Waar zijn
de goede
schurken
van weleer?
microscopische algen ter bestrijding ondervoedig
Jasser Arafat
neemt Hoessein
wind uit zeilen
Surinamers kraken
bureau herhuisvesting
mmm..
lekkere
koffie
1
„BISSCHOPPEN MOETEN
NU CONCREET WORDEN"
Visser mei
gekaapte
kotter
naar meisje
„Wimpje
Kok'
riskeert
enkeltje
Spanje
- ':'.l r;:.;:;;i
V'
IH
AFKOMST
POLITIEK
Bedrijfsapostolaat over vastenbrief
Frans weekblad
kreeg
ongewenst bezoek
Raad van Kerken:
HAAL
CHRISTEN
ARABIEREN
NA AH
NEDERLAND
Argenta" Super Lux:
de lamp met 30%
meer licht op tafel
je ruikt
de kwaliteit
al bij
het zetten.
oor geboefte met een gouden hart heeft de mensheid
al eeuwenlang een zwak. Ieder land, iedere streek
en elk dorp had wel zo'n eigen schurk die op handen
gedragen werd. Had. Want de bandieten van weleer zijn
niet meer. Alleen in de Sardinische hooglanden en in de
derde wereld willen ze nog wel eens opduiken, maar
voor de rest moeten we het doen met herinneringen aan
namen van toen, zoals Cartouche, Schinderhannes, Jesse
James, Pancho Villa en de bekendste van allemaal: Ro
bin Hood, een rekel waarvan het leven vele malen ver
filmd en beschreven is, terwijl hij nota bene met aan ze
kerheid grenzende waarschijnlijkheid nooit op deze
aardbodem heeft rond gedoold.
Louis-Dominique Cartouche, een Robin Hood die echt geleefd heeft. In het Frankrijk van
rond 1700 beroofde hij met zijn trawanten de ene postkoets na de andere. Ook aan andere
misdrijven maakte hij zich schuldig, maar dat nam niet weg dat het volk hem als een
held vereerde. 29 Jaar oud viel hij in handen van de politie. Op 21 november 1721 werd
hij geradbraakt, om vervolgens de geschiedenis in te gaan als Frankrijks populairste
gangster.
Hoe komt het nu, dat het goe
de geboefte ofwel het „sociale
bandietendom" niet meer be
staat? Waarom waren derge
lijke schurken er vroeger wel
en vooral: hoe werden ze zo
populair terwijl ze zich in fei
te toch bezig hielden met din
gen die niet door de beugel
konden?
De Engelse historicus Eric
Hobsbawn heeft zich in die
vragen verdiept en de ant
woorden ondergebracht in
een boek, dat de Weten
schappelijke Uitgeverij in
haar serie „Unofficial Histo
ry" heeft laten verschijnen
onder de titel „Bandieten".
Sociale bandieten wenst
Hobsbawn te onderscheiden
in drie klassieke types. Daar
is allereerst de onverlaat, die
de rijken besteelt en de buit
i -SM
-/.
Een van de bekendste sociale bandieten, die Duitsland heeft
voortgebracht: Schinderhannes, bijnaam voor Johann Bückler
(1177—1803). Op deze prent berooft de in het Rijnland opere
rende roverhoofdman zojuist een jood.
vervolgens verdeelt onder de
armen. De tweede categorie,
die van de „wrekers", is
meer uit op het gewelddadig
bestrijden van onrecht. Het
derde type tenslotte opereer
de in groepen (kozakken,
haiduks) en verzette zich te
gen drastische sociale ver
schuivingen en hervormin
gen.
Toch kun je al deze onrecht
bestrijdende schurken geen
revolutionairen noemen,
want ze werkten niet of nau
welijks vanuit een ideologie
Wat je van de heren ook
mocht verwachten, niet dat
ze als een soort profeten van
betere tijden plannen en vi
sies ontwikkelden voor een
nieuwe politieke of sociale
structuur.
De meeste sociale bandieten
waren mannen, die om aller
lei redenen geen ordelijk
landbouwers-bestaan konden
of wilden opbouwen en die
daarom hun toevlucht maar
zochten in de misdaad. Op
merkelijk is daarbij, dat ze
zich al doende niet -zoals
tegenwoordig wel gebeurt-
buiten de gemeenschap
plaatster», maar er juist op
een heel speciale manier deel
van uit maakten.
Hoe was dat mogelijk? De
verklaring daarvoor hangt
niet alleen samen met hun
goede daden, maar ook met
hun afkomst. De meeste soci
ale bandieten waren name
lijk jonge boerenzonen, zon
der gezin en andere beslom
meringen, voor wie vaak
geen lonend werk te vinden
was binnen de overbevolkte
agrarische gemeenschap. Een
aantal wegen stond dan nog
open: tijdelijk of voorgoed
emigreren: beroepsmilitair
worden of kiezen voor een
roversbestaan.
Deed zo'n boerenzoon het
laatste, dan was hij eigenlijk
al bij voorbaat verzekerd
van een zekere populariteit
bij zijn eigen mensen. Hij
was immers een zoon van
het volk, dat in de loop dei-
jaren weliswaar gewend was
geraakt aan armoe, onder
drukking en onderwerping,
maar dat ergens in het ach
terhoofd toch altijd nog het
ideaalbeeld had van een we
reld vol gelijkheid, vrijheid
en broederschap.
Een volk, dat het daarom
best kon waarderen wanneer
er telgen waren die zich niet
lieten onderwerpen en on
derdrukken, maar op hun
beurt weer de onderdrukkers
c.q. de rijken onderwierpen.
Van al die bandieten is de
ridderlijke rover, de Robin
Hood-figuur, altijd het popu
lairst geweest. Maar het is
de vraag of het volk, dat dit
soort bandieten als heiligen
vereerde, zich niet vergist
heeft in deze „helden".
Waren ze wel zo ridderlijk
als de verhalen ons willen
doen geloven? Hobsbawn is
bang van niet. Volgens hem
zijn de heren al vaak door
hun -omgeving idialiseend
vanuit een onbedwingbare
behoefte bij de geknechte
bevolking aan helden en
kampioenen.
In hun helden-honger werd
het vpik daarbij driftig ge
voed door de schurken zelf,
die deksels goed wisten, wat
er van hen verwacht werd,
namelijk: onrecht herstellen,
van de rijken nemen om het
aan de armen te geven, en
niet doden, tenzij uit zelfver
dediging of „gerechtvaardig
de" wraak.
Om dat image van goede
bandiet hoog te houden, ver
deelden ze volgns de overle
veringen inderdaad vaak
grote delen van de buit on
der de armen, maar Hobs
bawn acht het hoogst on
waarschijnlijk dat ze zichzelf
helemaal wegcijferden.
Ook dat spaarzaam zijn met
geweld gaat er bij Hobsbawn
niet- in; o.a. omdat alleen al
de aard van het roverswerk
geweld maar al te vaak
noodzakelijk maakte. Maar
niettemin: de heren waren,
blijkens balladen en vertel
lingen uit die tijd, razend
populair. Vooral als zo'n
bandiet ook nog eens door
verraad om het leven kwam
(wat maar al te vaak ge
beurde) kende 's mans popu
lariteit ook na zijn dood geen
grenzen.
Een hele andere categorie
vormen de wrekers.. Het volk
was bang voor hen en van
afschuw vervuld en juist dat
maakte deze bandieten tot de
helden die zij geworden zijn.
Temeer omdat ook zij weer -
net als de ridderlijke bandie
ten- de rijken, en dus de
machtigen, tot hun slachtof
fers maakten.
De derde groep, die Hobs
bawn onderscheidt, gevormd
door o.a. de kozakken en
haidu'ks, bestond uit strijdba
re mannen, die zich verzet
ten tegen de christelijke
landheren en Turkse vero
veraars. Dat ook zij over po
pulariteit niet te klagen had
den, laat zich raden.
Wie de geschiedenis goed
kent zit -na kennis genomen
te hebben van de hiervoor
geschetste driedeling in1 het
sociaal bandietendom- onher
roepelijk met een vraag, en
wel deze: hoe zit' het nu met
de échte revolutionairen? De
mannen zoals die nu nog
opereren in bijvoorbeeld
Zuid-Aïnerika. Zijn dat geen
sociale bandieten? Nee, zegt
Hobsbawn,, dat zijn vertegen
woordigers van het quasi-
baniditisme.
Quasi omdat zij wel enkele
methoden van mannen als
Robin Hood hebben overge
nomen, maar werken vanuit
een heel ander uitgangspunt
n.l. een ideologie. Politieke
revolverhelden noemt Hobs
bawn hen daarom. Mannen
die eigenlijk liever „gewoon"
politiek zouden willen be
drijven; maar dat niet kun
nen omdat de heersende orde
hen dat verhindert. Mannen
ook, die niet af entoe even
will-eft prikken in het door
hen verfoeide systeem, maar
dit totaal omver willen wer
pen.
En dat is iets waarvoor Ro
bin Hood en de zijnen nooit
echt moeite hebben gedaan.
In feite was bij hen vooral
de drang naar avontuur de
drijfveer om de bandiet uit
te hangen. Hobsbawn had er
daarom misschien beter aan
gedaan door de Robin Hoods
quasi-soeiale bandieten te
noemen en het predikaat
„sociaal" te gunnen aan man
nen als Che Guevara, die
niet het avontuur, maar hun
overtuiging met de dood
hebben moeten bekopen.
WIM WENNEWES
4t Bandieten dour E.J. Hobs
bawn Amsterdam Weten
schappelijke' Uitgeverij B.V.
AMSTERDAM (ANP) De
bisschoppen moeten concreter
worden over maatschappelijke
kwesties. Deze wens, uiten de
workers in het bedrijfsaposto-
n.a.v. de vastenbrief 1973,
„welvaart" veantwoordelijk-
versobering". Een reeks
aanbevelingen hierover zijn
'wzonden naar de bisschop-
PM en het sekretariaat van de
t-k. kerkprovincie.
volgens het bedrijfsaposto-
ontmoette de vastenbrief
1 velen een duidelijke in-
temning, ook al is de brief
S® werknemers uit de la-
o iunktiegroepen, die ver-
rd zijn. van he* kerkelijk
!etX\nit:J "SePiand" en is
taalgebruik vreemde aan idle
Wevingswereld in deze krin-
echter achteraf
gevoelens van machteloos-
omj3t0j frustratie op, vooral
scheen!"6 frs worden „afge-
j.w!p' met: „Concrete toe-
vi^Si, worden aan ieders
-!ï™öhkheid overaela-
ten".
Wie a heeft gezegd, moet
ook b zeggen. Dit spreekwoord
is volgens de aanbevelingen
vooral van toepassing op de
bisschoppen in de vastenbrief
1974 over „macht, onmacht,
hoop" en in de volgende brie
ven.
Het bedrijfsapostolaat con
stateert dat goede ideeën
moeilijk te vertalen zijn in het
dagelijks leven. „Alleen een
nog niet aanwezige eensge
zindheid en solidariteit van
ons allen als tegelijk slachtof
fers en in-stand-houders van
ons huidige maatschappelijke
bestel kan hierin verandering
brengen. Anders blijft het bij
een wanhopig en teleurgesteld
.lucifers op de rails leggen om
de trein te doen stoppen".
Voor het bedrijfsapostolaat
betekent gerechtigheid in het
bedrijfsleven concreet demo
cratisering, waarbij medebe
slissingsrecht van alle betrok
kenen, consumenten incluis is
gerealiseerd.
De vraag van de bisschop
pen over de inkomensnivelle
ring welke volgens de aanbe
velingen „gretig werd aange
grepen en overgenomen", moet
duidelijker worden uitge
werkt, ook door de vragenstel
lers zelf. Tevens moet worden
onderzocht „in hoevere inzet
en echt menselijke behoeften
eerlijker en rechtvaardiger
kriteria zijn voor beloning,
dan prestatie en funktie".
Naar de mening van hun
bedrijfsapostolaat moeten de
bisschoppen de gevolgen dra
gen van hun „kleurbekennen-
de vastenbrief", zeker nu men
kan vermoeden dat zich na de
arbeidsonrust in begin '73, nieu
we arbeidsconflicten zullen voor
arbeidsconflicten zullen voor-
"MA (EFE) Het proteï-
'1 de voeding houdt
allfmenteel de aandacht van
t re®eringen inzonderheid die
.,t'e fJn'wikkelingslanden,
jij 'r( Sinds Josue de Castro
"Apolitiek van de hon-
va sohreet' heeft deze gesel
u 0 "lensheid de wereld
m-SA Semaakt- De onder-
'he zoveel slachtoffers
is momenteel het voor-
van
^®hiwil de proteïnevoeding
van zijn inwoners verhogen en
gebruikt daarom microscopi
sche algen voor de voeding.
Die algen zijn m-iscroseopische
organen, plantjes die naast vi
tamines en zouten 56% proteï
nen bevatten. Wegens hun lage
prijs zijn ze uitstekend ge
schikt Voor de voeding. Daar
om wil Peru de micro-algen
invoeren in de Peruaanse keu
ken. De microscopische algen,
die 56% proteïne bevatten
tegen vlees (20%), eieren
(11%), en sojabonen (35%)
zijn een belangrijk voedselbe-
standdeel om het tekort aan
proteïnen, de bouws'enen van
het menselijk lichaam aan te
vullen.
Op de internationale jaar
beurs van de Stille Zuidzee
die momenteel in Lima gehou
den wordt, is een stand die
bijzondere aandacht verleent
aan het gebruik van micro-
algen in de voeding. In een
landbouwcoöperatie worden
reeds microscopische algen ge
teeld, waarmee wetenschappe
lijke proeven worden geno
men. Uit die algen wordt een
soort meel verkregen dat bij
talrijke droge groentenschotels
gebruikt kan worden zondetr
dat de gerechten een bijsmaak
krijgen.
De microscopische algen
worden gekweekt in ondiep
zoet water met bijzondere
meststoffen en veel zon. Op
geregelde tijden wordt geoogst.
Aan de Westduitse stand op
de jaarbeurs worden met meel
van microscopische algen ge
maakte beschuiten met veel
succes verkocht.
Het gebruik van microscopi
sche algen in de voeding is
ongetwijfeld een belangrijke
ontdekking in een tijd waarin
vele internationale instellingen
zich zorgen maken over de
hongersnood in de wereld.
doen. Als kerkelijke leiders
kunnen de bisschoppen niet
buiten deze problemen blijven.
„De strijd op het loonfront
kan worden gezien als een ui
ting van dieper liggend onbe
hagen, van gevoelens van
machteloosheid, onvrijheid,
verlies aan eigenwaarde en te
kort aan waardering".
De kerkprovincie moet wor
den toegerust om in te spelen
op de vragen en noden van de
mens in de industriële samen
leving. Daarbij dient de volle
nadruk te vallen op de eigen
verantwoordelijkheid van die
leken.
Omdat de kerkprovincie on
voldoende is toegerust voor de
behandeling van aktuele soci
aal-ethische vragen, vraagt het
bedrijfs-apostolaat nogmaals
om een sociaal-ethische
raad".
Desgevraagd verklaarde be
drijfsapostolaat. dat hierbij ge
dacht wordt aan een raad, zo
als de hervormde kerk een
raad voor overheid en samen
leving kent en de raad van
kerken een sectie sociale vra
gen.
Deze raad zou moeten be
staan uit deskundigen op het
terrein van economie, politiek,
arbeid en bedrijfsleven die de
bisschoppen informeren en toe
rusten. Op de Enka-sluiting
konden de bisschoppen b.v.
niet reageren, omdat ze onvol
doende geïnformeerd waren.
Toen is volstaan met een ver
klaring van bisschop Ernst.
Maar de kardinaal haakt
wel regelmatig in op internati
onale problemen, omdat hij als
internationaal voorzitter van
de katholieke vredesbeweging
Pax Christi ter zake wordt
geïnformeerd door het pax-
christibestuur.
Iets dergelijks zou volgens
het bedrijfsapostolaat ook
moeten gebeuren op het soci-
aal-ethiische vlak.
(Van onze correspondent)
TEL-AVIV De Palestijnse
revolutie neemt koning Hoes
sein van Jordanië de wind uit
de zeilen. Niet hij maar Jasser
Arafat, de leider van de Pa
lestijnse bevrijdingsorganisatie
voor Palestina, PLO, wordt
door de Palestijnse bevolkkng
in de door Israël bezette ge
bieden als de enige vertegen
woordiger van het Palestijnse
volk gezien. Zelfs notabelen,
die door het regime van ko
ning Hoessein nog voor de
zesdaagse oorlog in invloedrij
ke posities op de westelijke
Jordaanoevcr werden be
noemd, kiezen nu eieren voor
hun geld en wedden op Jasser
Arafat.
Tegen deze achtergrond
moet de beslissing van de ho
ge mohammedaanse raad wor
den gezien de PLO als de
enige vertegenwoordiger van
het Palestijnse volk te erken
nen.
De hoge mohammedaanse
naad is in een Oost-Jeruzalem
zetelend juridisch lichaam met
verstrekkende politieke in
vloed op de westelijke Jor-
daanoever.
De raad telt 25 leden, voor
namelijk religieuze rechters
en notabelen.
De hoge mohammedaanse
raad schaarde zich tijdens een
spoedbijeen.komst achter de
resoluties van de jongste Ara
bische topconferentie in Al
giers.
In een van die resoluties
werd de PLO als enige verte
genwoordiger van het Pales
tijnse volkerkend. Deze stel-
lingname van de hoge moham
medaanse raad is een klap in
het gezicht van koning Hoes
sein, die nog steeds aanspra
ken op de westelijke Jordaan-
oever laat gelden en het Pa
lestijnse nationalisme in het
raam van een federale Pales
tijns-Jordaanse staat wil op
lossen.
Het begint er echter op te
lijken dat de Palestijnen on
der Israëlische bezetting naar
espi andere uitweg voor hun
nationale aspiraties zoeken en
er naar zullen streven via Jas
ser Arafat tijdens de vredes
conferentie in Genève te wor
den gehoord.
Zoals bekend weigert me
vrouw Golda Meir nog hard-
nekking het bestaan van het
Palestijnse volk onder ogen te
zien.
De tijd dat beide landen
Vandaar het Israëlische ver
zet tegen deelname van PLO-
leider Jasser Arafat aan het
overleg in Genève. Wat dat
betreft hebben Israël en Jor
danië identieke belangen,
over de rug van de Palestijnen
heen een vergelijk konden uit
werken, is sedert de grote
verzoendagoorlog voorbij.
De Palestijnen zijn nu een
duidelijke politieke factor in
het Midden-Oosten. Een feit
waar premier Golda Meir en
koning Hoessein op den duur
niet om heen kunnen.
PARIT S(AFP) Het nieu
we. no g niet betrokken ge
bouw van het politieke en sa
tirische Franse tijdschrift Le
Canard Enchainé, heeift ge
heimzinnis bezoek gehad.
Een medewerker van het
blad. graficus Esearo. vertelde.
Mat hii om een uur of tien
voorbii het pand kwam toen
hu achter de ramen licht van
zaklantaarns zag. Hij ging
naar Pinnen en kwam oog in
oog te staan met ..drie mannen
m ouiauw werkpak die bezig
waren met de becLradling".
Desgevraagd verklaarde een
van de mannen dat zij aan de
cenrraie verwarming aan het
went waren. Esearo had erop
gewezen aat die ai functio
neerde en hij had aan de man
nen nevraaad voor welke fir
ma zij werkten.
Temidden van algemene
verlegenheid was Esearo weg
gegaan en hiad zijn directeur
gewaarschuwd.
Volgens de graficus hadden
op het trottoir drie geünifor
meerde agenten met walkie-
talkies gestaan en had een van
de agenten tegen die anderen
gezegd: „la-ten we het maar
vergeten".
„Toen we ongeveer drie
kwartier later terugkeerden
waren die mannen en hun ge
reedschap verdwenen en lagen
er alleen nog de sporen", al
dus Esearo.
AMSTERDAM Ongeveer
dertig Surinamers, onder wie
enkele gezinnen meit kinderen,
hebben maandagavond het
DEN HAAG De 23-
jarige Scheveningse
vissser W. T. heeft be
kend in de nacht van
zondag op maandag de
kotter „Huibertje" uit de
haven van Scheveningen
te hebben gekaapt en
ermee naar IJmuiden te
zijn gevaren. De kotter
werd maandagochtend
door de eigenaar vermist
en dook maandagmiddag
op in de haven van IJ
muiden.
Maandagavond laat
werd T. aangehouden.
Hij zei dat hij zondaga
vond nogal wat had ge
dronken en het plan had
opgevat de „Huibertje"
naar Ierland te varen
waar zijn meisje
woont.
Met een maat, ging hij
aan boord van de „Hui
bertje", waar hij als vis
ser enige tijd gewerkt
had en voer de Scheve
ningse haven uit.
Omdat het op zee ging
misten had hij zijn plan
om naar Ierland te gaan
laten varen en was naar
(Jmuiden gekoerst. In
middels waren radio
Scheveningen, de politie
en interpol ingeschakeld
om de gekaapte ..Hui
bertje" op te sporen.
Maandagmiddag bleek
dat de havenmeester van
IJmuiden de kotter had
zien binnenkomen en
enkele mannen van
''oord had zien gaan.
juist leeg gekomen gebouw
van de gemeentelijke dienst
herhuisvesting in Amsterdam
gekraakt. Zij werden daarbij
moreel en daadwerkelijk ge
':teund door de stichting BEST
(Bouw een Surinaams Tehuis)
en de raadsfractie van de Ka
bouters.
De krakers waren tot nu toe
gehuisvest in enkele overvolle
pensions onder omstandighe
den die Kabo-utör De Jong
mensonterend noemde
Het nieuws van de knaak-ac
tie bereikte het s-tadhuis op
het moment dat daar hett be-
grotingsdebat van de gemeen
teraad tan einde liep.
Na kort beraad spoedde bur
gemeester Samkal-den zich
naar het kraakpand en ging
het gebouw binnen om per
soonlijk poolshoogte te nemen,
H-ij sprak er met de Vrakers
en hun helpers en ze;*3e hen
toe dat hij naar een oplossing
zou zoeken. Intussen zou hij
de rampendiienst po-gen in te
schakelen voor een voorlopig
onderdak.
De Surinaamse gezinnen
zijn in de loop var. de nacht
door de gemeentelijke ram-
nendienst na-ar het eigen ge
bouw van deze dienst ge
bracht
UTRECHT (ANP) In de
vergadering van de Raad van
Kerken heeft dr. II. de Lange
voorzitter van de sectie voor
sociale zaken voorgesteld een
delegatie van Arabische chris
tenen naar Nederland te laten
komein, zodat ook zij de gele
genheid hebben hun standnunt
in het conflict in het Midden-
Oosten uiteen te zetten.
Dr. De Lsnge werd gesteund
door de afgevaardigde van de
Nederlandse Protestantenbond
en de raad besloot aan de
sectie voor internationale za
ken te vragen of zulk een
bezoek zinvol wordt geacht.
(ADVERTENTIE)
voor dezelfde stroomkosten
UTRECHT (ANP)
Wanneer „Wimpje Kok",
de jonge voorzitter van
het NVV, in de toekomst
weer te vroeg juicht
zoals onlangs -bij de on
derhandelingen over het
uiteindelijk getorpedeer
de centraal akkoord
riskeert hij een enkele
reis naar Spanje. „Wim
pje Kok" kreeg deze
waarschuwing van Ne
derlands populairste bis
schop, die deze keer werd
belichaamd door collega
vakbondsman Arie Groe-
nevelt.
Bisschop Arie die
gisteren de officiële ope
ning van een door de
Stichting Kinderdagver
blijf NVV geëxploiteerde
crèche in Utrecht bij
woonde maakte van de
gelegenheid gebruik het
voltallige verbondsbe-
stuur van het NVV bij
zich op het matje te roe
pen. Vanachter zijn
kunstbaard voegde de
nep-prelaat de bestuur-
deren de nodige kritiek
toe. Maar voor deze keer
mochten de „vakbondske
reltjes" nog zonder slaag
en met een letter weer
aan het werk.
Het in het algemeen
conformistisch uiterlijk
van de vakbondsmensen
monsterend, vroeg de
Sint zich af of de vakbe
weging nu werkelijk wel
zo progressief is als ze
voorgeeft te zijn. Hetgeen
NVV's tweede voorzitter
„Adrietje" de Boon de
opmerking ontlokte, dat
het jammer was dat Arie
Groenevelt er niet was
om Sint een en ander
eens precies uit de doe
ken te doen.
(ADVERTENTIE)
ONMIDDELLIJK heeft de Ita
liaanse verzekeringsbranche
gereageerd op het groot aantal
ontvoeringen dat rijke Italia
nen op het moment teistert.
Dp verzekering betaalt uit
wanneer de ontvoerders eaa
losprijs eisen.