5 S BV nand Den Uyl: „Wereld van voor de olie crisis keert niet terug" ENERGIECRISIS -1917 - Politieke leiders noemen rede Ben Uyl ie vaag Daar sta Je dan als Sinterklaas: iedereen denkt datje vo or iedereen een leuke verrassing in de zak hebt, maar je mist neg één kado-tje! •SLAG Bokfoot eau de cologne. Geurige surprise in een flesje. «1=111 GEDACHTE IS BONT IMAARD? WIEGEL: OVERHEID MOET BEZUINIGEN TIIIJN: LASTEN EERLIJK VERDEELD ©dienden binnenland buitenland BONT MAAKT ZO BLIJ! de vrouw die alles van bont weet V. P.v.d.A. VVD CHU PPR AR Maandag 3 december 1973 NTENMARKT te HULST 1GE MENSEN geplaatst dbetaalde funktie vindt it worden opgebouwd), n, terwijl ook de overige jvend welkom voor een 18.00 en 19.00 uur in iPLEIN 2 te HULST. jn wij bereikbaar onder MT-fabriek te toropleiding (b.v. met ervaring in de continudienst, schoon bedrijf en lelburg geen lollicitatiebrief te Middelburg. •i chemische industrie, van Hercules BV, stiging van Hercules .A., is in Den Haag tiebedrijven bevinden \t en Middelburg, iel dan. Euro- its. Maar waar DEN HAAG De com plete tekst van de toe spraak die minister-presi dent Den Uyl zaterdag avond om 20.25 via de ra dio en televisie heeft uit gesproken, luidt als volgt: „Gisteren heeft de rege ring besloten dat van 7 janu ari at benzine alleen nog op de bon te krijgen zal zijn. Dat betekent dat voor het eerst sinds de oorlog een jonge generatie zal kennis maken met distributie en schaarste. Vele mensen zijn dien ver ontrust over de gevolgen, die de oliecrisis kan hebben voor onze welvaart en in het bij zonder voor de werkgelegen heid. Ik wil voorop stellen dat voor de zorg reden be staat, ook al moeten wij ons boeden voor overdrijving. Vanavond richt ik mij tot u om u zo duidelijk mogelijk te zeggen welke problemen ons volk nu onder ogen heeft te zien en hoe de regering die problemen het hoofd wil bieden. De energiecrisis, waarmee wij te maken hebben, is we reldwijd. Deze zomer, lang voor het uitbreken van de vijandelijkheden in het Mid den-Oosten, ging het grootste olieverbruikende land ter wereld, de Verenigde Staten, over tot beperking van het olieverbruik en tegelijk ste gen de olieprijzen met spron gen. Tekenen van een tekort aan energie in het algemeen, en van olie in het biizonder. Half oktober besloten de meeste olieproducerende lan den in het Midden-Oosten de produktie te verminderen. De feitelijke vermindering bedraagt nu ongeveer 25 pro cent. Alle afnemerslanden in ie wereld, van Japan tot Ca nada, ondervinden daarvan ie gevolgen. Eind oktober werd een speciale boycot tegen Neder land afgekondigd. Ons land hijgt nu te maken met een extra-beperking van de olie- aanvoer. die daaruit voort vloeien. Sommigen vragen, of de tot dusver afgekondigde be perkingen wel voldoende zijn. Anderen, daarentegen, 'ragen of zij nu eigenlijk wel nodig zijn. Er zijn, zegt men, immers belangrijke voorraden. De tanks in Rijn mond zijn vol, Mag ik eerst toelichten waarom ik meen dat die maatregelen onvermijdelijk zijn ondanks die volle tanks. Onmiddellijk nadat duidelijk werd dat de Arabische olie producerende landen hun produktie drastisch gingen verminderen, heeft de rege ring de oliemaatschappij en gevraagd hun afleveringen voor alle doeleinden, ook voor de uitvoer, te beperken. En u weet het, 31 oktober treeg Nederland als eerste land in Europa de autoloze Wat betekent dat nu? Een Wietanker uit het Midden- Oosten doet er zo'n vijf we ken over om hier aan te 'open. De afgelopen maand, november, hebben wij dus e °be binnen gekregen van vóór de boycot. Tegelijk heb ben wij die zelfde maand het verbruik beperkt, met als gevolg dat de voorraden zijn toegenomen. Gelukkig maar nu daalt de aanvoer snel, dat betekent dat de voorraden gaan afnemen. De laatste week was de aanvoer al met 30 procent gedaald. Ik volg de cijfers van dag tot dag. Nu zouden wij met onze voorraden nog twee, drie maanden op de oude voet door kunnen gaan, maar als wij dat deden, dan zouden wij dik de kans lopen in maart in een noodsituatie terecht te ko-men. Dat zou niet verantwoord zijn. Wij moeten ernstig reke ning houden met de waar schijnlijkheid dat de aanvoer van olie voor langere tijd 20 a 30 proeent, misschien nog wel meer, lager zal liggen dan normaal. Daarom zijn die maatregelen onvermijde lijk geworden. De eerste zong van de re gering geldt de instandhou ding van de werkgelegen heid. U moet dat zo zien, Ruwweg gesproken wordt van de olie die binnenkomt 70 procent gebruikt door het bedrijfsleven, 30 procent door particulieren in het ver keer, voor verwarming en verlichting. Naarmate wij meer besparen in huis en op de weg, zo als particulieren, naar die mate kunnen wij onze economie langer over eind houden, en de werkloos heid beperken. Daarom is het dat de regering begonnen is met beperkingen op het particuliere benzineverbruik en daarom hebben wij op u een beroep gedaan zuinig te zijn met verwarming en ver lichting. Ik wil dat beroep vana vond herhalen: houdt u aan die ÏO'O km maximum op de weg, vrachtwagenchauffeurs houdt u aan die 80 km. wees zuinig met elektriciteit, zet de verwarming wat lager en eerder af. Ons land verkeert in een bijzondere positie, wij heb ben veel belangrijke bedrij ven, die olie als grondstof gebruiken. Dat maakt ons extra kwetsbaar. Daar staat gelukkig tegenover, dat wij over veel aardgas beschik ken, en dat aardgas wil de regering ook gebruiken nu de nood aan de man is. In de winter als veel aardgas word4 verstookt, plegen de elektrische centrales olie te stoken. Dat willen wij deze winter voorkomen, maar om dat te voorkomen is het no dig, dat wij thuis en op bet werk ook zuinig zijn met aardgas, En dan die hele belangrij ke vraag: zal het mogelijk zijn ernstige werkloosheid te voorkomen? Er doen op het ogenblik schrikbarend hoge cijfers over te verwachten werkloosheid de ronde. Ik zei het al, er is inderdaad reden tot grote zorg. Stel dat de olie-aanvoer terugloopt met nog meer, zeg 40 procent en dat duurt langer dan een half jaar. zodat onze voorra den, die wij nu hebben, op gaan raken, dan zal het in zakken van de werkgele- Premier Den Uyl. genheid in een aantal bedrij ven en bedrijfstakken inder daad onvermijdelijk zijn. Maar de regering treft een reeks maatregelen om die noodlottige ontwikkeling te voorkomen en wij menen dat dat het met uw aller mede werking mogelijk zal zijn daarmee ook succes te beha- len.- De regering wil in de eer ste plaats door grotere be sparingen op olieverbruik in de particuliere sector meer ruimte maken voor oliever bruik in de bedrijven, daar voor is de benzinedistributie bedoeld. Er komen verdere maatregelen om het elektri- citeits erbruik voor niet noodzakelijke doeleinden denkt u maar aan de feest verlichting af te rem men. De regering wil vervolgens zo veel en zo snel mogelijk tolie vervangen door aardgas, waar dat tenminste technisch kan. Dan bereidt de regering een toedeling van aile olie- urcdukfen dus niet alleen van benzine, voor om bedrij ven die bij voorrang aan olie te helpen, waar dat voor de werkgelegenheid het meest gunstig is. Of het lukt op deze manier stijging van werkloosheid te voorkomen, heeft Nederland niet alleen in eigen hand. Veel hangt af van de hou ding die de andere landen, die lid zijn van de Europese gemeenschap zullen innemen. De regering maakt aanspraak op de toepassing van de grondbeginselen van de Eu ropese gemeenschap. Die ge meenschap kan alleen functi oneren als schaarse produk- ten evenredig worden ver deeld en de regering zal er in het internationale overleg, dat voor de deur staat, met alle kracht op staan dat nu Europese solidariteit wordt getoond. Nu moet blijken wat de Europese gemeen schap waard is. Ik voeg er wel aan toe, dat ook wanneer nu die solidari teit wordt betracht, heel Eu ropa, en dus ook ons land, toch de gevolgen van de olie crisis zal ervaren, door het teruglopen van de economi sche groei, door stijgende prijzen, Er zal eenvoudig minder te verdelen zijn. Ook wanneer de speciale boycot tegen ons land zou worden beëindigd, zullen wij te maken houden met die beperking van de oliepro- duktie en met dat energiete kort in de gehele wereld, waardoor alle landen worden getroffen. Ik wees er al op: de crisis van vandaag, dat energietekort waarmee wij te maken hebben, is het schoksgewijs tot uitdrukking ko nen van het energietekort dat er al was in de gehele wereld. Wij moeten beseffen met elkaar dat wij niet kun nen voortgaan met het ver bruik van beperkte voor raden brandstoffen en grondstoffen, zoals wij in de laatste kwart eeuw hebben gedaan. Zo bezien, keert de wereld van voor :'e oliecrisis niet terug. Wij zuilen ons blij vend moeten instellen op een levensgedrag met een zuini ger gebruik van grondstoffen en energie. Daardoor zal ons bestaan veranderen. Bepaal de uitzichten vallen daardoor weg, maar ons bestaan hoeft er niet ongelukkiger op te worden. Als ik dat zeg, dan wil ik vooral niet hebt tillen aan de grote moeilijkheden, die ve len van onze medeburgers vandaag al ondervinden als gevolg van de crisissitua tie. De mensen van de horeca, de autohandel, en zoveel an deren die met de auto te maken hebben, de werkne mers, ook de ondernemers, die zich in hun bestaan be dreigd zien, het ongemak van de beperking van het autogebruik. De een lijdt meer onder de noodzakelijke beperkingen dan de ander. Dat is niet rechtvaardig, maar het is niet altijd te voorkomen. Intussen bereidt de regering een pakket van maatregelen voor, dat er vooral op gericht is om de werkgelegenheid zo goed mogelijk in stand te houden en de lasten, waar we nu mee te maken hebben, eer lijk te verdelen: de zwaarste lasten op de sterkste schou ders. Waar mogelijk zal de vervanging van olie door aardgas die al in gang is gezet, verder worden uitge breid. Waar het werk minder wordt omdat grondstof of energie ontbreekt, zal door werktijdverkorting en bij zondere ontslagregelingen, nieuwe bepalingen daarom trent worden voorkomen dat enkelen (ik denk aan de mensen in ,de eerst getroffen industrieën) dat enkelen het slachtoffer zouden worden van een nood, die ons allen aangaat. Eind volgende week zal de regering aan het parlement machtiging vragen om voor 1974 bijzondere regels te stellen voor alle inkomens, voor lonen van werknemers, maar ook voor het salaris van de directeuren, voor de inKo.nens en de tarieven in de vrije beroepen en voor de salarissen van de ambtena ren, voor alle inkomens, voor huren, voor pachten, voor di videnden, voor tantièmes. Er komen bijzondere prijs- voorschriften. Naar het oor deel van de regering zal waar minder te verdelen valt, dat mindere ook gelij ker moeten worden ver deeld. Dit is een tijd waarin we harde feiten moeten erken nen. Op veel gebieden zullen de komende weken dwingen de voorschriften worden uit gevaardigd. Maar belangrij ker vooral is dat wij met elkaar bereid zijn, de nieuwe problemen het hoofd te bie den. Ik ben dankbaar voor de vrijwillige medewerking, die tot dusver op zo'n ver rassend grote schaal gegeven is. Die medewerking is no dig, want wij kunnen niet alles afdwingen, dat willen wij ook niet. Maar die mede werking is nodig om benzine, gas en elektriciteit uit té sparen. Die medewerking is ook nodig om, als we morgen of overmorgen, niet meer met de auto kunnen, het sa men te vinden in volle bus sen, trams en treinen. Als wij daartoe bereid zijn, dan wordt het geen koude win ter, al vriest het nog zo hard". (ADVERTENTIE) De gedachte dat U'met een verrukkelijke, lieve, zorgzame, heerlijke vrouw getrouwd bent, die gedachte is Bont waard. Bont dat zich laat dragen overdag en als zij met U uitgaat. Bont is goed, mooi en fijn voor alles. Dora v. d. Ven heeft veel begrip voor zeer persoonlijke geschenken, die blijvend blij en gelukkig maken. Laat U zich eens vrijblijvend voorlichten. TILBURG - Heuvelstraat 44 BREDA - Eindstraat 14 DEN BOw^H - SCHAPENmarkt 17 EINDHOVEN - Demer 18 De energiecrisis is niet al leen van de huidige tijd. Deze prentbriefkaarten, waarop de mensen worden opgeroepen uiterst zuinig met kolen en elektriciteit te zijn, werden in 1917 per post verstuurd. De ouderen onder ons zullen het fijne er wel van weten Mennheer zit thuis met een haard zonder vuur. Dat houdt hij niet uit, in die kou, op den duur Hij heeft dus naar 'n ander middel gezocht En een fleschje cognac voor verwarming gekocht. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De fractie leider van de KVP, mr. An driessen, heeft als commentaar op de redevoering van de mi nister-president gezegd, dat hij het juist vond, dat Den Uyl, gezien de omstandighe den, de problematiek voor de televisie had uiteengezet, maar hij vond toch dat de minister president wel iets concreter had kunnen zijn ten aanzien van de probleemstelling. De aard van de problema tiek kwam volgens Andriessen niet goed uit de verf. Er had b.v. moeten blijken, aldus An driessen, dat de bestedingsmo gelijkheden voor iedereen te ruglopen, zodat we allemaal de buikriem een stuikje moe ten aanhalen. Ook was dan wellicht beter gebleken, dat we harde tijden tegemoet gaan, aldus Andriessen, die er overigens wel begrip voor had, dat de minister-president nog geen concrete maatregelen kon aangeven., omdat daarover nog beslissingen genomen moeten worden. Andriessen meende in ieder geval ook, dat de overheidsuit gaven opnieuw kritisch beke ken zullen moeten worden. De hele begroting staat nu op de helling vond hij. Dit in tegenstelling tot zijn coalitie-genoot Ed van Thiju (PvdA), die juist vindt, dat hij een dreigende werkloos heid de extra werkgelegen heidsprogramma's moeten worden aangepakt en dat kan alleen via overheidsgelden. Hij wilde dus in de laatste plaats tornen aan het overheidsbud get. Van Thijn zei over de rede van Den Uyl, dat hij het een nuchtere uiteenzetting vond en als zodanig een g°ed tegen wicht tegen wat hij noemde allerlei paniekberichten. De si tuatie is ernstig, aldlus Van Thijn, maar kan worden be perkt bij een goed beleid. VVD-fractieleider Wiegel vindt de verklaring van Den Uyl zatenJagavond „uitermate vaag". „De heer Den Uyl is ernstig in gebreke gebleven door niet in te gaan op de dreigende cijfers over de toe nemende werkloosheid, de stijging van de prijzen en de gaten die in de begroting drei gen te vallen", aidus de ver klaring van de heer Wiegel, die ook kritiek had op het feit dat de heer Den Uyl „met geen woord heeft gesproken over de noodzaak tot grote be zuinigingen in de overheids uitgaven". „Onis derde bezwaar: „We hebben uit de woorden van de heer Den Uyl begrepen dat de regering misbruik van de cri sis zou maken om allerlei soci alistische wensen door te zet ten". „De VVD ziet het als haar plicht". aMius die heer Wiegel, „aan te geven wat er zou moe ten gebeuren nu de minister president heeft nagelaten de zo noodzakelijke duidelijkheid te verstrekken. In de eerste plaats moet worden vastge steld dat in 1974 geen ruimte is /oor reële loonsverbetering, evenmin als voor volledige compensatie voor prijsstijgin gen. Vervolgens zal die regering zelf een bezuinigingsoperatie m gang moeten zetten. De VVD denkt daarbij aan een totale bezuiniging van f 1,5 jij oen. Ten derde zal het be lastingbeleid erop gericht moeten zijn de investeringen te bevorderen en het wetsont werp selectieve investerings- heffing moet worden ingetrok ken. In de vierde plaats zal de regering via alle mogelijke wegen de speciaal getroffen bedrijfstakken tegemoet moe ten komen", aldus de heer Wiegel. De verklaring van minister president Den Uyl over de energiecrisis komt hijzonder laat. De inhoud ervan is nog uiterst vaag, nog steeds blijft het gebrek aan ter zake die nende informatie voortbestaan. Aidus de reactie van de voor zitter der CHU, tweede-ka merfractie dr. R. J. Kruisin- ?a. Er is niets medegedeeld over de gevolgen van de ener giecrisis voor de rijksbegro ting, zo merkt de CH-fractie- -eider op. Belangrijke bezuini gingen zullen noodzakelijk zijn. Waarom is dat niet ge zegd? Of moeten soms alle offers in de particuliere sector worden gebracht en niet door de overheid? De aankondiging van maat regelen ten aanzien van het prijsbeleid lijkt de heer Krui- singa een nog verdere aantas ting van de toch al moeilijke positie van „landbouw, zelf standigen en middenstand. Naar zijn oordeel wordt thans bevestigd hoe onvoorzichtig de revaluatiemaatregel van dit kabinet is geweest. Pijnlijk heeft hij een uit eenzetting over het buiten lands beleid gemist. Zijns in ziens kan hier tot nu toe van ernstige tekortkomingen wor den gesproken. (ADVERTENTIE) Nu het duidelijk Is gewor den dat de energiecrisis geen incidentele gebeurtenis is, maar van blijvende invloed op de w isterse economieën, ligt een nieuwe verantwoordelijk heid op de regeringspartijen. Aldus Bas de Gaay Fortman (fractieleider van de PPR) de regering kan alleen dan doel treffend optreden als zij kan rekenen op de eensgezinde steun van de regeringspartij- Het is nu geen tijd voor interne schermutselingen maar voor versterking van de rege ring dioor er een stevig vijf partijen kabinet van te ma ken. Tussen het kabinet en de vijf regeringsfracties is niu een intensief overleg nodig over de financieel-economische doelstellingen van het rege ringsbeleid voor de komende tijd. Het moet daarbij gaan om waarborgen voor de bestaans zekerheid van sociaal zwakke ren, een eerlijk opvangen van de lasten van de energiecrisis (de teruggang in inkomen en werkgelegenheid) en maatre gelen voor de toekomst onzer maatschappij op langere ter mijn, aldus de heer De Gaay Fortman. Geen partij is in het kabinet zo oververtegenwoordigd ais de PPR. Als de PPR-fractie- leider De Gaay Fortman nu eens een van de twee minis terzetels die de PPR boven haar sterkte bezet zou aanbie den aan de CHU? Deze suggestie deed de AR- fractieleider in de Tweede Kamer, mr. W. Aantjes, zon dag in een reactie op de uitlatingen van de heer De Gaay Fortman. Al® de heer De Gaay Fort man meent, dat de vijf partij en waar het kabinet op steunt, nu verder de handen ineen moeten slaan, is de heer Aan tjes daartoe graag bereid, maar er is dan wel iets recht te trekken, want: „We hebben geen gelijkwaardige positie. Dat is bij de formatie geble ken met de zetelverdeling". Als het kabinet niu echt vindt dat het uitgaande van de huidige constellatie, zo breed mogelijk moet steunen, dan zou er naar de mening van mr. Aantjes b.v. voor de post van minister van wetenschaps beleid in de CHU een goede man te vinden zijn. Als het punt waarop het vo rig jaar met de CHU is vast gelopen in de huidige noodsi tuatie zou bunnen worden rechtgetrokken en de heer De Gaay Fortman heeft daar voor de sleutel in handen dan zal de CHU daar naar het oordcel van mr. Aantjes stellig oren naar hebben, en in dit kabinet willen komen. Volgens de CHU-fractielei- der Kruisinga. heeft geen overleg plaatsgevonden tussen AR .en CHU over mogelijke vervanging van PPR-ministera door CHU-ministers. Boven dien vindt de heer Kruisinga de oplossing van AR-fraet.ie- voorzitter Aantjes „te eenvou dig". Voor een nieuw kabinet zou een nieuwe programmatische basis noodzakelijk zijn, met b.v. minder invloed van Keer punt '72.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 7