29;
85;
27;
Premier Den Uyl: Kabinet
sterker dan jaar geleden
CDA stabiel; verlies
voor DW en DS70
SCHAMEL
GELIJKSPEL
VOOR ORANJE
Vandaag
>80/
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Links
t boven:
i Jofel jongenspak
|ineenijzersterke
chambray,
met drukknoop-
|sluiting.
I Jasje én broek
I met opgestikte
\steekzakken.
152-176
Te gekke
tienerbroek,
inzadelzit
model van
een bovenste
beste "Dune
Buggy"
kwaliteit.
152-176
Rechts
boven:
Nauw
aangesloten
tienerjasje
invoorjaars-
I achtige
kleurtjes, met
fbloemborduur.
1 Net nappa,
f152-167
Originele bloes,
Fvan katoen met
"Hawai" dessin
en opgewerkt
F met kant.
152-164
ubbed denim pantalon
nzelf bleker wordt
noordstraat-promenade
Terneuzen
Donderdag 28 maart 1974
114e jaargang no. 17296
EDITIE VOOR
ZEELAND
commentaar
Hoopvolle uitslag
PPR
Geen honden
op Belgische
stranden
Februari: 4000
huizen minder
Akzona: 20%
hogere winst
BRITSE METAAL:
GEEN OVERWERK
HAD TITO
BEROERTE
Zetelverdeling Zeeland
Overstromingen
in Argentinië:
1500 doden?
WD
rHEREN, JONGENS EN VRIJETIJDSKLEDINCr
MODISCH BEKEKEN DE BESTE
st m
DIRECTEUR: DR. W. A. J. M. HARKX
HOOFDREDACTEUR: L. LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA BERGEN OP ZOOM GOES HULST OOSTERHOUT ROOSENDAAL TERNEUZEN
PvdA-voorziiter Van der Louw.
0 VVD-fractieleider Wiegel.
VVD de winnaars
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG PvdA en VVD zijn gisteren als grote overwinnaars uit de
provinciale stembus gekomen. Hun winst moet zeker voor een belangrijk deel
worden toegeschreven aan de polarisatie („Den Uyl of Wiegel"), een geaccen
tueerde tegenstelling waarvan, alle opiniepeilingen ten spijt, niet de confessio
nelen het slachtoffer zijn geworden, maar D'66 en DS'70, die liun aanhang
tot minder dan de helft zagen teruglopen.
Het meest in het oog springende effect van de verkiezings
uitslag is dat er zich nu duidelijk drie stromingen in het
politieke krachtenveld aftekenen: links, rechts en een rede
lijk stabiel midden (de confessionelen).
Dank zij de winst van de P.v.d.A, (en in mindere mate van
de PPR) en mede dank zij het feit dat de K.V.P. haar plaats
zo goed als wist te handhaven, is de positie van het kabinet-
Den Uyl onmiskenbaar versterkt. Al rond de klok van tien uur
gisteravond was minister-president Den Uyl zo zeker van zijn
(gewonnen) zaak, dat hij in Eindhoven juichend durfde te
verklaren: „Het kabinet is sterker dan toen het elf maanden
geleden tot stand kwam. Het krijgt nu de kans om het regerings
program waar te maken".
Biininien de kranig van de coai-
fesskHnietan was hiet meest op
vallende feit de verschuiving
vam regeringspartij ARP naar
oppositiepartij CHU, een ver
schijnsel waairvam ARP-voor-
zirtiter De Koning blijmoedig
opmerkte, dat de Steimmen in
ieder geval „in de (CDA)-fa-
miliie" zijn gebleven.
In Zeeland tekenen zich de
landelijke uitslagen vrij repre
sentatief af. Ook hier stevige
winst voor de VVD, een zich
versterkt handhaven van de
Partij van de Arbeid, redelijke
winst voor de PPR, wegvagen
van D'66, stuivertje wisselen
van AR- en CHU-kiezers, af
brokkeling van de KVP en enig
herstel voor de Boerenpartij.
Maar ook in Zeeland valt uit
die resultaten beslist geen af-
wijziging door de meerderheid
van de kiezers van de landspo-
litiek uit te destilleren. En van
de gewestelijke politiek al hele
maal niet.
Andere opmerkelijke feiiten
van deze stembus:
De PPR heeft minder
sterk gewonnen dan voor
speld was. Het bij de ka
merverkiezingen van 1972
zo sterk naar voren getreden
„Bas-effect" bleef ditmaal
uit. De radicalen blijken bo
vendien een sterk wisselen
de aanhang te hebben.
De Nederlandse kiezers verdienen een compliment. Zij zijn
gisteren als goede democraten in groten getale - althans
voor Statenverkiezingen - naar de stembus getogen. Zij hebben
zich bovendien duidelijk uitgesproken. Daardoor zijn er nu
drie grote hoofdstromingen in de Nederlandse politiek ontstaan:
een conservatieve (VVD), een progressieve (PvdA) en de con
fessionele partijen (KVP, AR en CHU), een centrumgroepering.
De VVD en de PvdA zijn de grote winnaars van deze ver
kiezingen, die zo stelselmatig in de tegenstelling „Wiegel of
Den Uyl" zijn getrokken. De VVD kan echter met deze winst
heel weinig beginnen: zij heeft zichzelf geïsoleerd. Den Uyl
daarentegen mag in dit vertrouwensvotum een aanwijzing zien,
dat hij op de ingeslagen weg zonder al te veel zorgen kan
verder, gaan.
Bovenstaande conclusie berust op het feit, dat de confessio
nele partijen de polarisatie-stormen van rechts en links over
het algemeen goed hebben doorstaan. Niet zij maar D 66 en
DS'70 zijn de slachtoffers geworden van de polarisatie. De
confessionelen, zich al dan niet als CDA presenterend, lijken
het punt bereikt te hebben, waarop zij als blijvende, stabiele
centrumpartij beschouwd kunnen worden van gematigd pro
gressieve kleur. De KVP mag dan wat kiezers aan de VVD
verloren hebben, zij is bepaald niet „afgestraft voor haar
steun aan het kabinet-Den Uyl. Daarom zal deze verkiezings
uitslag voor de KVP eerder een aansporing zijn om het verbond
met de progressieven voort te zetten dan het te verbreken.
Voor deze opstelling pleit te meer het feit, dat in de pro
gressieve hoek D'66 nagenoeg is weggevaagd. Ook de PPR
maakt dit verlies wel weer goed, maar daar staat tegenover
dat de PPR, zoals bij een analyse van de uitslag duidelijk blijkt,
een sterk wisselende aanhang heeft. Anders gezegd: het is
helemaal niet zeker, dat de PPR een blijvertje is. Die wetenschap
dwingt Den Uvl in sterke mate rekening te houden met de
KVP c.q. het CDA. De AR mag daar iets aan de CHU verloren
hebben, de meerderheid van het CDA lijkt toch, ook op langere
termijn gezien, een betrouwbare bondgenoot voor partiien. die
een evenwichtig vooruitstrevend beleid voorstaan.
De splinterpartijtjes van links en rechts hebben ditmaal niet
veel klaar gemaakt. Met uitzondering dan van de Boerenpartij.
Vooral op het platteland, in gebieden ook met werkgelegen
heidsproblemen, heeft de BP veel proteststemmen gevangen.
Dit stuk onvrede verdient nader bestudeerd te worden.
Voorlopige conclusie: het kabinet-Den Uyl kan rustig verder
regeren. Ook voor de wat verdere toekomst zijn de vooruit
zichten voor een gematigd vooruitstrevend beleid, rustend op
de peilers van PvdA - PPR en CDA bemoedigend. Daarom is het
nodig, dat onderlinge tegenstellingen in beide groepen verder
kunnen uitkristalliseren, maar daartoe hebben zij - door deze
uitslag - nog wat meer tijd gekregen. Bovendien - en dat is
ook goed in een democratisch bestel - vinden zij in de VVD een
sterke oppositiepartij tegenover zich.
DS'70 de partij van Drees
jir, heeft in de Nederlandse
politiek weiuiig betekenis
mee»\ Deze partij zag het
merendeel van zijn verlies
naar d'e VVD (terug) gaian.
Een flink deel van de gema
tigde socialisten keerden te
rug naar de moederpartij, de
PvdA. i
0 De CPN is stabiel geble
ven. Communistenleider
Marcus Bakker schreef dit
toe aan het feit dat de CPN
in de campagne door de ra
dio en televisie is „doodge
zwegen".
De Boerenpartij, die (na
een enorme terugval) bij de
kamerverkiezingen van 1972
ineens weer omhoogschoot,
heeft die stijgende lijn ook
nu weten voil te houden: een
verdubbeling van de aan.
hang.
Door deze verkiezingsuit
slag komt het kabinet-Den-
Uyl ook in de Eerste Kamer
vaster in het zadel te zitten,
want de nieuw gekozen pro
vinciale staten van zes
provincies kiezen dit jaar 38
nieuwe senators.
0 De VVD heeft ook nu
weer de meeste winst losge
weekt bij de KVP (26 pro
cent van de liberale winst
komt van die partij). Er
zijn tweemaal zoveel KVP-
ers naair do VVD gegaan als
naar de PvdA.
De PvdA heeft het vooral
moeten hebten van de jonge
kiezers. Negentien procent
van haar winst kwam uit
die hoek. Desalniettemin
heeft de PvdA haar meeste
aanhang 1 de oudere leef
tijdsgroepen.
PvdA-voorzitter André
van der Douw sprak gistera
vond halverwege de uiitsla-
genstroom van een „goede
uitslag". Naast hem zat een
toen ail sombere D'66-voor-
zitter Jan ten Brink, die de
afgang van zijn partii vooral
toeschreef aan het feit dat
D'66 zijn campagne niet in
hat landelijke politieke vlak
heeft getrokken. „Ónze wer
kelijk op de provincies ge
richte acties zijn kennelijk
niet aangeslagen".
In het CDA-centrum in
Tilburg verklaarde staatsse
cretaris Hendriks: Als Ik
naar de slechte prognoses
kijk, blijf ik toch wel la
chen. We blijken integen
deel onze nositle te stabili
seren. Het CDA is een
nieuw uitgangspunt voor de
weg omhoog.
Duidelijk is bewezen, zei
hij, dat er in ons land plaats
Is voor drie politieke hoofd
stromingen.
Oud-minister Norbert
Schmeizer in hetzelfde
Tilburg: „Er is nu een ge
zond en krachtig midden in
Nederland". De winst voor
de PvdA verklaarde
Schmeizer vanuit de filoso
tóe dat deze partij onder in
vloed van de meeregereude
KVP „een gematigder be
leid" voert. „Daar zijn de kie
zors kennelijk tevreden
over".
UIT een slijterij im Zeveraaar
hebben dieven voor 8000 gul
den aan drank meegenomen.
STATEN 1970
KAMER 1972
STATEN 1974
Perc.
Stemmen
Pere.
Stemmen
Perc.
Stemmen
GELDIG
68.06
5377308
82.93
7383255
74,53
6753237
P.v.tLA.
21.92
1178971
25.88
1910600
27,97
1888598
D '66
7.19
386556
3.89
286976
0,98
66497
2.30
123631
4.42
326509
4,88
329348
PKU
1.94
104298
2.11
155603
2,06
138909
33.35
1793456
36.30
2679688
35,89
2423352
KVP
9.59
515503
7.17
529501
7,13
481306
ARP
5.68
305175
5.43
400982
4.04
272553
CHU
6.01
323231
3.46
255645
4,67
315698
CDA
20.43
1098603
15.22
1123486
15,06
1017015
41.71
2242512
31.28
2309614
30,90
2086572
VVD
12.09
650117
14.45
1066623
18,99
1282294
DS '70
0.00
0
4.12
304264
1,48
100220
CPN
4.49
236606
4.47
330128
3,52
237822
PSP
1.88
100877
1.51
111165
1,35
91502
SGP
2.55
137228
2.18
160850
2,42
163288
GPV
1.15
61978
1.75
129472
1,70
114798
EP
1.83
98675
1.92
141629
3,09
208899
RKPN
6.00
0
0.33
24734
0,25
16898
OVERIGEN
1.04
55859
1.69
125088
0,41
27592
Toelichting
Een reële vergelijking van de uitslagen van de Statenverkiezingen in 1974 met die van de Kamerverkiezingen in 1972 en de
Statenverkiezingen in 1970 is zonder meer niet mogelijk doordat sommige partijen met gecombineerde lijsten zijn uitgekomen:
1. in 1970: P.v.d.A., PSP en PPR in de combinatie PAK in de provincies Friesland, Drente, Overijssel en Utrecht; in Noord-Bra
bant zonder PSP.
2. In 1974: KVP, ARP en CHU in de combinatie CDA in de provincies Groningen, Friesland, Noord-Holland Noord-Brabant en
Limburg.
3. In 1974: de P.v.d.A., PPR en D '66 in de combinatie PKU in de provincie Utrecht.
4. De partijen SGP, GPV, BP en RKPN komen in 1974 niet in alle kieskringen met een lijst uit; bij de Kamerverkiezingen in 1972
wel.
De computer heeft het nochtans toch mogelijk gemaakt tot vrij zuivere vergelijkende cijfers te komen. De cijfers achter geldig"
geven respectievelijk het percentage en het aantal geldige stemmen ten opzichte van het totale aantal kiesgerechtigden Het
verschil tussen geldig en opkomst is dus verwaarloosd.
BRUSSEL (ANP) De
burgemeesters van een aantal
Belgische kustgemeenten over
wegen een gelijkvormige wij
ziging in de gemeentelijke po
litieverordeningen in te voe
ren, waardoor het aanwezig
zijn van honden op het strand,
tussen juni en september,
wordt verboden. Op de zeedij
ken langs de kust mogen de
honden, mits aangelijnd, nog
wel dc zeelucht opsnuiven.
De maatregel is er een in
het kader van een actie om de
vervuiling van zee en strand
tegen te gaan. In Brugge zal
btanenikort een „rondetafel
conferentie" belegd worden
waar de aniti-vervuiiiingsplan-
nen nader worden besproken.
Daaraan wordit deelgenomen
door de marine en een aanital
Belgische ministeries.
DEN HAAG (ANP) Vo
rige maand is in Nederland
begonnen met de bouw van
8359 woningen, ongeveer 4000
minder dan in februari 1973.
Het aantal voltooide woningen
was 10.525 tegen 11.280 een
jaar geleden.
Dit blijkt uit een onderzoek
van het CBS.
Het verschil met vorig jaar
kan worden toegewezen aan
het feit dat er minder woning
wetwoningen en premiewonin
gen worden gebouwd (resp. 23
en 22 procent minder dan in
februari 1973) Daarentegen is
begonnen met de bouw van
meer ongesubsidieerde wonin
gen (15 procent meer dan vo
rig jaar).
ARNHEM Akzona Inc. de
Amerikaanse tak van het Ak-
zo-concern, verwacht dat haar
netto winst in het eerste
kwartaal van dit jaar meer
dan twintig procent hoger zal
uitvallen dan in die periode
van het vorige jaar.
De omzet over het eerste
kwartaal bedraagt ongeveer
190 tegen 166 miljoen dollar.
LONDEN De vakbond
van Britse metaalbewerkers
heeft zijn twee miljoen ieden
opgeroepen met ingang van 15
april geen overwerk meer te
verrichten.
De metaalbewerkers eisen
een loonsverhoging van circa
tien pond (63 gulden) per
week.
HAMBURG (DPA) Pre
sident Tito (81) van Zuid-Sla-
vië heeft volgens het West-
duitse dagblad Die Welt enige
weken geleden een beroerte
gehad waardoor de linkerkant
van zijn gezicht verlamd en
zijn linkeroog dicht zou zijn.
Volgens diplomaten die hem
tot 10 dagen geleden hebben
gezien, ziet Tito er echter ge
zond uit.
Partijen
1970
1974
PvdA
CHU
ARP
KVP
VVD
SGP
D '66
PPR
BP
DS '70
GPV
CPN
PSP
13
7
6
6
5
5
2
2
1
14
a
4
s
a
5
Totaal
47
47
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM Het Oran
jeteam heeft in zijn oefenwed
strijd tegen Oostenrijk niet
kunnen imponeren. Het Ne-
der* ndse team kwam niet
verder dan een schamel 11
gelijkspel. In de 37e minuut
namen de Oostenrijkers de
leiding door Krankl. In de 45e
minuut maakt rechtsachter
Krol gelijk, (zie ook onze
sportpagina's).
RIO DE JANEIRO Zware
overstromingen in het zuiden
van Brazilië in de stad Tubarao
zouden aan een enorm aantal
mensen het leven hebben ge
kost. Er is sprake van meer
dan 1500 doden.
Het blad Estado de Sao Pao
lo stelt het aantal doden op
meer diam duizend en schrijft
dat 60000 van de 70000 inwo
ners zonder onderdak ziin
MIST
Vooral in Zeeland, maar
ook elders op veel plaat
sen mist. Later ook zon
nige perioden. Zwakke
tot matige wind uit noor
delijke richtingen. Maxi
mum temperaturen rond
15 graden; in mistgebie-
den enkele graden lager.
STAD EN STREEK
N.S.M. wil praten met
bonden. Pagina 5.
FINANCIëN EN
ECONOMIE
Philips vindt kritiek op
multinationale onderne
mingen „hoogst onaan
genaam". Pagina 11.
BINNEN- EN
BUITENLAND
Aftreden Roemeense
premier Maurer roept
vraagtekens op.
Pagina 13.
SPORT
Karstens wint in Cata
laanse week. Pagina 19.
RADIO EN TELEVISIE
Muzikaal perfectionisme
bij Yes.
(ADVERTENTIES)
halve literfles
mits afgehaald
DE VVD DANKT U VOOR
UW STEM. WIJ ZULLEN
OPNIEUW ALLES OP ALLES
ZETTEN OM UW
VERTROUWEN WAAR TE MAKEN
U kunt ons ook steunen
door lid te worden:
J^V_£:Lantw0GiduL, 1S77, Den Haag (yeen postzegel) of iel. 070 - 014121
AIS
