vr
PURE EXPOSITIE VAN COSMA IN HILYARENBEEK
KUNSTHANDEL BORZO JUBILEERT
GOUDSE EXPOSANTEN
IN BERGS ETCETERA'
ROMANTISCHE FILMS
PROLOOG-MANIFESTA TIE
LÉAUTAUD20 VROUWEN EN NOG NIET GELUKKIG
De Wet
van
Vervoort
Sit.
Brabantse
Proms vieren
lustrum met
Jasperina
Zaterdag 27 april 1974
PRENTKUNST, kunst van
je drukpers uit Hilvaren-
renbeeks bezit, is een exposi
tie die gisteravond is geopend
in het gemeentehuis van Hil-
varenbeek. De tentoonstelling,
die vooral is samengesteld uit
bezit van inwoners van Hilva-
renbeek en verzamelaars, is
0pen van 10 tot 5 uur op
werkdagen en van 2 tot 5 uur
op zaterdag en zondag en
duurt tot en met 12 mei
IN DE ZONNEWIJZER van
het Philips Ontspannings Cen
trum in Eindhoven wordt mo
menteel (tot en met 5 mei)
een tentoonstelling gehouden
van de collectie van Tromp
Meesters. De expositie is da
gelijks van 12 tot 22 uur geo
pend.
BIJZONDER is de tentoonstel
ling, die momenteel wordt ge
houden in de vijf expositieza
len van het Zeister Slot. Het
is een tentoonstelling van 143
schilderijen, aquarellen en te
keningen van Nederlands gro
te impressionist Isaac Israels-
Vijftien musea en zo'n hon
derd particuliere verzamelaars
hebben werk voor de tentoon
stelling afgestaan. Israels
overleed veertig jaar geleden.
De tentoonstelling duurt tot 5
augustus.
DE EINDHOVENSE construc
tivistische .kunstenaar Guido
Lippens exposeert tot en met
donderdag 16 mei in de Club
Vecu aan de Moriaanstraat in
Antwerpen.
EEN alleraardigste tentoon
stelling wordt tot 4 juni ge
houden in het museum Boy
mans-Van Beuningen in Rot
terdam. Onder de titel „Beu-
gels-tassen-knippen" wordt
daar een met zorg samenge
stelde collectie tasjes geëxpo
seerd. Het oudste exemplaar
slamt uit 1736.
VU OPZIENBARENDE film
The Exorcist (De duiveluit-
banner) komt half augustus
naar Nederland. De film, die
is gebaseerd op een werkelijk
geval van duiveluitbanning in
Amerika, leidt overal waar hij
wordt vertoond tot opgewon
den reacties van afkeer en en
thousiasme. Linda Blair en
Max van Sydow spelen de
hoofdrollen.
ANS WORTEL exposeert haar
Ïouaches in Galerie Kokon in
ilburg. De tentoonstelling
duurt tot 17 mei en is van
dinsdag tot en met zaterdag
geopend tussen 12 en 19
uur.
GISTERAVOND is m de Juibl-
leumhal van het Philips Ont
spannings Centrum in Eindho
ven de première gegeven van
„The Man from the East" door
het Red Buddha Theatre- Het
wera een bijzonder evene
ment, waarop wij nog uitvoe
rig zullen terugkomen. Tot en
met I mei worden nog voor
stellingen in Eindhoven gege
ven.
VRIJDAG 10 mei geeft toneel
groep The Family ill theater
de Brakke Grond de première
van de non-stop non-thriller
„As you like it", geschreven
en geregiseerd door Dimitri
l'renke' Frank. De bezetting
bestaat uit Cocki Boonstra,
Huib Broos, Martime Cref-
eoeur, Wim Kouwenhoven.
Paula Petri, Roelant Rodier en
Henk Votei.
TOT 13 mei worden in de
AMRO Galerij in Amsterdam
schilderijen geëxposeerd van
de in Argentinië geboren kun
stenaar Julio Romera en plas
tieken van de uit Utrecht af
komstige Ger Zijlstra. De AM
RO Galerij bevindt zich in de
Utrechtsestraat, tussen Rem-
brandtplein en Herengracht.
OP uitnodiging van de directie
van het Grand Theatre du Ca
sino in Monte Carlo zal het
Nationaal Ballet zaterdag 13,
zondag 14 en maandag 15 april
vier voorstellingen in dit thea
ter geven.
PETER Bogdanovich gaat voor
Universal de film BUGSY
produceren en regiseren.
Bugsy is een gefingeerd ver
haal op het leven van de
kleurrijke gangster Bugsy Sie-
gel, die in 1940 op geheimzin
nige wijze vermoord werd. De
film is gebaseerd op een origi
neel scenario van Pulitzer
prijswinnaar Howard bac
kier-
ROMAN Polanski Regiseert
voor Paramount de film CHI
NATOWN met in de hoofdrol
len Faye Dunaway, John Hus
ton en Jack Nicholson. Huston
speelt de rol van Faye Duna-
Way's gepensioneerde vadei
die miljonair is. Dit is zijn
e;rste filmrol na die in „Man
in the Wilderniss" in Spanje,
"u anderhalf jaar geleden.
Chinatown is de eerste film,
Ui Roman Polanski tn de
Verenigde Staten maakt sinds
1968 („Rosemary's Baby").
Be' originele scenario is van
Robert Towne.
CLINT Eastwood zal de rol
Mn romantische super anti
held Jonathan Hemlock spelen
M de film „The Eiger Sancti
on" naar de gelijknamige ro
man van de auteur Trevaman.
De film zal in augustus op
lokaties in Europa worden op
genomen. The Eigen Sanction
wordt geproduceerd door Ro
bert Daley, die ook de film
„Magnum Force" produceerde.
Het scenario is van Hal Dres
ner.
De Franse kunstenaresse
Cosma (dat staat voor Made
leine Costes-Malavieille) is in
Nederland onbekend. Nu is
dat natuurlijk een lot, dat veel
Franse en andere buitenlandse
kunstenaars treft (om over de
Nederlandse nog maar niet te
spreken), maar in het geval
van Cosma is dat eigenlijk erg
verwonderlijk. Want wat deze
vrouw schildert (of constru
eert, zo men wil) is een open
baring. Een openbaring door
het nieuwe procédé, dat zij
hanteert, maar vooral door de
sublieme artistieke puurheid,
die haar werk kenmerkt. Al
thans de doeken, die momen
teel in galerie de Kinderkus
achter de molen in Hiivaren-
beek worden geëxposeerd.
Cosma behoort niet tot de
jonge generatie beeldende
kunsten-aars: zij hield haar eer
ste expositie al in 1929 in
Parijs. Voor en in de Tweede
Wereldoorlog exposeerde ze
regelmatig in Frankrijk en
verdiende haar boterham als
tekenlerares in Parijs, Abbe
ville en Nice. In de vijftiger
jaren was er een periode,
waarin zij zich minder met cte
beeldende kunst bezig hield:
zij zocht het toen vooral in de
decoratieve sfeer. Na haar be
noeming tot ridder van de
Palmes Académiques duurde
het nog tot 1966 voordat zij op
zoek ging naar nieuwe uit
drukkingsmogelijkheden. In
die periode bloeide het driedi-
mensionele „schilderij" welig:
het was de tijd, waarin het ais
het summum gold om een
tuinhark of in plastic verpakte
vissen op een stuk linnen te
bevestigen en het tot kunst
werk te verheffen.
Het is kenmerkend voor het
kunstenaarsschap van Cosma
dat zij er zich niet zo gemak
kelijk van af heeft gemaakt:
jarenlang heeft zij gezocht
naar een methode, die in zich
combineerde de aantrekkelijk
heid -van de ruimtelijke wer
king van het reliëf en de
strelende kracht van de vak
bekwaam en kunstzinnig toe
gepaste olieverf, die haar blij
kens haar voorgaande werk zo
vertrouwd was. En ze heeft
die worsteling met de materie
gewonnen. Ze vond een procé
dé om het doek zelf blijvend
te vervormen op de wijze, die
haar artisticiteit alle kansen
gaf: in geometrische figuren,
die een functionele en zinvolle
verdieping (in de meest let
terlijke zin van het woord)
aan haar werk heeft gegeven.
En ze heeft daarmee aange
toond een kunstenares te zijn
in de ware zm van het woord:
niet verstard in het vertrouwd
patroon, niet veranderend om
dat het modieus is en goed
verkoopt, geen verraad ple
gend aan eerlijk vakmanschap
en steeds op zoek naar oor
spronkelijke vormen om uitmg
te geven aan haar artistieke
pretenties.
Er zullen wel mensen zijn.
die deze pretenties niet hoog
genoeg gericht vinden: naai
werk Is niet geëngageerd in
de zin van verkondigende
strijdbaarheid. Maar Cosma's
werk is wél heel erg mooi, het
streelt het oog en het hart, het
wekt de ontroering, die elke
schoonheid oproept, het doet
een appèl op de fantasie van
de toeschouwer. Want hoe „af"
haar doeken ook zijn, hoe dik
wijls ideaal de samenvloeiing
van vorm en kl-eur ook is, er
Is geen sprake van doodsheid.
Integendeel: veel van haar
werken vertonen een nieuw
aspect, een nieuwe dimensie
Volgende week wordt in
kunsthandel Borzo te 's-Herto-
genbosch een jubileumtentoon
stelling Impressionisten geo
pend. Het is dit jaar anderhal
ve eeuw geleden dat de Itali
aan Joseph Borzo deze beken
de kunsthandel stichtte en bo
vendien is het vijftig jaar ge
leden dat hij onder directie
van Jan J. van Rosmalen
kwam.
Ter gelegenheid van dit
dubbele jubileum is een be
langrijke expositie van 118
schilderijen van meesters uit
da Haagse school, de Larense
school, de Amsterdamse im
pressionisten en de School van
Barbizon georganiseerd. Men
zal er werken aantreffen van
Jacob en Willem Maris, Jozef
Israels, J. H. Weissenbruch,
Hendrik Mesdag, Louis Apol,
Albert Neuhuys, Anton Mau
ve, Isaac Israels, Jac. van
Looy, Charles Daubigny en
Victor Dupré.
De kunsthandel Borzo was
aanvankelijk aan de Schapen-
markt gevestigd, later aan de
Verwerstraat, waar hij nu nog
is. De weduwe en de kinderen
van Joseph Borzo hielden de
goede reputatie van het be
drijf ook na de -dood van de
stichter in 1839 in stand, zoals
tot uitdrukking kwam in prij
zen op tentoonstellingen in
Londen, Parijs en Amsterdam,
terwijl men bovendien het
predikaat Hofleverancier ver
wierf- Bij gebrek aan opvol
ging geraakte de zaak in 1890
eerst in handen van die Erven
Dorens, later van G. Met-
xrop.
Evenals bij oprichter Borzo
het gevai was, heeft de kunst
handel zich onder directie
van Jan van Rosmalen op
nieuw tot een familiebedrijf
ontwikkeld. De broers Jan,
Klaas en Wim van Rosmalen
zijn in de zaak werkzaam of
werkzaam geweest.
De bloei van het bedrijf ma
nifesteerde zich in de vijftiger
jaren door de aankoop van
twee belendende panden, die
in 1967 tot een fraai expositie
gebouw van ruim achthonderd
vierkante meter werden vere
nigd. Een nieuwtje was dat
kunsthandel Borzo als eerste
in Nederland bij alle geëxpo
seerde voorwerpen de prijs
zichtbaar vermeldde. De speci
alisatie in de kunsthandel in
het algemeen leidde ertoe dat
Borzo zich vooral op de im
pressionisten ging toeleggen
en op grafiek van de zestiende
eeuw tot vandaag.
De tentoonstelling die vrij
dag 26 april opengaat, blijft
tot en met 18 mei. Ze is alleen
op werkdagen van negen tot
zes uur open, op vrijdagen bo
vendien tot negen uur 's
avonds. De schilderijen zijn
alle te koop en van een uit
voerige documentatie voor
zien.
0 Een van de vele werken die bij kunsthandel Borzo te pronk
hangen.
9 Francois Rabelais leverde de ideeën voor de revue „Grote Bek en Grote Buik", die in
september in première gaat. Jules Croiset rechtsschreej de revue. Men ziet hem samen met
medespeler Coen Flink. -
De stichting Etcetera, die In
de Molstraat in Bergen op
Zoom een galerie exploiteert
heeft ver buiten de Markie-
zenstad een zeer goede naam.
Dat is niet verwonderlijk, om
dat Etcetera in de jaren van
zijn bestaan al veelvuldig bij
zondere activiteiten heeft ont
plooid en in ieder geval met
veel zorg en artistieke des
kundigheid de exposities se
lecteert.
Dat geldt ook voor de ten
toonstelling, die momenteel
(tot en met 2 mei) te zien is.
Rini Leefsma exposeert goua
ches, monotypes en etsen en
Joscihe Roverts zogenaamde
„klein olieverven".
De twee Goudse kunstenaars
hebben in Etcetera nogal wat
weggehangen, bij elkaar zo'n
zestig werkstukken en dat is
voor de ruimte van Etcetera
vrij veel. Nu zou men wellicht
denken, dat dit in ieder geval
vooi de „klein olieverven",
niet zo'n probleem is, maar
eigenlijk is het dat wel: er
hangen er te veel. En dat is
niet, omdat ze zo dicht op
elkaar hangen, maar omdat je
het na een stuk of vijf van die
klem-olieverven wel hebt ge
zien. Aanvankelijk werken de
doekjes, geschilderd als me-
daillonvormige miniaturen,
heel verrassend. Maar bij na
der toezien vallen ze erg te
gen: ze zijn onzorgvuldig ge
penseeld, de ovalen zijn niet
echt ovaal, de details, die ver
fijnd hadden moeten zijn zijn
grof afgewerkt. Nu kan het
natuurlijk, dat Josohe Roverts
dat bewust zo heeft gewild,
men komt immers die wel-
bedoelde beginnersstijl wei
vaker tegen. Je zou dat bijna
gaan denken als je getroffen
wordt door het prachtige
kleurgebruik, dat je met heel
veel tekortkomingen verzoent.
Maar mij is de zin van een
dergelijke onvolmaaktheid
niet duidelijk: als je deze pre
cieuze stijl kiest dan moet je
Tijdens het Romantisch Fes
tival Arnhem 1974 worden on
dier auspiciën wan de Stichting
Internationale Filmweek Arn.
hem romantische filmdagen
gehouden in het Saskia-thea-
ter, Looierstraat, Arnhem.
Het thema van deze drie
filmdagen, 4, 5 en 6 juni is:
film tussen romantiek en rea
lisme.
Iedere ochtend, om 10.30
uur, is er een discussie-ro-
graimma. Over het onderwerp
De Bloei en de Ontaarding
van de Duitse Romantiek zal
dr. Jan Hes een drietal inlei
dingen houden. Daarbij wordt
de eerste dag vertoond Sieg-
fireds Tod van de grote film
regisseur Fritz Lang en de
beide andere dagen fragmen
ten uit films van het Derde
Rijk.
De middagen hebben weer
een ander thema, n.l. de be
werking van romantische mo
tieven in actuele films:
4 juni: Amerika tussen rea
lisme en romantiek met de
films The Ballad of Joe Hill
van Bo Widerberg en The Bal
lad of Cable Hogue van Sam
Packinpah.
5 juni: Ingimair Bergman,
tussen realisme en romantiek
met de films Het oog van de
duivel en Het gezicht-
6 juni: Framïois Truffaut:
tussen realisme en romantiek
met de films L'enfant sauvage.
Les deux Anglaises et Ie Con
tinent.
In de avondvoorstellingen,
die om 20.00 uur beginnen,
zuiïlen films vertoond worden,
due een zeer bekende klank
hebben en verfilmingen zijn
uit de romantische litera
tuur
Gestreefd wordt naar de
vertoning van een groot aantal
films uit werk van Victor Hu-
go (1802-1885), Stendhal
(1783-1842), Alexandre Dumas
(1803-1870) en Charlotte
Brontë (1816ijl855 e.a.
Om 22.00 uur staan op het
programma films van Roger
Corman, gebaseerd op vertel
lingen van Edgar Allen Poe:
The Mask of the Red Wead,
The Raven en The house of
Usiher
De romantische filmdagen
worden afgesloten met een
fjlmnacht in de open lucht, n.l.
van 7 op 8 juni in het Ronde
Weitje in het park Sonsbeek.
Allereerst wordt dan vertoond
de Hongaarse film Romantica,
een première voor Nederland.
Vervolgens om klokslag twaalf
uur de film van Roman Po
lanski: The fearless Vampire-
killers. Het slot van de film-
nacht is een romantische Wes
tern.
Tijdens het Romantisch Fes
tival wordt nog meer aandacht
besteed aan de romantische
film, n.l. op donderdagavond
en vrijdagavond 16 en 17 mei
worden in het park Sonsbeek
openluchtfilmvoorsteliingen
gegeven. Vertoond worden de
film Jane Eyre van Deibert
Mann en de bekende film De
Klokkenluider van de Notre
Dame met Charles Laughton
in de hoofdrol.
Het Romantisch Festival
Arnhem 1974 omvat een reeks
van culturele manifestaties op
het geibied van muziek, toneel,
schilderkunst, ballet, koorzang,
beeldende kunst, cabaret en
declamatie. Het wordt gehou
den van 15 mei t.m. 15 juni
a-s. Hoogtepunten zijn: - een
muziekfestival van Het Gel
ders Orkest m.m.v. de beken
de Amerikaanse solisten Aa
ron Rosand, Jascha Silberstein,
Frank Cooper en Jorge Bolet -
een toneeluitwisseling van 6
Europese toneelscholen - een
tentoonstelling van romanti
sche schilderkunst in het Arn
hems museum - een concert
doon alle Arnhemse koren
m.m.v. de solisten René Kolio
en Erica Köth.
Vandaag is er in Eindhoven
een landelijke manifestatie en
demonstratie, min of meer ter
wille van Proloog. Het moet
een massaal gebeuren worden:
het gaat om het recht op poli
tieke vorming. Omdat het in
de bedoeling ligt om deze dag
te laten zien dat Proloog geen
alleenstaand verschijnsel is,
maar wel een onderdeel van
een groeiende cultuurbewe
ging vanuit de arbeidersklasse,
zullen de deelnemende groe
pen in staat gesteld worden,
een volledig programma te la
ten spelen. Iedere toeschouwer
krijgt de gelegenheid om twee
programma's naar keuze bij te
wonen.
Het programma luidt als
volgt:
14.30 uur. vertrek van de de-
i lonstratie vanaf de markt in
Eindhoven.
17.00 uur: aanvang van de ma
nifestatie in de stadsschouw
burg (tevens eindpunt van de
demonstratie).
Tegelijkertijd treden op m
verschillende zalen: GLTWEE
(uit Maastricht) met „Klaar
voor de start", een programma
voor LBO- ASJEERA (studen
tentoneel uit Eindhoven), met
drie eenacters van B. Brecht.
Theaterschool Amsterdam, To
neelschool Arnhem, Skrien,
me' fragmenten uit de Maatre
gel van B. Brecht en Politieke
films. De Internationale Nieu
we Scène (uit Antwerpen)
me' „Putch" een Chilipro-
gramma.
18.30 uur: pauze, met optre
dens van: Morgenrood (arbei
derskoor uit Rotterdam) De
Volharding (politiek koor uit
AmsterdamDe Minimum
band (werkende jongerenkoor
KWJ).
20.00 uur: optredens van: Sa
ter (uit Amsterdam) met
„Hier klopt iets niet", een
werkende jongerenprogram, en
„Energie en macht", een vak
bondsprogramma. Boerento-
neel (uit Wageningen) met
„Ondernemingslust of investe-
ringsdwamg", over de positie
vai de Nederlandse boer in de
kapitalistische economie. Het
Trojaans Paard (uit Antwer-
Achttien jaar na zijn dood
op vierentaclitigjarige leeftijd
lijkt le populariteit van de
uitzonderdelijke Franse schrij
ver Paul Léautaud nog steeds
toe te nemen. Zeker in Neder
land, waar in een paar jaar
tijd een half dozijn vertalin
gen van zijn werk verscheen.
Daar is nu een nieuw deeltje
aan toegevoegd: "Het geheime
leven van Paul Léautaud"
door Marie Dormoy. Men late
zich door deze titelomschrij-
ving niet in de war brengen.
Want veel meer dan een boek
over Léautaud is het een boek
van hem zelf geworden.
Zijn trouwe biografe, die
de uitgave van de dagboeken
vap Léautaud als haar levens
werk beschouwt, heeft onuit
gegeven dagboekfragmenten
van de schrijver tot het relaas
verwerkt dat ten blik werpt
op zijn gevoels- en liefdesle
ven. Die dagboekfragmenten,
vooral uit de tijd van zijn
jeugdliefdes, zijn integraal op
genomen en zo één geworden
met de verbindende en ver
klarende teksten van Marie
Dormoy dat men het gevoel
heeft de zoveelste versie van
Léautaudis beroemdste stukken
Le petit ami, Amours, In
memoriam te lezen. De
schrijver, hoe hoogbejaard hij
ook geworden is, is immeA
nimmer losgekomen van het
erbarmelijk gebrek aan liefde,
aan toewijding en genegenheid
waaronder hij in zijn kinder
en jeugdjaren heeft geleden.
De enige vrouw die hem moe
derlijke gevoelens heeft toege
dragen was een bewoonster
van de rosse straten op Mont-
martre en die band werd
doorgesneden omdat ze het ab
jecte gedrag van zijn vader
niet langer kon verdragen.
Paui Léautaud moge in zijn
leven dan een twintigtal ver
houdingen van kortere of lan
ge duur hebben gekend
Marie Dormoy geeft er een
heel lijstje van, evenals van
alle adressen waar hij heeft
gewoond aan de beste er
van bewaart hij slechte wee
moedige herinneringen. Zijn
hunkering naar egnegenheid
wordt gedwarsboomd door zijn
aangeboren verlegenheid, door
de materiële omstandigheden,
door domme pech. Merkwaar
dig genoeg neemt zijn succes
bij vrouwen toe naarmate hij
ouder wordt. Zijn faam draagt
daar natuurlijk toe bij. Maar
geluk is hem ook dan niet
beschoren, althans met blij
vend. Want n azijn dood vond
Marie Dormoy een foto van
een naakte, nog jonge vrouw,
staande in de deuropening van
een tuindeur, donkerbruin, erg
groot, net een donkere haar
lok over het gezicht om her
kenning onmogelijk te maken.
Op de achterkant was een pa
piertje geplakt waarop ge
schreven stond: „Als ik ooit
mocht weggaan, praat nooit
over mij- Laat niemand er ooit
achter komen of er ook maar
een vermoeden van hebben
hoeveel ik van je gehouden
heb. Bewaar deze herinnering
vooir jezelf, als een geheim."
Ma-rnie Dormoy trekt hieruit
de conclusie dat Léautaud ten
minste één keer in zijn leven
de grote liefde heeft gekend
die het mogelijk maakt zich
zelf voor een ander weg te
cijferen. Ik vind dat bij zo
weinig gegevens een wat al te
voorbarige conclusie. Ik geloof
eerder dat Marie Dormoy
Léauta-ud dat geluk zo graag
gunde.
Om elk misverstand uit te
sluiten: de betrekkingen tus
sen mevrouw Dormoy en de
schrijver waren uitsluitend
van vriendschappelijke aard,
gebaseerd op liefde voor de
litteratuur. Maar ik vrees dat
de jonge vrouw op de foto
slechts een van die voorbij
gaande geluksmomenten in
zijn leven symboliseerde wel
ke hem zijn fundamentele
eenzaamheid des te scherper
hebben laten voelen. Tenzij
hij, later, naar het woord van
Bernard Shaw er vrede mee
kon hebben dat de gelukkigste
liefde de ongelukkige is.
JOOP BARTMAN
(Marie Dormoy: Het geheime
leven van Paul Léautaud. Ver
taling Ma'thieu Koekelkoren.
Arbe'rfcrspers, Amsterdam
18.50).
vanuit Iedere andere gezichts
hoek van waaruit men er naar
kijikt. Telkens weer ontdekt
men een ingetogen speelsheid,
een puurheid van kleur, een
soepelheid van vorm, die ons,
daarvan moge deze beoorde
ling getuigen, zeer heeft aan
gesproken.
Cosma's expositie in de Hil-
varenbeekse galerie is een
tentoonstelling, die men eigen
lijk meer dan eens moet be
zoeken en waarvoor men in
ieder geval de tijd moet ne
men. Om zich iedere keer met
meer overgave te laten vangen
door de onweerstreefbare be
koring van deze doeken.
HANS LUTZ
hem ook consequent uit
voeren. Een totaal andere in
druk maakt het werk van Rini
Leefsma, althans de gouaches.
Er hangen ook een paar por
tretten in houtskool, die knap
zijn getekend, maar niets ver
rassends hebben. Dat hebben
de gouaches wel. Leefsma is
kennelijk gebiologeerd door
vogels. Niet alleen hebben
veel van zijn werken vogels
tot onderwerp, maar hij iaat
ze figureren in nagenoeg alle
werk. Op een heel verrassende
manier: ze zijn de bladeren en
de takken aan de bomen, ze
zijn het kleed van de bis
schop. En dat heeft een ge
heimzinnige, nieuwsgierig ma
kende werking. Met als ge
volg, dat er heel fraaie wer
ken hangen. Die maken in ie
der geval een bezoek aan Et
cetera meer dan waard.
HANS LUTZ.
pen) met „Hoe eerder, hoe
beter, zei de arbeider en hij
smeet zijn baas buiten", over
de arbeidersstrijd. Proloog,
met „Maak van je hand een
vuist", een programma over
het leger.
23.00 u: afsluiting met Morgen
rood, De Volharding en De
Minimumband
Deze dag wordt georganiseerd
.door Het Steunkomitee Eind
hoven: PvdA, PPR, PSP, D'66,
CPN, Kommuniistenbond Pro
letarisch Links, Socialistische
Partij, SSB, KSB, KWJ, BVD,
SOF, De Effenaar, Paperclip
(THE), Werkgroep Zuidelijk
Afrika Vredeswerkgroep Nue-
nen, JAC, Release, Levens
school voor Meisjes, Studenten
Sor Akademies „Den Elzent"
en „De Dommel" en Kath. Sod.
Akademie Breda, Wereldwin
kel.
He' Steunkomitee Tilburg:
Streekcentrum Tilburg, KWJ,
PSP, Studio 38, Redaktie Til-
burgs Hogeschooibiad, Tref
centrum, Politiek Kafee,
ANJV. Trefcentrum voor scho
lieren (SUOMI)-
In een damesblad onthulde
Hans Vervoort dat hij het wel
eens benauwd krijgt van alle
juichende kritieken op zijn
verhalenbundel „Heden Mosse
len Morgen Gij". Al weet ik
dat ik definitief de kans ver
gooi eindelijk één keer origi
neel te zijn, het moet me van
het hart: Vervoorts verhalen
zijn uitstekend. Heden Mosse
len Morgen Gij is een prima
boekwerkje. Je vraagt je al
leen af wat je hem met zo'n
uitspraak nu weer aandoet.
Hoe kun je bovenstaande
bewering waar maken? Er zijn
mensen die serieus vertellen
dat je aan de eerste regels van
een roman of verhaal kunt
zien of je al dan niet met een
meesterwerk te doen hebt.
Voorwaar, de openingsregels
van Vervoorts eersite verhaal
dat niet voor niets de titel
Boekhouder heeft liegen er
niet om:
Later hoorde ik het volgende:
hij kwam een keer het kan
toor binnen met een groot vel
postzegels in de hand. Hij zei
luid en verbaasd: „Ik vind
hier tweehonderd gulden aan
postzegels op straat- En er is
op gelópen". „O", zei iamund
nonchalant, „dat is naar buiten
gewaaid. Legt u het daar maar
neer".
In enkele rake zinnen, zon
der onnodige uitweidingen,
schetst Vervoort de sfeer. Dit
verraadt de meesterhand,
dunkt me. Al enkele maanden
loop ik met het idee dat juist
de laatste regels van een ver
haal of roman het ware mees
terschap aantonen. Wie kent
niet de laatste passage uit Re-
ves „De Avonden", de mono
loog van Frits van Egters met
de uitstekenfe slotalinea:
Hij zoog de borst vol adem en
stapte in bed. „Het is gezien",
mompelde hij, „het is niet on
opgemerkt gebleven". Hij
strekte zich uit en viel in een
diepe slaap.
Of, om eens een recenter
voorbeeld te geven, de slotali
nea van Guus Luijters' schitte
rende verhalenbundel Circus
Melancholia:
Circus Melancholia, een mooie
naam, want iedereen wordt
alsmaar ouder, je ziet het aan
hun hals en handen en je auto
kun je ook al nergens meer
kwijt. „Het zal allemaal nog
eens héél slecht aflopen",
dacht ik en Theun keek ook al
niet zo erg opgewekt.
Dank zij Vervoort ben ik er
zeker van dat wel degelijk de
laatste regels van een literair
werk normatief zijn voor de
kwaliteit. Het is om die reden
dat ik deze bescheiden theorie
naar hem vernoem: de Wet
van Vervoert.
In het verhaal Navrant be
schrijft Vervoort het bezoek
aan een vroegere, inmiddels
getrouwde vriendin Brit. Dit
allesbehalve vrolijk makende
bezoek eindigt met het vol
gende afscheid:
In het halletje gaf ik haar
een band. „Het was een korte
vreugde", zei ik, „het spijt
me. De groeten aan Karei in
elk geval". Ze keek me aan en
even dacht ik nog dat ik haar
bereikt had. Maar nee. ze pak
te de deurknop beet en deed
open. „Dag Brit", zei ik, stak
mijn hand uit en tikte haar
even tegen het bruine haar.
Buiten keek ik nog omhoog,
maar er werd niet gezwaaid,
of ik kon het juiste raam niet
vinden.
Voor mij mag Vervoort met
deze verhalenbundel de litera
tuurgeschiedenis in, alleen al
omdat hij het verhaal „Kogels
en Bamamen' zo laat eindigen:
gen:
„Het was donker, maar op een
zachtaardige manier, met
straatlantaarns. Een warme,
windstille augustusnacht. Ik
haalde diep adem. In de straat
hing de zachte, zoete geur vïtn
hondepoep".
JOHAN DIEPSTRATEN
Aangemoedigd door de grote
successen van de voorgaande
Promenade-concerten, is liet
initiatief genomen om dit jaar
wederom een serie van negen
Prom-coneerten te organiseren
in de provincie Noord-Bra
bant. in de periode van 16
augustus 1974 t.m. 3 septem
ber 1974. Ket batig saldo van
deze concerten zal worden af
gedragen aan UNICEF.
Wij zijn bijzonder trots u te
kunnen mededelen, dat de lus
trumconcerten dit jaar worden
verzorgd hoor: Het Brabants
Orkest, het Trio Louis van
Dijk en Jasperino de Jong.
Voor het Trio Louis van Dijk
is dit -ok het eerste lustrum
bij de Brabantse Proms.
Aan de Proms hebben de
afgelopen vijf jaar meege
werkt: Emmy Verhey, pop
groep Ekseption, popgroep i o-
cus, het team van Farce Ma
jeur en The Chris Hinze Com
bination. De opbrengsten zijn
afgedragen aan het Rode
Kruis, het Nederlands Astma-
fonds en de Aktie Natiuur.
