8.00 Nws. 8.11
AVRO's Radiojournaal. 8.21
(S) Bag met een plaatje
(verv.). 8.50 Morgenwijd. 9.00
Toppers van toen. 9.35 Wa
terst. 9.40 Schoolradio. 10.00
(S) Kleutertje Luister. 10.10
(S-M) Arbeidsvitaminen.
(11.00 Nws en 11.03 Journaal.)
11.30 (S) Ron-dom Twaalf met
Groenteman en 11.55 Beurspl.
5. 12.30 Zelfstan-dg zijn en
blijven. 12.35 (S) AVRO's we-
kel. sportre-vue. 13.00 Nws.
13.11 AVRO's Radiojournaal.
13.21 (S) Muz. rondom 1900.
14.00 (S) Operetteprogr. 15.00
(S) Aspecten, kumstrubr. 16.00
Nws. 16.30 AVRO's radiojour
naal. 16.05 (S) Jumbo-Set.
17.00 (S) Mobiel. 17.55
Med.
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Ra
diojournaal. PP: 18.20 Uitz.
v.d. C.H.U. IKOR: 18.30 Kleur.
NCRV: 19.00 (S) Leger des
Hedlskwart. 19.15 Kerk van
daag. 19.35 Veel gevr. gewijde
muz. 20.00 (S) Zo ma-ar zo
mers. 21.55 (S) Klass. orgel-
conc. 22.20 Avondoverd-enk.
22.30 Nws. 2-2.40 (S) Hier en
nu 22.50 Wadden bedreigd
(II). 23.05 (S) Muz. van B-a-ch
en Zoon. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Le-
vende woord. 7.08 (S) Preludi
um: klass. muz. 7.30 Nws. 741
(S) Hier en nu 7.55 Aange
stipt: progr.overz. 8.00 Te
Deurn laudatnus: gewijde muz.
8.24 Op de man af: evangel,
comm. bij de tijd. 8.30 Nws.
8.36 Gymn. v.-d. huisvr. 8.45
(S) Podium v.d. vrouw:
m-aatsoh.-inf. 9.20 (S) Onder
de hoogtezon. 10.00 Schoolra
dio. 10.30 Nws. 10.33 (S) Se
lect: pas versch. klass.
grainm.pl. 11.15 (S) Noordel.
Filh. Ork.: klass. muz. 11.30
Hier en nu - spec. 11.55 Med.
12.00 Zingen met Cecilia:
volksmuz. 12.15 Kinderliedjes.
12.26 Med. t.b.v. land- en
tuinb. 12.30 Nws. 12.41 (S)
Hier en nu. 12.53 (S) Herv.
middagpa-uzedst. 13.13 (S)
Draaischijf: lichte gramm.muz.
(14.05-14.25 Schoolradio.) 15.00
(S) Piano-recital: klass. muz.
15.30 Nws. 15.33 (S) Sopraan
en piano: klass. liederen. 16.00
16.30 (S) Hier en nu. 17.00
Kinder visie: progr. door, voor
en met kinderen. 17.30 Nws.
17.32 (S) Hier en nu.
NCRV: 18.00 (S) Tijd vrij
voor muz. in vrije tijd. 18.30
Nws. 18.41 Wereld-panorama.
18.53 Boekbespr. AVRO: 19.00
Trefpunt: Knipperlicht - spec.
19.30 (S) Klass. strijkkwintet.
19.43 (S) Omroepkamerkoor
met solist en pianobegel.: amu-
sem.muz. NOS: 19.50 Den
Haag vandaag. 20.00 Nws. A-
VRO: 20.05 Radiojournaal.
NOS: 20.10 (S) Holl. Festival
1974: A'da-ms Filh. Ork., Toon
kunst-koor A'da-m en zangsolis-
ten: klass. muz. AVRO: 22.,it)
(S) Arnold Schönberg: muz.
klankb. 22.55 (S) Dichter bij
de inuz.: nwe liedjes, chansons
of songs. 23.20 (S) Essay:
progr, waarin o-ver kunst
wordt doorgepr. 23.50 Radio
journaal. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
TROS: 7.02 Drie op je boter
ham, met Vaak 's ochtends,
waarin o.m. verkeersinf. KRO:
9.03 Pep op drie. 11.03 (S)
Drie draait op verz. 12.03 (S)
Drie tussen de middag, pauze-
progr. met 13.03 Raden
maar.14.03 Po-p-Konta-kt:
Theo Stokking Show. NOS:
16.03 Ritmeesters: Daverende
dertig op Drie.
NOS: 18.02 J-o-ost mag niet
eten. TROS: 19.02 (S) Drie
loopt achter. 20.02 (S) Poster.
21.02 (S) Sesjun: jazz en blues
live. 22.02 (S) Hugo van Gel
deren Show, met o.a. Neder
landstalige top-tien. 22.55 Med.
23.02 TROS: T S T
sport en muz. Tevens W.K.
Voet-baljournaal. 00-2 Ak-tua
010 (S) Jazz-Sir. 1.02 Nacht
wacht. NOS: 5.02 Satésaus
Show. EO: 6.02-7.00 (S) Mati-
nata: gevar. lichte gramm.
muz.
België (Ned.)
9.15 Koormuziek. 9.30
toeristisch magazine. 11.00
Harmonie en fanfaremuziek.
12.00 Neuws, mededelingen en
SOS-berichten. 12.08 Ti-k-tak.
lichte muziek. 12.50 Buiten
lands persoverzicht. 13.00
Nieuws, Actualiteiten, weerbe
richt en toneelagenda. 13.55
Beursberichten. 14.00 Nieuws.
14.03 Lichte muziek. 15.00
Nieuws. 16.00 Nieuws. 16.10
Licht klassiek nami-ddagcon-
eert. 17.00 Nieuws en medede
lingen. 17.10 Uitzending voor
oudere luisteraars. 17.55 Weeg
schaal 18.00 Nieuws. 18.0-5 Uit
zending vo-or de sold-a-ten. 18.30
Wegwijs wezen. 18.45 Sport.
18.55 Ta-alwenken. 18.57 Orkest
van de week. 19.00 N-ieuws en
avtualiteiten. 19.30 Intermez
zo. 19.35 Politieke tribune.
19.45 Lichte muziek. 20.00
Lichte muziek. 20.30 Nieuws.
20.33 Splinternieuws. 22.00
Nieuws. 22.05 Jeugd '74. 23.00
Nieuws. 23.40-23.45 Nieuws.
een rookpluim aam c?e
horizon het lijkt wel. of
een trein ons achtepr-
volgt!
