eve kracht
Nationaal
kabinet
Fictie
zonder
verleden
Terugblik
op 12 jaar
distributie
(1939-1952)
men?
nv
Veghel
Fransen
worden
boze
mannen
van
Europa
Mogens
Glistrup
is geen
lachertje
meer
Oud en
jong
ons nodig!
ekabelsets
GOES
oliestel Ie h.v.
I
r
Naar de geest
Afschuiven
47A
454
4Sb
47 b
46 it
.45b 43b
:ès
€89 Vit cm
€14
€90 CS® 'CM®
47
45 44 41
47*to
45 Am
45Ai« 44Ara 43<4ra
rry^rWrrfSTnlP. t liTf n
Geleidelijk
Twee kampen
I tets op u' Deense kie
I '*5eAoud- "iet van te
Geen boodschap
Scheuren
Overbodig
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
n het bedrijf openbare
ing van adjunct-commies,
afhankelijk van opleiding
a alsmede het diploma
werkzaamheden strekt tot
1.907,— per maand.
^.O.W./A.W.W.
deze gemeente van toe-
bestaan uit:
w.o. dossiervorming,
gscontrole.
nengekomen en uitgaande
secretariaat t.b.v. de direc-
jaderingen.
ethouders van Goes, post-
schijnen van dit blad onder
nkerbovenhoek van brief
van het blad waarin u deze
imers, minstens 50%
in de ontstekings-
oblemen worden door de
rugiekabels veroorzaakt
niet door uw bougies.
w grossier voor Zeeland
aagmolenstraat 1 - Goes
elefoon 01100-5540
nteert een Getes kabelset
vraagt voor haar
n
bant en Zeeland.
nt zal voornamelijk worden
ran pluimvee-, varkens- en
van ongeveer 30 jaar met ee"js
:ht en een meer speciale k
rundveehouderij.
jortgeliike functie
schriftelijk onder no. PZ 291'
serige ter zake dienena
:ot de afdeling Personeel^
Pater Van den Elsenlaan
HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE L NGEN PE L NGEN PE UNGEN PE UNGEN PE ^gGEN
NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE^^PEILINGEN PEILINGEN
PFILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEIUlhfëfN PEILINGEN PEILING
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
ffij al eerder hebben ge
schreven, wordt in sommige
Kringen op het ogenblik de
jcdachte gepropageerd de hui-
dfce regeringscoalitie van pro-
jrtssieven en confessionelen
t( vervangen door wat een
nationaal kabinet wordt ge
noemd. Wat onder „nationaal"
h, dat verband moet worden
verstaan, wordt niet nader
verklaard.
I„ elk geval moet het wat
s-ders bieders, zijn dan de
ioor de fractievoorzitters van
mpD en CHU uitgesproken
-,ens naar een terugkeer tot
de vijf-partijen-regering van
voor de zomer van 1972, toen
de DS-zeventigers Drees en
Ce Brauw de deur van het
Catshuis nogal luidruchtig
dichtsloegen.
Nationaal kabinet", dat wil
eigenlijk zoveel zeggen dat
een zeer ruime meerderheid
uit het parlement in het kabi
net is vertegenwoordigd of al
thans steunt. Alleen uiterst
links en uiterst rechits en som
mige splinterpartijen zouden
dan niet meedoen. Aanleiding
tot een dergelijk begraven van
alle politieke strijdbijlen kan
een acute noodtoestand oor
log bijvoorbeeld zijn. Zoals
wij ln een commentaar al eer
der hebben uiteengezet, is een
economische crisissituatie juist
daarom geen geschikte moti
vering voor een „nationaal ka
binet" omdat hiet, in de aan-
GERBRANDY
pak daarvan, om principiële
en wezenlijke verschillen in
uitgangspunten e n doeleinden
van vooruitstrevenden en be
houdenden gaat.
Nu is het bovendien grappig
drat Nederland eigenlijk nog
nooit een écht „nationaal kabi
net" heeft gehad, een regering
die werkelijk een nationale
wilsovereenstemming tot basis
had. Formeel kwam het Minis-
terie-Cort van der Linden, dat
van 1913 tot 1918 optrad, dat
Ideagl het meest nabij, al was
de grootste oppositiepartij, de
SDAP, er niet in vertegen
woordigd. Maar Troelstra had
wel verklaard diat ziijn fractie
zich „nationaal" zou opstellen.
Maar zo hecht was die forma
tie nu ook weer niet, getuige
het aftreden van niet minder
dan vijf ministers tijdens de
rit. Daaronder waren zowel de
minister van Oorlog als die
van Marine en twee achte
reenvolgende ministers van
Financiën: nogal belangrijke
portefeuilles in oorlogstijd! En
dat Troelstra's „nationale" op
positie een andere wending
nam, is algemeen bekend.
Qiedurende het Interbellum
(heit tijdperk tussen de beide
wereldoorlogen) met zijn in
grijpende economische crisis is
er geen nationaal kabinet op
getreden. Pas bij de mobilisa
tie van 1939 traden de eerste
socialistische ministers tot het'
kabinet-De Geer toe. Dat was
overigens geen nationaal, maar
een parlementair kabinet. Er
ging wol een zeer merkwaar
dige regerings'combdnatie aan
vooraf, namelijk het vijfde ka-
binet-Colijn dat het precies
drie weken heeft volgehouden.
Dat was géén nationaal kabi
net maar droeg de naam „za
kenkabinet" omidlat het los van
de politfeke groeperingen was
gevormd env oor een belang
rijk deel uit politieke outsi
ders bestond. De levensduur
was er dan ook naar. Wel
werd daarmee het bewijs uit
het ongerijmde geleverd dat
zo'n gezelschap van „deskun
digen" geen garantie biedt
voor een hecht beleid.
Niet zozeer formeel het
was immers geheel buiten het
parlement tot stand gekomen
-- maar naar de geest moet
het eerste kabinet-Gerbrandy
uit de Londense jaren als een
nationaal kabinet als een „na
tionaal kabinet" worden be
stempeld. Na de laffe fchuis-
vliucht van premier-De Geer
nam de stoere Gerbrahdy, een
Nederlandse Churchill, het
heft in handen van een grote
ploeg bekwame mannen van
allerlei politieke snit. Daaron
der was ae enige Indonesiër
die ooit in een Nederlandse
regering heeft gezeten: Baden
Adipati Ario Soejono. Diens
aanwezigheid was overigens
niet van lange duur. Het kabi-
net-Gerbrsndy heeft in rijn
oorspronkelijke samenstelling
trouwens de Nederlandse Be
vrijdingsdag niet gehaald,
Verschil van mening over de
in het bedrijde vaderland te
volgen procedure bij de be
straffing van landverraders en
collaborateurs leidde nog in
februari 1945 tot aftreden.
Na dc Bevrijding is er nim
mer meer sprake geweest van
bijzondere kabinetten. Zoals ln
een democratie betaamt zijn
de regeringen gegrondvest ge
weest op parlementaire meer
derheden in hoeveel bochten
de partijen zich daartoe wel
eens n.ocsten wringen. Het
moge de duidelijkheid in de
politiek niet steeds ten goede
zijn gekomen, democratisch
ln de zin van door het parle
ment en de kiezers controleer
baar en erantwoordingsplich-
tig was het in elk geval
wel. Met een „nationaal kabi
net" moeten we dat maar af
wachten, juist omdat een se
rieuze oppositie dan ont
breekt.
JOOP BARTMAN
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Op 7 januari
gaat de benzine op de bon.
Hiermee maakt het lot weer
een van zijn curieuze salto
mortales en wordt een tijd
perk in herinnering geroepen
dat velen voorgoed passé had
den gedacht.
Op 16 oktober 1939 werd de
eerste bon gelanceerd: voor
suiker. Weinigen zouden toen
vermoed hebben dat het bon
nensysteem 12 jaar zou duren
en talloze artikelen omvatten.
Nu distributie voor de deur
staat, ligt een vergelijking met
„toen" voor de hand. Benzine
is weliswaar geen eerste be
hoefte als brood en kleding,
maar heeft de westerse, geïn-
geïnfiltreerd, dat de gevolgen
geïnfiltreerd dat de gevolgen
catastrofaal kunnen zijn.
De eerste bon werd voorafge
gaan door bekendmakingen
van de burgemeesters, waarin
fa volke kond werd gedaan
dat men vanaf genoemde da
tum slechts suiker kon kopen
1 tijen inlevering van bon 1
va de Rijksdistributiekaart,
ttion was aanvankelijk een
simpel gevalletje: een woord
ei een nummer, maar later,
ta vervalsingen te gemakke
lijk werden. kreeg de bon een
gecompliceerder uiterlijk,
fc zijn toekomst wil weten,
•etnaar het verleden kijken,
"ij vroegen een aantal men-
die bewust de distributie-
;ijd hebben meegemaakt, naar
kun ervaringen. Hieruit deze
bloemlezing:
Bonnen waren belangrijker
dan geld. Omdat er toen nau
welijks particuliere auto's re
den, kwam de benzine niet
aan de orde. Je kreeg bonnen
voor levensartikelen en punten
voor textiel. Als je bijvoor
beeld een pak wilde kopen,
moest je punten sparen of de
punten van een heel gezin bij
elkaar leggen. Vooral grotere
gezinnen met opgroeiende kin
deren kregen het erg moeilijk.
En je moest de boer op, om
voor veel geld eieren en vlees
te kopen. De dieren waren ge-
rgistreerd op gewicht en kre
gen een loodje in het oor,
maar veel boeren hadden
zwart vee dat op een zater
dagmiddag zonder de aanwe
zigheid van de controleur
werd geslacht. Ook hebben we
veel geruild. Regelmatig wer
den distributiekantoren over
vallen, bijvoorbeeld om aan
bonnen voor onderduikers te
komen en er werd veel mee
geknoeid. Bijziende winkeliers
zijn hier de dupe van gewor
den. De distributie ontwijken
was een nationale sport waar
niemand zich voor geneerde
omdat de moffen zo des te
minder kregen.
Ik weet nog thuis, we waren
met zijn vijven, dat er een
pakje boter in plakjes werd ge
sneden en dat ieder het daar
mee moest doen. Dan zat je
wel eens te hopen dat je oude
vader die niet zoveel nodig
had, wat af zou schuiven.
Want ook in de gezinnen werd
streng gerantsoeneerd. In de
hongerwinter zijn er laaiende
ruzies in de gezinnen ontstaan
over een schraapsel boter of
een lepeltje jam. Het was veel
erger, om een bon te verliezen
dan geld, want geld was toen
toch niets waard. En er werd
veel geruild. Suikerbonnen
werden tegen broodbonnen ge
ruild. Er kwamen geregeld
nieuwe series bonnen uit die
je op je stamkaart kon krij
gen. Er waren slimmelingen
bij die een winkelier probeer
de levensmiddelen af te laten
staan op een bon die zoge
naamd nieuw was.
Wij hadden thuis een winkel
En mijn moeder heeft met die
bonnen onder enorme druk ge
staan. Hele zaterdagen zaten
wij kinderen op grote vellen
van 100 stuks waarmee mijn
moeder weer naar de grossier
kon gaan voor nieuwe voor
raad. Het was niet doenlijk
om al die bonnetjes in een
overvolle winkel te controle
ren, wat verplicht was. En
daarom sorteerden wij 's
avonds en dat ging heel secuur.
Vergeet niet, die dingen wa
ren zo groot als een halve
postzegel, en als je er een
verloor verloor je meteen bv
een kilo suiker.
En de bonkaarten werden
streng onderzocht. Ik weet nog
dat twee rechercheurs ander
half jaar later naar mijn moe
der kwamen omdat er twee
valse bonnen waren ontdekt
op een van haar kaarten.
De best gesitueerden die er
niet over zouden denken je
voor een cent te bedriegen,
namen met bonnen een heel
andere houding aan. Zo van
■,lk ben jarenlang klant bij
jou geweest. Breng me 1 kilo
suiker. De bonnen komen later
wel". Maar die bonnen kwa
men natuurlijk nooit. Ze lieten
de winkelier stikken. Mijn
moeder paste ook een eigen
distributie toe. Ze had bijvoor
beeld maar 40 koeken gekre
gen ci .as veel vraag naai'.
Als er dan iemand uit een
groot gezin binnenkwam voor
zo'n koek, gebruikte mijn
moeder een codewoord tegen
de bediende. Zo van „Haal
eens een kwek", Dan ging die
bediende het magazijn in,
haalde een koek en deed er
een groot stuk papier om zo
dat niemand het zag. Tegen
anderen die het minder nodig
hadden, zei mijn moeder dan
dat er geen koeken meer wa
ren. Hele scènes hebben zich
in die winkel afgespeeld naar
aanleiding van die bonnen.
Het was een echte rottijd. Er
was toen een tophit:
Leve de minister
Die gooit alles van de bon
alles van de bon alles van de
bon.
En dat werd eindeloos her
haald".
..EE-üOi
VI f nkijii
;vt HtiC'F
VLEJi3Köj
lai;LU.N GSM IDDELE N vn-n H,-
::*r>r*5 v&ll C-'i tol i
n r--j iih
PIiauDi:
n oc
t a n e; e h qv e M B E ï:i 1
iirfcVi;
ftfcte'flftVï:
ntïtïrvr.
üEi-ESv'r- ttèsöWïM.'muvi
cm'
V.- ci-'üif'
Cm,
^rn-yf.
fhLfcCltfC'
sr-sÉtVr. aT.if.a~ct si uv-vi
■cm
n mm*
ïêlinKriiaiia
mïsftftop toejjHHi:
11 ÏJ
Fl K4 H c
HlfïifVJf
H n I' HHÜ8P ÜEQöIi
gAöt
KOÖB
ri»óoi>
11 fftrUfl BiJCHJH
Al km
.4 ft 4 «i -
6 Deze bonnetjes waren tijdens het dieptepunt van
de distributieperiode van 39'52 meer waard dan
geld.
vm
De distributie zette zich nog
jaren na de oorlog voort. Ge
leidelijk werd artikel voor ar
tikel vrijgesteld. Op 13 juni
1947 werden de sigaren bon-
vrij. In juni 1948 kon minister
Mansholt aankondigen dat de
melkdistributie voorlopig was
opgeheven, maar dat de beper
kende maatregelen ten aanzien
van de verwerking van melk
in brood, ijs en chocolademelk
nog gehandhaafd bleven. En
de minister behield zich het
recht voor in het najaar de
situatie te herzien. In de
herfst van 1949 werd de dis
tributie-tweeling vlees en kaas
van de bon gedaan. Ook rijst
verloor het gehate papiertje en
het puntensysteem voor textiel
verdween.
Alleen koffie en kolen bleven
nog gedistribueerd maar ook
deze artikelen verdwenen in
het begin van de vijftiger ja
ren uit hun uitzonderingsposi
tie.
Nu komen de bonnen weer
terug. Dezer dagen kunnen
nette autobelastingbetalers een
stamkaart halen (zelfs de ter
minologie is niet veranderd)
die hen per 7 januari recht
geeft op een benauwd rant
soen benzine. Of het hierbij
blijft, is een vraag met een
groot vraagteken. Reeds is
voorgesteld (Terlouw, D'66)
om een systeem te bedenken
om het veel meer dan benzine
en olie omvattende begrip
energie aan een distributie te
onderwerpen.
JAN KOESEN
POMPIDOU
Het is een bekend ver
schijnsel dat mensen hun
innerlijke onzekerheden pogen
te verbergen achter een zelf
bewuste gevel. Voor de bui
tenwereld gelden ze dan vaak
als rotsen van zelfvertrou
wen.
Wat voor individuen opgaat,
is ook toepasseliiK op gemeen
schappen, volken, staten. In
Europa is Frankrijk zo'n voor
beeld van een uiterlijk niet te
schokken samenleving, zeker
sinds de oliecirsis de halve
wereld en heel Europa op z'n
kop zet. In Frankrijk wat be
perkingen, maar geen drasti
sche ingrepen; geen autoloze
zondagen, geen benzine distri
butie. Frankrijk gaat z'n gatig.
De olie stroomt welig voort,
de Arabieren hebben het zelf
gezegd: Frankrijk zal niet
droog worden gelegd. De
Franse regering gaat daar prat
op, ze vindt dat ze de ereprijs
in de diplomatie heeft gewon
nen. Dat haar tegenstanders
haar een platvloers cynisme
verwijten, deert haar niet.
Die tegenstanders komen uit
twee kampen, een binnen
lands- en een buitenlands. An
dere Europeanen moeten ech
ter hieruit niet de illusie koes
teren dat ze op grond van een
gemeenschappelijke afkeer
van het bewind-Pompidou tot
een gezamenlijk front met de
Franse oppositie kunnen ko
men om vervolgens de veelge
roemde Europese solidariteit
te verwezenlijken. Franse so
cialisten en communisten blij
ven voor alles Fransen. Ze
zijn er uitsluitend op bedacht
een andere orde in Frankrijk
zelf te vestigen. Wat daarbui
ten gebeurt zal ze een zorg
zijn. Wie bijvoorbeeld de laat
ste maand een links weekblad
als Le Nouvel Observateur
heeft gevolgd, kan het niet
ontgaan zijn dat er vele arti
kelen gewijd zijn aan het
Midden-Oosten dat is een
Frans belang en maar heel
De Partij
van de Vooruit-
sanS van Mogens Gli-
strup. de grote winnaar
deze week in Denemar-
I ^hoeden algemene ver-
j "''"gen, werd bij haar op-
vorig jaar afgedaan
s een politieke grap toen het
«E'am afschaffing van de
"mstenbelasting en de bu-
aueratie aan kiezers
I 'tri gepresenteerd.
'i/'etn dinsdaS, toen de par-
1 °verwi„„-enorme verkiezings-
I !l ze(ei behaalde en met
I het 0|J een na grootste
I faoun par,ement werd, be-
I Parti, ni ?en d" Vooruitgangs
I hertje n„ als een la-
I!t hebho- 'rad,tionele partij-
I teelden Politieke denk
I v°°rtduri„Var' Glistrup bi
I fevaarüVte a£Sesehilderd als
I Hit verrT uen onuitvoerbaar
l'ijke hpw,de "D-jarige schat'
I s,eiine„' r,?sjurist massaa'
!fmeen hes „rup werd een
n bt*ende figuur toen
CTB——H—
hij twee jaar geleden zijn
andgenoten erover kapittelde
dat zij zich als makke slacht-
lammeren overgaven aan de
geld graaiende belastingsont-
vangers en hij legde vakkun
dig uit hoe hij er steeds in
slaagde geen cent inkomsten
belasting te betalen door ge
bruik te maken van de mazen
in de belastingwetten. Het feit
dat Glistrup miljonair is
maakte dat de Denen, die ge
middeld de helft van hun ver
diensten naar de fiscus zien
gaan, hem als de verlosser van
hün belastingspook verwel
komden en hem de bijnaam
weinig aan Europa. De Frans
man doet ten opzichte van zijn
land hetzelfde als met zijn ei
gen huis en tuin: hij plaatst er
een heel groot bord bij met de
tekst Proprété privé (particu
lier eigendom), liefst nog met
de toevoeging „Chien mé-
ohant' '(Valse hond).
Dat is dan het uiterlijk zelf
bewuste Frankrijk, het Frank
rijk dat geen boodschap heeft
aan de Europese gemeenschap,
behalve wanneer het erom
gaat landbouwsubsidies te in
nen, zo goed als het lak heeft
aan de internationale milieu
hygiëne om het even of het
om kernproeven in de Stille
Zuidzee of om het lozen van
kalizouten in de Rijn gaat.
Frankrijk gedraagt zich dan
overeenkomstig de titel van
een boulevardstuk, dat al eni
ge jaren op het affiche staat:
„Un sale égoïste' (een vuile
egoïst). Dat stuk heeft nog
steeds groot succes.
„meneer nul" gaven.
Mijn doelstellingen zijn,
verklaarde Glistrup talloze ke
ren, de inflatie tot stilstand te
brengep, de belastingen af te
schaffen en de mensen hun
eigen leven te laten leven. Hij
meent dit te kunnen bereiken
door de enorme bedragen ver
slindende overheidssector ri
goureus af te breken. Nutteloze
papierslaven, van wie negentig
procent gemist kan worden
placht Glistrup te zeggen
Door de opheffing van het
ambtenaren leger zullen vol
gens hem honderdduizenden
onproduktieve loontrekkenden
vrijkomen om in de particulie
re industrie ue produktie een
geweldige stimulans te geven
Sociale voorzieningen zijn dar
praktiseh overbodig. Maai
weinigen zullen, als Glistrup
het voor het zeggen krijgt, aar
diens bezuinigingshand ontko
men. Het thans gesubsidieerde
nationale toneel moet zichzelf
gaan onderhouden, studiebeur
zen, huursubsidies en pensioe
nen zullen worden verminderd
of afgesc'vift. Ook de volks-
vertegr ;ordiging, volgens
Glistrup een log en onhanteer
baar lichaam, kan verdwijnen.
Omdat Frankrijk via radio,
televisie en voor een groot
deel ook via de pers alleen
met z'n gouvernementele
mond spreekt, lijkt de eensge
zindheid overigens groter dan
ze is. Weliswaar was het
weekblad L'express het enige
dat niet alleen begrip, maar
zelfs waardering voor de
aanvankelijke Nederlandse
houding in het Midden-Oos-
ten-conflict toonde, maar bij
een recente enquete toonde
65% der Fransen zich bereid
om de lasten van de energie
crisis in Europees verband te
dragen terwijl 63% antwoord
de dat de olie niet gekocht
moest worden ten koste van
Israël. Of, zoals de Figaro het
uitdrukte, de Fransman rijdt
met één hand op het hart en
met de andere aan het stuur.
Binnenslands snijdt de ver
deeldheid overigens veel die
per in. Alle schandelen ten
spijt - in het onroerend goed.
in het industriële management
De nieuwe partijleider denkt
er een kleine groep bestuurs-
deskundigen voor in de
plaats.
De defensie, een grote slok
op, is volgens Glistrup hele
maal overbodig want iedereen
schijnt het met hem eens te
zijn dat tegen een groot
scheepse aanval toch geen ver
zet mogelijk is. Opdoeken, zegi
de 47-jarige belastingexpert
Alles wat hij nodig heeft is
een „hete lijn" naar Moskou
Aan de Deense kant zal dan
een bandrecorder gereed
staan. Als er oorlog komt hoe
ven we slechts het apparaat in
werking te stellen, want er zal
een bandje op zitten met
Hechts een korte tekst: ,.We
geven ons over", in het Rus
sisch uiteraard, zegt Glistrup
Toen uit opiniepeilingen vlak
voor de verkiezingen zijn par
tij als een komeet aan de poli
tieke hemel omhoog bleek te
schieten begon Glistrup zijn
wilde denkbeelden wat bij te
schaven.
fn zeer voorzichtige bewoor
dingen liet hij blijken dat De-
(Lipl), bij de omroep, in de
politie handhaaft Pompidou,
die veel meer premier is dan
de onpersoonlijke Messmer, de
schone schijn van een krach
tig en evenwichtig beleid! Dat
wordt door de sociale werke
lijkheid wreed verstoord.
Staakten enige weken geleden
de middenstanders hoewel ze
een poujadistisch-achtig voor
vechter in de regering hebben
in de persoon van minister
Royer die zich tevens een
trieste reputatie als fatsoens
rakker verwierf deze
week werd het gehele open
bare leven door een algemene
staking lam gelegd.
Ook als men ermee rekening
houdt dat stakingen in Frank
rijk veel meer als folklore en
sociaal ritueel dienen te wor
den beschouwd dan als
krachtmeting, kan men zich
niet onttrekken aan de indruk
dat de scheuren in het Franse
staatsgebouw de fundamenten
zelf aantasten.
JOOP BARTMAN
nemarken toch maar beter lid
van de NAVO kon blijven. Hij
schopte ook wel een groot
aantal Deense tegenstanders
van de EEG tegen de schenen
door zich voorstander van het
lidmaatschap te verklaren. Als
pleister op de wonde verklaar
de hij dat zijn voorkeur voo>
de Europese Gemeenschap
werd ingegeven door het mo
tief dat een gecentraliseerd
Europees bestuur de bureau
cratie in eigen land zou terug
dringen. Niettemin verweerd'
hij zich krachtig tegen bewe
ringen dat hij minder contro
versieel zou worden nu zijn
partij opgenomen blijkt te zijn
in de „respectabele" politieke
gemeenschap. Toen hem na de
verkiezingen werd gevraagd
wie het land nu gaat regeren
antwoordde Glistrup: „We zul
len de koningin laten weten
dat we bereid zijn een min
derheidsregering te vormen"
Op de vraag wie er dan pre
mier zou worden reageerde de
nieuwe ster aan het politieke
firmament met de opmerking:
„Wij zullen geen premier aan
stellen. In plaats daarvan
komt er een minister voor op
heffing van overheidstaken".
De toenemende polarisatie
in de samenleving heeft ne
ven-effecten en gevolgen die
niet altijd uitgesproken wor
den. Dat is eigenlijk jammer,
want het trekken van conse
quenties kan soms op een
heilzame wijze de domheid
van het uitgangspunt aan het
licht brengen, zodat verder
opereren daarmee onmogelijk
gemaakt wordt. Zo brengt Ae
polarisatie en vooral ook de
behoefte om die uit te werken
gemakkelijk ook een tegen
stelling tussen oud en jong in
het veld, die op weinig meer
gebaseerd is dan op het ver
langen tegenstellingen te
scheppen: er wordt mee geo
pereerd zonder dat duidelijk
gemaakt wordt waarop ze be
rust. Een consequentie hiervan
kan zijn, dat jongeren ouderen
niet au sêneux nemen en om
gekeerd op geen andere grond
dan hun leeftijd. Die leeftijd
op zich zelf gaat dan fungeren
als een argument. Maar me
mand zal ronduit en in ernst
durven beweren, dat een
standpunt juist of belangrijk
is, omdat hij die het vertegen
woordigt, jong of oud is. In
tussen kan datgene wat rede
lijk gezien geen poot heeft om
op te staan, onder water een
grote invloed hebben. De re
clame werkt bijna niet an
ders.
Soms wordt zo'n vooroordeel
niettemin uitgesproken en dan
lijkt tiet even ter discussie
gesteld te worden. Dit gebeurt
bijv. in de boekenbijlage van
Vrij Nederland (24 nov. 1973)
waar Cirel Peeters het nieuwe
literaire tijdschrift De Revisor
bespreekt. Hij stelt vast. dat
dit blad zich van andere soort
gelijke tijdschriftenvoorname
lijk onderscheidt door de leef
tijd van de redacteuren en
medewerkers. Of dit juist is,
weet ik met, maar dat is een
voudig na te gaan. Peeters, die
geen juichende disk-jockey,
reclame-man of tiener-priester
is, maar een serieus literair
criticus, vindt dit gegeven ui
terst belangrijk. Hij zegt dan:
.,het is een feit dat de redac
teuren en medewerkers jong
zijn en serieus genomen kun
nen worden". Zo'n uitspraak
vond ik schokkend. Ik moet er
even bij stil staan, vooral bij
het veelbetekenende woordje
"en". Strikt genomen kan dit
betekenen „en bovendien": het
suggereert dan geen enkel
verband tussen de twee ge
noemde zaken, maar duidt al
leen op de min of meer toe
vallige omstandigheid, dat zij
er beide zijn en elkaar blijk
baar niet uitsluiten. Dan gaan
de gedachten al gauw in de
richting van „en toch": men
sen kunnen jong zijn en on
danks hun jeuad serieus geno
men worden. Daar is, ofschoon
'het niet altijd gebeurt, weinig
schokkends aan, evenmin als
het schokkend is wanneer ou
de mensen serieus genomen
worden. Mijn geschoktheid
komt voort uit de intuïtieve
gedachte, dat „en" hier gele
zen moet worden als „en dus",
dat er een oorzakelijk verband
tussen het een en het ander
gelegd wordt. Het vervolg van
het artikel bevestigt dit ang
stige vermoeden. Want. Peeters
die ik serieus "-em nm de
inhoud "an wat hij snhy'ift en
met wiens leeftijd ik niets te
maken heb legt ..en" zelf in
die richting uit. Als een oude
re prewes hetzelfde zou doen
wat een jongere in dit tijd
schrift gedaan heeft, „zou het
nauwelijks opvallen, maar in
De Revisor krijgt het een pro
grammatisch element
krijgt het. meer betekenis". De
auteur „heeft in zo'n geval
zijn jeugd en tijd mee".
Hier word ik wat treurig
van, want het slaat nergens op
en als het inderdaad een juiste
vaststelling zou zijn, zou het
alleen de vaststelling van een
vresel-jke wantoestand zijn. Ik
zie, om Peeters enigszins t«
redden, maar twee mogelijk
heden. Ofwel hij bedoelt met
.serieus genomen worden" al
leen iets heel persoonlijks, dat
voor hem zelf geldt en mis
schien nop voor enkele ande-
-enal of niet generatiegeno
ten. Dan had hij dat moeten
zeggen, liefst met enige uitleg
erbij. Cf hij bedoelt „serieus"
niet erg serieus, maar onge
veer in ae zin van geschikt
om een nieuwe mode te wor
den". En dan slaat hij de toon
nan van een domme schijven -
ruiter, ipts umt volstrekt niet
zijn gewoonte is. Ik kan het
vrohleem niet molossen, maar
'k vermoed dat het overbodig
is.