GROTE OPSCHUDDING IN
EEN KLEIN KONINKRIJK
DIEVEN IN HET HUISJE
VAN JENNY EN KAREL
Medvedjev maakte boek over Solzjenitsyn
„OVER INSECTENPLAAG
WEINIG TE ZEGGEN"
„Wat d
Goelag Archipel
circuleert al
in Sovjet-Unie
ZELDZAi
JACHT
ZE LIK)
GAAT
STEED
RUSSISCHE BIOLOOG SCHREEF BIOGRAFIE UIT ERKENTELIJKHEID
Solzjenitsyn - vertaler Mons Weijers:
Raad voor deze zomér:
spuiten is altijd vergif
kleine
stem
ii
1WÊ—mÊ—mmmm
De bouw
&es-e>
Vertalen
VERGELIJKEN
Opnamen uit ee
j:
1
Woensdag 20
Er was eens een koning van een klein landje. In het landje woonde maar 4000 mensen, maar
ze konden het allemaal goed met elkaar vinden en daar gaat het om. De koning werkte heel
hard om het zijn onderdanen naar de zin te maken. Eens in de maand riep hij de raad van wiize
mannen biji elkaar en dan vertelde de koning wat hij allemaal van plan was. De wijze mannen
luisterden dan heel aandachtig, behalve één heel oude en héél wijze man met zilvergrijs haar en
een hele lange baard. Die sliep altijd. Hij hoefde ook niet te luisteren want hij wist alles al.
Als er een onderwerp be
sproken was hief de koning
zijn voorzittershamer omhoog.
De oude man met het grijze
haar en de lange baard werd
even wakker gemaakt en alle
wijze mannen knikten ja ten
teken dat ze het ermee eens
waren. En als ze 's avonds
thuis kwamen vertelden ze
hun vrouw wat ze allemaal
besloten hadden.
Op een keer kwam er een
groepje jonge mensen uit het
land bij de koning. „Koning",
zeiden ze, „nou moet u eens
luisteren. In de raad van wijze
mannen zitten alleen maar ou
de wijze mannen. Wij willen
er ook graag een paar jonge
ren bij hebben. De koning
voelde er eigenlijk niet zo
veel voor, want het was altijd
al zo goed gegaan. Maar hij
vond toch dat hij moeilijk nee
kon zeggen. Toen de raad van
wijze mannen weer bij elkaar
kwam, waren er ook twee jon
geren bij. Ze troffen het, want
de koning had juist iets bij
zonders te vertellen. De ko
ning was van plan om een
hele mooie fabriek in het land
te bouwen die héél erg groot
zou worden. De grootste fa
briek van de hele wereld. Alle
koningen uit de andere landen
zouden er jaloers op zijn. De
wijze mannen vonden het een
prachtig plan en ze knikten al
ja voordat de koning zijn
voorzittershamer omhoog had
geheven.
Toen gebeurde er iets heel
onverwachts. De jongere leden
van de raad begonnen te pro
testeren en zeiden: „Wij wil
len helemaal geen fabriek,
want we hebben gehoord dat
er stinkende rook uit de
schoorsteen zal komen en dat
het water van de rivier vies
wordt door de fabriek. De
koning schrok eerst en werd
toen erg boos. Maar de jongere
leden bleven protesteren. De
wijze mannen wisten niet hoe
ze het hadden gn één deed er
in zijn broek van angst. De
man met de grijze haren en de
lange baard werd uit zichzelf
wakker en begon meteen ja te
knikken.
Toen hief de koning de ha
mer omhoog, de anderen knik
ten ook ia en de discussie was
beëindigd.
Er werd begonnen met de
bouw van de fabriek. Het
werd een hele mooie en het
was de grootste van de hele
wereld. De koningen van de
andere landen waren erg ja
loers, maar dat lieten ze na
tuurlijk niet merken.
Toen de fabriek klaar was,
was het groot feest in het
land. De koning knipte met
een hegschaar een heel groot
lint dobr en toen was de fa
briek geopend. Maar toen de
fabriek begon te draaien
kwam er vieze blauwe rook
.uit de schoorsteen. De mensen
werden ziek van de stank. En
het water in de rivier werd
heel erg vies en als de koeien
water uit de sloot dronken
gingen ze dood.
De mensen liepen naar de
koning en zeiden: „Koning,
kom eens kijken wat een vie
zigheid er uit de fabriek komt.
Maar de koning zei: „De fa
briek blijft er staan, want.de
raad van wijze mannen heeft
het zo beslist". .Toen werden
de mensen pas goed boos en
riepen: „Weg met de wijze
mannen". Daar schrok de ko
ning erg van en hij zei: „Wat
hebben jullie tegen de wijze
mannen? Ze doen toch niks?"
„Dat is 't 'm juist", zeiden de
mensen, „ze moeten wel iets
doen. Weg met de wijze man
nen!" Toen moest de koning
wel toegeven en toen de raad
weer bij elkaar kwam zaten
er alleen maar jongeren in. Ze
overlegden met de koning wat
er allemaal moest gebeuren en
de koning vond het eigenlijk
best fijn, want hij hoefde niet
meer alles alleen te doen. Dat
kwam goed uit, want hij werd
al een dagje ouder. De fabriek
werd gesloopt en iedereen was
weer tevreden. En zo leefden
de mensen in het kleine land
je nog lang en gelukkig.
J. de Glas,
Waspik.
Jongens en meisjes, die een tekening, verhaal, gedicht
of puzzel hebben gemaakt, die ze in De Kleine Stem willen
laten zetten kunnen hun werkstuk sturen naar De Kleine
Stem, Reigerstraat 16, Breda.
eindredactie rieja van aart.
Jongens en meisjes, die een tovenaar willen maken kunnen de tekening, die hier boven staat,
uitknippen en kleuren. Het enige wat dan nog moet worden gedaan is het vastplakken van de lijm-
kant. Op de twee kleine tekeningetjes is te zien, hoe de tovenaar er dan uitziet. Degenen, die
een grotere tovenaar willen moeten de tovenaar in het groot natekenen en daarna uitknippen.
In een leuk huisje in het bos woonde een gezin. Een moeder, een vader, twee kinderen,
meisje en een jongen. Het meisje heette Jenny en het jongetje Karei. Het was een tweeling I
Ze waren allebei 10 jaar. Ze speelden altijd met elkaar omdat er in het bos geen andere mens l
woonden. Een dag in de week, op zaterdag, moesten zij met moeder en vader naar de stadI
inkopen te doen. De kinderen konden niet naar school, want in het dorp was geen school. I
veearts en een politieagent. 0,1
politieagent maakte foto's®!
ook van de dingen, die j,|
boeven hadden aangeraakt, jj
namen die dingen ook voo>.|
zichtig mee. De veearts i
tegen de familie dat de hoi
nog wel beter zou worden i
ze hem goed zouden verzor.1
gen.
De twee dieven waren
een hut in het bos geg
Daar zouden ze hen zeker nigl
kunnen vinden. Ze lagen nutJ
slapen. Jenny en Karei ging®!
de dieven zoeken. De politie;.!
gent nam een hond mee. DjJ
had al gauw het spoor gevotJ
den.
Ze vonden de hut ook ga»;
De boeven schrokken ook rl
riepen, help, help. Maar
werden stevig vastgepakt e:|
mee naar het dorp genomej
Ze hebben hun leven lang jj
de gevangenis gezeten en zijJ
nooit meer ontsnapt.
Het was zaterdag en het
was mooi weer. Jermy en Ka-
rel wilden gaan spelen, maar
ze moesten mee naar de stad
om inkopen te doen. Ze moes
ten zich eerst mooi aankleden
en toen gingen ze weg. Moe
der zei tegen de kinderen:
„Als jullie weer gaan zeuren
als vorige week, dan krijgen
jullie een pak slaag". Want
vorige week hadden ze zo ge
zeurd om snoep. Ze kregen,
niet veel snoep omdat het niet
goed was voor de tanden. Ze
waren in het dorp aangeko
men en gingen ^fiuw naar de
winkel. Moeder riep op wat ze
moesten hebben en de kinde
ren pakten het.
Ondertussen waren in het
bos twee mannen aangekomen.
Die waren pas uit de gevange
nis ontsnapt. Ze wisten dat in
het bos een huisje stond. De
baas, Kroekoepes, zei tegen de
andere, Anbalus: „Opschieten,
straks komen de mensen terug
en als we niet opschieten zien
ze ons nog". De deur in het
huis was op slot, maar dat was
voor hen geen probleem. Ze
hadden gereedschap bij zich en
ze kregen het na een tijdje
open. Ze liepen naar binnen en
hoorden een hond blaffen, die
op hen afliep. Maar Kroekoe
pes had een mes bij zich en
stak de hond in zijn rug. Ze
gingen gauw de huiskamer in
en pakten alle schilderijen en
waardevolle dingen en gingen
het huis uit. Ze lieten de deur
gewoon open staan.
Ondertussen in het winkel
tje was de familie aan het
afrekenen. Ze betaalden en
gingen weer naar huis. Ze de
den er altijd een kwartier
over. Toen ze bij het huis
kwamen zagen ze de deur
open staan. Ze dachten: „Hoe
kan diat nou?" Ze liepen gauw
naar binnen en zagen de hond
liggen. Moeder riep: „Jenny
en Karei, ga gauw een veearts
halen, en toen ze binnen in de
huiskamer kwamen riep -ma
nog na: „Ook een politiea
gent". Dat hadden ze gelukkig
nog gehoord. Na een tijdje
kwamen ze terug met een
Joke Herreijgersl
Steenberg®!
12 jaarl
Nicole van Waes is acht jaar en woont in Heikant. Zij
een tekening voor Pasen.
Jan en Anca Vermunt uit Wagenberg stuurden ons twee leuke
twee even goed, maar we konden er maar een plaatsen en kozen de
11-jarige Anca omdat die gemakkelijker kon worden afgedrukt.
We vonden ze alk
Smiledorpvan ie
(Van onze correspondent)
BONN Het aantal intellec
tuelen in de Sovjet-Unie, dat
zich tegen het regime in Mos
kou verzet, is zo groot gewor
den, dat de censuur het niet
meer onder controle kan hou
den. Dit verklaarde de Russi
sche bioloog Sjores Medvedjev
toen hij in Darmstadt de Duit
se uitgave van zijn biografie
over Alexander Solzjenitsyn
ten doop hield.
Het 221 pagina's tellende
werk, dat bij de uitgeverij
Luchterhand verschenen is en
18 mark kost, is volgens Med
vedjev de eerste authentieke
biografie van een Sowjetrussi-
sche auteur over Solzjenitsyn.
De bioloog sprak ook de ver
zekering uit, dat er slechts
weinig, zwakke Stalinistische
groepen, ie de Sovje-tUnie
zijn en dat deze bovendien
zullen uitsterven. Desondanks
vreest hij, dat de druk van de
censuur sterker zal worden.
Wegens het snel gestegen aan
tal dissidenten kan deze ech
ter niet meer efficiënt zijn en
dit vooral ook omdat hun me
thoden steeds subtieler wor
den.
Ook het belang van de econo
mie duldt volgens Medvedjev
geen hardhandig ingrijpen van
de justitie meer. Hier ligt de
achtergrond van de oorzaak,
dat er zich onder de jongeren
slechts weinig verzetstrijders
bevinden. Pas wanneer zij
naam gemaakt hebben en voor
de technologie onmisbaar ge
worden zijn, verheffen zij hun
stem tegen het régime.
Dergelijke figuren worden
daarom amper nog ontslagen
en ontspringen de dans meest
al met geringe sancties. Ster
ke meningsverschillen onder
de dissidenten hebben volgens
Medvedjev geen enkele af
breuk gedaan aan hun onder
linge solidariteit. Hoewel hij in
tegenstelling tot Solzjenitsyn
marxist gebleven is, schreef
hij zijn biografie uit erkente
lijkheid voor de Nobelprijs
winnaar, omdat deze het in
1964 voor hem opgenomen had
toen Medvedjev zelf aan ver
volgingen blootstond.
Het gemeenschappelijke front
van de dissidenten blijkt ook
wel hieruit, dat welgestelde
geleerden ondanks veelal
diepgaande meningsverschillen
in nood geraakte schrijvers fi
nanciële hulp verlenen.
Medvedjev de^d ook een be
roep op de regeringen in het
westen goede betrekkingen
met de Sovjet-Unie te onder
houden, omdat het regime in
het Kremlin zich dan gematig
der tegenover de verzetstrij
ders gedraagt. Dit vloeit voort
uit de grote sensibiliteit van
de machthebbers voor de pu
blieke opinie in de wereld. De
schrijvers en journalisten riep
Medvedjex daarentegen op
hun stem voor de onderdruk
ten in de Sovjet-Unie te blij
ven verheffen. 1
De bioloog, die in 1973 voor
één jaar naar Engeland mocht,
maar daar te horen kreeg, dat
hij in zijn land niet meer ge
wenst werd, ziet de toekomst
ondanks alle moeilijkheden
van het moment met optimis
me tegemoet. Als zijn geloof,
maar niet als zijn overtuiging,
sprak hij het uit, dat Solzje
nitsyn over enkele jaren zijn
werk in de Sovjet-Unie vrij
kan laten verschijnen.
Uitgever Luchterhand deelde
tenslotte nog mee, dat er deze
maand een brochure van 64
pagina's van Solzjenitsyn zal
verschijnen, waarin de Russi
sche schrijver een gedetail
leerde verantwoording aflegt
van zijn politieke opvattingen.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM „Er is een
ommekeer gekomen in de Sov
jet campagne, die tegen Sol
zjenitsyn wordt gevoerd. Zo
juist heb ik uit Rusland de
Literatoernaja Gzzeta gekre
gen, waarin Jakovlev twee vol
le pagina's besteedt om Solzje
nitsyn te veroordelen. Al zijn
zijn boeken taboe, hij wordt
niet meer doodgezwegen. Ja
kovlev recenseert Goelag Ar
chipel en het merkwaardige is,
dat hij citeert uit deel 5 en 6.
In Parijs zijn tot nu toe pas
twee delen verschenen en in
Nederland komt in april pas
het eerste deel uit in een
vertaling van Dik Peet".
Dat zegt Mons Weijers, de
vertaler van Solzjenitsyns
boeken: „Een kaars in de
wind" en „De Kamphoer en
de simpele ziel". Hij is ervan
overtuigd dat het boek Goelag
Archipel al integraal in Rus
land circuleert, en niet alleen
op de partijbureaus.
„Waar het in die kritiek
in de Literatoernaja Gazeta
om gaat is, dat Solzjenitsyn
wordt verweten, dat hij de
aard van het socialisme ziet
als de oorzaak van de Stalin-
terreur en de vervolging van
onschuldigen niet beschouwt
als een afwijking van de
norm", vertelt Mons Weijers.
„Het negatieve oordeel van
A. SOLZJENITSYN.
lijk wordt genoemd, komen de
jongeren die de Stalin-tijd
niet hebben meegemaakt, te
weten, dat er zoiets als een
Goelag (is dienst, die de kam
pen beheert) en een archipel
van kampen bestand", meent
Mons Weijers.
Solzjenitsyn over het sovjet
systeem heeft natuurlijk niets
te maken met persoonlijke
rancunes, ook al wordt dit
zelfs in de Westerse pers ge
zegd.
Ook wordt hij in dit Russi
sche tijdschrift nog afgeschil
derd als een voorstander van
de technocratie; dat wil zeg
gen dat Solzjenitsyn graag een
regering zou willen zien, die
bestaat uit specialisten in de
bèta-vakken. -Deze bewering
wordt dan gestaafd met be
hulp van uit hun Verband ge
rukte citaten uit „Augustus
Veertien" en „Goelag Archi
pel". „Erg kwalijk natuurlijk",
aldus 'Weijers.
Wat dam wèl zijn politieke
visie is, kun je goed lezen in
The Observer van 3 maart j.l.
Solzjenitsyn pleit daarin voor
het overboord gooien van de
marxistische-leninistische vi
sie door de Sovjet-leiders. De
toekomst van Rusland ziet hij
in de ontwikkeling van het
nog ongerepte noord-oosten,
waar maar 128.000 mensen wo
nen. Als dan bovendien de
Abeidersraden nog een reële
macht zouden krijgen, dan
was er al veel gewonnen,
meent hij. Je begrijpt, dat dit
artikel van Solzjenitsyn nooit
in Rusland gepubliceerd zöu
worden.
„Solzjenitsyn is in het verle
den doodgezwegen in zijn ei
gen land. De campagne tegen
hem bestaat nu uit ingezonden
brieven, waarin zijn boeken
werden veroordeeld en de te
vredenheid over zijn verban
ning werd uitgesproken. Maar
één ding heeft hij alvast be
reikt met de publikatie van
Goelag Archipel: doordat de
titel van het boek herhaalde-
„De mensen verkijken zich
snel op de problemen waar je
als vertaler mee te maken
krijigt. Bij „De kamphoer en
de simpele ziel" bijvoorbeeld,
zat ik met speciale kampuit-
drukkiingen, die alleen door
gevangenen worden gebruikt",
verduidelijkt hij. „Vertalen is
niet alleen een Russische zin
overbrengen in goed Neder
lands. Je kunt je dan mis
schien niet de omstandigheden
van gevangenen indenken,
maar je moet toch proberen de
gevoelens van de figuren in
die kampen juist te beschrij
ven. Solzjenitsyn maakte het
me nog moeilijker door zijn
gebruik van elliptische zinnen.
Tot op heden heb ik het geluk
gehad direct uit het Russisch te
kunnen vertalen; zij het, dat ik
er steeds de Engelse vertaling
naast had liggen. De roman
„Kankerpaviljoen" is vanuit het
Duits in het Nederlands ver
taald en dat geeft natuurlijk ex
tra problemen. Maar goed, de
betaling is nu een stuk beter
geworden. Anderhalve cent per
woord. En je kunt in aanmer
king komen voor een aanvul
lende toelage van crm. Op het
ogenblik vertaal ïk niets, om
dat ik over enkele maanden
wil afstuderen in de Slavische
talen", vertelt Mons Weijers.
„Nog steeds wordt het vak
van vertalen onderschat. Van
het vertalen alleen kun je niet
leven; tenzij je drie dikke pil
len per jaar zou aanpakken,
maar dat is onbegonnen
werk".
„Om terug te komen op
Solzjenitsyn: je weet dat „Eén
dag van Iwan Denisowitsj
(1962) juichende kritieken
kreeg in de Russische pers.
Dat was even anders met
„Kankerpaviljoen", dat niet
door de censuur kwam. Echt
verbruit heeft hij het in 1967
met zijn Open Brief aan het
vierde Schrijverscongres.
Sindsdien is er geen enkel
werk meer van hem in het
Russisch gedrukt. Wel circu
leert er ondergronds een aan
tal manuscripten in een oplage
van toch nog enkele honder
duizenden. Nu circuleert
Goelag Archipel uiteraard,
waarin in zeven delen de ont
wikkelingen in Rusland vanaf
1916 tot heden worden be
schreven".
JOHAN DIEPSTRATEN
(Van een onzer verslaggevers)
Profetieën ten spijt, is er geen enkele reden om aan te nemen
dat we door de superxachte winter een zomer vol insecten krij
gen. Dit is de mening van ir. A. J. Ophof, inspecteur volksge
zondheid algemene dienst belast met ongediertebestrijding. Hij
is ingedeeld bij de Hoofdinspectie Milieuhygiëne.
„Er is niéts met zekerheid te plaag is vaak so subjectief,
zeggen. Er zijn 1001 factoren Daarom is een prognose
die invloed uitoefenen. De die- moeilijk."
ren binnenshuis trekken zich
van het weer weinig aan. En
de dieren buitenshuis zijn af
hankelijk van de voorgeschie
denis. Heb je een koude, natte
zomer gehad, dan hebben de
dieren die buiten leven, niet
zo'n best jaar achter de rug.
Die zijn tegen de winter op
hun minimum en in het voor-
Welke dieren kunnen verve
lend worden? Vliegen, rups®
ratten?
Ir. Ophof: „Vliegen hebbel
een korte omlooptijd. Van el
tot volwassen vlieg duurt M
gunstige omstandigheden kort
Als je een warme zomer
jaar op hun uiterste minimum, krijgt,gaat de teelt van kort-
Het aantal dieren waarmee de
zomer aanvangt is afhankelijk
van het verloop van het vorig
jaar, de winter en het voor
jaar."
Een strenge, droge winter met
voortdurende vorst is volgens
ir. Ophof in het algemeen
minder gevaarlijk voor insec
ten dan een minder koude
winter. Het op- en neergaan
van het weer, vochtige warme
dagen afgewisseld met vorst,
heeft een veel slechtere in
vloed.
„En je kunt het ene insect
niet met het andere vergelij
ken. Net zo min als Europea
nen. Een Nederlainder is geen
Spanjaard. En er is nog een
factor die bepaalt of we straks
een plaag krijgen: als de men
sen extra last krijgen van een
bepaald dier. Ik zal een voor
beeld geven. In de vijftiger
jaren hebben we een jaar met
veel tapijtkevers gehad. De
verklaring hiervoor was dat
we toen een aantal koude en
natte zomers hadden, waarbij
de mensen lang met wollen
ondergoed bleven lopen. En
toen kwam er een warme zo
mer. Het wollen goed, dat
slecht was opgeborgen, maakte
de omstandigheden voor ta
pijtkevers gunstig. En een
levende ipsecten vrij snel
heb je kans dat je aan hei
einde van de zomer dik in dj
vliegen zit. Over rupsen va»
weinig te zeggen. Neem
bastaardsatijnvlinder. Als
niet de pech hebben, dat er
een fikse kou komt als ze net
uit hun spinsels komen, ren
den ze het wel en komen e'
veel. De kakkerlak is een
apart geval. Die zijn er altijd
al geweest. Toen na de oorM
centrale verwarming een nor
male zaak werd, ook in eenge
zinswoningen, bleef de tempe
ratuur bij huizenblokken hooi-
Dat was vroeger met de h%-
chel niet het geval. Die gin»
uit met de grote schoonmaak
en je moest -vel van goeden
huize zijn als de kachel daar
na weer aanging. Bovendien
ziin de bouweenheden v?e
groter geworden. Waar de f'
secten kunnen leven in voor
hen gunstige omstandigheden-
De faraomier is een nog
markanter voorbeeld. ElC
heeft de kans gekregen door
de cv en nu dreigt hij een
plaag te worden."
Wat moeten we tegen insecten
doen?
Ir. Ophof: „Van de spuit m°c'
men in principe afblijven tot*
dat ei niets anders meer opz>'-
Eerst andere dingen proberen,
want spuiten is altijd vergif'-
(Van onze RTV-redactl
HILVERSUM Bij
mensen leeft nog het idee
de vakbond er alleen is
van tijd tot tijd een loonsf
hoging te bewerkstelligen,
(nog) kleine groep vakboi
leden is het daar niet
eens. Zij vinden dat de val|
weging een middel kan
om de grote problemen
vandaag aan te pakken. In
programma komen vier ar
ders aan het woord die
via de vakbeweging
houden met ontwikkeling
menwerking en de slechte
volgen van ons produkties
sel voor het milieu.
Eind 19e, begin 20e
betekende het ontstaan var|
vakbeweging voor grote
sa's verpauperende arbei|
een verlichting. Een organ
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM Hélène
defroy, redactrice van A\
bode-Televizier maakte vl
jaar deel uit van een expi
tie die het leven heeft gefil
van de zeehonden in de Ca
dese Baai van St.-Lawrei
De documentaire, gepro
ceerd door het Internatio
Fund for Animal Welfare,
door de AVRO-televisie va
vond worden uitgezonden.
Kort na de expeditie hi
Hélène Go defroy in het p
gramma „Voor de vuist w
van Willem Duys over b
ervaringen verteld: op de s
le, eindeloze ijsvlakten le
de zeehonden een onbedro
bestaan, sinds de jacht op j
ge zeehonden daar ter plai
verboden is.
Een van de filmers in
verboden is.
9 Het heeft, aandacht ge
gen, dat ten tijde van de
transplantaties, door dr.
nard in Zuid-Afrika ven
ook in eigen land wetens cl
mensen zich intensief me
vele problemen aan deze t
plantatie verbonden, bezig
den en contact hadden mi
hartchirurg in het G
Schuurziekenhuis in Kaap
Na de opzienbare transpl
ties heeft men in Leiden de
tenschappelijke research i
gezet. Hieraan zal in de tv
aflevering van „Hoogtep1
Vit de Kliniek" om 21.20 ut
Nederland 2, aandacht w
besteed.
