JBELEN
Sta op
écht
parket!
Chaos nog steeds groot in Israëlische leger
GENERAAL-MAJOOR GAMERS: „WE MOETEN ZE WEL HARD MAKEN"
Marinier leert
nog het oude
bloedige
krijgswerk
aör
?rwijs
nedam
154 f Kamerbreed!
nedam kon wel
eens de doorslag geven
bij inschrijvingen!
OUDERS MOETEN ZELF UITVINDEN WAT ER MET HUN ZOONS AAN HET FRONT GEBEURDE
Kort geding
tegen boze
Yolvo-klant
PORTUGESE
PASTOOR IN
GEVANGENIS
binnenland
buitenland
Doodsbericht
Onzekerheid
Fouten
Bezittingen
Crisisbeheersing
VIV
Tropen
Groepsrelatie
Voor de draad
paptor
oor uw pon
Frans brood
VVD-lijst
Pandbrieven
van 9,5 procent
bouwers van goede huize
28
13
scJerikstraat
Groenewegen,
ring
n sollicitaties
Ie Directie van
reg 13, Etten-Leur.
J
an Gijnweg 6,
mnasium, athe-
nheid als kleu-
1 onderwijzer),
maandag van
>STERS, S M.
VO of WVO;
atheneum of
maandag van
che Akademie,
;n streekfunktie
van de school
beroepsonder-
van HAVO of
ekuur maandag
8 mm massief eiken parket,
dus onverslijtbaar. Kanten
klaar gelegd v.a. f 4 2,7 6 /n«
incl. BTW
STANDARD PARKET 8.V.
showroom
tolbrugstraat17 breda
telefoon oltoo- 232j
üw advertentle-campaR0*
in deze krant
overbrugt voor een
belangrijk de®
de dure afstand tussen
uw zaak en uw klant**
op voordelige wijz»
^arerdag 16 februari 1974
(Van onze correspondent)
TEL AVIV Hij was hun
enig kind, Soldaat in Israels
leger. Opgeroepen toen de hel
van de Yom Kippuroorlog los
barstte en nooit meer terug
gekeerd. De dood van deze
20-er is niet zomaar een fami
liedrama. Het is veel erger.
De jongen heeft zwijgend
zijn bundeltje gepakt, zijn ou
ders vaarwel gekust en is naar
het front gereisd.
Het was een directe treffer en
hjj moet onmiddellijk dood zijn
geweest.
Maar zijn wanhopige ouders
bleven in het afschuwelijke
onzekere. Er kwam geen brief,
geen telefoontje. Zelfs niet de
groeten van een vriend. Nie
mand wist waar hij was. Ver
mist, zoals dat in legertermen
heet.
Totdat de vader alle moed bij
elkaar raapte en zelf naar het
front ging. Om te zoeken in de
wirwar van het oorlogsgeweld.
Om te vragen aan zijn kame
raden. Tweemaal legde hij de
verre weg naar het Suezka-
naal af. Totdat hij na lange
dagen de tank vond waarin
zijn kind stierf. De tank was
opgeblazen. Het lijk lag er nog
in.
Maar pas twee weken na deze
schok kwam het officiële
doodsbericht van het leger.
Een bijna onleesbaar papiertje.
Een karbondoorslag. Een num
mer waarop niet eens de juis
te rang van de jongen vermeld
stond.
De jongste oorlog in het Mid
den-Oosten bracht ook in Is-
raëls leger zo'n chaos teweeg,
dat nog steeds honderden fa
milies moeten gissen naar het
lot van hun zonen. Zijn ze
krijgsgevangenen in Syrië?
Zijn ze vermist? Ligt hun li
chaam nog in de opgeblazen
achtergebleven tanks?
De vragen knellen, de onze
kerheid wroet. En de pijn Is
des te groter, naarmate de tijd
verstrijkt en de militaire auto
riteiten maar al te vaak het
antwoord aan de achtergeble
ven families schuldig blijft. Er
is teveel gedood in die okto
bermaand. Het ging allemaal
te vlug, te onverwacht.
En zo bleef teveel vaders,
moeders, vrouwen niets anders
over dan zelf te gaan zoeken.
In de ziekenhuizen, in de mili
taire kampen, tot in de front
posities toe.
Israels leger, dat voor het
eerst in de geschiedenis van
deze jonge staat openlijk be
schuldigd wordt van grove
fouten, heeft ook gefaald in
dit puur menselijke aspect.
Dooi gebrek aan organisatie,
gebrek aan takt.
Een vader die vermoedde dat
zijn zoon krijgsgevangene was,
ging bij de militaire autoritei
ten informeren hoe hij via het
Rode Kruis een brief aan zijn
zoon kon sturen. De officier
die hem te woord stond stuur
de hem naar huis met de op
merking van een dergelijke
procedure niet op de hoogte te
zijn. Toen de vader in zijn
wanhoop een vrouwelijke offi
cier in hetzelfde kantoor aan
sprak, bleek dat zij hem bin
nen twee minuten van alle
details op de hoogte kon bren
gen.
Toen de ouders eindelijk het
bericht kregen dat hun zoon
was omgekomen, wilden zij
tenminste zijn persoonlijke
bezittingen terughebben. Een
telefoontje aan het daartoe be- J_)]*aïïlcl S
stemde nummer bracht de me
dedeling dat het allemaal bin
nen 48 uur voor elkaar zou
zijn. Na meer dan een week
niets vernomen te hebben,
belden de ouders opnieuw.
Naar hetzelfde nummer. „Oh,
dat kan helemaal niet", was
het antwoord, „In het gebied,
waar uw zoon is omgekomen,
zijn nieuwe eenheden ingezet
en die hebben geplunderd."
De wanhopige moeder pro
beerde het na een maand op
nieuw. Nu bij een ander num
mer. Ze kreeg een zeer vrien
delijke luitenant-kolonel aan
de lijn, die ervoor zorgde dat
de bezittingen van haar kind
binnen een dag per speciale
koerier bij haar werden thuis
bezorgd.
Alsof dat allemaal niet meteen
had gekund. Zonder al die te
lefoontjes. Zonder die pijn van
het telkens weer vragen.
Deze drama's beschrijft het
blad „The Jerusalem Post". Er
zijn er veel en veel meer. En
allemaal vertellen ze het ver
haal van de pijn, die het ver
lies zoveel erger maakt.
De zeer grote oorlogsverliezen
- ongeveer 2500 doden en
viermaal zoveel gewonden
doeri zich nu pas in hun vol
heid voelen. De schok is niet
opgevangen en de wrok groeit.
Ook al zorgt het leger in ma
teriële zin uitstekend voor de
weduwen en de wezen. De
families krijgen pensioenen,
tal van belastingvoorrechten,
sociale hulp. Maar de morele
steun, die m deze eerste
maanden nóg meer nodig is,
heeft vaak ontbroken. Hoe kan
de vader die zelf het lijk van
zijn kind in een achtergelaten
tank moest ontdekken, ooit
troost vinden?
SALOMON BOUMAN
EXCESSEN by het Korps Mariniers? Wat zijn exces
sen? Oud-Stoottroepers, oud-Jagers en oud-Grena
diers, die dienden tijdens de Koude Oorlog toen er nog
geen WDM was om ervoor te zorgen dat de hoogste
leiding snel werd ingelicht als er iemand wat al te
drastisch werd „afgeknepen", weten ook mee te praten
over zaken zoals die nu zouden staan in het rapport
„Schoon Schip bij de Mariniers".
Andere tijden, andere zeden? Terwijl de landmacht hoofd
zakelijk is blijven bestaan uit dienstplichtigen die zich
niet willen laten „afknijpen" is het Korps Mariniers een
in hoofdzaak (driekwart) uit beroepssoldaten bestaande een
heid geworden, waarin de WDM geen poot aan de grond
heeft gekregen. De dienstplichtigen, die in het korps gelijk
waardig meedraaien met de beroeps, hebben in het algemeen
uitdrukkelijk te kennen gegeven bij het Korps dan wel bij
de Marine te willen dienen. Dat kan op een ander soort mo
tivatie duiden.
terende vijand moet kunnen
houden. Mariniers zorgen
voor die training en vorming.
Bij die ruggegraatsfunctie
Hoort ook het bewaken en
beveiligen van marine-instal
laties en -gebouwen.
Tenslotte maar dat is
nog in opbouw in het kader
van de terreurbestrijding in
Nederland levert het
korps aan de politiemacht of
het ministerie van Binnen
landse Zaken zogenaamde
Bijzondere Bijstandseenhe
den. Een wat branderige
taak die de mariniers, on
danks hun ongevraagde op
ruimingactie op de Dam in
1970 met nogal wat tegenzin
bekijken.
Generaal-majoor der mari
niers A.C. Lamers, de door
de hele Nederlandse pers be
laagde korpscommandant,
„de enige marinier die han
gende het onderzoek van de
marechaussee, met de pers
wil spreken" (aldus de Mari
ne Voorlichtingsdienst) zegt:
„De marnier is er zich zeer
goed van bewust dat hij be
paalde persoonlijke vrijhe
den moet prijsgeven ten be
hoeve van de noodzakelijke
groepsrelatie. Hij is daartoe
ook bereid. Dat geldt in het
algemeen ook de dienstplich
tige marinier".
De laatste de zeemili-
cien, zoals de dienstplichtige
bij de marine heet is vol
gens oud-mariniers die de
krant opbelden tijdens afge
lopen week, maar een twee-
de-rangs-mariniers. Alleen al
zijn kortere opleiding zou
daarop duiden.
Generaal Lamers: „Geen
sprake van! De zeemilicien
is gemiddeld twee jaar ouder
wanneer hij in dienst komt
dan de beroeps die al kan
komen als hij vijftien jaar
er. negen maanden oud is.
Bij die oudere zeemilicien
kan met een kortere oplei
ding worden volstaan om
precies hetzelfde resultaat te
bereiken: een volwaardige
marinier. Minder in aanmer
king komt, vanwege zijn
korte diensttijd, de zeemili
cien voor specialistische op
leidingen als pooltraining
(vergt drie barre winters in
Noorwegen. Red.) en kik
vorsman.
De taken van het Korps
Mariniers zo heet het, vragen
om een harde lichamelijke
cn geestelijke training. Wel
ke zijn die taken van de
mariniers?
Oe eerste taak van he'
korps is gelegen in de zoge
naamde cirsisbeheersing. Nu
de defensiesystemen op het
noordelijk halfrond topzwaar
zijn geworden van de veel
koppige atoomraketten en de
geloofwaardigheid van die
atoommiuren in bepaalde om
standigheden zeker tew ensen
zal overlaten is het dreigen
met of het veroorzaken van
een beperkte, lokale crisis
een aardig middel geworden
om de „tegenstander" te be
proeven.
Om zo'n crisis niet al te
gauw in een atoomoorlog te
doen ontaarden, ligt het voor
de hand dat men als crisis
terrein een min of meer afge
legen gebied uitzoekt, vanuit
NAVO-standpunt bekenken,
ergens op de flanken van het
verdragsgebied. Dat impli
ceert haast ook: moeilijk toe
gankelijk en begaanbaar ter
rein, extreme klimaatsom
standigheden. Noord-Noor-
wegen bijvoorbeeld, waar de
NAVO verdedigingslijn even
dun is als de bevolking van
merendeels Lappen en ijzer-
ertsdelvers.
Met het oog op dit soort
zwakke schakels in de NA-
VO-keten formeerde het
bondgenootschap „crisis-be-
heersings-eenheden". Samen
met de Engelse mariniers
vormen de Nederlandse Ma
riniers zo'n eenheid, bestemd
voor het Noorse poolge
bied.
Tot zover de eerste en
m ischien ook zwaarste 'aak
van de mariniers. De tweede
taak is (voorlopig nog) de
verdediging van de Neder
landse Antillen. Dat is in de
tropen. De marinier, mobiel
en uitwisselbaar, ontmoet op
zijn werkterrein tempera
tuurverschillen van 70 gra
den Celsius!
De derde taak wordt ook
wel aangeduid als het vor
men van de „ruggegraat var>
de marine" De vloot is een
siteit of Sociale Academie
echnisch, functioneel be-
irijf, waar lichamelijke op
voeding en militaire vormin
evenwel niet gemist kunner
worden (het Pueblo ''rident
voor de Koreaanse kust heeft
geleerd dat je je apparaat
niet alleen moet kunnen be
dienen maar ook verdedigen
en buiten bereik van een en-
Ter beschikking van de
Verenigde Naties staan er
ook nog QPO-bataljons ver-
trekkensgereed. QPO komt
van Qua Patet Orbis, de wa
penspreuk van het korps:
„Zo wijd de wereld strekt".
De VN hebben Nederland
nog nooit om militaire hulp
gevraagd. Wel bevinden zich
mariniersofficieren als waar
nemers bij VN-onderdelen.
De VN-taak van de mari
niers, ontstaan toen het
korps nog buiten de Neder
landse NAVO-bijdragp viel
(o.m. vanwege Nieuw Guine-
a) is wat op de tocht komen
staan sinds de mariniers wél
in NAVO-verband opere
ren.
Vooral de crisis-beheer-
singstaak vraagt, volgens ge
neraal Lamers een harde,
sterke soldaat met een ge
weldige aanpassingsvermo
gen en goede vechtkwalitei-
ten. Anders dan de Comman
do, is de marinier opgeleid
en bestemd om in groter ver
band te vechten. De Com-
mand0 treedt veel individue
le; op en is opgeleid om te
overleven in vijandig gebied,
waar hij informatie verza
melt voor het Eerste Leger
korps
Omdat de mariniers reke
ning moeten houden met
moeilijk ter? rein voor hun
operaties zijn zij getraind
voor gevechten met weinig
mechanische en technische
hulpmiddelen en helemaal
zonder zwaar materiaal als
tanks en artillerie. Vaak is
de zeeweg de enige toegang,
vandaar dat de marinier
leert vechten op zee. op de
kust en op de overgang tus
sen beiden. Hij is een zee
waardige. -totvsehe infan-
erist met een speciale be-
'wa-mheid in het ves' "er
an bruggehoofden met .be-
rerkte middelen Eer mari
nier is dus een man die, als
hi; in actie komt, onmogeljk
zijn handen kan schoon hou
den. zoals de „vermaatschap-
pelijkte" jongens van de
vloot en van de luchtmacht
0 Generaal Lamers (rechts) in het veld bij zijn Mariniers.
dat wél kunnen.
Dat is ook aan de oplei
ding van de marinier te mer
ken. Terwfjl andere militaire
opleidingsinstituten meer en
meer gaan lijken op depen
dances van een TH, Umver-
bijft de opleiding van de
marinier gericht op het bloe
dige handwerk van de
krijgsman.
In zijn gezelschap kan men
de ogen niet sluiten voor de
smerige werkelijkheid van
de oorlog, zoals men dat heel
wat gemakkelijker kan bij
de technologische wondertjes
waarmee de goed geschoolde,
bebrilde en gladgeschoren
mannen van de luchtmacht
en de vloot mogen suelen.
Toch zijn zij de werkelijke
„griezels" van de krijgs
macht. Met hun goedgewas-
ser handen oedienen ze
knoppen en handels waarmee
hele steden kunnen worden
weggevaagd, alle vermaat
schappelijking ten spijt.
„De marinier", zegt gene
raal Lamers, „is, niet alleen
aangewezen op zichzelf,
maar ook op de man die
naast hem staat. Brokkelt het
samenwerkingsverband af,
dan is de marinier in zijn
■.eïsoleerde operatieterrein
'erloren. Daarom moeten
wij, zolang wij die taak heb
ben grote nadruk leggen op
ie groepsrelatie, ten koste
van een deel van de persoon-
"k vrijheid.
Als en ik maak met
„clruK dat voorbehoud
net onderzoek van de mare
chaussee zou uitwijzen dat
de gerapporteerde excessen
werkelijk hebben plaatsge
vonden, dan zou het heel
goed mogelijk zijn dat ze
een gevolg zijn van sommige
kanten die kleven aan de,
overigens ook voor de mari
nier wenselijke, vermaat
schappelijking.
Laat ik U een voorbeeld
geven: vroeger lette iedereen
op iedereen. Allerlei futili
teiten werden in het oog ge
houden. Of er gegroet werd,
of de schoenen gepoetst wa
ren en of het haar goed ge
knipt was. Het voordeel
daarvan was dat men ook
gauw, tegen echte problemen
aanliep: Zeg Piet, wat kijk
je vandaag sikkeneurig, zei
zo'n meerdere dan en meest
al kwam Piet met zijn pro
blemen voor de dTaad".
„Het verslappen van die
hebben dat bepaalde zaken
uit het korps minder snel of
zelfs in mindere mate tot de
"iding doordringen".
„Men wordt vrijer, maar
ook eenzamer. Men kan een
ar.der niet meer betrekken in
zijn problemen. De onlusten
op Amerikaanse oorlogssche
pen hebben geleerd dat be
halve rassen- en drugproble
men, vooral de verstoring
van de groepsrelatie een
grondoorzaak vormde. Da'
was weer een gevolg van eer
V te f"" *'ionele bcndpring
"an de man als Individueel
•akman. Daarbij werd te
veinie rekening «oK mder
ne' de groep als geheel".
De generaal- „Crisisbeheer
smg is geen kleuterschool.
Sommige mensen schijnen te
denken dat er in zo'n crisis
situatie alleen maar sprake is
van wat onschuldige scher
mutselingen en verder wat
vergaderen over de linies
heen. Zo is het waarschijn
lijk niet. Het. is een harde,
bloedige t en dodelijke taak
waarop wij onze opleiding
hebben afgestemd. Weet men
een betere methode, oké, dan
willen we die best overne
men. Soldaat is het enige
beroep waarbij de mens wer
kelijk en bewust zijn leven
op het spel zet. Dat plaatst
hem, maatschappelijk gezien,
al in een extreme positie.
Het koste wat 't kost inbren
gen van vermaatschappelij
king is daardoor riskant.
Daarmee wil ik niet zeggen
dat alle persoonlijke vrijhe
den maar overboord gezet
moeten worden maar wel
dat de vermaatschappelijking
en de democratisering zeer
behoedzaam gehanteerd moe
ter. worden. Het Korps Mari
niers is Philips niet. Door
zijn taak alleen al, is het
niet te vergelijken met een
bedriifsgemeensehao uit de
burgermaatschappij".
Onuitgesproken, maar
voelbaar aanwezig, is de
klacht die iedere beroepsmi
litair van tijd tot tijd over
de lippen komt: burgers en
oolitici willen wel een krijgs
macht op de been houden
maar. als het vrede is, wei
geren ze <le minder e'hische
consequenties daarvan onder
gen te zien.
Als die klacht gerechtvaar-
'igd is, dan is de vraag ol
Nederland een Korps Mari
niers wil h"hVn minstens zo
belangrijk als de vraag wel
ke mentaliteit dit korps be
heerst.
WIM KOCK
ROTTERDAM (ANP)
DAF-VOLVO Nederland B.V.
heeft een kort geding aange
spannen tegen een zakenman,
die al dagenlang in Rotterdam
zijn Volvo tentoonstelt op de
openbare weg met daarop te
gen de importeur gerichte op
schriften.
„Dit is mijn eerste en te
vens laatste Volvo. Deze auto,
die 36 miille heeft gekost, is
onberijdbaar door talloze ge
breken. De importeur doet
niets. Hij wil alleen de wagen
(bij een kilometerstand van
6500) terugnemen voor f
22000", aldus de plakkaten op
de auto.
De heer W. Maronier, de
verbitterde eigenaar van de
Volvo 164 zegt: „Het is gewoon
belachelijk hoeveel dingen er
al aan deze auto kapot zijn
gegaan; de automatische ver
snellingsbak, de stuurbekrach
tiging, een achterwiellager, het
gesloten koelvloeistofsysteem,
de air-conditioning en het
schuifdak, dat lekt als een
vergiet", aldus de heer Maro
nier.
„Wij willen de heer Maronier
de dagwaarde betalen, vastge
steld door bijvoorbeeld twee
onpartijdige instanties als de
KNAC en de ANWB", aldus
een woordvoerder van DAF-
Volvo De importeur heeft alle
Volvo-rijders in Rotterdam en
omgeving in een circulaire uit
eengezet hoe (volgens DAF-
Volvo) de „zaak Maronier" ip
elkaar steekt.
LISSABON (AFP) De
Portugese dorpspastoor Marqo
Pais e Oliveira die zich open
lijk verzet zou hebben tegen
de oorlogen van Portugal in
Afrika en de miliaire dienst
plicht, is veroordeeld tot een
maanr gevangenisstaf of beta
ling van een boete.
Brievan voor deze rubriek
met volledige naam en adre» worde»
ondertekend. Bi| publikatte zullen de*
vermeld worden. Slechts bij hoge uff«
zondering zal van deze regel worde»
•fgeweken. Naam en adres zijn dan b!|
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het In alle gevalle»
eens Is met Inhoud, cq. strekking.
Staat u mij toe, mijn verba
zing uit te drukken over een
uitlating in uw artikel op de
voorpagina van „De Stem"
van 11 febr.: brood flink duur
der en mogelijk slechter.
Waarom spreekt uw verslag
gever daarin o-ver „de slechte
re Franse tarwe", en daarnaast
„de veel betere Amerikaanse
tarwe"?
Ik woon sinds vier jaar in
Frankrijk en ik vind er het
brood veel beter dan hier. Ve-
de bezoekers die ik daar ter
plaatse ontvangen heb, maak
ten spontaan complimenten
over het brood, dat zo-veel lek
kerder was dan hiet Neder
landse. Waarom maken de Ne
derlandse bakkers het Franse
stokbrood na? (zonder er
overigens, voorzover ik erva
ren heb, in geslaagd te zijn).
Zouden de Franse bakkers dan
allemaal „betere Amerikaanse
tairwe gebruiken?" In het
dorpje waar ik woon, gebruikt
de bakker gegarandeerd Fran
se tarwe, daar ter plaatse ge
produceerd.
Dat moest me van het hart.
Beïnvloed niet de publieke
opinie bij voorbaat ten nadele
van een bepaald produkt of
een bepaalde groep, wat er
misschien verder ook bestaat
aan oordelen omtrent de zwe
vende franc en geboycotte
energie-conferentie.
ABBé ALPHONSE VAN DE
KAR
Bij de WD lijsttrekkers In
Etten-Leur is er niet een bij
voor een werknemer om op te
stemmen, dat zal over het hele
land zo wel zijn.
CHR. v. BRUNSCHOT
ETTEN-LEUR
UTRECHT (ANP) De
Raiffeisenhypotheekbank N.V.
te Utrecht gaat met ingang
van 18 februari over tot de
afgifte van 9,5 pet. pandbrie
ven tegen de koers van 99 pet.
Aflossing a pari in vijf nage
noeg gelijke termijnen per 1
februari ran de jaren 1980 tot
en met 1984. Vervroegde gehe
le of gedeeltelijke aflosbaar
stelling is gedurende gehele
looptijd der lening niet toege
staan. Notering ter beurze van
Amsterdam zal worden aange
vraagd, aldus de bank.
PIERSON, Heldring en Pier-
son - Vlaer en Kol heeft per 1
januari 1974 zijn assurantieac
tiviteiten ingebracht in Pie-r-
son Assurantie B.V., een 100
pet. deelneming van Pierson,
Heldring en Pierson.
(ADVERTENTIE)
f-*
Nodig Nedam maar uit. Dan kunt u
zelf vergelijken. De uitgewogen
kalkulaties stellen u voor
aangename verrassingen.
De strategisch gespreide rayon
kantoren in heel Nederland maken
een optimale werkbegeleiding
mogelijk.
Strevelsweg 700, Rotterdam
Telefoon 010-815255, Telex 24318
