Machtig
meer
Keuken is
niet duur
Visum, en
inlichtingen
Snelle route
Zandstrand
Door
Hen Bollen
Fraaie ligging
Ongerepte natuur
Kraakhelder
Boheems Paradijs
Verademing
(Men kan in Tsjecho-Slowakije
uitstekend eten, zeker in Praag en
in de grotere (toeristische) plaat
sen, mits men internationale ge
rechten bestelt. De inheemse keu
ken kent weliswaar enkele specia
liteiten maar deze leunen sterk te
gen Oostenrijk en Hongarije aan.
Vooral knödel en varkensvlees ko
men veelvuldig op de listek (me
nu) voor. Ook kalfs- en rundvlees
prijken erop, maar zijn veelal niet
voorradig. Verse groente is schaars,
men serveert veelal doppertjes,
wortelen, sperciebonen uit blik of
diepvries.
In veel restaurants moet men aar
dappelen of rijst en groente afzon
derlijk bestellen, waarvoor telkens
slechts enkele kronen worden bere
kend.
Ontbijten doet men natuurlijk met
de voortreffelijke Praagse ham,
hoewel men ook ham and eggs, sa
lami, eieren en kaas kan krijgen.
Brood is altijd vers en smakelijk.
Voordelig zijn bier en inheemse
wijnen, beide bijzonder lekker.
Voor een halve liter bier betaalt
men in een restaurant 2% tot 5
kronen en een fles wijn noteert
tussen de 25 en 40.
Koffie drinkt men zwart of op zijn
Weens (met slagroom).
Dat eten in Tsjecho-Slowakije be
paald niet duur is wil ik met een
enkel voorbeeld aantonen. In hotel
Zlaty Lev te Liberec, le klas, wa
ren we voor 2 x aspergesoep en
een forse chateaubriand met groen
te, rijst en aardappelen voor 2 per
sonen in totaal 55 kronen oftewel
11 kwijt. Het eten was meer dan
uitstekend en de service eerste
klas.
Soortgelijke ervaringen deden we
in meer dan één restaurant in
Praag op en men moet het wel erg
bont maken wil men voor een di-
mer voor 2 personen incl. een fles
wijn meer dan 100 kronen is ƒ22
kwijt zijn.
vorens naar het Reuzengebergte te gaan,
ten minste wanneer men een dag of 10,
14 in Tsjecho Slowakije kan doorbrengen.
De meest ideale combinatie zou dan zijn:
een paar dagen Praag (goede camping
ten zuiden van de stad), dan een paar
dagen Boheems Paradijs en tenslotte een
week in het Reuzengebergte.
Daarheen gaan we nu op weg. Vanaf de
camping te Prihrazy rijden we terug
naar weg 10, slaan dan rechtsaf richting
Turnov, volgen weg 14 en passeren ach
tereenvolgens de plaatsen Frydstejn, Ze-
lezny Brod, Semili en Jilemnice om in
Vrchlaby weer een camping te bezoeken.
Het is een groot terrein op een wei met
enkele groepjes bomen, gelegen aan een
meer met een zwembad en een zand
strand. Er is plaats voor 800 tenten/cara
vans, de twee toiletgebouwen verkeerden
in niet al te propere staat, er is geen
kantine, maar wel een kiosk en de stad
ligt op een paar minuten gaans. Een
aantrekkelijk terrein, aan de voet van
het Reuzengebergte, zeker geschikt als
basiskamp voor autotochten en wandelin
gen. Alleen die hygiëne.erg spijtig.
Het loopt al tegen de avond als we
Spindleruv Mlyn, einddoel van de tocht
en de belangrijkste toeristenplaats van
het Reuzengebergte, bereiken. Hoog bo
ven het stadje ligt het Interhotel Monta
na, waarlijk van internationale klasse
met op enkele tientallen meters er van
daan een nabootsing van een rovershut
als restaurant, bijzonder gezellig inge
richt en waar we 100 kronen neertellen
voor een maaltijd voor drie personen, be
staande uit roverssoep en een zigeuner-
spiess plus een liter wijn.
De camping in Spindleruv Mlyn is een
wat gecompliceerde zaak: het terrein ligt
langs de Elbe op een zo goed als open
vlakte (stoffig), terwijl in juli en augus
tus ook het aangrenzende voetbalveld
wordt gebruikt. In 1974 zal dat echter
allemaal anders zijn. Het voetbalveld
wordt dan niet meer gebruikt, maar aan
de noordelijke kant ervan komt een
tweede camping, waarvoor in augustus
1.1. het gras werd ingezaaid, terwijl het
keurige nieuwe toiletgebouw al in ge
bruik was. Tegenover de camping ligt
een zwembad en de kans is niet uitge
sloten dat er volgend jaar een kampwin
kel zal zijn, evenals een recreatiezaaltje.
De stad ligt vlakbij zodat men voor in
kopen en avondlijk vertier geen' grote
afstanden hoeft af te leggen.
Spindleruv Mlyn is een gezellig stadje
met een groot park, bijzonder fraai gele
gen in het dal van de witte Elbe en te
midden van hoogopgaande sparrebossen.
Het stadje is volgebouwd met hotels,
pensions en vakantiehuizen voor arbei-
ders en kinderen en in de winter is hel
't grote skicentrum voor de Pragenaar:
die er in de weekeinden met duizenden
verblijven. Spindleruv Mlyn ligt bijna op
de Poolse grens en hoewel iedere toerist
de tocht omhoog naar het plateau maakt,
viel ons zowel het uitzicht als de omge
ving erg tegen. Men kan er langs de
Poolse grens wandelen met links en
rechts door de storm geknakte bomen en
uitrusten in een Bouda waar men voor
een appel en een ei kan eten. Het duur
ste gerecht op de kaart stond geprijsd
voor 22 kronen, terwijl men voor een
halve liter bier 2,50 kronen, voor een
Voor Tsjecho-Slowakije heeft men
een visum nodig. Bij een reisbu
reau kan men visumformulieren
krijgen, die na invulling met twee
pasfotos en 17,50 p.p. opgezonden
moeten worden naar de ambassade
van de CSSR, Parkweg 1 te Den
Haag. Desgewenst kan ook een
reisbureau e.e.a. verzorgen.
Aan de grens is men verplicht geld
te wisselen en wel voor volwasse
nen ƒ20,- p.p.p.d., voor kinderen
615 jaar 10,- p.p.p.d. (kind. tot 6
jaar niets). Voor de tegenwaarde
iontvangt men Tsjechoslowaakse
kronen (5 voor 1,-) waarmede
men de verblijfkosten in het land
betaalt. In- en uitvoer van kronen
is verboden.
Inlichtingen: Cedok, Leidsestraat 4
te Amsterdam, tel. 020—222788.
Zo ziet het landschap er in het Reuzengebergte uit
Vakantie in Reuzengebergte
Het toerisme vanuit Nederland naar
Tsjecho-Slowakijke beweegt zich de laat
ste jaren weer in opgaande lijn, nadat
1968 een dieptepunt te zien had gegeven.
Verwonderlijk is die toenemende belang
stelling voor het land van Jan Hus en
Franz Kafka geenszins, want Tsjecho-
Slowakije beschikt over een bijzonder
ruime toeristische inventaris. Het land
mag dan al geen zee hebben, her en der
verspreid over het land vindt men (gro
te) meren: aan bergen, heuvels, rivieren
en bossen is geen gebrek en praktisch el
ke plaats van enige betekenis heeft een
zwembad. Aan cultuur-historische schat
ten is Tsjecho-Slowakije uitzonderlijk
rijk.
Praag heeft in dat opzicht een wereld
faam en bijnamen als de gouden stad en
stad met honderd torens zijn niet uit de
lucht komen vallen. Spant Praag in dit
en velerlei ander opzicht de kroon, het
zou onjuist zijn te menen dat de schat
kamer van dit Midden-Europese land
met Praag uitgeput is. Het tegendeel is
waar: overal in het land vindt men im
ponerende burchten, zeer oude kerken en
monumenten en menig museum levert
het bewijs ervoor dat de nog jonge repu
bliek op oeroude bodem is gegrondvest.
Is Praag voor iedereen die het land be
zoekt een „must", vanuit de hoofdstad
kan men, na er een paar dagen met vol
le teugen te hebben genoten ook in
culinair opzicht alle kanten uit. En
telkens zal men een ander landschap
aantreffen, van zachtglooiende heuvels
tot woeste berghoogten en overal diepe
wouden en groene dalen.
Zonder de ogen te willen sluiten voor
de aantrekkelijkheden van andere stre
ken, zetten we vandaag koers naar een
voor velen nog onbekend stukje Tsjecho-
Slowakije, n.l. het Reuzengebergte, dat
zonder moeite vanuit Nederland in een
rit van twee dagen te bereiken is en dat
zich vooral leent voor kampeerders en
caravanners. Zij vinden daar: een fraai
gestoffeerd middengebergte, waar rustig
autorijden nog mogelijk is, zij kamperen
er temidden van nog bijna ongerepte na
tuur, eten en drinken is er goedkoop en
men kan met volle teugen genieten van
het onvervalste Pilsener bier en van de
vele voortreffelijke wijnen. En wie uit is
op een niet-kitscherig souvenir zal in het
Reuzengebergte (trouwens in het hele
land) volop keus kunnen maken uit edel
stenen, glas, kristal, gebruiksvoorwerpen
(o.a. lampen) van hout, ijzer, keramiek,
stro enz.
Omdat het Reuzengebergte eerst en
De snelste route naar het Reuzen
gebergte loopt via de Duitse Auto
bahnen tot Amberg (voorbij Neu
renberg) vandaar naar de grens-
ipost Waidhaus/Rozvadov, over de
E 12 die aangehouden kan worden
via Plzen en Beroun naar Praag.
Vanuit Praag neemt men dan weg
11 naar Podebrady, daar stapt men
over op weg 32 naar Jicin, dan de
wegen 16 en 293 naar Jilemni-
ce/Vrchlabi en tenslotte de fraaie
nieuwe bergweg 259 naar Spindle
ruv Mlyn.
iDe terugweg kan desgewenst over
de volgende route worden gereden:
Jilemnice, Semily, Turnov, Mnicho-
(vo Hradiste, Mlada, Boleslaw, Bez-
decin, Bezno, Mélnik, Slany, Kru-
pa. Lubenec, Karlovy Vary, Soko-
lov, Cheb (grens).
vooral een gebied is voor kampeerders
stelden we ons erop in verschillende
campings aan te doen teneinde uit eigen
aanschouwing te kunnen vertellen van
welk gehalte de terreinen zijn en wat
voor mogelijkheden men er heeft. Twee
dingen vielen bij onze inspectietocht
voortdurend op: de fraaie ligging van de
campings én het veelal optredend gebrek
aan hygiëne in toiletten en waslokalen.
Dat laatste is gewoonlijk toe te schrijven
aan twee factoren: er wordt onvoldoende
schoon gehouden én het publiek werkt
de onreinheid zelf in de hand.
De eerste camping die werd aangedaan
bevindt zich een paar kilometer ten
noorden van de Boheemse auto-(Sko
da) stad Mlada Boleslav en wel bij het
dorp Kosmonosy. Het terrein ligt in een
boomgaard zodat men van schaduw is
verzekerd en op een goede honderd me
ter er vandaan is een juweel van een
zwembad, waarvoor volwassenen 2 kro
nen en kinderen 1 betalen. Het terrein
zag er kraakhelder uit en hoewel het
aantal toiletten bij volle bezetting onvol
doende is waren ze schoon. Er is een
keukentje met een fornuis, een kantine
en een sportveldje ontbreken niet en
winkels liggen op 2 minuten rijden ver
wijderd. Het is geen terrein om er we
ken achtereen te verblijven, maar men
sen die vanuit Praag op weg zijn naar
het Reuzengebergte zouden er zonder
bezwaar één of een paar nachten kunnen
gaan staan, terwijl het terrein ook zou
kunnen dienen als uitgangspunt voor
tochten in het Boheems Paradijs. Geheel
anders van aard is de eerste klas cam
ping Prihrazy nabij Zar rechts van de
grote weg van Mlada Boleslav naar Tur
nov. Het is er zó rustig, dat fazanten er
parmantig over de weg stappen. De cam
ping ligt op een wei, aan de zoom van
een donker sparrebos en biedt plaats aan
zo'n 3-400 tenten en caravans. Veel scha
duw is er niet, tenzij men erin slaagt
aan de rand van het bos of achter de
kantine een plaatsje te vinden. Het sani
tair sprak ons niet erg aan: onvoldoende,
alleen koude douches en het geheel in
vervallen staat, maar de beheerder ver
telde optimistisch dat er in 1974 een
nieuw gebouw zal staan.
Het Boheems Paradijs begint vrijwel aan
de rand van de camping, er kan einde
loos gewandeld worden en voor zwem-
lustigen ligt op een paar honderd meter
van de camping een zwembad, behorend
bij het hotel, maar voor iedereen vrij
toegankelijk. In de kantine staat een tv.,
in de kiosk kan men enkele van de be
langrijkste levensmiddelen kopen en het
dorp is 3 km ver. Een mooi terrein,
vooral voor mensen die van wandelen
houden.
Het al een paar maal genoemde Boheems
Paradijs vindt men in grote lijnen tussen
de steden Jicin in het Oosten en Mni-
chovo Hradiste in het Westen en het
wordt vooral gekenmerkt door grillig ge
vormde rotsen van zandsteen aan de
voet van de berg Jizerské Hory. Die rots
partijen zijn werkelijk uniek, vooral
Mala Skala en Hruba Skala, en een
wandeling door dit gebied zal iedereen
deugd doen. Cesky Raj, zoals het Bo
heems Paradijs in het Tsjechisch heet, is
echter ook de bakermat van een indus
trie die tot ver buiten het land ver
maard is geworden. Het is nl. de grote
vindplaats van kristallen die sinds vele
eeuwen in de steden en stadjes worden
verwerkt tot edelstenen en halfedelste
nen. Jammer is wel dat men als toerist
geen kans krijgt een kijkje in een slijpe
rij te nemen. Maar hoe dan ook. het Bo
heems Paradijs is zeker de moeite waard
om er een paar dagen te verblijven al
Een goede 89 km. ten noorden van
Praag, tussen de steden Mlada Bo
leslav en Ceske Lipa ligt bij het
stadje Doksy het grootste meer (350
ha) van Noord Bohemen, het Ma-
chovo Jezero (Macha-meer) temid
den van uitgestrekte bossen en met
mooie zandstranden. Het is een
van de voornaamste recreatiegebie
den van de inwoners van Praag.
Op de terugweg van het Reuzenge
bergte naar Praag brachten we een
kort bezoek aan dit zeer fraaie
meer, waaromheen een aantal cam
pings liggen.
Door tijdgebrek konden we er
slechts een bezoeken. Dat was de
camping Klucek, 10 ha. groot, gele
gen in een sparrebos. Spijtig is wel
dat men in het deel dat aan het
imeer grenst niet mag kamperen
zodat het van een tent of caravan
toch wel zo'n 5-6 minuten gaans is
naar het meer.
De camping maakte op ons een ple
zierige indruk. Op het terrein zijn
twee kiosken, goed van levensmid
delen voorzien, er is een kantine
en er zijn nieuwe (en oude) was-
en toiletgebouwen. De kampbe-
heerdster vertelde dat er deze zo
mer verschillende Nederlandse ge
zinnen hebben gekampeerd, maar
dat het merendeel van de kampbe
volking bestaat uit Oost-Duitsers
en Tsjechen/Slowaken.
De camping leent zich goed voor
een langer verblijf, vooropgesteld,
dat men in zijn vakantie in hoofd
zaak wil zwemmen, zonnen, vissen
en wandelen, waarvoor volop gele
genheid is. Het plaatsje Doksy is
niet erg interessant en wil men au
totochten maken dan moet men
niet opzien tegen afstanden, gesteld
dat men het Boheems Paradijs, het
Reuzengebergte of Praag wil be
zoeken. Men zal zich hoofdzake
lijk moeten concentreren op de
camping, het meer en de bossen,
maar wie daarvoor „in" is kon het
slechter treffen,
N.B. De tarieven zijn: 6.50 Kr. per
persoon, kind. tot 10 jaar gratis,
i6,50 Kr. per auto, tent/caravan gra
tis.
expresso 3.50 en voor een glas limonade
0,60 moest neertellen. Bijzonder interes
sant is het er echter niet. Beter gaat
men zuidoostelijk van het stadje met de
stoeltjeslift naar het plateau Plan op 1200
meter waar men prettiger kan wandelen
dan aan de Poolse grens, zoals men
trouwens in de naaste omgeving van
Spindleruv Mlyn een oneindig aantal
wandeltochten kan maken zonder veel
klimwerk, al kan dat desgewenst ook.
Ook voor het maken van autotochten ligt
Spindleruv Mlyn gunstig. De nieuwe
bergweg zal volgend jaar klaar zijn en
aansluitend via weg 14 kan een uitzon
derlijk mooie dagtrip gemaakt worden
naar Adrspach met een imponerende rot-
senstad in het Adelaarsgebergte, Andere
interessante doelen voor dagtochten zijn
Pec pod Snezkou nabij de 1602 meter
hoge Sneeuwkop (Snezka) met een ka-
kelbaan bereikbaar, Janské Lazne aan de
voet van de Zwarte Berg, de Cerna Ho
ra op 1300 meter, terwijl de tocht naar
het plaatsje Harrachov (met glasmu
seum) door een fraai landschap voert.
Hoewel het IJzergebergte evenmin ver
van Spindleruv Mlyn ligt (meer weste
lijk) en men hier ook een aantal min of
meer interessante stadjes vindt, maakte
dit gebergte op ons toch een naargeestige
indruk door de aanwezigheid van een
groot aantal fabrieken en de grauwe aan
blik van de huizen. Wie echter de te
rugweg kiest over weg 13 langs de grens
met de DDR (naar Karlovy Vary en
Cheb) zal er geen spijt van hebben
wanneer hij nog even vertoeft in het
stadje Decin in het Elbedal en het zg.
Boheems Zwitserland met vooral ten
noorden van de plaats weer een zeer
boeiend en schilderachtig landschap met
o.a. zandsteenplateaus.
Nog even terug naar het Reuzengebergte,
dat in zijn geheel tot nationaal park is
verklaard met twaalf natuurreservaten.
De toerist die vanaf de grens bij Rozva-
dov via Plzen naar Praag is gereden en
onderweg mogelijk wat gedeprimeerd is
geworden door de aanblik van grauwe
huizen en van het rijden over althans
in de stadjes kinderkopachtige wegen,
die zal het Reuzengebergte als een ver
ademing ervaren. Misschien is het toeris
me er debet aan, en/of de glas- en edel-
stenenindustrie, maar het Reuzengeberg
te maakt over de gehele linie een vrien
delijker, welvarender indruk. De mensen
besteden er ook meer aandacht aan de
verzorging van hun tuintjes, men vindt
er meer bloemen en de huizen zien er
fleuriger uit. En wat de toerist als ui
terst plezierig zal ervaren is de vriende
lijkheid waarmede hij geholpen wordt in
winkels, restaurants en op straat wan
neer hij b.v. de weg vraagt. De mensen
hebben er nog tijd voor een ander en
ook al leidt dat wel eens tot een omhaal
van woorden en een laag tempo bij de
bediening, het is allemaal erg goed ge
meend. Dat men ons als Nederlanders
graag ziet komen, vooral wanneer wij
belangstelling voor hun wel en wee to
nen, nemen we dan gaarne op de koop
toe. En niemand behoeft zich van een
reis naar het Reuzengebergte te laten af
schrikken door de vrees dat er niets te
koop zou zijn. Tsjecho-Slowakije is de
laatste jaren in economisch opzicht met
sprongen vooruit gegaan en één van de
bewijzen daarvan vindt men in de win
kels, die beter bevooraad zijn dan wij
er ooit hebben gezien, terwijl de kunst
van uitstallen meer en meer toepassing
gaat vinden. En als het gesprek met de
bevolking met Duits kan men er over
het algemeen terecht mocht afdwalen
naar de politiek, dan zal het dra duide
lijk worden dat de Tsjechen en Slowaken
niet meer omzien naar de Praagse lente
van 1968, maar duidelijk maken dat zij
willen leven met het heden en voor de
toekomst.
net macna-meer bij Doksy, ook wel de zee van Bohemen genoemd
