E
TEM
dag
blad
voor
Zuid
west
Ne-
!ar-
land
Groei en onkruid
in de
welvaartsstaat
Kinderen van het geweld
Nieuwe messias
Niet voorbij
Honderd bloemen
Rode Gardisten
Machtsstrijd
Nixon
Opvolging
In de frontlinie
lin en Confucius
m
Uw
advertentie
campagne
in
deze krant
IISCJOCKEY
gevraagd
in bar
Con-ma-net
Te koop:
ACHTKIPPENl
R. GIJSEL,
inwrwi
DE ONMOGELIJKE
DROOM VAN
MAO TSE-TOENG
(door UPI-correspondent Charles Smith)
HONGKONG Mao Tse-Toeng maakt jacht op een illusie. Zijn vurig stre
ven naar een grootse maatschappij, gemetseld op het gesteente van voortdu
rende revolutie is de onmogelijke droom. Maar het najagen van dit ongrijp
bare doel door de 80-jarige Chinese leider vindt krachtiger dan ooit gestalte in
de vorm van een nieuwe massale politieke campagne die China overspoelt.
Niemand zal kunnen betwisten dat Mao en zijn partij
kameraden het gezicht van China hebben veranderd sinds
zij een kwart eeuw geleden de macht aan zich trokken.
Weinigen ook zullen de mening tegenspreken dat het „Nieuwe
China" onder het leiderschap van Mao grote successen heeft ge
boekt on het gebied van de economische vooruitgang en sociale
hervorming. Maar als Mao het graf ingaat zal hü nog ver ver
wilderd ziin van zlin doel: het scheppen van een volledig nieu
we mens, onbaatzuchtig, ideologisch zuiver en toegewijd aan het
principe van voortdurende klassenstrijd als een blijvende zuive
ring voor het bereiken van een nieuwe socialistische maatschap.
Pij.
Het stempel van Mao zal in
de een of andere vorm voor
lange tijd op China gedrukt
zijn. Men kan zich echter af'
vragen of het vreemde com
munistische brandmerk dat
„Maoïsme" wordt genoemd
voldoende wortel zal schieten
om het denken en het gedrag
van de Chinese samenleving te
vormen in de mate van het
Confucianisme. Mao's filosofie
van een met evangelisch vuur
uitgevoerde voortdurende
klassenstrijd behoeft meer dan
louter volgelingen om haar in
vloed te verbreiden tot de om
vang die Mao wenst. Ze be
hoeft een nieuwe Messias
Maar er schijnt er nog geen te
zijn opgestaan.
Mao's ontwerpplan voor Chi
na is een verstrekkend pro
gram waarvan de voltooiing,
zoals hij zelf heeft gezegd,
verscheidene decennia, eeu
wen of wellicht duizenden ja
ren kan duren. In 1940 al zette
Mao enkele uitgebreide doel
stellingen uitejen („over nieu
we democratie")'' van de des
tijds mislukte revolutie die hij
leidde: „Vele jaren lang heb
ben wij, communisten, gestre
den voor een culturele revolu
tie evenals voor een politieke
en economische revolutie, en
ons doel is een nieuwe maat
schappij en een nieuwe staat
op te bouwen voor de Chinese
natie. Die nieuwe maatschap
pij en nieuwe staat zal niet
alleen een nieuw beleid voe
ren maar ook een nieuwe eco
nomie en een nieuwe cultuur
hebben. Kortgezegd, we willen
een nieuw China bouwen. In
de culturele sfeer is ons doel
een nieuwe Chinese nationale
cultuur te scheppen".
Adht jaar nadat de commu
nisten aan de macht kwamen,
in 1957 zei Mao: „De klassen
strijd is bepaald niet voorbij.
De klassenstrijd tussen 't pro
letariaat en de bourgeoisie, de
klassenstrijd tussen de ver
schillende politieke krachten
en de klassenstrijd irn het idea-
logische vlak tussen het prole
tariaat en de bourgeoisie zal
lang blijven duren en kronke
lig blijven en zal op bepaalde
ogenblikken erg intens wor
den".
En in de strijd pookte Mao
het politieke vuurtje op. Hij
nodigde uit tot kritiek door
het lanceren van de zogenaam
de campagne van de „Honderd
bloemen" en sloeg daarna de
critici terug met een rectifica-
tie-caimpagne. Hij liet dit vol
gen door de instel' ig van een
landelijk systeem v.n allesom
vattende volkscommunes en
een economisch program dat
hij de „grote stap voorwaarts"
noemde. De mislukkingen van
deze twee experimenten zijn
bepaald niet verborgen geble
ven.
Terwijl enkele meer prag
matische kameraden van Mao
in het begin van de jaren
zestig poogden de brokstuk
ken van deze twee rampen te
lijmen- ginig Mao in zijn stre
ven n&ar de grote socialisti
sche samenleving door met
plannen voor 'n even kostbaar
experiment. „De 50 of 100 jaar
die voor ons liggen zullen een
groots tijdperk worden waarin
het sociale systeem in de
wereld volledig zal veranderen,
een tijdperk van een aardver
schuiving die zijn gelijke niet
kent in enige historische peri
ode van het verleden", zei hij
in 1962. „In een dergelijk tijd
perk moeten we bereid zijn
een grote srijd te voeren met
veel kenmerken die verschil
len van de vormen van strijd
in voorbije tijden". Hij legde
hiermee de basis voor de gro
te, proletarische, culturele re
volutie die tegen het einde
van 1965 ontbrandde in een
openbare machtsstrijd.
Toen Mao In de zomer van
1966 rode gardisten opzette te
gen de partij-organisatie,
waarover hij in grote mate de
controle had verloren, en te
gen de bureaucratie, waarin
CONFUCIUS
LIOE SJAO-TSJ1
zijn invloed minimaal was,
weid een gewelddadige bewe
ging op gang gebracht. Deze
bereikte chaotische proporties
en niemand weet hoeveel
mensen in deze gigantische
stuiptrekking omkwamen. En
kele schattingen belopen meer
dan 1 miljoen. De beroering
bezonk na zuiveringen op gro
te schaal en een krachtige mi
litaire „machtsovername". In
april 1969 hield de partij haar
negende nationale congres en
wees minister van defensie
Lin Piao aan als de uiteinde
lijke „opvolger" van Mao. In
bepaalde kingen is die datum
geboekstaafd als het einde van
de culturele revolutie. In feite
is er nooit een einde aan ge
komen en heeft Mao nooit het
plan daartoe gehad. „De huidi
ge culturele revolutie is pas
de eerste en in de toekomst
zullen er nog meer moeten
komen. De vraag wie in de
revolutie zal overwinnen zal
pas worden beantwoord na een
zeer lange historische perio
de", zei Mao in 1967.
Aan de oppervlakte leek de
situatie daarna rustig. Meer
nadruk werd gelegd op pro-
duktie. Het proces van het
herbouwen van de bureaucra
tie en het heropenen van soci
ale instellingen, zoals scholen,
begon. Er ontwikkelde zich
een gematigder buitenlands
beleid, dat uiteindelijk zijn
climax vond in een toenade
ring tot de eVrenigde Staten.
Maar onder de oppervlakte
ontwikkelden zioh diepgaande
meningsverschillen over aller
lei beleidslijn-en. Het kader
werd gevormd voor een nieu
we machtsstrijd die resulteer
de in de dood (1971) van Ma
o's „opvolger" en „naaste wa
penbroeder" Lin Piao, en de
zuivering van onder anderen
zijn vroegere persoonlijke ad
viseur Tjetn Po-ta. Pekimgs le
zing van de val en dood van Lin
is bekend. Lin en enkele van
zijn hooggeplaatste collega's
zouden een samenzwering
hebben beraamd tegen de
staat, genaamd de „Schets van
project 571" (571 staat voor
een maand en een jaar, mei
1971). De samenzwering kreeg
concrete vorm in september
1971 en mislukte. Lin stierf
bij een vliegtuigongeluk in
Buiten Mongolië toen -hij
poogde naar de Sovjet-Unie te
vludhten.
Daarna kwam er eowel tn
het buitenlands als in het bin
nenlands beleid een nog gema
tigder, pragmatischer koers.
President Nixon bracht een
bezoek aan China en had in
februari 1972 een ontmoeting
met Mao. Een jaar later kwa
men China en Amerika over-
j, JÜ Liv-.
[kinderdag 11 april 1974
MAO
een diplomatieke verbindings-
bureaus te vestigen in Peking
en Washington. Peking lapte
de betrekkingen met Tokio op.
Nieuwe beloften werden ge
daan over het bijeenroepen
van het langdurig uitgestelde
4de Nationale volkscongres
(het parlement). Veel partij-
kaders die tijdens de culturele
revolutie waren gezuiverd
versohenen opnieuw in gezag
hebbende functies. De gehele
sfeer in China verademde. Ma
o's vrouw Tsjiang Tsjing, gaf
uiting aan de ontspannen sfeer
toen zij haar opwachting
maakte bij een basket-ball-
wedstrijd tussen Chinese en
Amerikaanse teams in Peking,
gekleed in het wit (met bij
passende tas en schoenen) in
plaats van haar gebruikelijke
tuniek. Spoedig begon men in
het gehele land kleding te
dragen die men in de dagen
van voor de culturele revolutie
niet had gezien. De situatie
leek beter dan ooit. Maar onder
de oppervlakte was ze niet
zoals ze leek te zijn.
Esn stille subtiele strijd was
gaande tussen verschillende
groeperingen radicalen en ge
matigden, regionalisten en
centralisten, militairen en bur-
Nooit in de geschiedenis hebben zoveel consumenten over zo
veel goederen beschikt als de inwoners van de welvaarts
staten. Een steeds groter aantal instellingen verzorgt de als
maar uitbreidende behoeften. Deze groei is evenwel niet beperkt
gebleven tot het materiële vlak. Ook op maatschappelijk en
cultureel gebied doen zich ingrijpende veranderingen voor.
De huidige samenleving
heeft de verandering tot een
haast magisch begrip verhe
ven. Elke d-ag bereiken ons
nieuwe triomfbulletins over
wetenschap en techniek die
ons leven grondig zullen wij
zigen. Deze omwenteling ba-
roert evenzeer d-e voorheen
trradiltiomiele milieus zoals de
landbouw en de dorpsgemeen
schappen. Tot in de meest af
gelegen dorpen zie je een los
making van structuren waarin
de mens zich sinds de middel
eeuwen heeft bewogen. Leven
we _om dat grote woord
maar te gebruiken op een
kentering der tijden? Zitten
we miidd-en in een groeicrisis
of aan de grenzen van de
groei?
De Leuvense professor Lou-is
Baieck, ctbe eerd-er naam maak
te met zi-j-n doorzichtige boek
„Ons dorp is onze wereld",
heeft in een niet te moeilijk
hoek de diepere samenhang
van het economische, sociale
en politieke gebeuren in onze
samenleving beschreven. Hij
stuit op veel onkruid in de
welvaartsstaat en wijst op de
vele negatieve kanten van d-e
verworvenheden van onze sa
menlevingsvorm, miaar Baeck
weet ook de radicale tendan-
zen in wat hij de protestcu-l-
tuur noemt te relativeren en
in een historisch kader te
plaatsen. Hij heeft n-iet alleen
kritiek, maar draagt ook haal
bare alternatieven aan om een
menselijker maatschappij te
bereiken zonder meteen te
grijpen naar de in de mode-
zijnde oplossing van de nul
groei. Een gedegen, prettig
leesbaar, duidelijk en actueel
boek.
A.T.
Groei en onkruid in de wel
vaartsstaat door Louis Baeck
Uitgave: De Ned-erlamdsche
Boekhandel Antwerpen
Utrecht. Prijs: f 15,50.
gers, bureaucraten en intellec
tuelen, studenten en professo
ren, jonge en oude kaders. De
prijs was de opvolging van de
troon, niet noodzakelijk wie
Mao en premier Tsjoe En-Lal
zouden vervangen als deze
twee oude mannen zouden
heengaan maar welke groepe
ring de belangrijkste stem zou
hebben bij het kiezen van de
opvolgers. Dit was kennelijk
een van de voornaamste ge
spreksonderwerpen op een
werkconferentie die in het ge
heim in mei 1973 werd gèhou-
den. Blijkbaar werd een be
paalde oveeenstemmin-g be
reikt en men besloot tot het
bijeenroepen van het tiende
partijcongres. Het congres vond
eind augustus plaats, maar on
der zeer verdachte omstandig
heden. Het was een volledig
geheime zitting die slechts vijf
diagen duurde. Mao verscheen
niet op het spreekgestoelte en
de twee belangrijkste toespra
ken die openbaar werden ver
schilden aanzienlijk in sfeer
en toon, waarmee de voortdu
rende onderlinge verschillen
werden weespiegekl. De ene,
het politieke verslag, werd ge
houden door premier Tsjoe
En-Lai en droeg een gematigd
karakter in de geest van het
vigerende beleid. De andere,
een rapport over een herzie
ning van de partij-constitutie,
werd gehouden door Wang
Hoen-g-Wen, een nieuw lidht
aan het partij-firmament.
Wang, die wordt gezien als
een woordvoerder van de radi
cale groep rond Tsjiang
Tsjing, voer een verschillende,
meer militante koens waarin
de nadruk kwa mte liggen op
strijd. Enkele deskundigen
menen d-at hij zei wat Mao hem
wilde laiten zeggen. In een be
langrijk deel van zijn toe
spraak legde hij de nadruk op
een oud maoïstisch gezegde
„Durf tegen de stroom op te
roeien".
Het congres omzeilde de
kwestie van de opvolging door
een groep van collectieve lei
ders te kiezen, direct onder
Mao. Het benoemde vijf vice-
voorzitters van de partij, on
der wie Tsjoe en Wang. Een
groot aantal andere problemen
bleef onopgelost en kwam niet
in de openbaarheid. „Het was
een congres van eenheid", zo
stond in het slotcommuniqué.
Als dat zo was bleef de eenheid
niet lang belhouden. Bijna on
middellijk vertoonden zich
scheuren. Tsjoe had beloofd
dat het vierde Nationale
Volkscongres „spoedig" zou
worden bijeengeroepen. Als
tijd werd vastgesteld begin
oktober maar op het laatste
moment ging het niet door,
Het ligt nog steeds niet in het
verschiet,
Terwijl dit alles zich afspeel
de was er, althans in de ogen
van Mao, sprake van ernstige
afvalligheid op cultureel en
economisch gebied. Wellicht
aangemoedigd door de oproep
„Durf tegen de stroom op te
roeien" flakkerde d-e onderlin
ge strijd op. De belangrijkste
strijd werd geleverd op het
gebied van het onderwijs,
waar nieuwe beleidslijnen die
tijdens de culturele revolutie
door Mao waren uitgestippeld
werden ondermijnd. Er kwa
men ook toenemende aanval
len op het economisch beleid,
omdat vele punten die eens
door Lioe Sjao-tsji werden
voorgestaan en tijdens de cul
turele revolutie waren veroor
deeld, opnieuw van kracht
werden. Mao, die uitsluitend
een rol in de achterhoede had
gespeeld, begaf zioh naar het
front. Hij liet in december
1973 in Peking een geheime
bijeenkomst houden. Tijdens
die bijeenkomst stelde hij een
van de grootste en belangrijk
ste wijzigingen vasit van de
laatste decennia ten aanzien
van de militaire leiding. De
militaire bevelhebbers van
acht van China's elf distri-cten
weden overgeplaatst. Deze
maatregel ontwortelde deze
leiders niet alleen uit goedbe-
schutte posities van het type
van krijgsheren maar het be
tekende voor hen tevens het
verlies van topposities in par
tij en regering die zij automa
tisch in hun oude gebieden
hadden bekleed. Het was de
kernmaatregel m een lange
campagne om de wrijdveftrd
de militaire invloed in nis
militaire gebieden terug I
dringen, een invl-oed die li
dens de culturele revolutie
der Lin was ontwikkeld. Vi
directe repercussies naar aai
leiding van de maatregel wi
geen sprake maar het laats
hoofdstuk moet nog worde
geschreven.
Met dezelfde sluwheid
Mao ook andere zaken ai
Hij gaf opdracht dat de car
pagnes tegen Lin en de ou
wijsgeer Comfucius werden
combineerd. Hij waarschuw
tevens intellectuelen niet
ver te gaan in hun aaiwaft
op de partijleiding. „Een ik
sale politieke strijd tot k
bekritiseren van Lin Piao
Confucius, qp initiatief en
leid door onze grote leiï
voorzitter Mao, vindt een
pe ontwikkeling in alle
venssferen", stond op 2 fel
ari 1974 in een comment
van het Volksdagblad, het
tij-orgaan. De beweging
spoedig stuwkracht. Partijl
ders werden echter gewai
schuwd de situatie niet uit
hand te laten lopen en
controle te verliezen zoals
geval was tijdens de culti
revolutie.
Enikele sinologen zien
campagne als een „neo-rt
rele revolutie", anderen
een herleving vain de
Wat Mao betreft is het
van de periodieke beroerii
die naar zijn mening
kelij-k zijn om de geest van
revolutionaire strijd in de
tij levend te houden, om
partijkaders ervan te
houden naar een zelfvoldi
heid te groeien, om te Me'
dat revisionistische tendi
weer binnensluipen en om
evenwicht in de machtsbat
te handhaven. Maa-r het vet
don toont dat de zaken niet
tijd lopen zoals Mao het w
en de vraag is: „Kan bij
campagne in het spoor hor'
en de excessen voorkomen
zich in het verleden
hebben voorgedaan We
schijniijk niet.
CORSTENS-
VERSCHUREN
koopt
iat 13 april voor de laat-
maal in dilt seizoen man
"naries 10,—, donkere
9popjes 6,put-
r bastaards 15,—, valk-
n-kieten 12,50 p.st. diep
oodinfensief mannen
(oppen 12,50 p. st rood
W pairkieten 27.50 p.p.
£dc en jonge parkieten
12 50 P stuk- Zebraviinkjes
1 g'— pp. diamant duifjes
j0— pp. vogels brengen
Jnr'sT 9.30—10 u de ster
lerdaimstr. AXEL 10.15—
145 u benelux nieuwen
Tjk 2 Oostbuirg 11.30 -
uur de windt Zuidzand
«tr 7, Vlissingen 1-1.30 u
Bierhuis groenewoud 58.
os 2.30-3.30 u opril gr.
m-kt 8. Krabbendijke
15—5 uur koffiehuis sta-
msweg 24.
overbrugt
voor ««n
belangrijk
dee I do duro
afstand
ruston uw
zaak on
uw klanten
op voordelige
«ijao
GOES
ij. 01100 - 6783 of 4666
Ook weekends
eventueel.
Te bevragen bij
Schoolstraat 10,
KOEWACHT
LIN PIAO
Wim Hornman heeft aan zijn
reeds omvangrijke oeuvre een
reportageroman toegevoegd:
Na de Rebel (over Camillo
Torres) De Rode bisschop Co
ver Dom Helder Camera)
In de greep van de Tu-
pamaros (over de stads-
Ruerrilla in Zuid-Amerika),
Nu kinderen van het ge
weld, over het drama-Ulster.
Vooraf dit: Ik ben nooit een
.eweldige fan van de reporta
geroman geweest. De twee
componenten van het procédé
ijn Feitelijkheid (actualiteit)
en een (spannend) boeiend
erhaal. Het is niet onmoge-
ijk rond die twee polen een
ivenwichtige roman te schrij
ven, maar niet zelden wordt
Ie feitelijkheid opgeofferd aan
de story (de vele romans over
ie tweede wereldoorlog en de
Vietnam-oorlog zijn er evenzo-
vele droevige voorbeelden
van). Een ander bezwaar te
gen het procédé geldt de bijna
onvermijdelijke ongenuan
ceerdheid waarmee erg com
plexe problemen worden be
licht.
Wim Hornman echter weet
altijd heel veel van zijn on
derwerp en hij is zonder twij
fel een diepgravend journalist.
Zijn jongste roman imponeert
ook weer door het omvangrij
ke feitenmateriaal (alles klopt,
voorzover ik heb kunnen na
gaan), maar stelt teleur door
een zwakke analise.
Hornman laat in zijn laatste
boek de ontwikkelingen van
de strijd in Ulster zien door
een gezin te tekenen in een
katholieke wijk in Londonder
ry: de moeder, een vrome
sloof, alleen bezorgd om haar
kinderen; de vader, een eeu
wige werkloze, die zijn frus-
■raties wegspoelt met drank,
maar een doel vindt in de
it,rijd; opa een oude revolutio
nair van de Paasopstand; de
kinderen, waaronder een les
bische dochter en een dochter,
die zich de haren rood vrijt
(evenwicht moet er zijn, niet
waar een onverzoent]
IRA-zoon en een zoon,
dienst neemt in het Enf<
leger. Alle ingrediënten
emotionele conflicten w
spannend verhaal zijn cr
mee en Wim Hornman is
ren en penvaardig genoejl
er dat ook van te mak" 1
compositie van het l>»ekJ
niet erg sterk en het slot
primitief genoemd wod
minpunten die wellicht t#|
schrijven zijn aan de
waarmee het boek gesf»1®!
is. Desondanks kan de
middels een dramatise'
klemmend verhaal kenn'
men van een grote h°e>1
heid feitenmateriaal en 'lT
rische achtergronden me'
trekking tot de strijd I"
ster. En dat is een aantre'l
lijk pluspunt. 1
(Kinderen van het gowelS-J
man over het Noord-Ierse J
ma door Wim Hornman.
ve: J.H. Gottmer
Prijs: f19,50).