iHOLE
DRUK
JSPEL
Rijk staat garant
voor leningen
Biesbosch-project
Vlaanderen was eenheid
go-2 uitstoot Total vijfmaal hoger
Bejaarden bij
„gesloten
circuit"
betrokken
Minimale Zeeuwse deelname
aan literaire dag 1973
FOUT IN COMPUTE R-PROGRAMMA
kts kouder
OPLOSSING
PUZZEL 12
IN AKTIE
NATUUR
OOSTBURG
BEPERKT
VERKOOP
PLASTIC-
ZAKKEN
Sluiskil
stad
streek
I
IJzendijke
Sorssele
Zaaiimslag
Evans en Belgisch
vlootbezoek
aan Vlissingen
Knipoogje
uit
Vlaanderen
BRIEVEN
VAN
LEZERS
Expositie
ponded
6 december 1973
van Geertruy, die eraan to».
voegt, dat de invaller de tekst
binnen een week omdar T
knie had.
Hoe het dit jaar rnet d8
belangstelling zal zijn j,
geen zekerheid te voorspellen
„We hebben er jaren bij "ge
had, dat er niemand kwam
opdagen, maar ook jaren dS
het druk was. Vervelend i!
het overigens wel, dat we dit
jaar met die autoloze zond»»
zitten", zo vertelt Ria.
De regie is ditmaal in han.
den van Frans Blamkaert, dis
tevens zelf een van de hoofd
rollen speelt naast Honors
Mannaert. Naast Ria vaI
Geertruy bestaat de bezetti™
voorts uit mevrouw Everaert.
Rombout, Jae. Rodrigo en ms.
vrouw Everaert*.
Heugelwedstrijd De ze».
hengelolub Sluiskil houdt voor
haar leden zaterdag een drie
uur durende hengehvedstrijd
in de Westerschelde. Gevist
zal worden nabij deTernen-
zense watertoren vanaf 12 uuj,
Na afloop zullen in café Dak
linga te Sluiskil de prijzen
aan de winnaars worden uit-
gereikt.
Schieting Aan de schie
ting, die in eafé Dafflinga werd
gehouden namen 25 schutters
deel. De vier hoogvogels wer
den geschoten door P. Snoeijs,
L. Dallinga, G. Raert en A.
Luijks. De vier zijvogSls wer
den afgeschoten, door mevrouw
Hemelsoet, A. Riemans, J,
Fouma en L. de Schepper.
Ons Genoegen De reis-
vereniging Ons Genoegen
maakt een vierdaagse reis
naar het gebied rond Heidel-
berg. Het tochtje wordt ge
maakt van 11 tot en met 14
juni 1974. Voor belangstellen
den zijn nog enkele plaatsen
beschikbaar.
Bejaai denf eest Sinter-
klaas heeft een bezoek ge
bracht aan de bejaarden van
Sluiskil. De bejaarden Inregen
in het Gildehuis enkele sur
prises. De muziek werd ver
zorgd dour een jeugdorkest
dat onder leiding stond van de
heer Kips, onderwijzer van de
Srt. AnitoniussehooL
O
Schieting De gchuttersso-
ciëteit Hr.fzicht hield voor
haar leden in het Hofzicht-
Theater een schieting op de
liggende wip. De eersten die
de boog spanden waren Sint-
Nicolaas en Zwarte Piet die
getuige ce richting van de af
geschoten pijlen kennelijk de-
ze sport ai eens eerder hadden j
beoefend. Ook een deel van de
IJzendijkse jeugd was hierbij
aanwezig en ontving van de
Sint een surprise. De uitslag
van de schieting was: hoogvo
gel B. Ivens, Sluiskil. De bei
de zijvogels werden afgescho
ten dloor T. de Pooter, IJzen
dijke. De kallen waren voor
mevrouw Ivens-Seegers
Sluiskil. De meeste kleine vo
gels, drie stuks, werden afge
schoten door de 3-jarige Lu
Seegers te IJzendijke.
Jubileum Op 1 decembe
was het 25 jaar gleden,
de heer J. Kole uit Nieuwdorp
in dienst trad van de V00"T
lige gemeente 's-Heer Aren®
kerke. Thans is de heer K
hoofdbode ter secret jrie„,o.
gemeente Borsele. In de r
zaal van het gemeente™
Heinkenszand werd dit J
leum herdacht. Burgem -
en wethouders met een
medewerkers ontvingen
jubilaris met echtgenote
enkele kinderen in de j
zaal. Burgemeester G-
M. van Waes wenste de
Kole geluk en schetste
als. een man met gevoeLenst
de medemens, die ?feeI t zjjn
in het gemeentehuis. OoK
manier van optreden e.
welijken, bezoek en
schiedt sfeervol. Na «1*
van de gebruikelijke
pe en bloemen voor m
Kole sprak de heer W. r.
sard namens de Pers0 en-
eniging. Hij bood evenee s
kele cadeaus aan.
Schoolfeest De
van de openbare lager
school" vierden met j1 0.
ders het onderwijze™ jn
neel en verdere genoo'S ne
het verenigingsgebouw 't,
Poort" het Sdnt-Nicw® wee
De Fint, vergezeld eli
Pieten, had voor d';.Metrok-
een paar uurtjes uitrei
ken.
Kaartwedstrijd i^'a ri
de wedstrijd, tussen a-
vereniging DVV ®nVertiii-
(Terneuzense Voetoai -
ging) is met een eer
van 4040 geëindigd- eefl
ste wedstrijd werd m
score van 68 tegen /jo-
voordeel van DVV bes
taaistand DW 108. 1 n je-
De individuele uit®ge-
ze tweede in Terneuzra
speelde match luidt1 j J,
sebaart, 2 F. Wfsel'4 A. i?
Bosch, allen van Ty/L„3 6 J*
Zeeuw DW, 5 P. A'"
Block, beiden TVV. va»
taart, 8 C. van Doorn. yef-
Doorn allen DVV, 1®
hage, TW.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Door een
jin de computer-bereke
nen die het KNMI heeft
Svóerd, zijn er onjuiste ge-
oivens tevoorschijn gekomen
•fl »en van de milieu-hygie-
vhe aspecten van de Total-
Seing in het Sl°efiebied-
Vntóens de tot voor kort gel-
L|e berekeningen zou de
ïtotal raffinaderij de gemid
delde S92 (zwaveldioxyde)
verontreiniging in en rond het
eioegebied verhogen met 1
microgram S02 per m3 lucht
,jc zomer er, met 2 micro
gram zwaveldioxyde per m3
lucht in de winter. Nadat dit
Z vastgesteld, heeft men
ontdekt, dat het computerpro
gramma fouten bevatte. De
nieuwste berekeningen die
men na correctie heeft ge
maakt, wijzen uit dat „Total"
in winte- en zomer tussen de
5 en 10 microgram S02 1 er m3
buitenlucht aan de totale ver
ontreiniging zal bijdragen.
Volgens de adviseurs varv het
college van GS van Zeeland
zijn de nieuwberekende hoe
veelheden S02 niet verontrus
tend hoog. Reden tot bezorgd
heid geven zij niet, aldus de
adviseurs. Er zijn ook nieuwe
diagrammen vervaardigd,
waarop te zien is hoever de
invloed van de S02 uitstoot
van „Total", vergeleken met
de huidige situatie, waarin de
raffinaderij nog niet in bedrijf
is. zal reiken Uit de diagram
men olijkt. dat in zomerse pe
rioden een deel van Middel-
Burg-Zuid, dat nu nog vrij
van S02 verontreiniging is, een
dagelijkse portie S02 kan gaan
ontvangen ter grootte van 5
microgram per m3 lucht.
Plaatsen als Heinkenszand en
's-Heerenhoek, die tot dusver
praktisch ,S02-vrij" waren,
ontvangen in de zomermaan
den een dosis, die varieert van
15 tot 25 microgram. Nieuw
dorp ligt in een gunstige
„trog" en ontvangt, althans in
ae zomer, 20 microgram per
m3 buitenlucht. Onder bepaal
de omstandigheden in de zo
mer kan, aldus het KNMI, een
deel van West-Zeeuwsch-
Vlaandereu een verontreini
ging ter grootte van 5 micro
gram S02 verwachten, als ge
volg van de Total-vestiging..
In de wintermaanden veran
dert het beeld aanzienlijk.
Plaatsen als Heinkenszand, 's-
Heerenhoek, 's-Heer Arends-
kerke, Arnemuiden en Nieuw-
land ontvangen dan gemiddeld
m3 buitenlucht, terwijl
Nieuwdorp rond 20 microgram
ontvangt. Geheel Middelburg
en Vlissingen liggen 's winters
in de zone waar een concen
tratie van 5 microgram per m3
lucht zal worden gemeten.
Zonder „Total" is Vlissingen
vrij van S02 invloeden uit het
Sloegebied. In de wintermaan
den zal ook Breskens binnen
de- S02-.gordel liggen. In het
hart van het industriegebied
aan het Sloe zal men als
Total in bedrijf is ongeveer
55 microgram S02 mer m3
buitenlucht aantreffen al
thans in de winter. In de zo
mer is het 45 microgram. Er
kunnen door veranderde
weersomstandigheden uiter
aard sterke verschillen in S02-
concentraties optreden. De ge
gevens van het KNMI betref
fen de te verwachten seizoen
gemiddelden.
(ADVERTENTIE)
Bij elke hele fles Export Jonge
Jenever o f Tom Mix Gin
ontvangt U een
GOUDKAARTJE
van 5 PUNTEN
Spaar deze punten. Ze geven recht
op aantrekkelijke geschenken,
afgebeeld in een folder,
verkrijgbaar bij Uw slijter.
Vkunt de folder ook aanvragen bij:
BEKUYPER-NEDERLAND B. V.
Postbus 54, Schiedam.
Noem duidelijk
het merk de kuyper
wanneer u drank bestelt
IVan een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN In de Ma
rinehaven te Vlissingen wor
den vandaag 6 december
Wee omgebouwde, Franse
mijnenvegers, de Dahlia en de
Hibiscus verwacht voor een
vriendschappelijke bezoek aaai
Nederland.
Zaterdag a.s. komen boven
dien twee Belgische mijneiwe-
teis, de Spa en Heis-t een
bezoek aan Vlissingen bren-
M. Op maandag 10 december
vertrekken de vier scheden,
omstreeks 10 uur, de een na
ander weer uit de Vlis-
nngse marinehaven. Door het
mannecommando te Vlissingen
js voor de opvarenden van de
'ranse mijnenvegers een ex-
Mar de Franse al-uminï-
TOabnek van Péchiney in
I n!' Uoe-gebied georganiseerd.
e Belgen houden zaterdag
ja boord van „De Spa" on-t-
-gstvoor een aantal genodig-
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG In de loop van deze maand zullen
de laatste beletselen voor de N.V. Watermaatschappij
Zeeland, om het Biesboschproject te verwezenlijken, weg
vallen.
Het rijk heeft, na langdurige en soms moeilijke besprekingen
toegezegd om maximaal 85% van de leningen, die de N.V. WMZ
voor het project moet aangaan, te garanderen. De resterende
15% van de lening-garantie zal door de provincie Zeeland wor
den verstrekt. In de statenvergadering van 17 december zal over
de provinciale garantie een uitspraak worden gedaan.
De lening-garantie, die het
rijk wil verstrekken, heeft een
prinoipiële achtergrond. De
NV WMZ en het provinciaal
bestuur hebben namelijk
steeds betoogd, dat de water
maatschappij voor zulke gi
gantische investeringen is ko
men te staan als gevolg van
de industrialisatie van Zee
land. Deze industrialisatie, al
dus de Zeeuwse delegaties die
Den Haag hebben bezocht,
vloeiden voort uit de door het
rijk gevoerde regionale indus
trialisatie-politiek. Een stevige
steun voor het Biesboschpro
ject wordt beschouwd al
thans in Zeeland als het
logische sluitstuk van een
reeks van rijkssubsidies, zo
wel op het gebied van de in
frastructuur (wegen, havens,
kanalen e.d.) als op het gebied
van investeringspremies voor
nieuwe bedrijven, die zich in
Zeeland kwamen vestigen. Het
Biesbosch-project, dat vooral
de Zeeuwse industrie moet
voorzien van oppervlakte-wa
ter, dat door metersdikke lei
dingen zal worden aangevoerd,
gaat volgens de nieuwste be
cijferingen zo'n 180 miljoen
gulden kosten. Eind 1976 moe
ten de werken voltooid zijn.
Op dat ogenblik zal de Wat-er
fJ°,"^"zichten voor vrijdag
let Kvwia?' "PSesteld door
110(1 i? op woensdag om
".ti „E^ele/egen ïi ha-
Iets kouder, maar
W», vors' van betekenis.
I IfmS!,°,rUltzichten in «Üfers
«"Meld over Nederland.
to»?! ,v„rÜdag. aantal uren
I Wen min' temP-: 0 tot 4
teun. ^tder normaal; max.
tot 3 Jan, ongeveer normaal
tans n 3 onder normaal;
winsten Sein droge periode van
lta„, s 12 uur: 60 procent;
ttaal-w e0n geheel droog et-
»0 procent.
V
zon: 1 .^'ordag: aantal uren
I Streek« m'n- temp: om-
tot 4 normaal; max. temp: 0
kans on 8n onder normaal;
minsten droge periode van
kans on uur: procent;
taal 4n een geheel droog et-
I procent.
°°9Walêr
fceSawiJdag7dec.
11-25-23.58.
Hinge 0.42—13.06.
De oplossing van puzzel 12
in de Aktie Natuur is in ons
blad -an dinsdag j.l. verkeerd
overgekomen. De slagzin
moest gewoon luiden: „Maak
van Nederland geen woestijn".
De puzzelaars, die goed puz
zelden, zullen dit trouwens
hebben begrepen. Niettemin
onze verontschuldigingen.
Maatschappij Zeeland verze
kerd zijn van een jaarlijkse
aanvoer van 40 miljoen m3
water, waarvan Midden-Zee
land en Zeeuwsch-Vlaanderen
ieder de helft zullen ontvan
gen. In het totale plan zitten
ook belangrijke kosten voor
zuiverkigswerken, o.a. bij het
pompstation Braakman.
(Van een onzer verslaggevers)
OOSTBURG Voorlopig
zullen de 37 verkooppunten
voor plastic huisvuilzakken in
Oostburg niet meer worden
bevoorraad. Dit geschiedt in
overleg met het gemeentebe
stuur, dat op deze manier de
hamsterwoede wil inperken.
Burgers die nu gebrek aan
huisvuilzakken krijgen, zullen
hiervoor naar de firma Bron
in Waterlandkerkje moeten.
Ook zal de mogelijkheid wor
den geschapen huisvuilzakken
aan de vuilniswagen te kopen.
„Eerst moet die aankoophausse
weggeëbd zijn", aldus ge
meenteambtenaar J. Hoekstra.
„Helaas lij-den dan nu de goe
den onder de kwaden, maar
het kan niet anders".
Botsing De auto van de
heer L..P uit Hedenesse, die
geparkeerd stond voor de wo
ning van zijn ouders in de
Nieuwstraat in Koewacht, is
ernstig beschadigd door e< 1
aanrijding van een onbekende
wagen. De dader is na de bot
sing dorgereden.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Het expe
riment met een gesloten cir
cuit in het welzijnswerk voor
bejaarden op Walcheren, zal
zich niet in een luchtledig vol
trekken. Het is de bedoeling,
zo hebben G.S. van Zeeland
gisteren meegedeeld, dat de
drie bejaardenbonden op Wal
cheren ieder een vertegen
woordiger zullen aanwijzen,
die zitting in het stichtingsbe
stuur krijgt.
Het .college van G.S. zelf
blijft buiter de bestuurska
mer, omdat het op grond van
de wet op de bejaarden-oor
den op een andere wijze bij
het beleid betrokken is. Het
woord „experiment" met be
trekking tot het gesloten cir
cuit, heeft bij verschillende le
den van de statencommissie
voor sociale zaken vragen op
geroepen. Zij waren van me
ning, dat het begrip „experi
ment" zich nauwelijks ver
draagt met de stichtingsvorm,
die voor het praktische werk
wordt voorgesteld. „Daarmee
wordt er een spanningsveld
ingebouwdvonden sommige
commissieleden. G.S. zeggen
daarvan, dat allerwegen wordt
verwacht, dat het experimen
tele stadium in een duurzame
regeling ?al worden omgezet.
De deelnemende instellingen
zullen op zijn minst gedurende
de periode dat het experiment
duurt, bij de zaak betrokken
blijven Het college van G.S.
verwacht, dat het stichtingsbe
stuur om de drie of zes maan
den rapport zal uitbrengen
over de in die periode ver
richtte werkzaamheden. De re
sultaten die men op Walcheren
bereikt, zullen in zekere zin
het leergeld vormen voor an
dere regio's in Zeeland, speci
aal waar het gaat om de in
stelling van regionale opname
adviescommissies, voor de
plaatsing van bejaarden in de
tehuizen en inrichtingen die
het beste bij hun behoeften
passen.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG De
Zeeuwse Culturele Raad zal
het hare proberen te doen om
de literaire dagen, die jaar
lijks worden gehouden en die
zich alom in een toenemende
belangstelling bij de jeugd
mogen verheugen, ook in Zee
land weerklank te doen vin
den.
Voor de literaire dag-1973.
die zaterdag 15 december in
Eindhoven wordt gehouden, is
het aantal Zeeuwse deelne
mers minimaal. Men wijt dit
bij de Stichting Literaire Da
gen niet alleen aan het feit.
dat dit jaar we] wat erg laat
de aandacht op de manifesta
tie werd gevestigd, maar ook
aan het ontbreken misschien
wegens onbekendheid met het
fenomeen) van enthousiasme
en voldoende informatie bij de
scholengemeenschaDDen in
Zeeland.
Niettemin: uit het Neder
landse taalgebied, zijn voor de
komende literaire dag niet
minder dan 1100 inzendingen
binnengekomen, afkomstig van
416 deelnemers, die jonger
dan 21 jaar zijn. De inzendin
gen, aldus de vertegenwoordi
gers van de Stichting Literaire
Dagen, variëren van gedichten
tot dagboeken, toneelstukken-
„filmscenario's en zelfs com
plete boekwerken. geïllus
treerd en wel.
Opmerkelijk is, aldus heeft
de jury al bij voorbaat gecon
stateerd. dat het maatschappe
lijk engagement duidelijk uit
rle ingezonden werkstukken
naar voren springt. Dit geldt
niet alieen voor de Nederlande
inzendingen, maar ook voor
die uit België, waarin veel za
ken als milieu, erotiek en af
keer van overconsumptie zijn
bijgemengd. „Als je het ka
rakter van de inzendingen
wilt typeren", aldus een
woordvoerder van de Stichting
Literaire Dagen, „dan kun je
zeggen: de jeugd brengt in
zijn werkstukkn de hunkering
naar een nieuwe maatschappij
tot uitdrukking. Opvallend
was het grote aantal inzendin
gen van leerlingen van techni
sche scholen.
De komende literaire dag staat
o.m. in het teken van het lite
raire tijdschrift, waarvan de
organisators de vraag steiien.
moet het literaire tijdschrift
dood?
Het tijdschrift gezien over
de periode 19451974 zal jok
het voornaamste object zijn
vooi een reizende, internatio
nale tentoonstelling, waar
mee de Stichting Literaire Da
gen medio 1974 de boer op zal
gaan.
Op de literaire dag van dit
jaar, de vierde in succdksie,
zullen tien ontmoetingsprijzen
van f 100,- en tien aanmoe-
dingsprijzen van f 50,- aan de
winnaars van de wedstrijd
worden uitgeeikt.
i
0 Werk van Arrnand Heins
Dat Zeeuwsch-, Belgisch
en Frans-Vlaandercn vroeger
nog meer dan nu een geogra
fische eenheid vormden is
nooit zo goed geïllustreerd
geworden als op een tentoon
stelling, die over het thema
oud-Vlaanderen in Gent
werd gehouden. Uitsluitend
werk van de Gentse grafi
sche kunstenaar Armand
Heins werd er getoond. Li
tho's, tekeningen, etsen ®n
schilderijen, die de in 1938
overleden kunstenaar maakte
tussen 1880 en 1925 en die
een sfeervollere indruk gevin
van het Vlaanderen rond de
eeuwwisseling dan met foto's
mogelijk zou zijn geweest.
Meer dan 120 werken zijn
er te zien. Vele daarvan zijn
in Zeeuwsoh-Vlaanderen ge
maakt. Ook zijn er weken,
die in andere delen van Zee
land zijn vervaardigd. Dit is
geen toeval want Heins hieli
van Nederland en verbleef
zelfs te Amsterdam en te
Haarlem. Maar vooral Vlis
singen genoot zijn belang
stelling, evenals Middelburg,
Veere, Philippine, Sint-Anna
ter Muiden en Terneuzen.
Afbeeldingen uit deze steden
en gemeenten komen over
vloedig aan bod in een al
bum van steendrukken, geti-
teld „en Hollande" een boek
waarvoor men nu bij de an
tiquair fikse bedragen moet
betalen. In totaal bevat het
zestig lithogravures, waar
onder gezichtten op de Waal,
de Rijn, de Lek, op Dor
drecht, Urk fort Loevestein
etc. Er zitten ook veel land
schappen onder, diie momen
teel waarschijnlijk alleen
nog maar op oude ansicht
kaarten bestaan.
Het is geen toeval dat dit
album in het Frans versche
nen is. Heins behoorde tot de
francofone burgerij van
Gent, die haar stad en land
liefhad in een vreemde taal.
Een contradictie, die sociaal
en historisch te verklaren is,
maar nu minder ter zake
doet. Toch zeggen biografen
van deze kunstenaar dat, als
Heins in de middeleeuwen
zou hebben geleefd, hij zou
hebben meegevochten met de
Artevelden tegen de Franse
pogingen om Vlaanderen te
veroveren. Bekijkt men de
onderwerpen, die Heins tot
de zijne maakte, dan wordt
duidelijk dat hij misschien
liever in de middeleeuwen
zou hebben geleefd. Hij
zoohit zijn inspiratie in de tot
puin vervallen gebouwen van
vorige eeuwen, in de lande
lijke gemeenten, waar de
middeleeuwse sfeer het best
bewaard was gebleven. Hoe
kon het daarom ook anders
dat hij aandacht zou beste
den aan Zeeuwsch-Vlaande
ren, een land dat althans
in het oog van de Belgen
meer en langer dan andere
streken zijn oorspronkelijke
charme kon bewaren. Met
een bijna fotografische accu
ratesse legde hij indrukken
vast van Vlissingen (in de
haven, brug op sloot, molens
op dam), van Middelburg,
Veere, Philippine (gemeerde
vissersboot, gestrande sloep),
St.-Anna ter Muiden (de ou
de kerktoren), Terneuzen
(binnenvaartschepen)
Bij het bekijken van de
werken van Heins overvalt
je de sfeer van zo'n honderd
jaar geleden. Voor mensen,
die met heimwee aan vroe
ger tijden terugdenken gaf
het bekijken van deze wer
ken zowel een verheffend als
een teneergeslagen gevoel.
Vele door Heins geschilderde
gebouwen, vaak van grote
historische waarde, staan er
nu niet meer. Alleen met
stift, pen en penseel kon
Heins hun aanzicht voor het
nageslacht bewaren. Een
voorbeeld hiervan is het Ar-
teveldehuis op de vrijdag
markt in Gent, waar de
„ruwaard" van Vlaanderen
vermoord werd, Jacob van
Artevelde. Het lot van ge
bouwen, die nu de grote toe
ristische trekpleisters van
Gent zijn, zoals het Belfort
en het gravensteen heeft op
bepaalde ogenblikken zelfs
aan een zijden draad gehan
gen. Het is slechts te danken
aan een handvol mensen, on
der wie Heins, dat Gent nog
een aardig deel van het mid
deleeuwse karakter heeft
bewaard. „Op een ogenblik
dat deze stad weer littekens
vertoont van recente ver
knoeiingen kan men best
aanvoelen hoeveel verschul
digd is aan de nagedachtenis
van de hier genoemde kun
stenaar", schreef een kunst
criticus in verband met deze
tentoonstelling.
C. VAN DER DONK.
Laat mij mijn antwoord
aan de beide schrijvers van
ingezonden stukken naar
aameidmg van mijn recensie
over de tentoonstelling van
tekeningen van J. Bruens in
het museum te Aardenburg
beginner, met een rectificatie
en een verklaring, die ook
zonden cue brieven zou zijn
gevoegd Namelijk: dat mijn
bewermg over het ontbreken
der vermelding van de tijds
duur van deze expositie op
de affiches niet in overeen
stemming is met de werke
lijkheid. Aanvangs- en slui
tingsdatum staan er, zoals
mij bij nadere beschouwing
bleek, inderdaad in grote let
ters op en ik moet, terwijl ik
het affiche in het museum
van Aardenburg bekeek, wel
met biindheid geslagen ge
weest zijn dat ik het niet
zag. Dit is de enige verkla
ring voor deze vergissing,
waarioor ik van harte mijn
verontschuldigingen aanbied
en een Mea Culpa uitspreek.
Wat de katalogus van de ex-
post'ie betreft, waaraan ik
eveneens het ontbreken van
de tijdsduur wraakte was ik
er niet naast door op grond
van het, opgeplakte strookje
van mside-information te
spreken omdat, zoals de
heer Bruens schrijft, „die
exemplaren die bestemd wa
ren voor kritici, d'verse gale
ries en musea, gemeentehuis
etc. duet mij voorzien (wa
ren) van een stripje dat de
datum aangaf" Deze mede
deling v, as dus maar voor
enke'en bestemd.
Dat ik de moeilijkheden
om rang na het officiële ope
ningsuur van het museum tot
de expostie door te dringen
nogal breed uitmat, heeft di-
reot te maken met de door
de heer Bruens in het geding
gebrachte opvatting van
..kunstenaar en volk,, (aan
genamer klinkend: kunste
naar en brede massa) en het
nader tot elkaar brengen van
beide die ik met hem deel.
In deze zin zie ik dan ook
bet organiseren van een ex
positie van een kunstenaar
uit de streek als een positief
en prijzenswaardig initiatief.
Des te betreurenswaardiger
is het daarom dat wie wil
komen kijken, de kans loopt
onverrichterzake te moeten
terugkeren! En deze kans,
die ik dank zij privé-initia-
tiefen cntliep, begrijp ik
eens te meer uit de medede
ling van de heer Dierick, zit
er dubbeldik in, want zo
schrijft hij: „Vanzelfspre
kend komt dit heen en weer
lopen (van de toezichthou
der) in deze tijd van het
jaar wat meer voor dan wan
neer er in het zomerseizoen
geregeld toeristen binnenko
men".
Bovendien -en dit in te
genstelling tot wat de heer
Dierick met stelligheid be
weert- hing er (getuige: de
hr. Kerkvoorgd Rosseel) geen
kaartje met „Ben even weg"
op de deur. Uit niets bleek
dat er sprake was var, een
uitzondering op de regel die
in geval van mededeling ge
makkelijk met het beetje ge
duld waarover wij hier in
Zeeuwsnli-Vlaanderen geluk
kig nog beschikken verdra
gen had kunnen worden.
Achteraf spreken met de
toezichthouder was ook al
niet mogelijk, omdat deze,
toen ik tegen half twaalf het
museum verliet, nog steeds
niet was komen opdagen.
Antwoord aan de heer Die
rick op zijn vraag: „Was het
niet mogelijk geweest de
komst tevoren even aan te
kondigen"'" -Natuurlijk was
dat mogelijk geweest maar
wie komt op het idee dat te
doen wanneer men weet dat
een museum vaste openings
tijden heeft Als in de toe-
komsi voor bezoekers een
voorafgaande aankondiging
gewenst is. dan dient aan het
publiek van gemeentewege
toch wel officieel via de pers
of op andere wijze meege
deeld te worden dat het Aar-
deribargs museum in het
winterseizoen alleen na af
spraak te bezichtigen is!
Mogen beide briefschrij
vers mijn kritiek ais positief,
in de zin van de toenadering
tussen kunst en groot pu
bliek bevorderend opvatten,
namelijk: met de goede wil
en opzer van het inrichten
van een tentoonstelling al
leen !s het niet gedaan, deze
moet op elk moment tussen
de vastgestelde openings- eh
sluitingstijd ook te bezichti
gen zijn! Is dat niet het ge
val. dan bereikt men het om
gekeerde van wat men na
streeft en dit in het winter
seizoen juist bij belangstel
lenden uit de eigen streek!
Dezelfde positieve achter
grond heeft mijn opmerking
over de niet gelukkige pre
sentatie van het werk, die
een verwarde rommelige in
druk wekt en het tentoonge
stelde werk afbreuk doet. Ik
maakt? er nadrukkelijk op
attent, omdat ik van mening
ben dat op een helemaal met
kostbare manier, bijvoor
beeld met enkele witgeverf-
de spaanderplaten de accom
modatie van de bovenétage
van het Aardenburgs mu
seum kompleet zou zijn en
met behulp daarvan veran
derd zou kunnen worden in
een zeker voor kleiner
werk allerzins acceptabele
expositieruimte.
Aandacht schenken aan de
ze zaken behoort, niet min
der dan het door Bruens ge
stelde en door mij steeds ge
praktiseerde „analyseren en
verklaren van het door hem
bekeken werk,, tot de taak
van de kunstkriticus. Het be
vorder» mede het. functione
ren van de toenadering van
kunst en publiek en is in
beidei belang.
Wordt, dit functioneren
ernstig bedreigd door techni
sche mankementen, daij die
nen dezp laatste te worden
'gesignaleerd In het onderha
vige geval hadden zij naar
miin opvatting de voorrang
boven een uitvoerige be-
schoi wir.g over het geëxpo
seerde werk. Ook wanneer
het werk van Bruens niet
lange» meer alleen in musea
en galeries te zien zal zijn,
maar oi k zoals hij suggereert
tot fabrieken en kantoren
doordringt zal altijd de wijze
van presentatie in deze ge
bouwen een nunf van kr.'t»
sche beschouwing moeten
vormen. In het belang van
kunstwerk, kunstenaar en
publiek. Indien Bruens dit
punt willens en wetens ne
geert of verdoezelt, snijdt hij
zich evenzeer in eigen vlees
als wanneer hij zijn tekenin
gen beroerd zou inlijsten,
doet hij zijn werk tekort en
moet hij derhalve door ande
ren in bescherming genomen
worden tegen zichzelf. Het
gaat hi ei niet om de plaats
van de expositie, om een zol
der, een schuur, een museum
of de straat, maar om de
wijze van presentatie in deze
ruimten.
Wat betreft het vermeende
gebrek aan analyse en ver
klaring van zijn werk in
mijn recensie dient de heer
Bruens te bedenken, dat be
paalde kunstenaars waaron
der ook hij in een streek
een soort van „vaste groothe
den" zijn geworden wier
werk in dit blad al vele ma
len uitvoeriger beschouwing
kreeg. Om niet bij elke nieu
we ftonfrontatie met hun
werk in vervelende herhalin
gen te vervallen, kan men
alleen wanneer er wezenlijke
veranderingen in het werk
optreden hieraan bijzondere
aandacht besteden. Zo be
paalde 'k mij in het onder
havige geval van deze expo
sitie bewust tot het vaststel
len van een algemene veran
dering van een in wezen
zichzell gelijk blijvend werk
en dif alles, zoals elk zinnig
mens lezen kon, in zeer
waarderende zin.
Ik hoop dat deze verkla
rende opmerkingen van mijn
kant maken dat het „rook-
gord»;'o" dat de heer Bruens
in ziin weelderige fantasie
door mij tussen zich en zijn
werk gelegd zag thans ver
andert in een heldere glasruit
waardoor - als bij 'n aquarel
de volheid van kleur - de po
sitieve achtergrond van mijn
kritiek volledig duidelijk
wordt Ziet men die, dan is
het nooit te laat om er zijn
voorde?1 mee te doen en ver-
bete-'rgen aan tp brenger in
het belang van kunst en pu
bliek.
WILLEM ENZINCK
Eindredactie
Bas Augustijn
