vrq
uit
ikr* fe fej
Kruisgang,
die je
niet links
laat liggen
JOOST MAG HET WETEN
Aandacht voor de taal van je moeder
Zelfmoord als creatieve daad
BIJ DE BEESTEN AF...
GEBASEERD
WERK VAN JAN VAES
ijdschrift
orm
eleid
oek
Zaterdag 13 april 1974
TULIP Time International
Music Festival: vanaf de twee
de paasdag tot vrijdag a.s. in
Kat/wijik aan zee. Deelname
door koren en orkesten (1351)
jongelui) uit Nederland, Ame
rika. Duitsland en Engeland.
Voorzitter jury ia Paul Lavalle
uit New Yoitk.
COSMA uit Parijs expo
seert van 14 april (3 uur) tot
11 mei schilderijen en volu
mes in galerie De Kind'erkus.
achter de molen, te Hilvaren-
beelc.
PIM Dikkers van Globe
gaat naar de Haagse Comedie.
De H.C. wordt verlaten door
Elisabeth Andersen, Camille
de Vries, Manfred de Graaf,
Guus Hoeb en Bob van Tol.
Paul Steenbergen. Joris Diels,
Gijsbert Tersteeg en Myra
Ward kunnen niet meer vast
worden verbonden omdat ze
65 jaar geweest zijn. 2,e blij
ven gasten.
ERICH Nossack kreeg de
Duitse literaire Alexander
Zinn-©riis.
WIM Steyn, schilderijen,
tekeningen en etsen, left Cool,
keramiek en Henk Ddl, kera
mische obj ecten, exposeren
van 13 april tot 5 mei bij
fiailerie De Ark te Boxtel.
ARTIE STENPALET o.l.v.
Victor Conselman (030-
513267) kan voor programma's
in tehuizen nog zangeressen,
zangers en duo's met gitaar
gebruiken, die een (bijna ver
dwenen) repertoire hebben
van gezellige Nederlandse
liedjes.
VAN RO Mogendortf, de
in '69 overleden joodse kun
stenares, zijn vanaf 21 april
tot 19 mei, dagelijks van 14-18
uiur 84 tekeningen te zien in
Atelier De Fuus te Eli (bij
Weert).
MICHAEL Jepkes en Ton
Gravelijn exposeren grafiek in
't Meybuis te Helmond. Van
13 april tot 5 mei, dagelijks
van 14-17 uur.
STREVEN-7: „Het theater
is zelf een onderdeel van het
verleden, en kan moeilijk
weggecijferd wordenaldus
Eric de Kuyper in Herontmoe-
tinig met klassiekers II, waarin
hij o.a. inigaat op een nieuwe
Molière-enscenering in Salz
burg. A. Provoost schetst in
De (antiekevoorstelling en
haar interpretatie de metho
dische weg, die de iconologie
verworven heeft. „De midden
stand moet zich aanpassen op
straffe van. ten onder te gaan",
betoogt Wouter Perquin in zijn
bijdrage „Middenstand komt
op voor zijn zaak". Henri van
Waesbenghe beschrijft de op
komst en de ondergang van de
uitgestorven diergroep: de
Ammonieten. Henri Bunfinx
zet boven zijn artikel: Z-0
Azië trekt conclusies uit
Nixon-doctrine en Ivo van
Trigt meent: „Den Uyl mag
een goed econoom zijn en een
handig politicus, maar van
staatsrechtelijke verhoudingen
schijnt hij niet veel kaas te
hebben gegeten", in Een top
conferentie van het Konink
rijk. (Streven - postbus 233.
Den Bosch).
DE REVISOR-3: „Dat hl
iets wat intellectuelen hebben:
het allemaal heel mooi vinden,
maar schone handen willen
houden en niet zelf te horen
kunnen krijgen, ja maar je
hebt iets met moordenaars te
maken", zegt Harry Mulisch
o.a. in een gesprek met Graft-
dijk. Peter Verstegen gaat on
der de kop De spelling van
1990 in op historische en he
dendaagse spellinigsperikelen.
Ton Anbeek bekijkt nog weer
eens hoe de Merlindsten het
literaire werk „zagen" (Mer-
lyn en de poëzie). Prozabij
dragen van o,a. Kooiman
(Souvenir XIII) en Pankowski
(Paraska uit: Matuga komt);
poëzie van o.a. Gerrit Komrij
en Neeltje Maria Min. De ru
briek Gemengde Gevoelens
gaat op een wat incrowd-ach-
tige manier op de tenen staan
van o.a, Guus Luyters, K. L.
Poll, „de .onder schuilnaam
Gerrit Komrij werkende Al
bert Suykerbuyk" en Wim
Zaal. '(De Revisor-postbus
5176 Den Haag)
ij
„Ik heb per se geen dingen
willen maken, waaraan ze
konden zien, wat ze moesten
bidden. Als ik gedurfd had,
zou ik alle figuren hetzelfde
gemaakt hebben", zegt Jan
Vaes over zijn zojuist voltooi
de kruisweg in het moeder
huis van de zusters Francisca
nessen van de H. Elisabeth in
Breda. Sta je misschien wat
verwonderd te kijken bij het
feilt van een nieuwe kruisweg
een devotie, die toch wel
afgeschreven schijnt Jan
Vaes heeft bovendien het
klassieke passie-plaatjes-ver-
haai doorbroken. Tien tafere
len in gebakken klei, verbon
den door een geschilderde or-
namentieke verbindingslijn,
beelden geen gebeurtenissen
meer uit. maar willen je con
fronteren met thema's ter
overdenking: hulp, ontmoeting,
aanvaarding e.d. Coks Oude-
jans-Van Eysden schreef er
een tekst bii ter ondersteu
ning.
„Het gekke is, dat ik dit
soort werk altijd nog wel zou
willen doen", zegt Jan Vaes.
„De religieuze kunst is merk
baar aan het aflopen. Ik ben
nu met andere dingen bezig,
maar de functie van religieuze
kunst ligt toch anders. Natuur
lijk zie ik het op de eerste
plaats als een vak, dat dingen
moet opleveren, die functione
ren voor de mensen. Geen
Part pour Tart (kunst om de
kunst). Ik heb deze kruisweg
niet voor mezelf gemaakt".
De overste van het moeder
huis, dat geen noviciaat meer
heeft (.dat wil zeggen: geen
nieuwe aanwas), vertelt, dat
de vele gepensioneerde zus
ters, die in het huis verblij
ven, zeer ingenomen zijn met
de wijze, waarop deze kruis
weg voeding geeft aan hun
meditatie. Ook het boekje van
Coks Van Eysden, waaraan de
nodige onderlinge gesprekken
vooraf gingen, stimuleert. De
titel ervan is Kruisgang. Be
wust gekozen: niet alleen siert
deze kruisweg een 50 meter
lange kruisgang van het kloos
ter naar de kapel, maar tevens
wijst deze naam op het zoeken
naar een nieuwe interpretatie
van de aloude kruisweg. „Nu
is hier het lijden verbeeld in
een gang, die elke bewoner
van dit huis wel een of meer
keer per dag door loopt. Nog
lijkt de zaak vrijblijvend. Je
kunt er best aan voorbijgaan,
de hele kruisweg links laten
liggen, van begin tot eind. Het
ligt voor de hand te zeggen:
„Jezus nam zijn kruis op en
volbracht die taak tot een glo
rieus einde. Een onmenselijke
opgave, dus voor mij is dat
onbegonnen werk", zo schrijft
ze.
„Deze kruisweg is voor mij
ook een kruisweg geweest",
zegt Jan Vaes. Twee jaar heb
ik erover staain. Wat moet je
ermee? Het ging om een twee
ledige functieversierimig van
de gang (leefbaarheid) en een
gebedsfunctie. De oplossing
heb ik gezocht in combinatie
van wandschildering en cha-
motte-figuren, die wat voor
uitspringen op de muiuri Ik
heb daarbij bewust het literai
re element (het verhaal) door
broken. Geen drie vallen
meer, Veronica is weg. Het
eerste tafereel is toegespitst
op de Intocht (Palmzondag)
waarbij Coks van Eysden
waarschuwt met: „Pas op
Als de feestroes voorbij is,
blijft de harde werkelijkheid
van Jezus' leven en lijden als
voorbeeld en stimulans". En ik
ben blij, dat Jan Vaes de tafe
relen noga] „neutraal" heeft
gehouden, zodat je er je eigen
uitleg aan kunt geven.
„Bij de vormgeving heb ik
een beetje middeleeuws ge
dacht", aildtus Jan Vaes. „De
figuren heb ik met een bijna
starre eenheid gevormd; af en
toe doorbroken door een sim
pel handgebaar of een andere
plooival in de kleding. Het
klassieke perspectief heb ik
weggelaten". Houten kruizen
en statische beelden heeft hij
bovendien in een horizontaal
en vertikaal spel. over de
muur gespreid, ondersteund
door gele „route-lijn" en
soms wat té gedetailleerde
figuraties in heldere verf op
steen. „Het is geen muurschil
dering van een muiursohilder",
zegt hij Bovendien ben ik
nogal omamentaal ingesteld;
het heeft geen pretenties. De
beelden zijn niet geglazuurd,
maar er is verf met de hand
opgebracht. Een gekke tech
niek, waar ik lang op heb
zitten broeden". Een poly
chroom „middeleeuws" patin
was het gevolg.
De laatste „statie" (zouden
we vroeger zeggen) is getiteld
„Als een lopend vuur" en
heeft het pinkstergebeuren als
uitgangspunt. Alleen de schil
dering is af en Jan Vaes
vraagt zich af of bij dit tafe
reel in zekere zin niet onvol
tooid moet laten? Met Pinkste
ren is het kerkgebeuren be
gonnen, maar van een voltooi
ing kun je nog niet spreken.
„Samen met Jezus, langs en
met al die andere weggebrui
kers" aldus Coks van Eysden,
„daarbij niemand het uitzicht
belemmerend, integendeel; een
duidelijk doelgericht herken
ningsteken, zo werkt dat".
HENK EGBERS
„De school kam meer bijdra
gen aan een goede communi
catie tussen de mensen. De
werkende jongeren hebben
b.v. nooit geleerd met hun
chef te praten en omgekeerd.
De commissie is echter niet
uit nood geboren, maar voort
gekomen uit het mechanisme
van de leerplan vernieuwing".
Dat vertelt de neerlandicus P.
Geertsana uit Roosendaal, do
cent aan de pedagogsiche aca
demie van Oudenbosch. Met
de heer Haak uit Middelburg
en iemand uit Eindhoven
vormt hij het drietal dat van
uit Zuid- Nederland zitting
heeft in de 35 man sterke
Commissie Modernisering
Moedertaalonderwijs. Het is
geen commissie van leerplan
nen, ook geen groep, die het
Nederlands wil moderniseren,
maar de Moedertaal in het
vaandel heeft geschreven.
Een commissie, die waar
schijnlijk de meeste mensen
een zorg zal zijn! Toch, ais je
Geertsma hoort vertellen over
zaken, die aan de orde komen,
bestrijkt deze commissie (on
langs door minister Van Ke-
menade geïnstalleerd) een ter
rein,, dat te maken heeft met
het leven van iedereen. Op het
eerste gezicht niet zo'n dood
geboren kindje als een spel-
lirbgsoomimissie. „Spelling is
voor ons maar een detail".
Van Kemenade zei bij de in
stallatie o.a.: „aaHgebruik op
school is anders dan thuis".
Daar zit al een belangrijk
knelpunt, dat de school heeft
vervreemd van, het „gewone
leven"; de taal is er o.a.
schuld aan.
„De moedertaal; dat is de
taal, die je van je moeder
leerde sipreken. Dat is vaak
het dialect. Maar er is in een
leerplan van de school geen
ruimte om de huistaal te laten
functioneren", zegt Geertsma.
„Op sommige scholen wordt
ermee geëxperimenteerd in de
lagere klassen, maar in de ho
gere klassen wordt het steeds
minder. Ik ken een hardwer
kend hoofd, die alle moeite
doet „het dialect uit te ban
nen". Bovendien beschouwen
de ouders het als een demo
cratisch recht, dat hun kind
Algemeen Beschaafd Neder
lands leert sipreken. Maar wat
is dat? Dat is zó persoonlijk,
die waardering. Als een kind
thuiskomt en zegt: wai zain
blai, is dat niet goed, terwijl
we even later instemmend een
Engelse zender op de radio
aanzetten,, waarbij de ai-klan
ken ineens goed zijn.
We zijn'', aldus Geertsma,
„nu twee keer bijeen geweest;
drie dagen in Loóhem, waar
zeer hard gewerkt is. Belang
rijk is, dat we het in de 70-er
jaren, eens kunnen worden
over de doelen van het taalon
derwijs.
We willen echter geen arro
gante commissie zijn, die even
de doelen gaat bepalen. Het is
lastig niet in een polarisatie te
raken; het is belangrijker voor
kinderen brieven te leren
schrijven dan invuloefeningen
te maken e.d. Het een èn
ander is nodig. Leren opbellen
met verschillende mensen in
plaats van ontleden van zin-
nen.,.Het is allemaal niet zo
nieuw; er wordt al aan ge
werkt op vele scholen. We
JOBP
P. Geertsma: Wat is algemeen beschaafd Nederlands?"
kennen de doelen nog niet. Er
is veel verwarring in het taal
onderwijs".
De commissie wil zich erg
bezighouden met aansluitings
problemen; de relaties tussen
verschillende scholen maken
overgang voor verschillende
kinderen momenteel zeer moe-
lijk. Gezocht zal worden naar
vormen, die de tegenstelling
tussen school- en milieutaal
overbruggen en de leeftaal
plezieriger maken. Verder is
aan de orde de taalaanimaak
buiten de gerichte taallessen;
kleuterleidsters, muzik- gym-
dbcenten e.d. zijn niet ge
traind in het overbrengen van
taal, terwijl ze er wel een
belangrijk aanldeel in leveren.
Ook het bijscholen van de
leerkrachten is een belangrijk
punt. Niet in het minst moet
de opleiding serieus ver
nieuwd worden. „Ja, zelf pro
beer ik op dit moment op de
academie binnen de beperkte
tijd de studenten vaardigheid
in taal bij te brengen via het
spelen met poppen, dramati
sche werkvormen e.d.; met li
teratuur omgaan op eigen ni
veau en kinderlectuur leren
proeven".
„De commissie zal jaren
werk hebben. Is het enerzijds
goed, dat er allerlei mensen
uit de praktijk in zitten, an-
deizijds is het een ellende,
dat het part-time (in je „vrije
uren") arbeid is. Een trieste
zaak, dat hiervoor één full
time kracht beschikbaar is",
verzucht Geertsma. „Van Ke
menade is bezig met een
stichting Leerplan-ontwikke
ling met verschillende afde
lingen.
Maar de relatie van de com
missie daarmee is nog niet
duidelijk. Bovendien zou ie
dereen graag gezien hebben,
dat ook vaniudt Vlaanderen aan
de commissie wordt deelgeno
men". Wens engenoeg, terwijl
er nu al „kilo's papier achter
de commissie zitten". Maar
Geertsma wil nog wel kwijt:
„Het is geen select gezelschap
van een aantal neerlandici. Er
is bovendien een intense dis
cussie geweest over de open
baarheid. We willen geen ge
heimzinnige staatscommissie
zijn; we zijn gebrand' op open
baarheid. Vandaar dit ge
sprek".
H.E.
ZELFMOORD zwijgen we
meestal dood. Zelfmoorden ko
men doorgaans niet in de
krant. Strijken we de dood
glad in ons cultuurpatroon,
over zelfmoord zwijgen we
„decent". Zelfmoord is een on
grijpbaar verschijnsel; mis
schien nog ongrijpbaarder ge
worden sedert we erin „ge
slaagd" zijn het in statistieken
en wetenschappelijke verkla
ringen te vangen. A. ALVA
REZ schreef er een intrige
rend boek over: OE WREDE
GOD (The savage god - uitg.
De Arbeiderspers - f 24,50
„Ik bied geen oplossing. Ik
geloof zelfs niet, dat er eer.
oplossing bestaat", zegt hij.
Het boek bevat wel een boei
ende poging om vanuit d.e lite
ratuur (invloed van zelfmoord
op de creatieve verbeelding)
een tweetal vooroordelen te
bestrijden de quasi-religieuse
toon, die zelfmoord ais morele
misdaad of abnormaliteit ver
afschuwt en de wetenschaooe-
lij'ke benadering, die er alle
serieuze betekenis aan heeft
weten te ontnemen.
Alvarez zegt evenwel niet te
schrijven voor letterkundige
experts. .,Als het boek die in
druk nalaat heb ik gefaald".
Hoewel hij geen simpel boek
heeft geschreven, faalt hij ze
ker niet. Er zijn nogal wat
detailstudies over dit onder
werp, vanuit een bepaalde dis
cipline, geschreven, in dit
boek schetst hij het verschijn
sel in de brede context van de
verschillende cultuurstromin
gen. Vanaf het vroege chris
tendom, waarin een kerkvader
als Tertullianus de dood van
Jezus als een soort zelfmoord
beschouwde en het martelaar
scl ap als een „frivole zelf
moord" gezien kan worden, tot
de door Yeats voorziene Wrede
God, die in het absurdisme
van een. Camus sterkere con-
uiuren kreeg en uitloopt op
wat Alvarez noemt de tota
litaire zelfmoord, analyseert
hij deze doodsvorm. De huidi
ge vormen van zelfmoord ziet
hij met name voortkomen uit
het totalitaire staatssysteem of
uit een totalitaire geestesge
steldheid, die drijft op massa-
democratie, massamoraliteit en
massamedia.
Alle theorieën en abstracties
begint en eindigt hij met een
case-story. „De proloog en epi
loog dienen om er nog eens op
te wijzen hoe onvolledig elke
uitleg altijd moet zijn". In die
proloog vertelt hij over de
zelfmoord van de befaamde
Engelse schrijfster en dichte
res Sylvia Plath. „Systema
tisch exploreerde ziij het pro
ces van woede, schuld, ver
werping, liefde en destructivi-
teit, dat tenslotte tot haar zelf
moord leidde. In de epiloog
verklaart de auteur, essayist
met reputatie, zijn eigen zelf
moordpoging „Wij verwachten
allemaal iets van de dood. Ik
dacht dat de dood zou zijn een
synopsis van het hele leven.
crisis na crisis, allemaal plot
seling verklaard, geiechtvaar
digd, verlost, een Laatste Oor
deel in de kronkels en circuits
van de hersenen. Maar het
enige dat ik kreeg, was een
gat in mijn geheugen, een ron
de nul—niets. Ik was oeoro-
gen. Ik neem nu aan dat de
dood, als hij tenslotte kom-,
waarschijnlijk onaangenamer
zal zijn dan de zelfmoord en
zeker heel wat minder gele
gen".
Alvarez tracht,, soms noga)
deterministisch, de verbin
dingslijnen te achterhalen, die
liggen tussen jeugdjaren, crea
tiviteit (kunst) en zelfmoord
en de sociale en religieuze
doods-idealen, c!ie daarbij
meespeelden. Opmerkelijk is
het aantal kunstenaars, dat in
deze eeuw „verongelukten":
Van Gogh. Virginia Wooif,
Dylan Thomas, Brendan Be-
han, Pavese, Modigliani, Gor
ki, Pollock, Rothko, Heming
way etc. etc. De zelfmoord als
sociaal feit! Alvarez: „De wer
kelijke tegenstand richt zich
nu tegen een kunst die haar
publiek tot erkenning en aan
vaarding dwingt, niet van de
werkelijkheid van de sex,
maar van de werkelijkheid
van dood en geweld: absurd,
willekeurig, nodeloos, onge
rechtvaardigd, maar onont
koombaar deel van de samen
leving die wij hebben opge
bouwd". „Er is maar één vrij
heid", schreef Camus in zijn.
Cahiers, „namelijk de dood te
Dren aanvaarden. Daarna is
alles mogelijk".
Zelfmoord heeft meer met
het leven dan met de dood te
maken. Alvarez heeft een le-
vens-denkboek geschreven. Je
kunt met hem van mening
verschillen, omdat je cultureel
anders bepaald bent en denkt.
Ieder mens heeft gelijk (voor
zichzelf), maar daartoe is wel
nodig, dat je eerst nadenkt
over je eigen bestaan. Dit
boek dwingt je ertoe. Als dit
de enige verdienste ervan was,
dan zou dit al veel zijn. Maar
er zijn meerdere redenen om
het te lezen. Ontdek het
zelf.
Kunstacademie St.-Joost in
Bredia was de laatste weken in
het nieuws. Jaren geleden, dat
St.-Joost nieuws voor een1
krant opleverde. Je kreeg de
indruk: geen flauwekul, er
moet gewerkt worden; exa
mens moeten gehaald worden.
Dat is natuurlijk wel zo, maar
als een smeulend vuurtje bleef
aanwezig de vraag: hoe moet er
gewerkt worden". Een jaar of
vijf zes geleden laaiden de
discussies daarover heftig op
en naar huiten. Dat paste toen
helemaal bij de onderwijs
strijd, waarin de studenten
van onze universiteit voorop
liepen. Dat paste toen hele
maal bij de onderwijsstrijd,
waarin de studenten van onze
universiteiten voorop liepen.
Wat er Op St.-Joost nu ge
beurt, is eigenlijk een nabloei
van deze periode. Erg nieuw
is dat niet zo.
„Bestuur St.-Joost willigt ei
sen studenten inwas een kop
in deze krant, die door de
studenten nog niet door het
bestuur werd gebruikt om
de nodige openheid te be
werkstelligen. Een kop, die
gezien de periode die achter
ons ligt al tamelijk belegen is.
Een kop, die tevens duidelijk
maakt, dat mogelijke nieuwe
ontwikkelingen zich nog pas
in een aanloopperiode bevin
den. Het is nl. te hopen, dat
de eisen-situatie snel wordt
omgebouwd in een overleg si
tuatie. Dat daarbij, na de situ
atie-doorlichter ar. P. Kuy-
pers, agogische hulp van bui
tenaf aangetrokken wordt,
lijkt een wenselijke zaak.
Na alle mogelijke Lochemse
gesprekken, die wezenlijk nog
niet zo veel veranderden aan
het academische kunstonder
wijs in Nederland, zal de situ
atie op St.-Joost niet los ge-,
zien kunnen worden van de
landelijke problematiek. An
derzijds zal het ook mogelijk
kunnen zijn, dat van onderaf,
vanuit St.-Joost zelf, onder
wijsvormen ontstaan, die in
spirerend kunnen werken op
deze landelijke situatie. De
kunst zal zijn om de nu nog
wat geïsoleerde goede willen
van bestuur; directie en stu
denten bijeen te brengen in
een effectief model. Zaak zal
zijn om de toch wel wat zich
isolerende opstelling van het
kunstonderwijs in het totale
Nederlandse onderwijspakket
(een gesprek tussen de minis
ter en afvaardigingen van
kunstonderwijsinstellingen het
afgelopen jaar maakte dat nog
weer eens duidelijk) te door
breken. Van alle kanten wordt
geschreeuwd dat de kunste
naar uit zijn ivoren toreD
moet, maar die torentjes wor
den in het onderwijs nog wel
gebouwd.
Omdat de problemen, die I
momenteel op St.-Joost naar I
boven drijven, eigenlijk teruj
te brengen zijn tot (eigen ge-
kleurde) onderwijsproblemen, I
heeft het zin de „historie" van
de onderwijsstrijd der laatste
jaren op allerlei academies I
daarin te betrekken. Wat e|-1
ders al ondernomen, gelukt en
mislukt is, hoeft niet als ge. j
heel iets nieuws opnieuw ge-
probeerd te worden. Met be-1
leidsorganen, waarin alle groe.
peringen terecht verte
genwoordigd zijn, zijn al dt I
nodige ervaringen t.a.v. het j
dragen van verantwoordelijk.
heden, besluitvorming, verbin.l
dingslijnen met de achterban
openheid e.d. opgedaan.
Ook lijkt het zinvol om eens I
tot een grondige bestuderinj I
van de doelstellingen van een f
kunstacademie te komen I
Geen doelstellingen, die door I
een of andere commissie wor.f
den bepaald, maar van binnen-1
uit. Met andere woorden: dt|
studenten zouden eens een
profiel van hun (toekomstig I
functioneren in deze maa|.[
schappij kunnen schetsen. Zo-1
als het nu thans overkomt, be-E
staat het gevaar, dat er losvas-I
te activiteiten naar buiten tjl
het programma staan (bv. pri-l
ject bejaardentehuis HagtJ
donk; expositie eigen werll
bejaarden organiseren e.d.), I
die dan wel getuigen van wi|
sociaal engagement, maar niet
zo duidelijk maken wat
nu eigenlijk wil (met ziel' I
zelf).
We leven in een Nederland
se samenleving, waarin je bril
gevoel krijgt, dat er van allrs|
teveel is. Ook het gevoel, i
er teveel kunstenaars t
professioneel bezig will
zijn) rondlopen kan niet al-|
leen de niet-kunstenaars i
benauwen, maar moet ook bi l
nauwd zijn voor degenen, dij
zich op dit moment in dit|
richting (laten) opleiden. Ni
St.-Joost aan het dokteren l
aan nieuwbouw in de naaslt
toekomst, lijkt het een uitgil
maakte zaak, dat juist varniil
een nieuwe organieke strul
tuur van de academie ovj
deze toekomstige behuizii||
samen wordt nagedacht,
er een tehuis ontstaat, waart
mensen kunnen opgroeien, i
waardevolle bijdragen kurae|
leveren aan een beter leefk
maat in de samenleving. I
mentale vertimmering op SLfl
Joost zou dan wel eens
academie (gebouw) kimit
opleveren, die toch model km
staan in ons land. Dan begiH
de victorie niet in LocheiB
maar in Breda. Of is dat l
optimistisch gedacht. Jo«|
mag het weten.
1 :'.v. V.''kAVifV-kkk
In de Ford Ghia ont-
3 werpstudio's te Turijn is
5 op basis van de Capri
5 II een toekomstauto
ontworpen onder de
3 naam Ghia Coins, welke
3 wagen naar alle waar-
3 schijnljjk niet eerder
3 dan in 1994 in produk-
S tie kan worden geno-
m men. Niettemin neemt
2 men bij Ford Ghia aan
3 dat sommige van de toe-
- passingen in de Coins
5 reeds eerder in perso-
3 nenwagens gerealiseerd
5 kunnen worden.
3 De Coins is een ultra
5 lichtgewicht wigvormige
3 driezitter met slechts
m één deur, aan de achter-
3 zijde. Het lichte ge-
3 wicht, de compacte af-
3 metingen en de aerody-
3 namische vorm zouden
5 van de Coins een spor-
5 tieve wagen kunnen
m maken met een kleine
en zeer economische
3 motor. Berekend is dat
3 met een conventionele
3 motor die niet meer dan
3 40 sae-pk produceert
toch een kruissnelheid
2 van ongeveer 120 km.
3 uur kan worden ge-
3 haald.
3 Dc Coins biedt naar
3 alle zijden een ongewoon
3 groot uitzicht, zestig
2 procent van de voorruit
2 wordt door de ruitewis-
sers bestreken, de me-
3 talen delen aan de bin-
g nenkant zijn geheel
2 bekleed en de instru-
- menten zijn zodanig
- aangebracht dat de
chauffeur zijn ogen op
°6 weg gevestigd kan
houden terwijl hij toch
ae instrumenten kan af-
lezen. De ontwerpers
finnen dat de toegang
tolhet interieur via de
achterdeur nog proble-
matisch is maar men j
dlt Probleem
m de toekomst te kun- I
nen oplossen.
I p„De afmetingen van de i
toms zijn: lengte 3,74
m., breedte 1.88 m„
hoogte 1,06 m., de wiel
basis is 2,10 m. en het
gewicht bedraagt 650
"""■'"llWIHIIIIIIIMlIIMi
A
eindredactie
henk egbers
Het valt me de laatste tijd op, dat er zoveel dode katten «f
weg liggen. Overreden; bloed; uiteengerukt. Om dan nog nij:'
zwijgen van de dode vogels, die tegen een auto gevlogen
Stomme beesten....??? Misschien vind je, dat je daar niet zo1
matisch over hoeft te doen. Tenslotte worden er dagelps
duizenden mensen door het verkeer, de hongersnood, de kogel
mes etc., afgemaakt. Je went eraan, tot je er misschien niet n*
aan wennen kunt, omdat je dan zelf de pineut bent. Maai
aantal mensen, dat levens-bewust gaat leven groeit: minder
rijden, spaar de vogels e.d. De kunstenaar HANS DE V®
levert met zijn DOOIE BEESTENBOEK (uitg. De Harm™'
f 14,90) daaraan zo zijn eigen bijdrage. Met erm-subsidie d®
bij op ongeveer honderd pagina's situatie-schetsen en foto's
die hij gedurende een jaar maakte van omgekomen beesten f
weg van Beerta naar Winschoten; hier en daar staat tekst
krabbeld. Waarschijnlijk een boek, waarvan je op het eersli
zicht zegt: wat moet ik daarmee Door middel van foto's
tuaties tracht hij je te confronteren met de concrete visuele"
kelijkheid: dode ratten, mussen, meeuwen, katten, honden1
weg; weggemaaid door het verkeer, maaimachines e.d. Als
sluit De Vries zich aan hij al degenen, die de werkelijkheid
willen ervaren en niet de (voor)gevormde werkelijkheid.""
je iets wilt doorgeven, heb je toch weer de vormgeving
maar ook hieraan tracht hij te ontkomen door een minimi®
vorm in te voeren (bijna onleesbare krabbels; foto's Sel,t
met een boxje). Nu betwijfel ik een beetje of veel mens®
een boodschap aan hebben. Bovendien werkt het waarschi"
averechts, omdat de meesten het boek snel terzijde zullen
Zelf heb ik de moeite genomen het dooie beestenboek s,
tisch door te nemen. Kijkend en nadenkend bij datgene ,ïJ'l
toond wordt ging zijn „boodschap" toch spreken: wat sprinf'j
slordig met het leven om Een boek, dat b.v. op scholen 'T
een voor de hand liggend plaatsje zou moeten krijgen. MaarJJ
schien is het toch haalbaar, dat ook de „grote" mensen, ',ie J
de weg jagen met hun auto's, zich via dit boek wat bewust®!]
gedragen, Je leeft op deze aarde maar één keer. Ook de
Het t INTERPOLIS
Schele ZerliS hrïdgetoernooi
ei"digde h, ri™et bijna 4300 pa:
z°rgde finm voortreffelijk doe
Haver s^r* te Tilb"^§ met ee,
Ee 56-Darel f-aV^moer)~de Ha:
en daar war» en moesten 4
spel van rim gal wat Probler
uit. "an dle emotionele bridged;
B 8 7 6
B 10 9 7 5 3
9 3
Tate, *42
♦53
^«62
^gH V 10 6 4
Géén
'AV84
O B 7 5 2
0 H 10 8 5 3
^-Paren^ia ailen kwetsbaar„
1 te maken n erin zeven s
!°mst: harte„n W6ini§ geholpt
'as> zag dat a?s' °ost troefde,
H^'tenheer Lm niet beke«de. b
fch°ppens de schoppenbc
drie f£elen Als laatste
JPeelt oos. 'ten® en klaverheer
hhnen. klaveraas, dan i
Hén
i ?agd
?°Ppen volorf i5lart van ruiten
Pelen f»fue' 00st het aas en
Paagd door d®r die in zes schop
rh°Ppen vol fa rt van ruiten
fiCh spelen faf?t00st het aas en
P® tweede n,H want no°rd troe
ret eindspel „i n, ,noS dóór zou
fan klaver AVB9 twe
