Mauritshuis
monument
met nationale
betekenis
ergadei
Kritie
STEEDS MEER OPEN HUIS!
VAKMENSEN EN HOBBYISTEN
„Bef gebouw zelf
moest zijn
verbaal vertellen
I
[ndex van
Foto's:
Did de Boer
Amsterdam
kunst
cultuur
1
'RIJZEN
JITLOTING
fl
dag 29 januari 1974
Koningin Juliana opende op 15 december het Mauritshuis in Willemstad
als nieuw raadhuis. Een historisch gebouw, nauw verbonden met het Huis
van Oranje. Deze historie is reeds eerder beschreven. De vraag is of dit
gebouw opnieuw geschiedenis zal maken. Bij de restauratie was sprake
van een „nationale zaak". Maar vooral door de energieke inzet van het
gemeentebestuur en de kundigheid van architect Jan Walraad is het
Mauritshuis een gebouw geworden, dat voor velen buiten Willemstad
aantrekkelijk is.
nF Israëlische regering heeft
lésloten de subsidiëring van
p eerste levensbehoeften te
jalveren, in verband met de
.norme kosten die gemaakt
Roesten worden v.d. okt.-oor-
i>ir Het kabinet heeft deze
subsidiepost op de begroting
6974-'75 met een miljard Is
raëlische ponden verminderd
fo worden meel en suiker 90
irocent duurder, melk 36
|cent en rijst procent
»ok ander voedsel en de
briizen van het openbaar
Eervoer gaan flink omhoog.
BIJ de jaarlijkse uitlotmg
Lan 500 obligaties van de 2,5
«meent premielening Zuid-
loTland 1959 is de f 100.000
bevallen op de nr. 1 serie
IR076. De f 50.000 ging naar
i,r l van serie 39212. Met f
10 000 lootten uit nr. 3 serie
K en nr. 1 serie 27029 en
"net f 5000 nr. 10 serie 23687
fcn nr 3 serie 24909. Tien
Obligaties worden met f W00
ifgelost: nr. 7 serie 24909
Lr 10 serie 25207, nr. 10
Lgrie 26441, nh. 10 serie
!"O035 nr. 5 serie 30164, nr. 9
Eerie' 30470, nr. 1 serie
31876 nr. 8 serie 32353. nr. 3
trie 33619 en nr. 5 serie
69405. Met f 500 lootten 24
bbligatie uit nr. 9 serie
30751. nr. 1 serie 22700, nrs.
3 en 9 serie 22393. nr. 9serie
E3687. nr. 10 serie 24495. nrs.
5, 7
serifi
nrs j
serie
nrs. I
seri|
nr.
380d
2 e
worj,
125
DE
van
in
van
Aar
ster
I jj
gaai
van
keni
de
Ned
Olie
wore
vesti
nee
lascll
(ne:I
doch
Holll
deel f
land
(I
fir
Dan
nenb
ben
een
„Met de restauratie van het
Mauritshuis is het fabeltje van
de baan dat restaureren een
tijdrovende zaak is", zegt Jan
Walraad, de architect die met
zoveel zorg de oude vormen
van dit gebouw liet herleven.
„Twee jaar is eigenlijk veel te
kort voor een dergelijk groot
werk". Maar Walraad is bui
tengewoon te spreken over het
kordate werk, dat geleverd
werd door het gemeentebe
stuur van Willemstad en aan
nemer Kuijpers uit Hardinx-
veld. Door de steeds stijgende
bouwkosten was dit ook npod-
zakeljk. Alleen door snel te
werken bleek de geraamde som
van 1,6 miljoen gulden bijna
voldoende. En Jan Walraad
weet waarover hij spreekt
wanneer het om restauraties
gaat.
De van origine Rotterdamse
architect weïkt en woont in
het standje Den Briel, waar
hij reeds een zestigtal panden
restaureerde. Het kasteel
Rhoon, het Merula-weeshuis te
Den Briel, het Schielandhuis
te Rotterdam en vele andere
bouwwerken restaureert hij op
dit moment. „Er zijn nog maar
weinig vakmensen metse
laars, timmerlieden en derge
lijke die het vak van res
taureren verstaan. Maar aan
dit Mauritshuis kun je nu
zien, dat ze er inderdaad nog
zijn!" aldus Jan Walraad.
„Nee, basisgegevens voor de
restauratie van het Maurits
huis waren er praktisch niet.
Zelfs in het archief van het
koninklijk huis was niets te
lijk dat dit exact de plekkem
wairen waar vroeger dakkapel
len op het dak gestaan had
den. Deze zijn nu weer in ere
hersteld.
Het gebouw heeft ten dele
wel een nieuwe indeling ge
kregen. Zo werd de raadzaal
samen gevoegd uit drie onder
scheiden apartementen, waarin
en tweetal betonbalken nog de
oorspronkelijke staat accentue
ren. Een ruimte, waar plaats is
voor de raden van Middelburg
en Breda tegelijkertijd. Op
vallend mooie ruimten zijn ook
de beide zolders met hun zwa
re binten. Op een van de zol
ders zie je in de balken nog
de inkepingen van een oude
vloerlaag zitten. Daarom wa
ren de logementskamertjes te
vinden voor de huisvesting
van soldaten in vroegere tij
den. Op de wanden stonden
nog de handtekeningen van
diverse oude logementsgasten,
maar deze zijn nu verdwe
nen.
Het interieur van het hele
gebouw is geschilderd in twee
kleuren: Engels-rood en wit.
Vermeldenswaard" is de groe
nig-witte kleur van de lambri-
zering in de hal. Deze tint is
afgestemd op de kleuren van
het schilderij van Prins Mau
rits, dat geschonken werd door
het Koninklijk-Huis-archief.
en daarop een plaats kreeg In
overleg met Jan Walraad werd
nok het meubilair gekozen. De
meubels voor de raadzaal zijn
nieuw, maar in stijl aangepast
door een fabriek in Wagenin-
gen. Verder zijn er wat be
scheiden antiek aankopen ge
daan. zoals een staand-horloge
en een sterkast. Voor de
raadzaal werden door Jaspers
uit Amsterdam nieuwe kope-
0 De hal van het gerestaureerde Mauritshuis. Centraal op de
achtergrond hangt het schilderij met prins Maurits, afkomstig
uit het Koninklijk Huis-archief.
vinden, terwijl het hier toch
gaat om een oud paleis van
Prins Maurits. Het gebouw
zelf moest zijn verhaal verte
len. Maar daarom is juist res
taureren zo'n aardig vak", ver
telt Jan Walraad. „Nee, er zijn
geen dingen van buitenaf in
gebracht. De restauratie werd
vrij nuchter behandeld. De be
timmering van de hal en an
dere typische stijl-elementen
zijn door mezelf getekend".
Het gebouw ging vooral zijn
verhaal vertellen, toen er
gegraven werd in de grond.
Daar werden de funderingen
teruggevonden. In de grond lag
de motivering voor deze
restauratie. Op deze oude
versterkte funderingen
werd de typische indeling van
een 17e eeuws gebouw weer in
ere hersteld: drie vakken
breed, twee vakken diep. Met
ongeveer 100.000 oude stenen
(Westlands Rijnformagt) wer
den alle vakken weer volge
bouwd. Jan Walraad praat niet
graag over stijlbegrippen,
maar wanneer het beestje toch
een naam moet hebben,
spreekt hij van: Hollandse re-
naisance met barok-invloeden.
Maar ook zonder dit etiket
maakten b.v. de natuursteen
banden in de gevel het hem al
mogelijk om de later inge
brachte roede-ramen te ver
vangen door vensters, die nu
passen in de oorspronkelijke
stijl van het gebouw. Een leu
ke dag bij de restauratie
noemt Jan Walraad de ontdek
king van verkleurde plekke;
in het dakbeschot. Nauwkeuri
ge opmetingen maakten duide-
ren kronen gegoten naar een
oud model. Opvallend zijn
overigens de talrijke lichtpun
ten in het gebouw; in de beide
commissie-kamers b.v. zitten
telkens 24 lichtpunten in het
plafond. Jan Walraad: „Het
gemeentebestuur wilde niet
met de meubels vastgepinü
worden op de verlichting
Door die kleine kokertjes i;
het plafond heb ik getracht O]
een moderne en onopvallenr
manier te zorgen voor een ge
spreide verlichting".
■Tan Walraad wijst nog mei
nadruk op het pure handwerk,
dat bij deze restauratie ver
richt is. Aannemer Kuijpers
had een eigen steenhouwersa
telier op de bouwplaats, waai
de natuursteenelementen alle
maal met de hand gekapt zijn
De aannemer vertelt hoe moei
lijk het is om nog aan menser
te komen, die dit en soortge
lijke andere handvaardighe
den, nodig bij een restaurati'
in hun macht hebben. „Hc
zijn vakmensen en hobbyist;
tegelijk".
Bovendien blijkt dat dez
vakmensen minder verdiene
dan hun collega's in de nieuw
bouw. De architect noemt he
respect-afdwingend werk, da
hier door hen verricht is. Re;
peet-afdwingend is ongetwij
feld ook de monumentale res
tauratie van1 dit unieke ge
rauw, dat Willemstad eei
aadhuis opleverde, waar hee
vat gemeenten jaloers op kur
oen zijn.
henk egberb
0 De grote raadzaal in het Mauritshuis, waarin ook de trouw
plechtigheden plaatsvinden.
Het Mauritshuis biedt buiten
zijn functie van stadhuis noga]
wat mogelijkheden, die deels
reeds onderkend zijn, deels in
de toekomst ongetwijfeld nog
aan de oppervlakte zuilen ko
men. Het gemeentelijke appa
raat neemt lang niet alle
ruimte in beslag, terwijl het
stadsbestuur op de verdieping
bijna verdrinkt in de raadzaai.
De benedenhal heeft forse af
metingen. Om nog maar niet
te spreken over de vele vier
kante meters aan zolderruimte
op de tweede verdieping. Con
crete plannen voor activiteiten
buiten het gemeentelijk vlak
die in het Mauritshuis kunnen
plaatsvinden zün er nog
niet.
Maar 'het is wel duidelijk
dat er gemakkelijk een plaats
kan worden ingeruimd voor
uitgebreide exposities. De ge
dachten van het gemeentebe
stuur gaan voorlopig nog niet
verder. „We hebben doodge
woon nog geen tijd gehad om
hierover na te denken. Hoofd
zaak voor ons was het Mau
ritshuis tijdig als raadhuis in
gereedheid te hebben. En dat
heeft ons hoofdbrekens genoeg
gekost. Het liefst puffen we
eerst even uit", aldus het
hoofd van de secretafie C. van
Nispen.
Gelegenheid daartoe is er in
de dagen sinds de opening
overigens amper geweest, om
dat de stroom van bezoekers
hoewel wat minder dan de
eerste dagen, nog steeds niet
ophoudt. Wat dat betreft is
men in Willemstad gastvrij.
Mensen die op doorreis in
Willemstad een hapje eten en
het Mauritshuis in het oog
krijgen vinden daar altijd wel
iemand om rond te leiden, zo
als dat trouwens ook in het
oude raadshuis minder impo
sant maar even historisch het
geval was. Bovendien werd
van hieruit de W gerund.
Voor een plaats als Willem
stad is een V~VV-kantoor on
misbaar maar het is nog aller
minst zeker dat dit in het
Mauritshuis zal worden onder
gebracht. Het hangt af van o.m.
de nieuwe opzet van de
VW-activitciten waarover in
de maanden voor het begin
van het nieuwe seizoen een
besluit moet vallen.
Overigens werden in het ou
de stadhuis af en toe ook al
■xposities gehouden in de
knusse kelderruimte, ,jn
ke mate dat in het Ma
huis zal gaan gebeuren li
niet te zeggen. Het
van de vraag. Er mOi
belangstelling voor zijn.
loof dat zoiets gewoon
groeien. Gaandeweg
nog wel andere ideeën
men", aldus de heer Va"!
pen.
Het komt er op «eer
eigenlijk van alles mos®)!
mits het overeenkomt md i|
sfeer van het huis. „Het
iedereen duidelijk zijn
hier muziekuitvoeringen
ven kunnen worden biji
beeld door een kamera
voegt de heer Van Nii
nog aan toe. „Wat ik
over zeg is in het kol
kijken. Een echt gesprei]
een meer omvattend
van het Mauritshuis is al
niet geweest. Er is allee::
delings zo hier en daar
gepraat. We hebben alvK
nieuw raadhuis en daar
het in de eerste plaats
begonnen".
In het oude raadhuis
niet zoiets als een balie,
op de secretarie moest
moest eerst kloppen en
dan de werkkamer van
amtbemaren binnen stal
Het ruimtegebrek was
groot dat burgemeester
Reinders zijn kamer uit
als er trouwpartijen, co
sievergaderingen of at
bijeenkomsten waren. In
had de burgemeester niet
een eigen kamer. Hij gebi
te een hoek in de raadzaal
pers zat tijdens de
deringen aan zijn bureau,
wel de ambtenaren als hot
bliek zullen gauw aan
nieuwe omstandigheden
wend zijn, want gemak W
erg snel.
De krappe behuizing
oude raadhuis stelde de
tarie vaak voor grote P'
men, maar had ook een
tieve kant. Als men i
daar had kunnen blijven
was er wellicht van de reSt,1
ratie van het hevig in vt
geraakte Mauritshuis
meer iets gekomen. Nu
het gemeentebestuur eigei
twee vliegen in een klap
vangen: een nieuw raai'
en het behoud van een
Willemstads meest waarde'
le monumenten.
JAN WILLEM
DEN HAAG (ANP) Het uitge
nitraal Bureau voor de Sta- Me
tbtiek is bezig een index te resul,
ontwikkelen, die de consu- ondei
mentengevoelens weergeeft, ten
vey
Deze index is een nieuw in- chiga:
iment voor de diagnose en van
korte-termijn-prognose van indi
conjunctuur. De nieuwe in- lens
(X wordt ontwikkeld in EEG- consi
zrband. Het nieuwe instru- ver
lent is het voornaamste doel en d
m het eonsumentenconjunc- zicht
mronderzoek, dat sedert april vloei
172 in EEG-verband wordt hebb
ra
MAANDAC
le kolom slotkoersen vorige be
a late
ex clali
Actieve aandelen
Handel en industrie
AK/i i f ai 55,00 54,00
ABN f 100 242,00 243,00
ton 30 58,30 58.40
Am Bul)bei 750 228,00 238,00
Deli-UU J 75 110,50 112,00
DordtKlK P. 30 117,00 116,10
Dordtacbe P. Prei 117,00 116,10
Helueken U J 35 138,50 183,00
Helneke» I 35
H A L 200
Hoofov. 10
HVA
HVA Cert.
KLM UW
Kon. Olie j S0
KNSM 1 10C
Nat. Ned 10
Ommerer Uert
Philips i 14
Philip» div 1974
Robeco 50
itolinoo f 50
Scheep* lm SO
Unilever 86
198,20 194,00
151,00
62,80 62,00
79.50 79,00
71,50 71.30
94,70 95,00
138,00 142,00
68,00 68.80
347,00 344,00
34.80 34,60
207,50 207,80
139,40 138,70
103,50 103,00
109,00 108,80
Active obligaties
staatsleningen
8.00 Ned.69
8.00 ld 70-95
8.00 id 71-96
8.00 id 701
Een kijkje tegen de zware kapconstructie. De inkepingMj<w
le balk hebben historische betekenis. Zie daarvoor het vCTi^M
net architect Walraad.
8.00 id 7011
8.00 ld 70111
8.00 id 69-76
8.00 ld 70-77
7.75 ld 71-96
7.75 ld 73-98
7.75 ld 70-78
7.50 id 69-94
7.50 id 71-96
7.50 id 72-97
7.50 id 71-81
7.20 id 72-97
7.00 id 661-91
7.00 id 6611
7.00 Id 69-94
6.50 id 681-93
6.50 ld 6811
6.50 id 681II
6.50 ld 681V
6.2c Id 66-91
6.2? id 67-92
6.00 id 67-92
5.75 id 651-90
5.75 id 6511
5.25 id 641-89
5.25 id u4II
5.00 id 64-94
4.50 id 58-83
4.50 id 59-89
4.50 id 601-85
4.50 Id 6011
4.50 Id 63-93
4.50 Id 64-74
455 id 59-84
4.25 id 60-90
4.*S id 61-91
4.25 id 631
4.25 id 8311
4.00 id 61-86
4.00 id 62-92
3.7- id 53-93
3.5» id at.47
3.50 Id 51-76
2.50 id 53-83
3.50 id 56-86
3.25 id 48-98
3.25 Id 50-90
3.25 id 54-94
98,40
90,20
89,80
94.50
91,90
91,70
96,90
96,80
87,70
86,90
94,30
86,90
85,80
85,30
91,90
83,00
85,50
85.30
83,40
80,80
80,70
80,30
80.00
84,10
79,30
78,10
82,00
81,30
80,20
79,50
75,60
83,30
76,80
82,80
76,80
73,00
99,00
82,80
73,70
74,70
73,30
72,30
79,20
72,40
70,90
63,60
94,20
12,00
77,90
62.20
67,60
68,50
90,40
90,00
89,60
94,80
91,70
91,60
96.80
96.81
87,70
87,10
94,40
85,90
85,30
93,10
83,30
85,50
85,30
83,55
81,10
81,00
80,30
84,20
79,60
78,30
81,80
81,00
80,00
79,30
75,70
83,30
76,50
82,50
76,80
72,70
99,00
82,60
73,70
74,70
73,30
72,40
79,20
72,50
71,10
64,00
94,20
82,00
77
62 50
67,:
68,50
3.25 Id 55-95
3.26 Id 55-85
3.01 Id Urb.
.00 id 27-81
3.00 id GrW
3.00 id «7-76
3.00 NJnOJ
8.W BNG 70
8.54 Id 70-8!
8.50 ld 73-91
3 JO A'daatf
3J4 Id 48 <1
5.76 R'dam
4.25 Id 52
8.25 BnglO-
8.25 Id 70-96
8.00 Id 69-76
8.00 Id 69-94
8.00 id 71-96
J.oo id 72-97
8.CR Id 73-79
7.75 Id 70-7:
7.75 Id 72-81
7.60 id 73-98
7 JO id 72-9:
7.25 id 71-7.
1J£ id 73-98
7.00 Id 661-9
7.00 Id 6611
7.00 ld 66IV
7.00 id 72-97
7.00 id 73-83
6.75 id 67-91,
6.75 Id 68-93
6.75 id 72-8?
6.50 id 67-92
625 Id 67-9?
1.00 id 57-83
.00 id 651-i
.00 id 6511
5.75 id 651-1
id 6511
Id 65-9(
5 Jo id 58-8:
5 J* Id 64-8
5.25 id 65-9
.00 id 58-8
.00 id 64-8
.75 id 58-8
50 Id 58-8
4.50 id 59-8
4.50 Id 60-8
.50 id 62-9
4 JO id 62-9
4.25 Id 52-7
Obli
ABN
Id 70-'.
8.00 Id 71-8
8.75 Amr<
8.50 id 73
8.50 Id 61
8.75 Amto"
8.00 Id 69-7]
8.00 ld 7
7.75 id 7
7.75 Id 7
7.10 ExpF
8.04 Lease
7.00 N .blL
5.75 Id 65
7.00 N.In
8.00 NMl
6.75 id ha
7.25 NOB
7.00 id 66
