NIEUWE FRANSE ZONNE-OORDEN
act: r»S3f ,3ns
Archeologie is romantiek in Israel
WIJN
GOLDRUSH
PYRAMIDEN
9 Futurisme in La Grande Motte.
9 Het bekoorlijke haventje van Collioure. (.Foto's: A. J. ME1NSMA). Kostbare jachten aan de voet van dure pigramiden.
Elke Franse kuststreek
heeft nu eenmaal haar eigen
naam, na de klassieke
Azuurkust hebben we ons
aangewend over een Zilver
en een Goudkust, over
Bloemenkust en zelfs over
een Opaalkust te spreken.
Temidden van al die aandui
dingen trekt de Vermiljoen-
kust steeds meer de toeris
tische aandacht.
Die Vermiljoenkust begrenst
de westkant van de Middel
landse Zee. Ze loopt van de
uitmonding van de Rhone tot
de Spaanse grens. Haar faam
als vakantieoord voor tiendui
zenden is nog groeiende. De
Vermiljoenkust die toen
nog niet zo werd genoemd
is heel lang het stiefkind van
het Middellandse Zeëtoerisme
gebleven. Ze zou het mis
schien nog zijn als de traditio
nele vakantiestranden tussen
Saint-Raphaël en Menton niet
overvol waren geraakt onder
invloed van het zich vooral na
de Tweede Wereldoorlog met
reuzensprongen ontwikkelende
volkstoerisme. Voor de stro
men binnen- en buitenlandse
vakantiegangers moesten nieu
we verblijfsoorden worden in
gericht.
Daarbij gaat het vooral om
badplaatsen voor het zomersei
zoen, aantrekkelijk voor de
zee- en zonaanbidders, voor de
jonge gezinnen met kinderen.
Wat betekent dat er niet ge
streefd wordt naar een erg
mondaine achtergrond voor de
nieuwe badplaatsen en dat in
de bouwprogramma's de zo
merhuisjes en de appartemen
ten verre de overhand hebben
op hotels en pensions. Het
luxe-element wordt vooral ge
concentreerd op de watersport:
het aantal aanlegplaatsen voor
zeil- en motorjachten is al
even indrukwekkend als dat
van logeerbedden.
Bij de bouw van de nieuwe
badplaatsen wordt profijt ge
trokken wam de natuurlijke ge
steldheid wam deze kuststrook.
Die wordt namelijk geken
merkt dioor een aaneenschake
ling wam binnenmeren achter
eem oip die meeste plaatsen
breed zandstrand. Die binnen
meren staiain da open werbin-
diinig met die zee. Ze ziijin vis
rijk en zout en de wan de
Oosterschelde zo bekende ver-
waiteinpiaaitsen voor schaaildie-
rem ais oesters en mosselen
vindt men ook hier. De zeebo
dem loopt ziacht glooiend af,
zodat de Venmiljoienkust niet
ten 'onrechte reclame maakt
met de veiligheid van haar
stranden, wat met het oog op
die kinderen wel plezierig is.
Tegenover deze voordelen
staat een nadeel
De Vermiljoenkust wil nog
wel eens zuchtten ondier de
„tramontane", de uit het
noorden blazende wind die
hier niet, zoals aan de Azuur-
kust met de mistral het geval
is, door hoog gebergte wordt
opgevangen. Diezelfde „tra-
miomitainie" heeft er echter ook
toe bijigedinagem dat de malari
amuggen die hier die vroegere
moerassen verziekten ook
wieer werdén weggeblazen.
Een vai
trekken v
wel dat v®,
wijngaarden
vdneies Lan)
Ion behoren
opmerkelijke
ichiap is
kust de
De pro-
Roussil-
vruchtbaar-
De FTS-programma's bieden keus uit tien- en zeventien-
daagse reizen naar Ferpignan, Port Leucaté en Argelès. Naar de
laatste plaats is er bovendien een vierentwintigdaagse reis mo
gelijk. Deze kamperenreizen naar Argelès kosten f 223,(tien
dagen) tot f289,(24 dagen). De prijzen van de hotelreizen
naar Perpignan lopen uiteen van f300,(tien dagen logies/
ontbijt) tot f 530,(zeventien dagen half pension). De ap-
partementenreis naar Port Leucate is ai mogelijk voor f 240,
(tien dagen) en f290,(zeventien dagen).
ste Franse wijngebieden. De
wijnen uit deze streken leve
ren niet zo zeier beroemde eti
ketten op dan wel onmetelijke
hoeveelheden in een goede
middenklasse, zoals ook Ne
derland nia de prijsopdrijvin
gen dn die Bordeaux en Bour
gognes heeft ontdekt. Dank zij
de vele zonme-unen bezitten de
wiijnien vain Lamguedoc en
de likeurstokers. De apéritif-
falbriek Bynrh staat niiet voor
niets in de omgeving van Ber
aam de Ve
joienkust voordaft de
hausse in het toerisme en de
massale vaikanitietrek losbra
ken. Maar dat waren dorpen
'die i eer op die dagjesmensen
uit de nabije middelgrote ste
den wanen gericht dam op een
publiek diait van verder weg
kwam en langer wilde blijven.
Zo bad MoinitpelM'er zijn Paia-
vais, Béziers zocht in Valras de
zee op, Nairbonmie in Gruissian
en Perpignan in Carnet. Daarna
waren er wat vissershaven
tjes die aardige neveninkom
sten aan toeristisch verkeer
Coiliouine en Port-Vem-
dres, helemaal in het zuiden,
iin de schaduw van de machti
ge Pyreneeën, die bier steil
uit zee oprijzen.
Nu behoeft men hist in Col-
lSoure of Port-Vemdres beda-
maial niet te proberen om in
het topseizoen onder dak te
komen. Het dichtste bij biedt
Angelès-Plage, twintig kilome
ter van het bekoorlijke, maar
voor
uit
komst. D-e Franse Toeristen-
Service laat immers speciale
treinen van Nederland roar de
voet dier Pyreneeën rijden met
onder meer Argelès als bestem
ming. Heit kampeerterrein van
Argelès is een der beste van
Frankrijk, zieker ook door de
ligging in de luwte van een
uitgestrekt dennenbos.
Miaar ook Argelès behoort
eigenlijk p" tot de „oude"
Langs de twee-
kilomieter lange zand-
noorden ervan zijn
sinds een jaar of tiiem een
twintigtal nieuwe badplaatsen
en jachthavens ontstaan. Bij
elkaar zijn ze goed voor twin
tigduizend aanlegplaatsen en
voor op z'm mimet twee mil
joen zoozoekers per paar. Die
komen vooral uit bet noorden.
Op de nummerborden van de
automobielen overtreffen de
D's, de B's, die GB's en de
NL's de F's.
Bovendien komen die
vreemdelingen niet uitsluitend
als onbaatzuchtige vakantie
gangers. Veilen worden door
winstbejag naar Lamiguedoc en
Roussillon gedreven, zodat
men zich niet moet venbazen
d-e opschriften op de borden
der bouwondernemers in het
Duits of heft Enigels te zien
staan. De geldbeleggers heb
ben hun weg naar de Venmffl-
joieinikuist wel gewonden!
In het achterland wordt die
nileuiwe goidrush maar matig
gewaardeerd omdat deze sei-
zoenpliaiatsen weinig perma
nente werkgelegenheid ople
veren en de financiële baten
over de grens verdwijnen. Bo
vendien is het duidelijk dat
deze kolonisering van de kust
tevens een prestige-objeet
eem dier vete van bet huidi
ge Franse regime vormt. Een
opzat van een badplaats als
La Grande Motte verraadt
duidelijk de wil om de bur-
germiain versteld te laten
staian.
Men krijgt bij het onder-
gaan^van de kolossale pirami-
architect Jean Balladur de nei-
van de boulevards
vain een plaatsje als Gariet nog
leefbaar maken moeten nog
gnoiaiein. De projeotmiaiatschiap-
pijien die La Gwanriie Motte tot
een commercieel succes moe
ten maken hebben gelijk als
ze beweren dat deze seiizoen-
sitad niet uit het toeval van
gnandspeculiatiieis is voortgeko
men. De piramidevorm die
Balladur beeft -gekozen is het
resultaat van
mogelijk
die zon te
ze tegen de wind te
men. Het
miaiair we winden bet eigenlijk
allemaal te indrukwekkend, te
mooi, te volmaakt, te veel een
voorafschaduwing van een toe
komstmaatschappij w-aariin de
in bun vakantie
als een soort
Veel eenvoudiger en imtiie-
iis Port Leuoate,
vormt met die
carès.
handielB
De
Als die gebouwen dragen
buitenissige namen, zoals Les
Mayas, Aoapuilco, Les Cheops,
La dame au lotus of Baibylone.
Natuurlijk: een stad in aan
bouw biedt noodt een erg aan
trekkelijk beeld en de parken
en waterpairtijiein die La Gran
de Motte moeten verfraaien en
een schip op het
strand gekozen. Een vroegere
pakketboot, de Lydiiia, diient er
als omvermioeibiaar vermaiak-
cenitruim. En wiaar in La Gran
de Motte de wooncomplexen
met Egyptische en Zuildameri-
kaïamsie namen zijn getooid,
zijn die in Barcarès op Grie
kenland, maar ook op heft ou
de, omringende Occdtanië
geïnspireerd.
Port Leucate zal Nederlan
ders best aanspreken. Ze vin
den daar Immers het brede
zandstrand terug dat ze uit
eigen land zo goed kennen.
maar dan met een zon, die
nimmer verstek laat gaan. De
Franse Toeristen-Service heeft
er een optie op een complex
eenvoudige, maar erg leuk in
gerichte vakantiewoningen.
Van buiten doet het misschien
wat kasbah- of betondorp-ach-
tig aan, zowel het gezellige
interieur als de terrasjes bene
den en de balkons van de
étages dragen tot de tevreden
heid der tijdelijke bewoners
bij. De situering, vlak bij zee,
strand, zwembad en centrale
voorzieningen is ronduit ide
aal.
andere nieuwe badplaats, I
laatste heeft als
is Gruis-
san en Collioure, door het
enorme zestiende-eeuwse fort
Salsas, door talrijke museum
achtige dorpen in de bergke
ten van de Corbiènes waar
ook een verrukkelijke wijn
komt en, verder
bereikbaar, door de
use abdijen aam de
voet van die Pyreneeën. De
grootsheid van dat natuurge
bied wint het verre van de
wereldwonderen diie de twin
tigste-eeuwee mens met veel
pijn en moeite tot stand
brengt.
JOOP BARTMAN
Israël heeft er een nieuwe
toeristische attractie bij: ar
cheologische opgravingen. Die
opgravingen worden al jaren
lang verricht, want om het
heden te kunnen begrijpen
moet naar het verleden wor
den gegraven. Het is een ro
mantische belevenis, die al
veel archeologen naar Israël
„lokte". Het blijkt, dat er ook
heel wat amateurs zijn, die in
hun vakantie graag het verre
verleden bestuderen. Vandaar
dat het Israëlisch Nationaal
Verkeersbureau in Amsterdam
belangstellenden graag be
hulpzaam is bij het zoeken
naar een aantrekkelijke va
kantiebestemming.
Het speuren naar het verle
den heeft in Israël voor de
westerse meinis een speciale
attractie. In Is-
wiieg van het
het is de ge
boorteplek van jodendom en
christendom. Hier kunnen wij
d'e voetstappen drukken van
koningen, profeten en wijzen.
Hier kunnen wij de werktui
gen vraten die zij gebruikten,
de huizen die zij
den, de tempels en synagogen,
waarin zij hun erediensten op-
meinis, wiens afkomst
in de nevels van de tijd verlo
ren ging. In dit land zijn op
ziijn minst tiiem archeologische
expedities bezig met het na
vorsen van de prehistorische
tijdperken. Vrijwilligers uit
vele lamiden zwoegen in de hit
te van de zomer onder een
genadeloze zon om een schakel
te ontdekken tussen Centraal
Afrika en het Meer van Tibe
rias. De beenderen van een
prehistorische koe, een half
miljoen jaren oud, lagen inge
bed in de overblijfselen van
wat eens de oever van een
prehistorisch meer was, vlak
bij het huidige Deganja, de
eerste kibboets die^ iin het
demie Israël
die mogelijkheden,
zich nieuwe perspec
tieven voor de archeologie
werden ver-
Ardheotogfech ontterzopk en
opgravingen blijven niet be
perkt tot systematisch opge
zette opgravingen op grote
schaal. Veel van de meest op
windende vondsten zijn het
resultaat van toevallige ont
dekkingen of van acties ter
berging en bescherming, die
door bouw- en uitbreidings
plannen noodzakelijk werden.
Jasons graf, een prachtige
joodse graftombe uit de 2e
eeuw v. Chr., werd in Jaruza-
l9raël is het land waar de
bijbel werd geschreven, maar
het was ook het tehuis van de
Slaan we
den jaren over,
we die overblij
volk, dat in een leven na de
dood moet hebben geloofd,
want zij boetseerden het ge
zicht van de overledene in
pleisterkalk op de schedels
van hun doden. Deze nieuwe
ontdekking van een lang ver
geten tijdperk is slechts een
illustratie van de rijke oogst
van het archeologisch onder
zoek, diat zich via historische
tijdperken uitstrekt tot de te-
lamitische en Turkse tijd. In
feite hebben de 25 jaar van
het bestaan van de staat Israel
er in hoge mate toe bijgedra
gegraven. Hon-
i (beenderkist-
op dezelfde wijze
bij de
bouw
tel
ingen en rioolbuizen. Zo kre
gen wij ook het archeologisch
bewijs geleverd, dat mensen
door kruisiging ter dood wer
den gebracht door een ossuari
um, waarop de naam Jehocha-
nan was ingegrift. Toevallige
ontdekkingen elders in Israël
onthulden onbekende hoofd
stukken uit de historie van
het land. Op de hoogvlakte
van Golan kwam het bewijs
van een rijke chalcolithische
(koper-stenen) beschaving aan
het licht uit de tijd van 3000
v. Chr. Inscripties, resten van
architectuur en nog hijma com
plete gebouwen getuigen van
een dichte joodse bevolking op
de hoogvlakte van Golan tij-
Meer da
in het lain
de afgelo
trum van
activiteit. De
ie andere plek
Jeruzalem in
het cen-
ogiische
gen bij
dens de 3e-5e eeuw n. Chr.
Ainidere ontdekkingen bewe
zen, dat er uitgebreide relaties
bestonden tussen de Israëli
sche en andere culturen van
het Midden-Oosten, die ver
boven de gewone handelsbe
trekkingen uitgingen. Een hele
reeks van voorwerpen, diie in
graven uit het laat-bronzen
tijdperk van de 14e tot de 13e
Deze vindplaatsen
zich uit van het Ga
in het zuiden tot
Akko en zelfs tot Dan in het
noorden. Met de Ege/sche we
reld werden contacten onder
houden en sinds kort kwam
men veel omtrent die Fiiistijn-
se beschaving aan de weet. De
Foeniiciërs im het westen en die
Nabateeërs in het oosten heb
ben eveneens hun stempel op
het land gedrukt. De invloed
van de Griekse en Romeinse
cultuur heeft het leven in dit
lanid zowel materieel als gees
telijk sterk beroerd. Het jood
se volk heeft zich door dit
contact en cteze confrontatie
met andere volkeren toch een
geheel eigem cuütujur weten te
scheppen.
de westelijke en zuidelijke
muren van de tempelberg
brachten fraaie overblijfselen
udt de tijd van Herodes aan
het licht. Monumentale trap
pen leidden naar de hoofdin
gang van de tempel. Vaat.
werk vain steen, aardewerk en
een dodenstad uit de tijd
de eerste tempel, Ro
se en Byzantijnse gebou-
en een enorm grote kara-
sai (karavaamherberg) of
eem paleis uit de tijd der
Oma j jaden werden blootge-
In de joodse wijk van de
oude stad bevestigen archeolo
gische vondsten de theorie, dat
de stad zich in de dagen van
de koningen van Juda ten wes
ten van het Tyropoiom-dal uit
strekte. Huizen uit de Herodii-
aanse tijd met goed geconser
veerde muren, overdekt met
stucwerk werden er eveneens
uitgegraven. Veel huishoude
lijk vaatwerk en fraaie mo
zaïekvloeren getuigen van de
betekenis en de schoonheid
van Jeruzalem voor het door
de Romeinen in het jaar 70
werd verwoest.
De veronderstelling, dat de
verwoesting van de tempel
Romeinen tot de ver
van de joodse ge
in Israël heeft ge
leid, is onjuist gebleken. Niet
alleen werden er in GaKlea op
grote schaal archeologische
gevonden, maar de sy-
in Ein Gedi op de
m de Dode Zee, in
Soeseda en Esjtamoa in het
gebergte van Hebron getuigen
ook in Zuid-Judea van een
bloeiende en rijke gemeen
schap tot ver in de 7 e en 8e
eeuw n. Chr.
Hoewel geleerden verant
woordelijk zijn voor al deze
ontdekkingen wordt veel van
het meer lichamelijke werk
van het graven door vrdjwiili-
gera verricht, jongeren uit Is
raël en uit landen over de ge
hele wereld, die een handje
helpen met de opgravingen.
Het is zwaar werk, maar zij
worden beloond met een leven
in de openlucht en doordat zij
de opwinding van het ontdek
ken delen met vrienden van
heinde en ver. De romantiek
van de archeologie gaat uit
van een realiteit, wanneer je
hand het stof van eeuwen uit
zeeft en zo de voorwerpen, die
onze voorouders eeuwen en
duizenden jaren geleden ge
bruikten, voor de dag haalt.
(Nadere inlichtingen: Israë
lisch Nationaal Verkeersbu
reau, Herengracht 422, Am
sterdam, tel. 020-249642),
9 Graven aan de Klaagmuur te Jeruzalem.
