O DEN UYL OF WIEGEL VUURPROEF VOOR CDA Geen geld smijterij in Zeeland OPENBAAR VERVOER -HAVO-MAVO Verkiezings campagnes zijn duur voor arm lastige partijen VVD Zuiden Samen in de ring Geen kapitalen Bescheiden record DOOR CORN. VERHOEVEN ILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN- n PE L NGEN INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN DE STATENVERKIEZINGEN iToon Kortooms. rachtige boeken aan: nplete romans en van e Bruid" en cent per week il (13 nrs.). e zonder postzegel oordnummer 7147, 'eïllustreerde weekblad. 1)1150-2258 brugjaar en atheneum- sar keuze met Latijn) 1RLAAN 2 S00-37250 ;us 1974-1975 VER dik vijf weken (woensdag 27 maart) gaan de Nederlandse kie- 2®rs naar de stembus Die dag moeten - na vier jaar - weer nieuwe Pro vinciale Staten worden gekozen, maar anders dan op 29 mei, als we de nieuwe gemeenteraden gaan kiezen, zullen deze statenverkiezingen nau welijks regionale proble men tot inzet krijgen. De inmiddels op gang ge komen verkiezingscampag nes van de verschillende partijen zijn een duidelijke vingerwijzing naar het feit, dat de landelijke politiek 'n hoofdrol speelt. Niet in de eerste plaats spelen in die campagne immers provincia le coryfeeën een rol, maar de „Haagse" politici: minis ters en fractieleiders uit het parlement. Het is zo klaar als een klon tje, dat de statenverkiezingen zoals trouwens in het ver leden meestal het geval was vooral van belang zijn als graadmeter voor de waarde ring (of afkeuring) van het kabinetsbeleid. De politici maken daar ook geen geheim van. Zo heeft iraetieleider mi. Frans An- driessen van de KVP onlangs in een artikel in „Politiek per spectief" zijn progressieve co alitie-genoten, speciaal de PvdA, gevraagd de christen democratische partijen in de campagne niet al te fel te bestrijden. Het ligt voor de hand, dat dit ook niet zal gebeuren. Zo- wei de progressieve partijen als de KVP en ARP zullen er op uit zijn dit kabinet (bij gebrek aan een beter alterna tief ontstaan) alle kansen te geven. Niet voor niets heeft Andriessen deze week gezegd dat zijns inziens de machti gingswet moet blijven. Die uitlating is er een voorbeeld van, dat de KVP (en ook de ARP) zich opstellen als loyale, soms natuurlijk wel kritische bondgenoten. En loyale bond genoten laat je niet in de steek, laat staan dat je ze bestrijdt. De PvdA heeft dat trouwens ook laten doorsche meren, zij het dat het terwille van de vaak trammelerende achterban wat anders werd gezegd: „Jullie (KVP en ARP) hebben het door je op stelling tegenover het kabinet zelf in de hand of je in de verkiezingsstrijd onze tegen standers wordt". Het zal dus wel loslopen. Hetzelfde geldt sinds kort voor de verhouding tussen de WID en de heide confessione le regeringspartijen. De libe rale stemmentrekker Hans Wiegel kondigde eind verle den week onomwonden aan, TESTCASE VOOR HET KABINET DEN UYL dat hij de tegenstellingen tus sen zijn partij en de KVP en ARP niet onnodig wil aan scherpen („Vrijheid en Demo cratie", 8 februari). Dat is wel logisch ook, want Wiegel hoopt natuurlijk nog steeds op „betere tijden", waarin zijn partij weer regeringsverant woordelijkheid krijgt en dan heeft hij de confessionelen weer hard nodig. Het zou niet erg slim zijn deze partijen nu als politieke aarisvijamden te gemoet te treden. Wiegel was bovendien al polariserend in een hoek terechtgekomen, waar vele liberalen zich niet thuis voelen Blijft ten slotte als enige conclusie over, dat de komen de statenverkiezingen een re gelrechte confrontatie worden tussen enerzijds de linkse re- De statenverkiezingen worden een vuurproef voor het CDA, het Christen-Democratisch Appel. In vijf provincies komt het CDA met een gemeenschappelijk program en een gemeen schappelijke kandidatenlijst. Met spanning wachten de fractieleiders van de partijen, die in het Appel verenigd zijn, op resultaat van de verkiezingenAndriessen van de KVP, Aantjes van de AR en Kruisinga van de CHU. geringspartijen en anderzijds de VVD, korter gezegd: tussen Den Uyl en Wiegel. Dat kan een harde strijd worden, waarbij Den Uyl het getij te gen lijkt te hebben door de nog steeds niet helemaal be zworen- energiecrisis. Aller eerst heeft die crisis er toe moeten leiden, dat het kabinet een aantal impopulaire maat regelen nain, waarvan de meest ingrijpende (de benzi- ne-distribultie) mislukte en In de tweede plaats is het kabi net door alle beslommeringen van die crisis nog niet echt toegekomen aan de uitvoering van het beleid, zoals dat bij de start, in mei verleden jaar, werd gepresenteerd. Een (geringe) verschuiving in de verhoudingen wordt door sommige politici dan ook het eerst verwacht ten gunste van de WD, al zal dat niet direot hoeven te betekenen, dat de winst van de liberalen geheel ten koste zal gaan van de PvdA. Immers, de WD richt haar activiteiten vooral op het zuiden (Brabant en Limburg), waar deze partij nog geen gedeputeerden heeft en er dus alles aan zal willen doen haar entree in de colle ges van G.S. te maken. Het gaat er op lijken, dat de WD opnieuw haar belangrijkste winst zal binnenhalen in de te vooral van de afbrokkelen de KVP. De uitslag van de Provincia le Statenverkiezingen zal ove rigens niet aleen een oordeel zuidelijke provincies, ten kos- inhouden over het kabinetsbe leid, maar in vijf provincies ook over het CDA (Christen- Democratisch Appel), het ver bond tussen KVP, ARP en CHU. In Noord-Brabant, Lim burg, Groningen, Friesland en Noord-Holland komt het CDA met een gemeenschappelijk program, een gezamenlijke fractie. Speciaal in deze vijf provincies wordt de uitslag met belangstelling tegemoet gezien, omdat hier twee rege ringspartijen (KVP en ARP) samen in de ring gaan met de CHU, die in het parlement doorgaans de kant van de WD-oppositie kiest. Dit poli tieke feit, dat de samenwer king op landelijk niveau al thans erg versluiert (om niet te zeggen: ongeloofwaardig maakt) zou er wel eens toe kunnen bijdragen dat veel kiezers, die "normaal" op een van de drie gestemd zouden hebben, zich van het CDA af keren en hun toevlucht zoeken bij hetzij de VVD, hetzij de progressieve partijen (die overigens maar in één provin cie, namelijk Utrecht, als PAK-blok de verkiezingen in gaan). Rest nog de vraag welke invloed de uitslag kan hebben op de rationale politiek. Een vraag waarop geen enkele po liticus een antwoord durft te geven, met uitzondering van VVD'er Hans Wiegel, die han denwrijvend verwijst naar analoge situaties in 1958 en 1966. In beide jaren was er net als nu een kabinet aan het bewind met socialisten en in beide jaren werd een voor de regeringspartijen slechte stem bus bij de statenverkiezingen vrij snel gevolgd door een ka binetscrisis. Volgens de befaamde „poli tieke kringen" in Den Haag juicht Wiegel echter ditmaal te vroeg. Iedereen houdt wel iswaar rekening met de mo gelijkheid dat de VVD enige winst zal binnenhalen, maar velen geloven niet in een zo danige aardverschuiving, dat als het ware de poten onder het kabinet worden wegge zaagd. Egbert Zijlema. bij de administratie of toofd van de lagere school- RectorDrs. A. de Haa» MIDDELBURG In ver gelijking met wat er in di verse andere provincies gaat gebeuren wordt er in Zee land bij de verkiezingsstrijd bi ieder geval niet met veel geld gesmeten. Een voor beeld om die vergelijking wat duidelijker te maken: in Noord-Brabant gaat 't CDA ongeveer 70.000,- in de Sta tenverkiezing investeren, in Zeeland legt het CDA er nog geen 10.000,- voor op tafel. Natuurlijk moeten we er hierbij rekening mee houden dat Zeeland een betrekkelijk kleine provincie is, die met haar 300.000 inwoners vaak met Rotterdam-Zuid wordt Vergeleken. Van de andere kant zijn de Zeeuwen mis schien wat zuiniger en houden wat gemakkelijker de hand op de portemonnee. Omdat in Zeeland in het kader van de verkiezingsstrijd "iet veel kleinere bedragen wordt gewerkt dan in sommi ge andere provincies, is het ook niet zo verwonderlijk dat hier haast alle partijen weinig geen moeite hebben om voldoende geld bij elkaar te krijgen. In Zeeland leggen KVP, ARP en CHU voor het presen teren van het gezamelijke CDA-verkiezingsprogramma vn de samenwerkingsgedach- Jrii. die daarin worden ver takt, elk f 3000 op tafel. Daarvan is f 3500 bestemd voor het plaatsen van adver tenties, f 4000 voor het laten diaken van folders en ander Propaganda-materiaal en f 1500 voor het houden van twee CDA-vergaderingen, name lijk één in Zeeuwsch-Vlaande- ren en één in Midden-Zeeland. Daarnaast hebben deze drie partijen elk duizend tot vijf tienhonderd gulden nodig om de eigen kosten vam vergade ringen, materiaal en andere za ken te dekken. „Wat we doen moet betaalbaar zijn. Maar we beschikken nu eenmaal niet over geweldige kapitalen. We zouden er ook best eens tien mille tegenaan willen gooien, maar dat hebben we niet", zegt bijvoorbeeld de heer W van Alphen, voorzitter van dt KVP in Zeeland. En deze re denering kom je eigenlijk bij alle partijen tegen. Het beno digde geld krijgt de KVP bij elkaar door het gedeelte van de ledencontributie, die het partijbureau aan de provincia le afdelingen voor het voeren van provinciale activiteiten af staat en door het vragen van bijdragen aan mensen, die daarvoor in aanmerking ko men, zoals bv. KVP-statenle- den, KVP-burgemeesters e.d. De CHU-Zeeland heeft wel enkele duizenden guldens in kas doordat elk lid elk jaar f 1,75 in het verkiezingsfonds stort. En Zeeland telt een dui zend CHU-leden, dus reken maar uit. Verder wordt ook door deze partij een beroep gedaan op de leden om te '.orgen dat er geld genoeg be schikbaar is. „Als we door de mensen net zo worden gesteund als in voorgaande jaren is er nu geen enkel probleem te ver wachten", zegt CHU-voorzitter H. Eversdijk. De derde CDA- partner, de ARP, stuurt wel dra een brief naar de begun stigers met het verzoek om een bijdrage. Ook hier ziet men de financiële situatie niet somber in. Bij de PvdA is er over aan pak van de verkiezingsstrijd en de daaraan verbonden fi nanciële consequenties nog niet zoveel te zeggen. Op 22 en 23 februari gaat het be stuur van deze partij in con claaf in slot Moermond om de campagne voor te bereiden en exact te becijferen wat het gaat kosten. „We hebben toch nog wel voldoende tijd om de acties voor te bereiden", is de nening van voorzitter A. P Schouwenaar. Bij de PvdA worden de kosten zoveel mo gelijk gedrukt door gebruik te maken van „landelijk" materi aal en door b.v. geen reiskos ten aan kandidaten te vergoe den. „Het wordt echt geen zaak van tienduizenden gul dens. We zijn een arbeiders partij en we moeten zorgen dat iedereen aan ons werk kan deelnemen", aldus de heer Schouwenaar. Wat de PvdA, ondanks de poging om zo zui nig mogelijk te leven, wel wil. is het laten verschijnen van een prettig leesbare, populair Zeeuws partijprogramma. Men wil het kiezersvolk geen on leesbaar stuk voorschotelen. En dat geldt dan overigens ook voor het CDA, dat werkt aan een verkort, goed leesbaar programma. D'66 Zeeland heeft momen teel een vijf- tot zeshonderd gulden in kas, een bedrag, dat qua hoogte een record bete kent. Nog enkele honderden guldens erbij en de verkie zingsstrijd, die ongeveer dui zend gulden gaat kosten als op dezelfde manier als vier jaar geleden wordt gewerkt, kan worden betaald. Het wordt van deze kant ook een be scheiden campagne, waarin de leden zullen trachten zoveel mogelijk zelf te doen om geld te besparen. En dat gaat ook op voor de PPR in Zeeland. Wat er moet gaan gebeuren hangt af van de hoeveelheid geld, die er is. Hier geldt: de tering naar de nering zetten. De PPR be schikt over kleine fondsen, on der meer ontstaan uit vergoe- lingen, die de statenleden van deze partij voor hun werk krijgen. Geen financiële problemen bij de SGP, die in de verkie zingsstrijd gaat werken met affiches, strooibiljetten, adver tenties en vergaderingen. „Als we geld nodig hebben is het in onze kringen onvoorstelbaar hoe snel dat bij elkaar is", merkt voorzitter C. de Kraker op. De WD-Zeeland heeft mo gelijk een geheim wapen voor de verkiezingscampagne klaar liggen. Wat de VVD gaat doen wilde de Zeeuwse voorzittei mr. C. Pluygers uit Vlissingen daarom niet vertellen. Wel deelde hij mee financieel geen problemen te hebben. De WD-Zeeland krijgt een ge deelte van de contributie van de leden en kan daar nu best mee toekomen. Datzelfde geldt ook voor de Boerenpartij in Zeeland. „Als je aan de top van de hitparade staat zijn er toch geen finan ciële problemen", voegde de heer P. de Jonge uit Hoek eraan toe. In het kader van de verkiezingsstrijd gaat de Boe renpartij werken met affiches en houdt enkele vergaderingen op een moment dat er in de landbouw nog weinig te doen is. Veel geld gaat het allemaal niet kosten. De heer De Jonge schat een duizend gulden op zijn hoogst. BAS AUGUSTIJN Terwijl wij diep in de nacht meer dan honderd kilo meter lang over een tamelijk verlaten autoweg rijden, wordt het transport in het algemeen en het begrip openbaar ver voer weer eens een probleem. Doel van de reis was uiteinde lijk alleen een onderhoud van twintig minuten geweest. De investering was: acht uur van huis weg zijn en meer dan driehonderd kilometer autorij den. Vergeleken bij de techni sche vernuftigheid waarmee het onderhoud zelf, een inter view, werd vastgelegd en uit gezonden, waren de bijkomen de activiteiten van een ont stellende primitiviteit. In een technisch tijdperk is een zo ingrijpende fysieke verplaatsing zelfs al gaat dat met een vaart van honderd kilometer per uur, moeilijk anders dan als „primitief" te kwalificeren. Want bijna alle technische vindingen op het gebied van communicatie en dat is transport maken de fysieke verplaatsing over bodig. Afgezien van deze kwestie is het transport in veel opzich ten voorbeeldig geregeld. Wij verplaatsten ons, zoals dat heet, met particulier vervoer, omdat er geen andere moge lijkheid was. Daar is overi gens minder particuliers aan dan het woord suggereert. De hoofdzaak is volstrekt open baar. Dat is de weg. Ik kan mij eindeloos verbazen over wegen en over de gigantische besluitvaardigheid en energie die geïnvesteerd zijn in het enorme wegennet, dat de we reld bedekt. Vooral 's nachts, wanneer de automobilist een beetje de illusie kan hebben dat al die kilometers wegdek voor hem als een tapijt zijn uitgerold, bieden de wegen deze vreemde sensatie. Op die eindeloze openbare weg wordt het particuliere ka rakter van de auto een ver zwindende kleinigheid. In fei te maakt de automobilist op eigen risico en eigen initiatief gebruik van het openbaar ver voer. Want zonder de openba re weg kan hij geen meter van huis. De naam „particulier vervoer" kan op allerlei din gen slaan, maar niet op een van de hoofdzaken, de weg. Toch heeft dat vervoer vol ledig bezit genomen van de weg. Op de meest openbare wegen rijden de minst open bare voertuigen; het openbare vervoer maakt praktisch geen gebruik van de autowegen. Dezelfde overheid die eens het land doorsneden heeft met spoorwegen, legt daarnaast wegen aan voor mensen die geen gebruik wensen te ma ken van de trein. Zij moedigt daarmee het particuliere ver voer aan. En hoe meer dit toeneemt, des te minder aan trekkelijk wordt het openbare vervoer en des te minder gele genheid krijgt het om zich uit te breiden. De verhouding tus sen het aantal nieuwe spoorlij nen en halteplaatsen en het aantal nieuwe wegen is waar schijnlijk nog niet een op hon derd. Zijn er eigenlijk de laat ste vijftig jaar nog wel spoor wegen aangelegd? De aanmoediging om van het openbaar vervoer gebruik te maken, door sommige stads mensen uitgesproken alsof het een lumineus idee betrof, kan enige zin hebben op plaatsen waar dat bestaat en waar de frequentie van de verbindin gen groot genoeg is om de reiziger niet het gevoel te ge ven, dat hij nauwelijks iets te kiezen heeft en volstrekt af hankelijk en passief is. Een van de prettige dingen van de auto is immers, dat de reiziger zelf het moment van vertrek bepaalt, zolang het openbaar vervoer, ook buiten de steden, niet redelijk kan concurreren met het eigen transport, is het lichtelijk sadistisch het pu bliek daarnaar te verwijzen. Als ik met de auto naar het werk ga, kost dat tien minu ten; ga ik met de fiets, wat ik gewoonlijk doe, dan duurt het vijfentwintig minuten. Maar met het openbaar vervoer ben ik, lopen en wachten meegere kend, net iets meer tijd kwijt dan wanneer ik te voet zou gaan. De aansporing om toch vooral van het openbaar ver voer gebruik te maken, is dus wat vreemd. Wanneer daaraan de helft van de energie be steed was, die nu geïnvesteerd is in het aantrekkelijk maken van het pseudo-particuliere verkeer, zou daar met meer schijn van redelijkheid over gesproken kunnen worden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1974 | | pagina 19