JART
Fusie WMZ-Goeree
krijgt zijn beslag
zeeuws
BIJNA 20 JAAR KOSTER,
WERKSTER EN MEVROUW
Nep-telegram van
Recht door Zeeland
PLANOLOGIE
HEEFT ALLES
MET WELZIJN
TE MAREN
Meneer pastoors manusje-van-alies
stad
streek
tdorpe
WATERMAATSCHAPPIJ ZUIDWEST-NEDERLAND"
Minder zon
VYD-vergadering
BCfné vr«dae 19
Richting
Vuilproduktie
Lawine
Nare tijd
Trouwen
Optimisme
2
Donderdag 18 april '974
len bruiloft Woena-
ert het echtpaar A. d«
iooifi aan de Graafjana-
Westdorpe zijn gouden
jksfeest. De heer De
heeft zich gedurende
aren zeer verdienstelijk
kt -met diverse bestuurs-
es in het plaatselijk ver-
gsleven, zoals het N.K.V.,
eestcomité e.d. Dat de
e De Bock in het dorp
'rote populariteit geniet,
wel uit het feit, dat een
comité in het leven ig
pen dat ervoor zal zor-
dat'dut jubileum voor ae
en mevrouw De Bock
hun familie een onverge-
;e dag zal worden. In de
phiekerk wordt een eu.
.stievierimg uit dankbaar-
opgedragen. Nadat eerst
receptie wordt gehouden,
de muziekvereniging „Bi-
worden bomen" een mu-
le nulde brengen, waarna
feest verder in familie-
g wordt gevierd.
oninginnedag ^Dank zij
activiteiten van het plaat-
k feestcomité zal ook dit
weer volop feest gevierd
den op koninginnedag. De
anisatoren zijn er in ge-
Igd om een programma sa-
té stellen, waar zowel de
eren als de jeugd aan kun-
deelnemen. Ook enkele
•jecabedrijven organiseren
scheiden© amusementen,
dag wordt geopend met
vlaggenparade, waarna
traktatie volgt aan de
luters. Na een ballcm-
•dstrijd zijn er kinderspelen,
de loop van de voormiddag
rdt een zeskamp plaats vooi
jeugd van 13 tot 18 jaar, s
ïddaigs is er een zeskamp
ior de volwassenen. De inge-
tenen krijgen tevoren nog
n gedetailleerd programma
erover. Inschrijvingsformn-
aren kan men afhalen bij
"fetaxia Emans, café van der
oes-Pluijm en bakkerij A. dt
rH,ger. Vooral uit het vereni.
ingsleven en van buurtvftre-
igingen verwachten de com.
i-leden een grote deelname,
ezien het succes van vorig
aar.
Muzikale hulde. In d«
jindenlaan .te Westdorpe
■racht het majoretten- en ta»
aoerkorps „De Flamingo i
^n muzikale serenade ta
huize van de heer Albert van
L,aere. De leiding van hel
icorps'had hiertoe besloten te
-gelegenheid van de zestig
verjaardag van de keer Va
Laere. Het was een teken v
iankbaarheid voor hetgei
tamboerleider van Laere
de vereniging neeft ge<
Iedere week is hij ij3™1!))1
een paar keer bij de J6®"®'
tamboertjes om ze de nod®
kennis bij te brengert Na d
hem gebrachte hulde bleek ij
zeer tevreden te zijn over
dankbare geste van het non»
n de leiding.
Volharding Aan de prïj
vlucht vanuit Doornik vw
met 157 duiven deeign
nomen door leden van duH
sportvereniging „De VoUi
ding". De uitslag: 1 en 7 Ge.
Audenaerd, 2, 11 en 12 A
Krijger, 3. A. Regeling, 4,
15 E. Baeoke, 5, 6 en 10
van Paemel', 9. P. de Bock,
Comb, van Schilt 14.
Smet Aan dezelfde vliP|
werd met 30 jaarlingen'
genomen. Hiervan ia 3e
slag 1 en 2 A. de Kroger, i'
15 E Baeoke, 4 en 7 Bene
Acker, 5 en 11 Re"eGei,
Kwikkelberghe, 6 enw J,
Audenaerd, 8 en 10
Smet, 9 en 12 R. Gijse'i
Roger van Kwikkelberghe.
Marionette (Hulst) -
ker (Hulst) 13—8:
Darome - J. Kaulez f
van Delft - E. van Ovem
reu 1—1, A. Seglhers -
wegh 2-u, W van
Kayser 02, Th. d€ C I
Woginger 0—2. E. Boga J
van Haute 2—0, Werner
Swaal - J. Kool 2-0, 1
Witte - J. Bonding 'J)
Bogaerd - E. Wauters
P. de Smet - J. Vinck »-«■
fld
TOVAK (Koewacht) I
Raedhuys (Westdorpe)
p. van Gassen - J- 1
1_1, F. Buis - B--Poï
L. Coppieters - M- 3
2—0, C. Martens -
llnci 1-1, A. Coppretfvj,
Eggermont 1—1,G- j-
here - F. van de ADec,
B. Rombout - G. va
1l G. Drubbel
Lent 0-2, A. de Bouver
van Daele 11 I
Damme - J. Martinet j
en
d-
)T
>lf
a
F.
-0,
i
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG De fusie tussen de N.V. Watermaat
schappij Zeeland en de stichting de Drinkwaterleiding Goe
ree-Overflakkee, een operatie waaraan al jaren wordt ge
dokterd, krijgt binnenkort zijn beslag.
Dat gebeurt door middel van
een statutenwijziging die het
mogelijk moet maken dat de
jl v Watermaatschappij Zee
land, wier activiteiten momen
teel beperkt worden, tot de
nrovincie Zeeland en een vijf
tal gemeenten in Noord-Bra
bant ook op Zuidhollands
grondgebied werkzaam kan
^Het publiek zal van de fusie
uitsluitend iets merken door
de naamswijziging die de N.V
Watermaatschappij Zeeland
moet ondergaan. De nieuwe
naam zal gaan luiden N.V.
Watermaatschappij Zuidwest-
Nederland. Men heeft even
met de gedachte gespeeld om
de vergrote N.V. de naam Del
ta te geven, doch daarvan is
afgezien omdat men dan ook
de" initialen WMZ zou moeten
wijzigen. De vergrote N.V. zal
18 commissarissen krijgen,
waarvan er twee van Goeree-
Overflakkee afkomstig moeten
rijn. Provinciale Staten van
Zeeland zullen in hun verga
dering van 17 mei de statuten
wijziging moeten goedkeu
ren.
De N.V. Watermaatschappij
Zeeland en de stichting op
Goeree-Overflakkee werken al
sinds enkele jaren samen. De
laatste tijd is die samenwer
king vooral op technisch ge
bied intensiever geworden. De
drinkwaterleiding Goeree-
Overflakkee is namelijk be
gonnen met een nieuwe vorm
van waterwinning, waarmee
ook de WMZ zich over enkele
jaren wil gaan bezighouden.
De nieuwe methoden be
staan hierin, dat er water uit
het Haringvliet naar het duin
gebied van Goeree wordt ge
pompt, waar het een natuurlij
ke zuivering door bezinking
ondergaat. Daarna is het water
voor consumptie geschikt, en
kan worden gedistribueerd. De
Watermaatschappij Zeeland
wil dezelfde methode gaan
volgen, met gebruikmaking
van het duingebied op Schou
wen. Sinds begin 1972 is er
voor dit infiltratieproject een
technische samenwerking tus
sen de Zeeuwse en de naburi
ge waterleidingmaatschappij
opgebouwd.
Door de statutenwijziging,
die de fusie en de gezamenlij
ke inspanningen vorm geeft,
krijgen o.a. de gemeenten op
Goeree-Overflakkee een stem
In het kapittel bij de WMZ,
rt'JlllU
^■1
De vooruitzichten voor vrij
dag en zaterdag opgesteld door
het KNMI op woensdag om
18.00 uur: droog, later waar
schijnlijk minder zonnig en
weinig verandering in tempe
ratuur. Weersvooruitzichten in
cijfers gemiddeld over Neder
land.
Voor vrijdag:
Aantal uren zon: 3 tot 11.
Min. temp.: omstreeks 3 gra
den, Max. temp.: omstreeks 12
«raden. Kans op een droge
I Periode van minstens 12 uur
95 procent. Kans op een ge
heel droog etmaal: 90 pro
cent.
Voor zaterdag:
Aantal uren zon: 0 tet 8.
Mm. temp.: omstreeks 4 gra
den Max. temp.omstreeks 12
Braden. Kans op een droge
Periode van minstens 12 uur:
procent. Kans op een ge-
droog etmaal: 90 pro
die ook het voltallige perso
neel van de stichting De Drink
waterleiding Goeree-Over
flakkee zal overnemen. De
statutenwijziging Iaat de mo
gelijkheid open dat ook de
provincie Zuid-Holland recht
streeks in de maatschappij
wordt vertegenwoordigd, zoals
ook met het provinciaal be
stuur van Zeeland het geval
is.
(Van een onzer verslaggevers;
HEINKENSZAND Dr
VVD-afdeling Borsele houdt
op vrijdag 19 april een verkie
zingsbijeenkomst in het kader
van de gemeenteraadsverkie
zingen. Op deze avond, die
wordt gehouden in het doips-
huis in Heinkenszand, zal ir.
D. S. Tuijnman het woord
voeren. Verder zullen de kan
didaat gemeenteraadsleden
voorgesteld worden. De aan
vang van deze bijeenkomst is
?(l 00 uur.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Gisteren werd op onze redactie het af
schrift bezorgd van een telegram waarin het „Komitee Recht
door Zeeland" krasse dingen zegt over de kernenergievoorlich
ting van de n.v. jp.Z.E.M. en over de wijze waarop bij naam
genoemde overheidsfunctionarissen deze voorlichting legitime-
Damesvoetbal De Goese
damesvoetbalvereniiging
GDVB krijigt binnen enkele,
dagen de beschikking over de
sterke Engelse speelster Rhon
da Cullen die zich in Zeeland
heeft gevestigd. Rhonda Cul
len kwam vele malen uit in de
selectie van het graafschap j
Kent en is een welkome ver
sterking voor het Goese da- j
mesteam dat enkele dagen ge-;
leden tijdens een toernooi in|
Zudd-Beijerland als tweede-
eindigde.
Volgens het opschrift boven
het telegram, waarvan wij een
fotocopie kregen aangeboden,
was het laaiende document
verzonden aan de ministers
van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne, van economische
zaken, van binnenlandse zaken
en van wetenschapsbeleid. Het
Komitee „Recht door Zeeland"
zegt deze bewindslieden zwart
op wit ferm de waarheid.
Jammer dat het telegram
een falsificatie is. Een telegram,
met de inhoud die ons in
de vorm van een fotocopie
werd getoond is namelijk in
het geheel niet verzonden
Noch door het komitee „Recht
door Zeeland", voor zover dat
al in werkelijkheid en juri
disch bestaat, noch door de in
Oostkapelle wonende André
Schmidt, die het telegram zo
genaamd op het postkantoor te
Middelburg ter verzending
heeft aangeboden. Ook zijn
komiteemakker John Geelen,
die ons gisteren gehaast de
fotocopie kwam brengen heeft
geen telegrafisch contact met
welke regeringspersoon dan
ook gehad. Door middel van
vervalsing, met behulp van de
„kop" van een ander, totaal
onschuldig telegram, waaron
der een gefingeerde tekst is
geplakt, wil het komitee
„Recht door Zeeland" de in
druk bij ons doen postvatten
dat het inderdaad protesttele
grammen naar Dan Haag
pleegt te verzenden. Welnu
de correspondentie van het
komitee met de regering be
perkt zich tot het handig ma
nipuleren met her fotocopieer
apparaat op het Middelburgse
postkantoor. Het is ook een
manier om de publieke opinie
wakker te schudden, maar
„recht door zee" kan men die
manier beslist niet noemen.
De telegramkop, die de ver
valsing kompleet moest ma
ken, heeft een inhoud gedekt
die slechts zeven woorden tel
de. Het is verzonden naar-
....Oostkapelle de woonplaats
van André Schmidt. Het nep
telegram aan de regering telt
een kleine 450 woorden, die
wij het herhalen niet waard
achten.
(Van een onzer
verslaggevers)
MIDDELBURG Er loopt
deze week een ongewoon ex
periment in Zeeland. Op
drie plaatsen, namelijk in
Zierikzee, Middelburg en Ter-
neuzen, krijgen willekeurige
burgers de gelegenheid hun
zegje te zeggen over de
ruimtelijke ordening in het
Nederland van morgen. Het
praatstuk dat men daarbij
hanteert is de zogenaamde
oriënteringsnota ruimtelijke
ordening, die beschouwd kan
worden als het eerste hoofd
stuk van de derde nota inza
ke de ruimtelijke ordening.
In Zierikzee en Middelburg
hebben intussen groepen van
20 tot 25 men-sen, die op een
advertentie van het provinei-
aal opbouworgaan Stichting
Zeeland, hebben gereageerd,
hun tand-en in dez e materie-
gezet. Vanavond gaat een
groep van ongeveer tien men
sen in Terneuzen (in het ge
meentehuis) over d e oriënle-
ringsnota praten. In Middel
burg zullen bovendien twei
klassen van de rijkspedagog,
sche academie zich met de no
ta bezighouden.
Als men de belangstellende;
op deze „inspraak-avonden
meetelt, dan komt men tot eet
totaal van naar schatting 10<
Zeeuwen, die geacht kunnei
worden te hebben meegepraat
over een zo belangrijk be
leidsstuk als de oriënterings
nota. Op 14 mei zullen hui
standpunten worden doorgege
ven aan het college dat de
„nationale inspraak" voor haai
rekening neemt: de raad van
advies voor de ruimtelijke or
dening, die het adviesorgaan
van de minister van Volks
huisvesting en Ruimtelijke
Ordening is.
*a*ei*5lc
S&jÉ'i
Hide
Excelsior (SL-N'kHj'V
glë) - STC (Slulskl"
R. Vaal - B. d-e Waal i
Vertenten - R- c V,
20, J. de Cock - 'jjtli
Voorde 1-1, E. van
- R. Boelens 2—9. *Yj,
pont - J. Klaaseen
Smet - M. Dailinga Aj,;
Zam-an - E. Hemels^t
Vermeire L. de Soh%d
2, A. de Theye VA-Ue
1—1 en E. van Drie»3®
van Opdorp 29.
foij "lu Plus !- Rhein-
n ?17 plus 5. Straatsburg
aim 4, PUttersdorf 351
chiL Maxau 4°1 Plus 3- P!°
™«igen 144 plus 3 Mannheim
j".Jnin 3. Steinbach 124 plus
ino !nz 233 nno 3, Binger
Trier"1^!5* Kaub 145 min 5'
Ai t,1 4 KoDlenz 159
2\4,',Keulen 120 min 5, Ruhr-
min 9, Lobith 908 min
rannerdense Kod 882 min
C, s£?gen 700 n"n 2. Us-ml-
8? J "50 min i, Eefde IJssel
om o» ?'an4erc'. 'leventer 24h
26 R ?rd- Mansin 5436 min
BfJ?f?haren 3880 min 22,
Ï..SV112 Grave be
de sluis 503 min 1.
-1,
-0
ien
De competitie»13"!?
daardoor: 1 Man?" j,
15-24, 2 BC Ona B »1
Excelsior Sin-t-N-iW33' j
14-19, 4 't Anker
5 KOT Hulst 18-JV
trujn Hulst 14-19, J(
Koewacht 14-10, nJ>
huys Westdorpe 14'a
Sluiskil 15-o.
U.ll Zoom 1.4
Ween 0.50 en 13.24
Vlissfn 018 en 12'49
^issmgen 12,17
"leiding^ 1.35 en 14.01
april
De Zeeuwse inspraak-avon
den, die worden geleid door
de adjunct-directeur van de
Stichting Zeeland, drs. A. M.
v. d. Broecke, zijn een eerste
gelegenheid voor de burger
om m het zogenaamde beleids-
voorbereidende stadium mee
te praten over een proces dat
in feite elke burger raakt, en
dat alles met de mens en met
zijn welzijn heeft te maken.
De oriënteringsnota inzakt
de ruimtelijke ordening geef'
namelijk de vermoedelijk'
richting aan waarin de toe
komst van ons land zich za
gaan bewegen.
Het gaat bij ruimtelijke or
dening om veel meer dan al
leen het trekken van lijnen O]
landkaarten, en het aanwijzer
van streken waar b.v. de land
bouw in stand moet worder
gehouden, waar stadsuitbrei
dingen moeten komen, waa'
industrieën gevestigd mogen
worden, etc., etc. Ruimtelijke
ordening heeft alles te maken
met ons gedrag, en met het
toekomstig welzijn van onze
kinderen e«i ons zelf. Men
kan met enige overdrijving,
zeggen dat alles wat wij on
dernemen op één of andere
wijze doorklinkt in de plano
logie, het deftige woord voor
ruimtelijke ordening.
Op het instituut voor pre
ventieve geneeskunde van
TNO te Delft brengt men de
ruimtelijke ordening thans dan
ook zelfs in relatie met onze
geestelijke en lichamelijke ge
zondheid. Men probeert een
soort rekenmodellen te ont
werpen, waarmee de overhe
den in de nabije toekomst
kunnen voorspellen in welke
nate een bepaalde planologi
sche ingreep gevolgen zal heb-
oen voor het wei-bevinden
van de mensen die er bij be-
■okken zijn.
Dat b.v. een complex van
,ervuilende fabrieken de ge-
:ondheid van de omwonenden
san schaden merkt men elk
ïajaar, als de halve Rijnmond
dopt te hoesten. Maar ook as-
>ecten met de grootte var
een stadsbevolking, de be
schikbaarheid en bereikbaar
iieid van recreatiegebieden, dt
hoeveelheid vrije tijd, d'
hoogte van het besteedbaar in
komen, de grootte van onzi
toekomstige gezinnen (hie
rolt de pil de ruimtelijke or
dotting binnen) de leeftijdsop
bouw van onze bevolking (be
jaardenprobleem!), de omvang
van de beroepsbevolking
ieder voor zich hebben zij ef
fecten waarmee de ruimtelijke
ordening, als instrument voor
de welzijmspolitiek, rekening
moet houden. Bovendien beïn
vloeden de afzonderlijke fac
toren elkaar ook nog eens.
Als de rijksoverheid de
vrije teugel zou laten aan de
economische groei, dan kan dit
b.v. leiden tot een gastarbei
dersprobleem, maar evenzeer
tot een verhoogde vuilproduk
tie, niet alleen bij de nieuwe
fabrieken, maar in minstens
even sterke mate bij de consu
ment. En waar laat men dan
dit vuil? Een ruimteprobleem
Verdergaande automatisering
als middel om de laag-gekwa-
ificeerde arbeid terug te drin
gen, leidt tot een overproduk-
tie van vrije tijd. Hoe vul'
men die, en vooral: waar vul'
men die in ons overbevolkt'
land? Alweer een ruimtepro
bleem.
Het voordeel van de elkaar
opvolgende nota's inzake de
ruimtelijke ordening is ge
weest dat hoewel hun
richtlijnen grotendeels zijn
vermorzeld in het vrije spel
van de ^matschappelijke en
economische krachten het
zicht op de betekenis van de
planologie enorm is vetdiept
Broecke zegt zelfs: „Eigenlijk
en verscherpt. Drs. v. d.
zouden de handtekeningen van
alle ministers onder de oriën
teringsnota moeten staan".
Er is dan ook nauwelijks
een aspect van ieven te noe
men, dat niet aan het begrip
„planologie" kan worden ge
koppeld.
Zo kon het ook gebeuren
dat tijdens de eerste inspraak
avond, in Zierikzee, zowel de
conclusies van het rapport van
de Club van Rome, als de
titulatuur van wc-schoonmaak-
sters in ziekenhuizen, de
tweede woningen in recreatie
gebieden, de kwaliteit van het
onderwijs op kleine scholen,
de EEG en de noodzaak van
bibliotheekwerk voor kinderen
beneden 16 jaar, aan de orde
kwamen. Een ware lawine van
onderwerpen die echter hoe
vreemd het ook moge klinken
geen van alle geheel
vreemd aan de orde van de
dag waren.
De gespreksleiders hebben,
naar zij zeiden, kans gezien
om uit die baaierd van opmer
kingen een paar steekhouden
de argumenten op te pikken,
die ook de raad van advies
zoor de ruimtelijke ordening
vel zullen interesseren. Eén
rvan is, dat een gebied als
ichouwen-Duiveland zijn toe-
stisohe verzadigingspunt
eeft bereikt. Een ander: dat
e kleine leefgemeenschappen
n Zeeland op het gebied van
un openbare voorzieningen
•uilen verkommeren, als de
ijksoverheid de harde ver-
leelsleutel van thans blijft
lanteren, bij het toewijzen
/an, b.v. kleuter- en basis-
cholen.
In Terneuzen, zo kan mer
thans reeds veilig veronder
stellen, zullen het vraagstuk
van de te krappe arbeidsmarkt
en het ziekenhuisprobleem d(
voornaamste mvalshoeke'
voor discussie vormen
De studenten van de rijks
pedagogische academie gaar
waarschijnlijk op de ethische
en de politieke toer. Want ook
ethiek en politiek kruiden de
centrale bestuurswetenschap
die de ruimtelijke ordening
is.
De honderd Zeeuwen, die
aan de discussie over de
oriënteringsnota hebben deel
genomen, kunnen onmogelijk
ils renresentatieve spreekbuis
voor de gehele Zeeuwse be
volking worden beschouwd.
Zij vormen samen in het gun
stigste geval een tamellijk ge-
'irekkige antenne die enkele
•wakke sienalen uit de samen-
eving kan opvangen, die het
'leluisteren waard kunnen
zijn. Toch is dat voor een
experimentele, op het gebied
vooruit lopende inspraakproce
dure, al heel wat
T.K.
De pastorie van Ossenis-
se ziet er op deze veelbelo
vende lentemorgen uit, als
of de jachtige wedren van
de moderne tijd er gewoon
aan voorbij is gegaan. Wel
te begrijpen eigenlijk, want
grote doorgaande wegen
zijn er in Ossenisse niet te
vinden. Wie de smalle
kronkelweg kiest, die naar
Ossenisse voert, moet
meestal ook echt in Osse
nisse zijn en is niet op
doorreis naar een andere
plaats. De pastorie ademt
een vergeten rust. Het gras
staat hoog, de fruitbomen
in de tuin bloeien uitbun
dig, de deuren van de er
naast gelegen r.-k. kerk
staan uitnodigend open en
net enige geluid dat er te
horen is, is het geblaf van
een hond en het gespetter
van het water, waarmee
een al oudere vrouw de
buitenmuren van de pasto
rie afspoelt. Later hoor ik
van de pastoor dat deze
hulp-in-de-huishouding
van de vorige pastoor al 75
jaar is, maar nog steeds
iedere week komt om te
helpen en wat sfeer te
proeven.
Voor ik de bel heb kumnei.
aanraken, gaat de voordeur
met een kwieke zwaai open
en wordt ik allervriende
lijkst verwelkomd door Ton-
ny Farla, de huishoudster
van pastoor F. van Putten,
die in de pastorie al bijna
twintig jaar de huishoudelij
ke scepter zwaait. Ze maakt
een energieke, opgewekte en
hartelijke indruk en heeft
koffie, koekjes, chocolade en
sigaretten aangesleept om
het iedereen naar de zin te
maken. Ze is een Brabantse,
48 jaar geleden in Zevenber
gen geboren en heeft, naar
de naam te oordelen, waar
schijnlijk Itaiieaanse terrazzo-
werkers onder haar voorva
deren.
„Er is echt een opera-zan
geres aan haar verloren ge
gaan", beweert pastoor met
grote stelligheid. „Ze heeft
vast haar stem van haar Ita
liaanse afkomst meegebracht.
Ze mocht ook altijd met de
novicen meezingen en hier
kennen ze haar stem hele
maal wel".
„Ik zong zelfs in de opera
tiekamer", herinnert Tonny
zioh, „ik heb namelijk vroe
ger zeven jaar als dienst
meisje in een ziekenhuis in
's Hertogenbosch gewerkt.
Helaas, heb ik daar t.b.c. op
gelopen, waardoor ik twee
keer tegen m'n zin moest
kuren... Ik kon maar niet
beter worden. Dat was een
hele nare tijd. Maar eigenlijk
heb ik m'n hiuishoudster-
sohap toch aan m'n ziekte te
danken", zegt ze raadselach
tig en legt uit: „Dank zij de
bemoeieniseen van een maat
schappelijk werkster kon m
naar een rusthuis ergens tus
sen Bergen op Zoom en Put
te. Pastoor van Putten was
daar in die tijd rector. Een
mar heb ik 'er gelegen. Het
Onderfroud is bij het werk, dat huishouding heet inbegrepen.
tweede jaar mocht ik weer
een beetje gaan werken. Er
was een zustertje, dat mij
een beetje in de gaten hield
en me zo eens polste, of ik
wel huishoudster op een pas
torie zou willen worden".
"Nu, ik moest zo langza
merhand toch weer eens eer
betrekking gaan zoeken, dus
ik voelde er wel voor. Toer.
de rector me dan ook in zijn
spreekkamertje riep en ver
telde dat hij ergens pastooi
zou worden en of ik zin had
om mee te gaan, heb ik met
een j agezegd. Ook al was
hij naar Siberië gegaan",
roept ze lachend uit, „maar 't
werd Ossenisse in Zeeuwsch-
Vlaanderen.
„Daarvoor heb ik nog ee;
half jaar bij een meneer al
leen gewerkt om wat zelf
standigheid op te doen, maai
op m'n 29ste werd ik dai
huishoudster op de pastorie
/an Ossenisse. 't Is een apar
leven", geeft ze toe, „en je
moet het zien zitten, zeg ik
maar zo. Of ik nooit had
willen trouwen"? Ze schudt
resoluut haar hoofd. „Nee
hoor", zegt ze vrolijk, „ik
zeg altijd maar: leve de vrij
heid en een portemonnee mei
geld".
Ze lijkt het leven, ondanks
haar ziekte en tegenslag
tiogal van de zonnige kant te
bekijken, maar ze zegt heel
eerlijk, dat ze ook wel eens
een pestbui heeft. „Maar dat
kun je niet altijd laten mer
ken, he. Je leert het vanzelf
wel om een goede gastvrouw
te zijn. Maar het is eigenlijk
wel toneelspelen. Ik kan al
les op z'n tijd spelen", grapt
ze, „mevrouw, werkster en
koster".
Tonny Farla doet niet al
leen de hele huishouding van
kerk en pastorie, ze is ook
goed op de hoogte van het
iosterschap. „Ik ben een ma
nusje van alles", zegt ze van
lichzelf, „die er 's morgens
al bijtijds uit is. Ik ben een
echte vroege vogel". Als het
licht is 's morgens soms a!
om 5 uur, staat Tonny op en
gaat de kerkvloer dweilen.
Die vloer is haar trots en ze
kijkt nu al uit naar het mo
ment, dat ze hem weer lek
ker in die was kan gaan zet
ten. Na het dweilen gaat ze
voor het ontbijt zorgen en
daarna gaat ze terug naar de
kerk of gaat in huis wat
doen. 's Middags gaat ze een
beetje rusten en als er tijd
>ver is gaat ze boodschappen
ioen of ergens een potje kof
fie drinken. Ze onderhoudt
ie pastorie en de kerk, ze
'egt alles klaar voor de mis
an voor de mis'dienaartjes, ze
vaalt het geld op eu regelt
Je financiën, ze zorgt voor
de nodige versieringen, ze
laat de buurvrouw het koper
poetsen tot het fonkelt, ze
icwgt ervoor dat het eeuwen-
vude Maria-beeld goed in
Je kleren zit, kortom niets
antgaat haar speurend oog en
alles moet vlekkeloos in orde
lijn. Eigenlijk kan ze niet
worden gemist. Ze wil dan
ook nooit met vakantie (on
danks het aandringen van de
pastoor).
„Ik neem het er door de
week wel van", zegt ze ge
ruststellend, „ik ga ook wel
eens dagtripjes maken met de
auto. De pastoor heeft een
grote familie en daar kom ik
ook vaak.
Ik neem het er heus wel van
hoor"!
Pastoor van Putten is de
laatste pastoor van Ossenisse.
Hij is 75 jaar, maar ziet er
wel tien jaar jonger uit (het
klinkt afgezaagd, maar het is
waar). Hij is trots op zijn
nog niet zo lang geleden ge
restaureerde kerk en wil
maar al te graag een kijkje
achter de schermen geven.
Als we al bijna bij de
uitgang zijn, n eemt hij me
plotseling bij de arm en
trekt me vertrouwelijk ter
zijde. „Tonny is een jaar
lang heel, heel erg ziek ge
weest", zegt hij ernstig, „een
ziekte op leven en dood".
Met iets van bewondering in
zijn stem vervolgt hij: „Maar
haar onverwoestbaar optimis
me en vertrouwen hebben
haar er weer helemaal bo
venop gebracht. Weet u, on
danks haar ziekten weet ze
hoe je echt moet leven. Ze
kan van de hele kleine din
gen genieten. Eigenlijk is ze
een heel gelukkig mens".
Gerdi Preger-Hoevenberg
eindredactie:
rein van der helm
Tonny en meneer pastoor aan de koffie.
