eve kracht Nationaal kabinet Fictie zonder verleden Terugblik op 12 jaar distributie (1939-1952) men? nv Veghel Fransen worden boze mannen van Europa Mogens Glistrup is geen lachertje meer Oud en jong ons nodig! ekabelsets GOES oliestel Ie h.v. I r Naar de geest Afschuiven 47A 454 4Sb 47 b 46 it .45b 43b :ès €89 Vit cm €14 €90 CS® 'CM® 47 45 44 41 47*to 45 Am 45Ai« 44Ara 43<4ra rry^rWrrfSTnlP. t liTf n Geleidelijk Twee kampen I tets op u' Deense kie I '*5eAoud- "iet van te Geen boodschap Scheuren Overbodig DOOR CORN. VERHOEVEN n het bedrijf openbare ing van adjunct-commies, afhankelijk van opleiding a alsmede het diploma werkzaamheden strekt tot 1.907,— per maand. ^.O.W./A.W.W. deze gemeente van toe- bestaan uit: w.o. dossiervorming, gscontrole. nengekomen en uitgaande secretariaat t.b.v. de direc- jaderingen. ethouders van Goes, post- schijnen van dit blad onder nkerbovenhoek van brief van het blad waarin u deze imers, minstens 50% in de ontstekings- oblemen worden door de rugiekabels veroorzaakt niet door uw bougies. w grossier voor Zeeland aagmolenstraat 1 - Goes elefoon 01100-5540 nteert een Getes kabelset vraagt voor haar n bant en Zeeland. nt zal voornamelijk worden ran pluimvee-, varkens- en van ongeveer 30 jaar met ee"js :ht en een meer speciale k rundveehouderij. jortgeliike functie schriftelijk onder no. PZ 291' serige ter zake dienena :ot de afdeling Personeel^ Pater Van den Elsenlaan HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE L NGEN PE L NGEN PE UNGEN PE UNGEN PE ^gGEN NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE^^PEILINGEN PEILINGEN PFILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEIUlhfëfN PEILINGEN PEILING EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN ffij al eerder hebben ge schreven, wordt in sommige Kringen op het ogenblik de jcdachte gepropageerd de hui- dfce regeringscoalitie van pro- jrtssieven en confessionelen t( vervangen door wat een nationaal kabinet wordt ge noemd. Wat onder „nationaal" h, dat verband moet worden verstaan, wordt niet nader verklaard. I„ elk geval moet het wat s-ders bieders, zijn dan de ioor de fractievoorzitters van mpD en CHU uitgesproken -,ens naar een terugkeer tot de vijf-partijen-regering van voor de zomer van 1972, toen de DS-zeventigers Drees en Ce Brauw de deur van het Catshuis nogal luidruchtig dichtsloegen. Nationaal kabinet", dat wil eigenlijk zoveel zeggen dat een zeer ruime meerderheid uit het parlement in het kabi net is vertegenwoordigd of al thans steunt. Alleen uiterst links en uiterst rechits en som mige splinterpartijen zouden dan niet meedoen. Aanleiding tot een dergelijk begraven van alle politieke strijdbijlen kan een acute noodtoestand oor log bijvoorbeeld zijn. Zoals wij ln een commentaar al eer der hebben uiteengezet, is een economische crisissituatie juist daarom geen geschikte moti vering voor een „nationaal ka binet" omdat hiet, in de aan- GERBRANDY pak daarvan, om principiële en wezenlijke verschillen in uitgangspunten e n doeleinden van vooruitstrevenden en be houdenden gaat. Nu is het bovendien grappig drat Nederland eigenlijk nog nooit een écht „nationaal kabi net" heeft gehad, een regering die werkelijk een nationale wilsovereenstemming tot basis had. Formeel kwam het Minis- terie-Cort van der Linden, dat van 1913 tot 1918 optrad, dat Ideagl het meest nabij, al was de grootste oppositiepartij, de SDAP, er niet in vertegen woordigd. Maar Troelstra had wel verklaard diat ziijn fractie zich „nationaal" zou opstellen. Maar zo hecht was die forma tie nu ook weer niet, getuige het aftreden van niet minder dan vijf ministers tijdens de rit. Daaronder waren zowel de minister van Oorlog als die van Marine en twee achte reenvolgende ministers van Financiën: nogal belangrijke portefeuilles in oorlogstijd! En dat Troelstra's „nationale" op positie een andere wending nam, is algemeen bekend. Qiedurende het Interbellum (heit tijdperk tussen de beide wereldoorlogen) met zijn in grijpende economische crisis is er geen nationaal kabinet op getreden. Pas bij de mobilisa tie van 1939 traden de eerste socialistische ministers tot het' kabinet-De Geer toe. Dat was overigens geen nationaal, maar een parlementair kabinet. Er ging wol een zeer merkwaar dige regerings'combdnatie aan vooraf, namelijk het vijfde ka- binet-Colijn dat het precies drie weken heeft volgehouden. Dat was géén nationaal kabi net maar droeg de naam „za kenkabinet" omidlat het los van de politfeke groeperingen was gevormd env oor een belang rijk deel uit politieke outsi ders bestond. De levensduur was er dan ook naar. Wel werd daarmee het bewijs uit het ongerijmde geleverd dat zo'n gezelschap van „deskun digen" geen garantie biedt voor een hecht beleid. Niet zozeer formeel het was immers geheel buiten het parlement tot stand gekomen -- maar naar de geest moet het eerste kabinet-Gerbrandy uit de Londense jaren als een nationaal kabinet als een „na tionaal kabinet" worden be stempeld. Na de laffe fchuis- vliucht van premier-De Geer nam de stoere Gerbrahdy, een Nederlandse Churchill, het heft in handen van een grote ploeg bekwame mannen van allerlei politieke snit. Daaron der was ae enige Indonesiër die ooit in een Nederlandse regering heeft gezeten: Baden Adipati Ario Soejono. Diens aanwezigheid was overigens niet van lange duur. Het kabi- net-Gerbrsndy heeft in rijn oorspronkelijke samenstelling trouwens de Nederlandse Be vrijdingsdag niet gehaald, Verschil van mening over de in het bedrijde vaderland te volgen procedure bij de be straffing van landverraders en collaborateurs leidde nog in februari 1945 tot aftreden. Na dc Bevrijding is er nim mer meer sprake geweest van bijzondere kabinetten. Zoals ln een democratie betaamt zijn de regeringen gegrondvest ge weest op parlementaire meer derheden in hoeveel bochten de partijen zich daartoe wel eens n.ocsten wringen. Het moge de duidelijkheid in de politiek niet steeds ten goede zijn gekomen, democratisch ln de zin van door het parle ment en de kiezers controleer baar en erantwoordingsplich- tig was het in elk geval wel. Met een „nationaal kabi net" moeten we dat maar af wachten, juist omdat een se rieuze oppositie dan ont breekt. JOOP BARTMAN (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Op 7 januari gaat de benzine op de bon. Hiermee maakt het lot weer een van zijn curieuze salto mortales en wordt een tijd perk in herinnering geroepen dat velen voorgoed passé had den gedacht. Op 16 oktober 1939 werd de eerste bon gelanceerd: voor suiker. Weinigen zouden toen vermoed hebben dat het bon nensysteem 12 jaar zou duren en talloze artikelen omvatten. Nu distributie voor de deur staat, ligt een vergelijking met „toen" voor de hand. Benzine is weliswaar geen eerste be hoefte als brood en kleding, maar heeft de westerse, geïn- geïnfiltreerd, dat de gevolgen geïnfiltreerd dat de gevolgen catastrofaal kunnen zijn. De eerste bon werd voorafge gaan door bekendmakingen van de burgemeesters, waarin fa volke kond werd gedaan dat men vanaf genoemde da tum slechts suiker kon kopen 1 tijen inlevering van bon 1 va de Rijksdistributiekaart, ttion was aanvankelijk een simpel gevalletje: een woord ei een nummer, maar later, ta vervalsingen te gemakke lijk werden. kreeg de bon een gecompliceerder uiterlijk, fc zijn toekomst wil weten, •etnaar het verleden kijken, "ij vroegen een aantal men- die bewust de distributie- ;ijd hebben meegemaakt, naar kun ervaringen. Hieruit deze bloemlezing: Bonnen waren belangrijker dan geld. Omdat er toen nau welijks particuliere auto's re den, kwam de benzine niet aan de orde. Je kreeg bonnen voor levensartikelen en punten voor textiel. Als je bijvoor beeld een pak wilde kopen, moest je punten sparen of de punten van een heel gezin bij elkaar leggen. Vooral grotere gezinnen met opgroeiende kin deren kregen het erg moeilijk. En je moest de boer op, om voor veel geld eieren en vlees te kopen. De dieren waren ge- rgistreerd op gewicht en kre gen een loodje in het oor, maar veel boeren hadden zwart vee dat op een zater dagmiddag zonder de aanwe zigheid van de controleur werd geslacht. Ook hebben we veel geruild. Regelmatig wer den distributiekantoren over vallen, bijvoorbeeld om aan bonnen voor onderduikers te komen en er werd veel mee geknoeid. Bijziende winkeliers zijn hier de dupe van gewor den. De distributie ontwijken was een nationale sport waar niemand zich voor geneerde omdat de moffen zo des te minder kregen. Ik weet nog thuis, we waren met zijn vijven, dat er een pakje boter in plakjes werd ge sneden en dat ieder het daar mee moest doen. Dan zat je wel eens te hopen dat je oude vader die niet zoveel nodig had, wat af zou schuiven. Want ook in de gezinnen werd streng gerantsoeneerd. In de hongerwinter zijn er laaiende ruzies in de gezinnen ontstaan over een schraapsel boter of een lepeltje jam. Het was veel erger, om een bon te verliezen dan geld, want geld was toen toch niets waard. En er werd veel geruild. Suikerbonnen werden tegen broodbonnen ge ruild. Er kwamen geregeld nieuwe series bonnen uit die je op je stamkaart kon krij gen. Er waren slimmelingen bij die een winkelier probeer de levensmiddelen af te laten staan op een bon die zoge naamd nieuw was. Wij hadden thuis een winkel En mijn moeder heeft met die bonnen onder enorme druk ge staan. Hele zaterdagen zaten wij kinderen op grote vellen van 100 stuks waarmee mijn moeder weer naar de grossier kon gaan voor nieuwe voor raad. Het was niet doenlijk om al die bonnetjes in een overvolle winkel te controle ren, wat verplicht was. En daarom sorteerden wij 's avonds en dat ging heel secuur. Vergeet niet, die dingen wa ren zo groot als een halve postzegel, en als je er een verloor verloor je meteen bv een kilo suiker. En de bonkaarten werden streng onderzocht. Ik weet nog dat twee rechercheurs ander half jaar later naar mijn moe der kwamen omdat er twee valse bonnen waren ontdekt op een van haar kaarten. De best gesitueerden die er niet over zouden denken je voor een cent te bedriegen, namen met bonnen een heel andere houding aan. Zo van ■,lk ben jarenlang klant bij jou geweest. Breng me 1 kilo suiker. De bonnen komen later wel". Maar die bonnen kwa men natuurlijk nooit. Ze lieten de winkelier stikken. Mijn moeder paste ook een eigen distributie toe. Ze had bijvoor beeld maar 40 koeken gekre gen ci .as veel vraag naai'. Als er dan iemand uit een groot gezin binnenkwam voor zo'n koek, gebruikte mijn moeder een codewoord tegen de bediende. Zo van „Haal eens een kwek", Dan ging die bediende het magazijn in, haalde een koek en deed er een groot stuk papier om zo dat niemand het zag. Tegen anderen die het minder nodig hadden, zei mijn moeder dan dat er geen koeken meer wa ren. Hele scènes hebben zich in die winkel afgespeeld naar aanleiding van die bonnen. Het was een echte rottijd. Er was toen een tophit: Leve de minister Die gooit alles van de bon alles van de bon alles van de bon. En dat werd eindeloos her haald". ..EE-üOi VI f nkijii ;vt HtiC'F VLEJi3Köj lai;LU.N GSM IDDELE N vn-n H,- ::*r>r*5 v&ll C-'i tol i n r--j iih PIiauDi: n oc t a n e; e h qv e M B E ï:i 1 iirfcVi; ftfcte'flftVï: ntïtïrvr. üEi-ESv'r- ttèsöWïM.'muvi cm' V.- ci-'üif' Cm, ^rn-yf. fhLfcCltfC' sr-sÉtVr. aT.if.a~ct si uv-vi ■cm n mm* ïêlinKriiaiia mïsftftop toejjHHi: 11 ÏJ Fl K4 H c HlfïifVJf H n I' HHÜ8P ÜEQöIi gAöt KOÖB ri»óoi> 11 fftrUfl BiJCHJH Al km .4 ft 4 «i - 6 Deze bonnetjes waren tijdens het dieptepunt van de distributieperiode van 39'52 meer waard dan geld. vm De distributie zette zich nog jaren na de oorlog voort. Ge leidelijk werd artikel voor ar tikel vrijgesteld. Op 13 juni 1947 werden de sigaren bon- vrij. In juni 1948 kon minister Mansholt aankondigen dat de melkdistributie voorlopig was opgeheven, maar dat de beper kende maatregelen ten aanzien van de verwerking van melk in brood, ijs en chocolademelk nog gehandhaafd bleven. En de minister behield zich het recht voor in het najaar de situatie te herzien. In de herfst van 1949 werd de dis tributie-tweeling vlees en kaas van de bon gedaan. Ook rijst verloor het gehate papiertje en het puntensysteem voor textiel verdween. Alleen koffie en kolen bleven nog gedistribueerd maar ook deze artikelen verdwenen in het begin van de vijftiger ja ren uit hun uitzonderingsposi tie. Nu komen de bonnen weer terug. Dezer dagen kunnen nette autobelastingbetalers een stamkaart halen (zelfs de ter minologie is niet veranderd) die hen per 7 januari recht geeft op een benauwd rant soen benzine. Of het hierbij blijft, is een vraag met een groot vraagteken. Reeds is voorgesteld (Terlouw, D'66) om een systeem te bedenken om het veel meer dan benzine en olie omvattende begrip energie aan een distributie te onderwerpen. JAN KOESEN POMPIDOU Het is een bekend ver schijnsel dat mensen hun innerlijke onzekerheden pogen te verbergen achter een zelf bewuste gevel. Voor de bui tenwereld gelden ze dan vaak als rotsen van zelfvertrou wen. Wat voor individuen opgaat, is ook toepasseliiK op gemeen schappen, volken, staten. In Europa is Frankrijk zo'n voor beeld van een uiterlijk niet te schokken samenleving, zeker sinds de oliecirsis de halve wereld en heel Europa op z'n kop zet. In Frankrijk wat be perkingen, maar geen drasti sche ingrepen; geen autoloze zondagen, geen benzine distri butie. Frankrijk gaat z'n gatig. De olie stroomt welig voort, de Arabieren hebben het zelf gezegd: Frankrijk zal niet droog worden gelegd. De Franse regering gaat daar prat op, ze vindt dat ze de ereprijs in de diplomatie heeft gewon nen. Dat haar tegenstanders haar een platvloers cynisme verwijten, deert haar niet. Die tegenstanders komen uit twee kampen, een binnen lands- en een buitenlands. An dere Europeanen moeten ech ter hieruit niet de illusie koes teren dat ze op grond van een gemeenschappelijke afkeer van het bewind-Pompidou tot een gezamenlijk front met de Franse oppositie kunnen ko men om vervolgens de veelge roemde Europese solidariteit te verwezenlijken. Franse so cialisten en communisten blij ven voor alles Fransen. Ze zijn er uitsluitend op bedacht een andere orde in Frankrijk zelf te vestigen. Wat daarbui ten gebeurt zal ze een zorg zijn. Wie bijvoorbeeld de laat ste maand een links weekblad als Le Nouvel Observateur heeft gevolgd, kan het niet ontgaan zijn dat er vele arti kelen gewijd zijn aan het Midden-Oosten dat is een Frans belang en maar heel De Partij van de Vooruit- sanS van Mogens Gli- strup. de grote winnaar deze week in Denemar- I ^hoeden algemene ver- j "''"gen, werd bij haar op- vorig jaar afgedaan s een politieke grap toen het «E'am afschaffing van de "mstenbelasting en de bu- aueratie aan kiezers I 'tri gepresenteerd. 'i/'etn dinsdaS, toen de par- 1 °verwi„„-enorme verkiezings- I !l ze(ei behaalde en met I het 0|J een na grootste I faoun par,ement werd, be- I Parti, ni ?en d" Vooruitgangs I hertje n„ als een la- I!t hebho- 'rad,tionele partij- I teelden Politieke denk I v°°rtduri„Var' Glistrup bi I fevaarüVte a£Sesehilderd als I Hit verrT uen onuitvoerbaar l'ijke hpw,de "D-jarige schat' I s,eiine„' r,?sjurist massaa' !fmeen hes „rup werd een n bt*ende figuur toen CTB——H— hij twee jaar geleden zijn andgenoten erover kapittelde dat zij zich als makke slacht- lammeren overgaven aan de geld graaiende belastingsont- vangers en hij legde vakkun dig uit hoe hij er steeds in slaagde geen cent inkomsten belasting te betalen door ge bruik te maken van de mazen in de belastingwetten. Het feit dat Glistrup miljonair is maakte dat de Denen, die ge middeld de helft van hun ver diensten naar de fiscus zien gaan, hem als de verlosser van hün belastingspook verwel komden en hem de bijnaam weinig aan Europa. De Frans man doet ten opzichte van zijn land hetzelfde als met zijn ei gen huis en tuin: hij plaatst er een heel groot bord bij met de tekst Proprété privé (particu lier eigendom), liefst nog met de toevoeging „Chien mé- ohant' '(Valse hond). Dat is dan het uiterlijk zelf bewuste Frankrijk, het Frank rijk dat geen boodschap heeft aan de Europese gemeenschap, behalve wanneer het erom gaat landbouwsubsidies te in nen, zo goed als het lak heeft aan de internationale milieu hygiëne om het even of het om kernproeven in de Stille Zuidzee of om het lozen van kalizouten in de Rijn gaat. Frankrijk gedraagt zich dan overeenkomstig de titel van een boulevardstuk, dat al eni ge jaren op het affiche staat: „Un sale égoïste' (een vuile egoïst). Dat stuk heeft nog steeds groot succes. „meneer nul" gaven. Mijn doelstellingen zijn, verklaarde Glistrup talloze ke ren, de inflatie tot stilstand te brengep, de belastingen af te schaffen en de mensen hun eigen leven te laten leven. Hij meent dit te kunnen bereiken door de enorme bedragen ver slindende overheidssector ri goureus af te breken. Nutteloze papierslaven, van wie negentig procent gemist kan worden placht Glistrup te zeggen Door de opheffing van het ambtenaren leger zullen vol gens hem honderdduizenden onproduktieve loontrekkenden vrijkomen om in de particulie re industrie ue produktie een geweldige stimulans te geven Sociale voorzieningen zijn dar praktiseh overbodig. Maai weinigen zullen, als Glistrup het voor het zeggen krijgt, aar diens bezuinigingshand ontko men. Het thans gesubsidieerde nationale toneel moet zichzelf gaan onderhouden, studiebeur zen, huursubsidies en pensioe nen zullen worden verminderd of afgesc'vift. Ook de volks- vertegr ;ordiging, volgens Glistrup een log en onhanteer baar lichaam, kan verdwijnen. Omdat Frankrijk via radio, televisie en voor een groot deel ook via de pers alleen met z'n gouvernementele mond spreekt, lijkt de eensge zindheid overigens groter dan ze is. Weliswaar was het weekblad L'express het enige dat niet alleen begrip, maar zelfs waardering voor de aanvankelijke Nederlandse houding in het Midden-Oos- ten-conflict toonde, maar bij een recente enquete toonde 65% der Fransen zich bereid om de lasten van de energie crisis in Europees verband te dragen terwijl 63% antwoord de dat de olie niet gekocht moest worden ten koste van Israël. Of, zoals de Figaro het uitdrukte, de Fransman rijdt met één hand op het hart en met de andere aan het stuur. Binnenslands snijdt de ver deeldheid overigens veel die per in. Alle schandelen ten spijt - in het onroerend goed. in het industriële management De nieuwe partijleider denkt er een kleine groep bestuurs- deskundigen voor in de plaats. De defensie, een grote slok op, is volgens Glistrup hele maal overbodig want iedereen schijnt het met hem eens te zijn dat tegen een groot scheepse aanval toch geen ver zet mogelijk is. Opdoeken, zegi de 47-jarige belastingexpert Alles wat hij nodig heeft is een „hete lijn" naar Moskou Aan de Deense kant zal dan een bandrecorder gereed staan. Als er oorlog komt hoe ven we slechts het apparaat in werking te stellen, want er zal een bandje op zitten met Hechts een korte tekst: ,.We geven ons over", in het Rus sisch uiteraard, zegt Glistrup Toen uit opiniepeilingen vlak voor de verkiezingen zijn par tij als een komeet aan de poli tieke hemel omhoog bleek te schieten begon Glistrup zijn wilde denkbeelden wat bij te schaven. fn zeer voorzichtige bewoor dingen liet hij blijken dat De- (Lipl), bij de omroep, in de politie handhaaft Pompidou, die veel meer premier is dan de onpersoonlijke Messmer, de schone schijn van een krach tig en evenwichtig beleid! Dat wordt door de sociale werke lijkheid wreed verstoord. Staakten enige weken geleden de middenstanders hoewel ze een poujadistisch-achtig voor vechter in de regering hebben in de persoon van minister Royer die zich tevens een trieste reputatie als fatsoens rakker verwierf deze week werd het gehele open bare leven door een algemene staking lam gelegd. Ook als men ermee rekening houdt dat stakingen in Frank rijk veel meer als folklore en sociaal ritueel dienen te wor den beschouwd dan als krachtmeting, kan men zich niet onttrekken aan de indruk dat de scheuren in het Franse staatsgebouw de fundamenten zelf aantasten. JOOP BARTMAN nemarken toch maar beter lid van de NAVO kon blijven. Hij schopte ook wel een groot aantal Deense tegenstanders van de EEG tegen de schenen door zich voorstander van het lidmaatschap te verklaren. Als pleister op de wonde verklaar de hij dat zijn voorkeur voo> de Europese Gemeenschap werd ingegeven door het mo tief dat een gecentraliseerd Europees bestuur de bureau cratie in eigen land zou terug dringen. Niettemin verweerd' hij zich krachtig tegen bewe ringen dat hij minder contro versieel zou worden nu zijn partij opgenomen blijkt te zijn in de „respectabele" politieke gemeenschap. Toen hem na de verkiezingen werd gevraagd wie het land nu gaat regeren antwoordde Glistrup: „We zul len de koningin laten weten dat we bereid zijn een min derheidsregering te vormen" Op de vraag wie er dan pre mier zou worden reageerde de nieuwe ster aan het politieke firmament met de opmerking: „Wij zullen geen premier aan stellen. In plaats daarvan komt er een minister voor op heffing van overheidstaken". De toenemende polarisatie in de samenleving heeft ne ven-effecten en gevolgen die niet altijd uitgesproken wor den. Dat is eigenlijk jammer, want het trekken van conse quenties kan soms op een heilzame wijze de domheid van het uitgangspunt aan het licht brengen, zodat verder opereren daarmee onmogelijk gemaakt wordt. Zo brengt Ae polarisatie en vooral ook de behoefte om die uit te werken gemakkelijk ook een tegen stelling tussen oud en jong in het veld, die op weinig meer gebaseerd is dan op het ver langen tegenstellingen te scheppen: er wordt mee geo pereerd zonder dat duidelijk gemaakt wordt waarop ze be rust. Een consequentie hiervan kan zijn, dat jongeren ouderen niet au sêneux nemen en om gekeerd op geen andere grond dan hun leeftijd. Die leeftijd op zich zelf gaat dan fungeren als een argument. Maar me mand zal ronduit en in ernst durven beweren, dat een standpunt juist of belangrijk is, omdat hij die het vertegen woordigt, jong of oud is. In tussen kan datgene wat rede lijk gezien geen poot heeft om op te staan, onder water een grote invloed hebben. De re clame werkt bijna niet an ders. Soms wordt zo'n vooroordeel niettemin uitgesproken en dan lijkt tiet even ter discussie gesteld te worden. Dit gebeurt bijv. in de boekenbijlage van Vrij Nederland (24 nov. 1973) waar Cirel Peeters het nieuwe literaire tijdschrift De Revisor bespreekt. Hij stelt vast. dat dit blad zich van andere soort gelijke tijdschriftenvoorname lijk onderscheidt door de leef tijd van de redacteuren en medewerkers. Of dit juist is, weet ik met, maar dat is een voudig na te gaan. Peeters, die geen juichende disk-jockey, reclame-man of tiener-priester is, maar een serieus literair criticus, vindt dit gegeven ui terst belangrijk. Hij zegt dan: .,het is een feit dat de redac teuren en medewerkers jong zijn en serieus genomen kun nen worden". Zo'n uitspraak vond ik schokkend. Ik moet er even bij stil staan, vooral bij het veelbetekenende woordje "en". Strikt genomen kan dit betekenen „en bovendien": het suggereert dan geen enkel verband tussen de twee ge noemde zaken, maar duidt al leen op de min of meer toe vallige omstandigheid, dat zij er beide zijn en elkaar blijk baar niet uitsluiten. Dan gaan de gedachten al gauw in de richting van „en toch": men sen kunnen jong zijn en on danks hun jeuad serieus geno men worden. Daar is, ofschoon 'het niet altijd gebeurt, weinig schokkends aan, evenmin als het schokkend is wanneer ou de mensen serieus genomen worden. Mijn geschoktheid komt voort uit de intuïtieve gedachte, dat „en" hier gele zen moet worden als „en dus", dat er een oorzakelijk verband tussen het een en het ander gelegd wordt. Het vervolg van het artikel bevestigt dit ang stige vermoeden. Want. Peeters die ik serieus "-em nm de inhoud "an wat hij snhy'ift en met wiens leeftijd ik niets te maken heb legt ..en" zelf in die richting uit. Als een oude re prewes hetzelfde zou doen wat een jongere in dit tijd schrift gedaan heeft, „zou het nauwelijks opvallen, maar in De Revisor krijgt het een pro grammatisch element krijgt het. meer betekenis". De auteur „heeft in zo'n geval zijn jeugd en tijd mee". Hier word ik wat treurig van, want het slaat nergens op en als het inderdaad een juiste vaststelling zou zijn, zou het alleen de vaststelling van een vresel-jke wantoestand zijn. Ik zie, om Peeters enigszins t« redden, maar twee mogelijk heden. Ofwel hij bedoelt met .serieus genomen worden" al leen iets heel persoonlijks, dat voor hem zelf geldt en mis schien nop voor enkele ande- -enal of niet generatiegeno ten. Dan had hij dat moeten zeggen, liefst met enige uitleg erbij. Cf hij bedoelt „serieus" niet erg serieus, maar onge veer in ae zin van geschikt om een nieuwe mode te wor den". En dan slaat hij de toon nan van een domme schijven - ruiter, ipts umt volstrekt niet zijn gewoonte is. Ik kan het vrohleem niet molossen, maar 'k vermoed dat het overbodig is.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 19