PETER VAN DE MER WE, MOEDIG MAAR TELEURGESTELD
Gasauto is al 35 jaar „zeer actueel"
liger
ILTEN-HONIGN.V.
2aterdagbijlage van 15 december 1973
heel veel te zien
Kerstnummer
leze week in de
Jet meteen even
>n ingevuld?
isch. op als abofl-
en 18.00 uur,
toestel 2x3).
1 niets meer van
1.
pming biedt
ee prachtige
/allace Omnibus
Ite romans en
De Erfgenaam';
ree romans van
aanTibelIc.
^TOLOZE zondagen in 1939. Ook toen al het
Gasauto
Evenwicht
w
=s
ie Fabrieken b.v.
producent van
ische produkten
de hele wereld,
lerneming
in de verkoop
irmarkten en
lede in de
ie voorkeur.
Siat moet woon-
Zuid-Holland of
rg - Breda
plaats zal een
jgewezen.
Ulo/Mavo-
3k het bezit van
3-E noodzakelijk.
vermelding van de
richt aan Scholten
e Zaken, Foxhol.
jstel 2826.
ort tot
concern met 7000
kmaatechappijen in
lereld.
[eek.
„IK HEB HET
LEREN
ACCEPTEREN'
(Van onze speciale verslaggever)
LEIDEN Peter van de Merwe is altijd een moedige
doelman geweest. In zijn roemruchte carrière durfde Van
de Merwe, die bekend stond om zijn bliksemsnelle reactie
vermogen, ieder duel aan. Als bet nodig was wierp de on
verschrokken Van der Merwe zich als een leeuw op de
schoen van een tegenstander en hij schroomde ook niet om
zijn forse body bij keiharde duels in de lucht te gebruiken.
Op dit moment verkeert Peter van de Merwe in de om
standigheid dat hij alle moed die hij in zijn voetballoop
baan ooit heeft gedemonstreerd, hard kan gebruiken. Want
de ex-doelman van NAC, die op 18-jarige leeftijd Stan de
Rijk uit het eerste verdreef en er ook nog in slaagde om
Eddy Pieters Graafland vijf maal uit het Nederlandse doel
te houden, mag voorlopig niet meer staan op de benen
waarmee hij zich een geweldige sportcarrière heeft opge
bouwd.
Geplaagd door een ernstige
reuma-aandoening ligt Van de
al zes weken in de
van het Aoa-
ziekentais in Leiden
en bij mag zich slechts voort
bewegen in een rolstoel. Maar
Blanks de verschrikkelijke
ma-ring. die dit gegeven voor
ten 31 jaar jonge imam, di-e
tóe jaar gel-eden nog aan de
H van de Nederlandse voet-
Wereld sto-nd moet zi-j-n,
luit V-an de Merwe niiedis weg
een door het lieven versla-
figuiuir. Integendeel hij
fat vrij over zijn ziekte te
spreken zonder da-t daar enige
vorm vain zelfmedelijden bij
te pas kamt.
V-am d-e Merwe: „Ik heb heit
l-eren accepteren. Ik lig nu al
zes weken in Leiden en d-a-ar
zullen nog wel een P-aar maan
den bijkomen. Ik word hi-er
onderzocht door de grootste
specialisten op het gebied van
reuma, maar ze hebben nog
steeds niet kun-nen ontdekken
w-at ik eigenlijk precies man
keer".
De lijdensweg is voor Van
de Merwe begonnen op 26 ok
tober 197-0, nu go-ed drie jaar
geleden. Tijdens een duel tegen
AZ'67 kreeg hij een trap van
een tegenstander waardoor hij
geblesseerd het vel-d moest
verlaten. V-am de Merwe, die
door zijn riskante optreden
wel meer blessures had mee
gemaakt, maakte ziich ook
over liet herstel van dit letsel
geen zorgen. Maar de na-a-m
Va-n de Merwe bleef maanden
lang uit de opstelling van NAC,
tot plot-selinig het bericht
few-a-m dat de verzekering Van
d-e Merwe ongeschikt vo-o-r het
bedrijven van de voetbalsport
had verklaard.
Van de Merwe: „Dat was
een vreselijke klap voor me.
Ik kon het nauwelijks gelo
ven. Vooral niet toen de ver
zekering bepaalde dat het niet
door een blessure kwam maar
door een ziekte. Achteraf ga
je dan nadenken en dan ont
dek je toch dingen waar je
eerst niet op wilde letten.
Mijn sprongkracht was in het
laatste jaar dat ik keepte,
hard achteruit gegaan. Ik wil
de dat eerst van niemand aan
nemen, maar toen al waren
mijn enkels zwakker aan het
worden. Dat proces heeft zich
de afgelopen drie jaar voort
gezet, met het gevolg dat mijn
lichaam in feite te zwaar is
geworden voor mijn enkels.
Daarom mag ik voorlopig niet
meer staan en moet ik zelfs
voor een onderzoek in een rol
stoel gereden worden. Ik heb
twee jaar lang dezelfde medi
cijnen moeten slikken, zonder
dat er enige verbetering is op
getreden. Sinds ik hier lig ben
ik al heel dikwijls onderzocht.
Vandaag komt een Tsjechische
professor naar mij kijken. Op
die manier zullen ze toch wel
eens ontdekken wat ik precies
mankeer".
Over één dingheeft de van
mature optimistische Van de
Merwe vreselijk d-e pest in.
Van de Merwe, die ruim tien
jaar het doel van het eerste
elftal van NAC verdedigde,
vindt het stijlloos dlat het
NAC-b-estuur nog niets van
zich heeft laten horen. V-an de
Merwe: „Ifc heb van het NAC-
bestuur nog geen kaartje ont
vangen-, Wel van d-e jongens.
Diverse spelers zijn mij hi-er
in Leiden komen opzoeken en
ook etötaiteid-er Meeu-s is in
Leiden geweest. Ook van sup
porters en an-d-ere bekenden
krij-g ik veel ka-arten o-f tele
foontjes. Zo-iets doet j-e goed.
Dat geeft jie het idee dat ze de
naam Van de Merwe nog niet
zi-jn vergeten. Maar het NAC-
besteur blinkt steeds uit do-o-r
afwezigheid. Dat is iin
vanaf het begin vain
ziekte zo. Al drie jaa
ze me beloofd dial er
mij zou worden gedaan. Een
0 Peter van de Merwe in zijn ziekenhuisbed in het Academisch ziekenhuis in Leiden. Achter hem hangen de kaarten die hij van
supporters en andere bekenden heeft ontvangen. „Waarom heb ik van het NAC-bestuur nog niets gehoord", vraagt Peter van de
Merw.e zich af.
benefietwedstrijd of iets derge
lijks. Maar het zijn fo-t mu toe
steeds beloften geweest, maar
daar blijft het dam ook bij. En
ik begrij-p h-eus wei d-a-t niet
voor iedere speler die uit de
roulatie raakt, iets bijzonders
gedaan kan worden. Maar
tenslotte ben ik tien j-aar lan-g
een van de steunpilaren v-an
NAC geweest. En duur ben ik
ook niiet voor ze geweest. Ik
ben uit de ei-gen jeugd voort
gekomen, dus ze hebban voor
mij buiten de contracten, geen
cent hoeven te betalen. Het
NAC-bestuur heeft er steeds
mee geschermd dat mijn ver
zekering nog raiiet was afge
handeld, m-a-ar toevallig weet
ik dat dat wal is gebeurd. Ik
vind het meer d-ain erg dat ik
Zo behandeld word, terwijl ik
vo-l-gein-d ja-ar mijn vijfenitwi«iK
talgja-rilg jubileum als NAC-er
vier".
HARRY VERMEULEN
■d.
mmmmmmrn7f4i
stuur deze in opeQ
:gel naar Libelle,
l6, Amsterdam-
als abonnee van
r wederverkopen
190 cent per week
3 nrs.)
r post te ontvangeI1
.wartaal (13 °rs''
enst wordt)
fiede voovbeeld. De minister van Verkeer en Water
rat M. Steenberghe fietst met echtgenote per tan-
ein door Den Haag. (links)
Ook het koninklijk huis liet zich niet onbetuigd.
Koningin Wilhelmina (die van fietsen hield, zoals
alle buitenlanders weten), ging op de fiets naar
Scheveningen. (midden)
Slimmeriken waren er natuurlijk ook. In Eind
hoven was er iemand die auto reed en toch een be
keuring ontliep, (rechts)
Niet veel later tijdens de oorlog - zou men, vooral
op het platteland, vaker deze auto-met-paard-com
binaties tegenkomen
De foto's komen uit de oktobernummers 1939 van
de toenmalige Katholieke Illustratie.
°pvatting dat de autoloze zondag typisch iets
,a" onze tijd zou zijn, is een misverstand dat bij het
^«duinen in oude kranten en tijdschriften uit de
"eg wordt geruimd. Eind 1956 werd in Nederland
lil'1 rÜverbod op zondag afgekondigd. De oorzaak
'fvan was de zogenaamde Suezcrisis, ontstaan na-
I ingeland. Frankrijk en Israël militair ingrepen
Egypte het Suezkanaal afsloot, waardoor de
Voer van olie naar o.a. Nederland enige tijd ge-
was. Maar ook in 1939 heeft Nedei'land het
de i 'on'lag zonder auto moeten doen. Het volgen-
r 29 erielit vonden we in een dagblad van vrijdag
8ePtemher
A
1939
tb.e ~7.?ln's'er van Economi-
hij ui ïen maakt bekend, dat
ten I^schikking van giste-
Vaar(Wergegaan tot het uit-
Zond? van een verbod om
aSen en Algemeen er
kende Christelijke Feestdagen
na des voormiddags vijf uur
benzine of benzol te verbrui
ken tot het doen rijden van
motorrü ugen. De strekking
van dit verbod is, mede in
verband met het feit dat in
vele gevallen in voldoende
mate gevolg is gegeven aan
het verzoek der regeering tot
vrijwillige beperking van het
benzineverbruik, het particu
liere personenvervoer op Zon
en Feestdagen te verbieden.
Deze regeling zal den
volgenden Zondag reeds gel
den".
Zodoende maakte Nederland
op 1 oktober 1939 voor het
eerst kennis met het ver
schijnsel van een rijverbod op
zondag. Vreemd genoeg schijnt
praktisch iedereen de autoloze
zondagen in het najaar van '39
vergeten te zijn. Het Ministe
rie van Economische Zaken,
waar we informeerden, bleek
weliswaar alles af te weten
van autoloze zondagen tijdens
de Suezcrisis in '56 maar van
1939 was niets bekend terwijl
het toch een maatregel betrof
die twee maanden van kracht
zou blijven, waarna begin 1940
distributie van benzine in
trad.
De dagbladen uit die tijd
liegen er niet om: tussen alar
merende berichten over nade
rend oorlogsonheil en aankon
digingen van allerlei distribu
tiemaatregelen (begin oktober
ging voor het eerst de suiker
op de bon), blijkt dat door de
algemene schaarste ook aan
,,de pleziervaartjes op den
Zondag", een einde moest ko
men. Nou liep het met het
plezier van die „vaartjes" niet
zo'n vaart, want de meeste
bekeuringen werden gegeven
aan mensen die ver van de
kerk woonden, maar op zon
dag toch naar de Misviering
wilden, en daardoor voor de
keus werden gesteld: of de
burgerlijke wet overtreden, of
de kerkelijke geboden nege
ren. Het' laatste was doodzon
de, het eerste slechts zonde,
met het gevolg dat de aan het
proces verbaal verbonden kos
ten manmoedig werden gedra
gen.
Evenals nu ondervond de
horeca schade van de autoloze
zondag. De goede Brabantse
gewoonte om na de H. Mis in
het café tegenover de kerk na
te borrelen, bracht blijkbaar
niet genoeg geld in het laatje,
want de horeca drong er bij
de toenmalige minister van
Economische Zaken, M. van
Steenberghe op aan distributie
in te voeren, zodat niet zij
alleen gedupeerd werd.
Natuurlijk probeerde men
zoveel mogelijk alternatieven
te vinden om op zondag toch
maar uit toeren te kunnen
gaan. Onder de kop: „GAS
ALS BRANDSTOF VOOR
AUTO'S. HET VRAAGSTUK
fS THANS ZEER ACTUEEL",
meldde een krant: „Het vraag
stuk auto's te laten loopen
op gas is reeds gedurende
den vorigen groote oorlog het
eerst opgelost in Engeland.
Men borg het gas in groote
gummizakken of ballons en
voerde die op de wagen mede.
Men kan echter ook li-cht
gas in stalen flessen persen".
Dan volgt een klacht van de
schrijver over het feit dat in
het buitenland het met deze
ontwikkeling zo goed gaat ter
wijl: „Hier te lande heeft men
juist door een verhoogde we
genbelasting voor alle wagens
die niet op benzine rijden, de
ontwikkeling als het ware in
de kiem gesmoord. Wat dat
klagen betreft kunnen we ge
rust zijn: daarin is tenminste
nog nooit wat veranderd.
De autoloze zondagen van
'39 zijn in het vergeetboek
geraakt. De reden daarvoor
kan niet zijn dat er vóór de
oorlog zo weinig motorisch
verkeer was. In die tijd reden
er op Neerland's wegen -toch
altijd nog 99.986 personenau
to's, 48.000 vrachtauto's en
maar liefst 66.000 motorfietsen
(tegen 65.000 motorfietsen in
'73!).
Met nog enkele andere soor
ten motorrijtuigen komt men
op een totaal van 226.000 mo
torvoertuigen, 100.000 minder
dan tijdens de crisis in 1956.
Op 19 november 1939 werd
het zondags rijverbod opgehe
ven, maar zuinigheid bleef het
devies.
In de krant van 17 oktober
vonden we nog een berichtje
voor de automobilisten die
door het vele autorijden het
fietsen verleerd waren: „Bij
een Deense firma is het sofa-
■ijwiel verschenen, het rijwiel
voor autobestuurders. Het rij
wiel heeft drie wielen die on
geveer half zo groot zijn als
de wielen van een normale
fiets. Het voorwiel dient voor
het sturen en wordt bediend
door een stuurrad, zoals bij de
auto. Deze driewieler, die een
gemakkelijk zadel heeft, kan
gebruikt worden door perso
nen, die ten gevolge van het
regelmatig gebruik van een
auto minder goed hun even«
wicht kunnen houden op een
normale fiets"
JEANNE PEIJNENBURG
