uit- »gen ek Q iRIJKE HOP UKS GINELE Aartsbisschop van Canterbury treedt half november af vrouw ia* de ruimte in ECHT VOORDEEL vrv., Schot of Amerikaan zou volgende Anglikaanse primaat kunnen worden iard )T 6 UUR TAPIJTEN EDA TIE P IJ T E N i IJ ZEN 4GEN )0,~ - 125,- 10,- - 125,- 75,- 140,- en 245,— IEHOUSES DE AARTSBISSCHOP van Canterbury woont niet in het stadje van zijn prachtige middel eeuwse kathedraal, zelfs niet binnen de grenzen van zijn bisdom. Bijna veertien eeuwen geleden had de Engelse Sint-Augustinus zich in het glooiende land van Kent gevestigd. Zijn opvolgers betrokken voordat de helft van deze tijd was verstreken een Londens paleis; ze huizen al achthonderd jaar te Lambeth aan de Theems, vrijwel tegenover de parlementsgebouwen. Het is een grote, op het eerste gezicht geen aantrekkelijke residentie, eerder een gevangenis, grim mig naast een oud kerkje; maar het paleis heeft een fraaie portretgalerij, een beroemde bibliotheek, een reeks indrukwekkende zalen en kamers voor ontvangsten en een tuin om van de zon te genieten. Hier werkt de anglicaanse primaat, hier komen de brieven vandaan met de ondertekening Michael Cantuar: van Canterbury. Geen schietgebed Hereniging Anders Vogelvrij Niet-Engels twaalf verpleegsters als proefkonijnen Spanningen Protesten Horizontaal Zaterdag 27 april 1974 l is een orthopedi- it van 80 bedden, veel bij tot een loties sneller hiq. 1. geeft desgewenst og mogelijk. Voor nst alle hulp. -508 40* en 1 mei om kennis she kamerplanten en "evens willen wij U in enkwekerij te bezich- IEEL CERTIFICAAT iN 1 TOT 6 UUR IER EN EXPOSITIES en hoger EN EETKAMER /lehrivan, Moodi, ORDEEL! jren in t voordelige iden tapijt is MICHAEL RAMSEY: ROME IS NADERBIJ pEEN kerkvorst heeft meer zijn uiterlijk mee dan de aartsbisschop Michael Ramsey. Niets anders dan een mijter lijkt voor hem ontworpen te zijn, of de fluwelen Canterbury Cap die hij droeg bij zijn bezoek aan paus Paulus, toen hij de kloof van de Hervorming kwam over bruggen, nadat zijn voorganger bij paus Johannes op ver kenning was geweest. Tijdens plechtigheden toont dr. Michael Ramsey een groot besef van waardigheid. Altijd spreekt hij trouwens met nadruk. Wie ooit zijin gast is geweest, neemt de neiging mee het aartsbisschoppelijk „Yes, yes, yes" na te doen voor belangstellenden. Maar er dient opgewektheid mee te klinken, meestal!. De glimlach vendiwijnt in de omgang nooit voor lang. Vertrouwen in an dermans goede wil mag zelden worden onderdrukt. Somber ging de primaat bij de hoogstp machthebber in Zuid-Afri'ka op bezoek en even somber kwam hij na het onderhoud de deur uit, met die opmerking voor de verslaggevers dat het iedereen kon overkomen woordenloos en zonder opzet van een bezwaard gemoed kennis te geven, maiaT dat hij op het gegeven ogenblik be sefte wat zijn gezicht te lezen gaf. Zo liet hij weten hoe de beoefenaars van de rassen scheiding hem stemden. Het was even doeltreffend als een sin voor zin uitgewogen preek. Lang geleden was Zijne Gena de -letterlijk nog de titel van se hertogen en anglicaanse tsbisschoppen- professor in de godgeleerdheid. Hij heeft bet vermogen zich helder en oiopt uit te drutoken, zon- r steeds een slag om de arm te houden. Dit heeft hem niet ral een roep van radicalis- gegewen, want hij gaat t ver op de door veel amgli- tanen en andere christenen beleden opvattingen over oor logsgeweld, huwelijksverdriet en andere beproevingen voor- fit. Het is teveel eer hem een Profeet te noemen omdat hij Jsver naast zijn chauffeur in oo Morris Minor zit dan in de wier die evengoed klaar Saat En het was ondanks de yidverspreide vooroordelen legens de Aziatische houders van Britse paspoorten in de voormalige Oostafrikaanse ko loniën niets meer dan een zaak van de eenvoudigste recht vaardigheid dat de hoogste geestelijke leider hen verde digde toen de hoogste wereld lijke leider Harold Wilson in zijn benauwdheid verraad pleegde aan die mensen en aan het socialisme. In de herfst van dit jaiar, daags nadat hij op de veer tiende novermber zeventig is geworden, treedt dir. Ramsey af, ozals dat in de Engelse Kerk de gewoonte wordt. Het is der.ti jaar geleden dat hij als de honderdste aartsbis schop van Canterbury werd aangewezen door de conserva tieve premier Harold Macmil- lan die daarbij zoveel haast had dat aan een ongenoemde kerkelijke waardigheidsbekle der de klacht wend toege schreven: „We kregen zelfs geen tijd voor een schietgebed tot de Heilige Geest." Ditmaal loopt het voorzichtiger. Naar alle waarschijnlijkheid is het trouiwens de laatste keer dat de Staat het benoemingsrecht uitoefent. Toen dr. Ramsey mij in de eerste jaren van zijn primaat schap een vraaggesprek toe; - stond, uitte hij de verwachting dat mettertijd de hereniging van Rome en Canterbury tot stand zou komen zonder dat de identiteit van de Angli caanse Kerk zou worden op- geofferd- „Dan zullen de Roiomse bisschoppen in Enge land zich misschien als over- i: im van bisschoppen door de Hei lige Stoel zouden dulden Dit klinkt voor katholieke oren thans heel andans dan in het begin van de jaren zestig, zoals de Kantelbergse primaat (vroeger in onze taal zo ge noemd) natuurlijk beseft. Na het tweede Vaticaanse Conci lie ziet hij geen rodms triom falisme meer, geen ultramon- ste bestuurder van de Kerk taans autoritarisme. Daarom kan hij nu zeggen: „Ik vind dat Rome terecht een bepaald morkitefcein van bovennatuur lijk gezag in stand houdt; het christenidio-m heeft dat nodig." Tegenover The Times voegde de .aartsbisschop hieraan met grote zorgvuldigheid zelfs toe dat van rooms-katholieke zijde het begrip der pauselijke on feilbaarheid steeds meer op zodanige wijze werd uitgelegd dat hij persoonlijk er geen on overkomelijke mioeite mee hoefde te hebben. 0 Aartsbisschop Michael Ramsey, de anglikaanse „Primaat van geheel Engeland", heeft geen zeggenschap over andere bisdommen dan Canterbury. Hem wordt de ereplaats verleend in de zui delijke kerkprovincie en in de Generale Synode van Canterbury en York te zamen, hoewel de aartsbisschop van de noordelijke provincie vanouds „Primaat van Engeland" is. Het christen dom was eeuwen eerder in Engel, gevestigd dan bij ons: er heerste nog lang geen Engelse een heid toen de kerkelijke bestuursorganisaties ontstonden. Voorts worden sinds de vorige eeuw met tussenpozen van omstreeks tien jaar de conferenties van Lambeth gehouden waarvoor de bisschop pen van alle 360 diocesen der anglikaanse gemeenschap overal ter wereld worden uitgenodigd, zonder dat een vergelijking van het gezag van de aartsbisschop van Canterbury met dat van de paus over de rooms-katholieke bisschoppen mogelijk is. Hendrik de Achtste zich aan matigde, Supreme Governor, verleent aan koningin Eliza beth een kerkelijke macht die door het parlement wordt uit geoefend, meer in theorie dan ke Sint Paulus-kathedraal weigerden formeel hun stem uit te brengen op de nieuwbe noemde bisschop Ellison van Londen. Dit verzet haalde niets uit, evenmin echter ,wer- 0 De aartsbisschop en mevrouw Ramsey in de tuin van het Londense paleis Lambeth. bod'ig moeten beschouwen", had hij maar half in scherts opgemerkt. Hij versterkte dit door een schriftelijke toelich ting die nu opnieuw voor me ligt: „Het past bij de eenheid d<at er geen afzonderlijke rooms-katholieke bisdommen in ons land blijven bestaan, maar er zal wel een overgangs tijd nodig zijn." Hieraan was zijn opmerking voorafgegaan dat op de duur „de Paus als presiderend bisschop van de gehele christenheid erkend zou kunnen worden", hetgeen minder sterk klonk nadat zijn secretaris het als volgt voor mij oip papier had gezet: ..In dien de exclusiviteit van de rooms-Katholieke aanspraken zou worden prijsgegeven, zou het mogelijk zijn dat de paus optrad als een president onder de christelijke bisschoppen". Tevens voorspelde dr. Ramsey dat de anglicanen en andere niet-roomse christenen in En geland nooit de benoeming De „primaat van geheel Enge land" heeft alleen aan de ko ningin en de hertogelijke le den van de koninklijke fami lie voorrang te verlenen, ver der zelfs niet aan de minister president die met hoffelijke omslag aan de koningin laat weten wie de volgende pri maat dient te zijn. Lang voor dat in 1533 Hendrik de Acht ste erkenning eiste als opper- had de Raad van de Vorst, de middeleeuwse installing die het Hogerhuis werd, als leden de Lords Spiritual en Lords Temporal gehad. Zo bleef het: in de kamer van de edelen zitten behalve de hertogen, markiezen, graven, burggraven en baronnen tijdens elk debat dat ze wensen bij te wonen de beide primaten (merkwaardi gerwijs is de aartsbisschop van de noordelijke provincie York „primaat van Engeland", een overblijfsel van oude ge westelijke tegenstellingen) en twee dozijn van de anglicaan se bisschoppen. Kerk en Staat grijpen in elkaar. De titel die in praktijk. Beslissingen inza ke leer en eredienst zouden de politici kunnen nemen of te genhouden of veranderen. Theoretisch kunnen zij tevens vele honderden kerkelijke ambten vergeven. De werke lijkheid is niet zo absurd, maar de discrete handgrepen onder de dekmantel van de Kroon kunnen niettemin moei lijkheden veroorzaken, zoals vorig jaar toen acht leden van Ket kapittel der hoofdstedelij den de daders vogelvrij ver klaard zoals in theorie tot 1967 mogelijk was. Aartsbisschop Ramsey zou als opvolger op de Stoel van Can terbury graag de vierenvijftig jaar oude bisschop John Howe zien, die geen Engelsman is maar tot de Episcopaalse (nil. anglicaanse) Kerk van Schot land behoort. Bisschop Howe is de spil van de onderlinge contacten der anglikaanse kerkgenootschappen overal ter wereld. De mogelijkheid dat het Lambeth Palace in het na jaar een Canadese of Ameri kaanse hoofdbewoner krijgt als de eerste niet-Engelse pri maat wordt ook besproken. Canterbury is niet bezig een anglicaanse Rome te worden, doch de Engelse belijdenis heeft een meerderheid van buitenlandse aanhangers ge kregen en sommige gelovigen hier te lande zouden graag zien dat dit op dramatische wijze tot uitdrukking kwam. Gokmakelaars noteren de koersen, tot ergernis van een deel van het kerkvolk. Inmid dels raadpleegt een hoge amb tenaar namens de (niet-angli- caanse) minister-president al lerlei kerkelijke instanties; het zal wel voor het laatst zijn dat de machinerie van het be noemingsbeleid op deze wijze werkt. De aftredende aartsbis schop zelf vindt dat de banden tussen Kerk en Staat losser moeten worden, voornamelijk uit oecumenische overwegin gen. Verzet van de politici zal er niet veel zijn, mits de Ge nerale Synode maar met dui delijke en door een goede meerderheid van dit zich ont wikkelende kerkelijke be stuurslichaam gesteunde voor stellen komt. HENK VAN MAURIK Dé Amerikaanse Valentina Teresjkova met haar dochtertje Jelena. 0 Lorraine Clare Schoen, een van de twaalf geteste lucht machtverpleegsters, draagt een bril met prisma's met behulp waarvan zij kan lezen zonder het hoofd te hoeven optillen (NASA-foto). 0 Een van de twaalf verpleegsters wordt door collega's in de „horizontale douche" gereden. (NASA-foto). 11 onze ruimtevaartmede werker Piet Smolders) jaren tachtig zullen niet "e6n mannen maar ook vrou- j60 vluchten maken aan hêt Van space-shuttle, loo ™mtev8egtuig dat na af- P van zijn missie op een I vliegveld kan landen. Inieuws is afkomstig I Cent *^SA Ames Research 2ter bij San Francisco. Daar I n'^Eingen twaalf verpleeg- IJ? Van de Amerikaanse 1 «v .ctlt vijf weken lang I i® t r'®e lichamelijke tests I k ..z'en °f ZD fysiek zou- 1 zijn opgewassen tegen de eisen die het ruimtevliegtuig- tijdperk aan de vrouw zal stellen. Dokter Hans Mark, di recteur van het NASA-cen trum zei onlangs dat de resul taten van dit onderzoek alle reden geven tot optimisme. „Ik zie enkele van deze twaalf vrouwen nog wel voor of kort na 1980 de ruimte in gaan" voegde hij er aan toe. De Russen mogen dan één ruimtevrouw hebben (Valen tine Teresjkova), NASA heeft tot nu toe zeer nadrukkelijk afgezien van deelname van vrouwen aan ruimtevluchten. Daarin komt nu verandering. Top-ruimtevaartarts dr. Char les Berry maakte de achter gronden duidelijk: „Gemengde bemanningen moeten zeker ook serieus worden overwogen voor langdurige ruimtevluch ten van een jaar of meer. Het ontbreken van normale hetero seksuele relaties zou aanzienlij ke emotionele spanningen kunnen veroorzaken." Berry voegde er aan toe dat gemeng de bemanningen gezien de ge wijzigde seksuele moraal niet meer zo'n delicate kwestie be hoeven te vormen. Protesten tegen deze uitlating konden natuurlijk niet uitblij ven. Amerikaanse vsouwen lie ten horen ervoor te passen uit sluitend als kosmische ani- meerjuffrouw te fungeren. In het blad „Aviation Week" schreef ene Mrs. Mason: „Ik ben geen dolle mina (al dat verbranden van beha's maakt de milieuverontreiniging al leen maar erger) maar ik zou denken dat wanneer vrouwen ruimtevluchten gaan maken er van hen een serieuze weten schappelijke bijdrage wordt verwacht in plaats van alleen maar te fungeren als veilig heidskleppen voor hun manne lijke collega's. Er zijn natuur lijk interessante experimenten denkbaar die een nieuw licht zouden kunnen werpen op Newtons bewegingswetten (bij gewichteloosheid), voorop gesteld dat ze worden uitge voerd in een goede weten schappelijke onderzoeksfeer. Maar ik zie niet graag dat de indruk wordt gewekt dat de rol van de vrouw in de ruimte alleen maar op dit terrein ligt". Voorzover bekend heeft dokter Berry nog niet gerea geerd, maar waarschijnlijk heeft hij alleen maar willen zeggen dat een gemengd ge zelschap van mannen èn vrou wen aan boord van ruimte schepen en ruimtestations een meer harmonieus geheel kan vormen dan een club die al leen maar uit mannen bestaat. Intussen is dus ook in Ameri ka de vrouw ruimtewaardig bevonden. Acht van de twaalf vrouwen moesten bij Ames gedurende twee weken volko men 'horizontaal blijven liggen, waardoor de invloed van lang durige gewichteloosheid op spieren, hart en bloedsomloop zoveel mogelijk werd bena derd. Zelfs douchen gebeurde horizontaal in een cabine die veel weg had van een auto douche. Zowel voor als na het experiment werden alle vrou wen (de vier overigen dienden ter vergelijking) aan centrifu- geproeven onderworpen. Daarbij werden zij blootge steld aan de versnellingen die optreden wanneer een ruimte vliegtuig start of terugkeert naar de aarde. Na twee weken bedrust bleken de acht ver pleegsters aanzienlijk minder incasseringsvermogen te heb ben in de centrifuge, maar niet minder dan mannelijke testpersonen die eerder aan soortgelijke proeven waren onderworpen. Volgens dr. Hans Mark zullen vrouwen aan boord van het ruimte vliegtuig allereerst als weten schappelijke onderzoekers op treden. „maar", zei hij, „ik zie geen enkele reden waarom ze niet ook als piloten zouden worden opgeleid." PlEX SMOLDERS

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 21