5
S BV
nand
Den Uyl: „Wereld van
voor de olie
crisis keert niet terug"
ENERGIECRISIS -1917 -
Politieke leiders noemen
rede Ben Uyl ie vaag
Daar sta Je dan als
Sinterklaas:
iedereen denkt datje
vo or iedereen een
leuke verrassing in de zak
hebt, maar je mist neg
één kado-tje!
•SLAG
Bokfoot
eau de cologne.
Geurige surprise in een flesje.
«1=111
GEDACHTE IS
BONT IMAARD?
WIEGEL: OVERHEID MOET BEZUINIGEN
TIIIJN: LASTEN EERLIJK VERDEELD
©dienden
binnenland
buitenland
BONT MAAKT ZO BLIJ!
de vrouw die alles van bont weet
V.
P.v.d.A.
VVD
CHU
PPR
AR
Maandag 3 december 1973
NTENMARKT te HULST
1GE MENSEN geplaatst
dbetaalde funktie vindt
it worden opgebouwd),
n, terwijl ook de overige
jvend welkom voor een
18.00 en 19.00 uur in
iPLEIN 2 te HULST.
jn wij bereikbaar onder
MT-fabriek te
toropleiding (b.v.
met ervaring in de
continudienst,
schoon bedrijf en
lelburg geen
lollicitatiebrief te
Middelburg.
•i chemische industrie,
van Hercules BV,
stiging van Hercules
.A., is in Den Haag
tiebedrijven bevinden
\t en Middelburg,
iel dan. Euro-
its. Maar waar
DEN HAAG De com
plete tekst van de toe
spraak die minister-presi
dent Den Uyl zaterdag
avond om 20.25 via de ra
dio en televisie heeft uit
gesproken, luidt als volgt:
„Gisteren heeft de rege
ring besloten dat van 7 janu
ari at benzine alleen nog op
de bon te krijgen zal zijn.
Dat betekent dat voor het
eerst sinds de oorlog een
jonge generatie zal kennis
maken met distributie en
schaarste.
Vele mensen zijn dien ver
ontrust over de gevolgen, die
de oliecrisis kan hebben voor
onze welvaart en in het bij
zonder voor de werkgelegen
heid. Ik wil voorop stellen
dat voor de zorg reden be
staat, ook al moeten wij ons
boeden voor overdrijving.
Vanavond richt ik mij tot
u om u zo duidelijk mogelijk
te zeggen welke problemen
ons volk nu onder ogen heeft
te zien en hoe de regering
die problemen het hoofd wil
bieden.
De energiecrisis, waarmee
wij te maken hebben, is we
reldwijd. Deze zomer, lang
voor het uitbreken van de
vijandelijkheden in het Mid
den-Oosten, ging het grootste
olieverbruikende land ter
wereld, de Verenigde Staten,
over tot beperking van het
olieverbruik en tegelijk ste
gen de olieprijzen met spron
gen. Tekenen van een tekort
aan energie in het algemeen,
en van olie in het biizonder.
Half oktober besloten de
meeste olieproducerende lan
den in het Midden-Oosten de
produktie te verminderen.
De feitelijke vermindering
bedraagt nu ongeveer 25 pro
cent. Alle afnemerslanden in
ie wereld, van Japan tot Ca
nada, ondervinden daarvan
ie gevolgen.
Eind oktober werd een
speciale boycot tegen Neder
land afgekondigd. Ons land
hijgt nu te maken met een
extra-beperking van de olie-
aanvoer. die daaruit voort
vloeien.
Sommigen vragen, of de
tot dusver afgekondigde be
perkingen wel voldoende
zijn. Anderen, daarentegen,
'ragen of zij nu eigenlijk
wel nodig zijn. Er zijn, zegt
men, immers belangrijke
voorraden. De tanks in Rijn
mond zijn vol,
Mag ik eerst toelichten
waarom ik meen dat die
maatregelen onvermijdelijk
zijn ondanks die volle tanks.
Onmiddellijk nadat duidelijk
werd dat de Arabische olie
producerende landen hun
produktie drastisch gingen
verminderen, heeft de rege
ring de oliemaatschappij en
gevraagd hun afleveringen
voor alle doeleinden, ook
voor de uitvoer, te beperken.
En u weet het, 31 oktober
treeg Nederland als eerste
land in Europa de autoloze
Wat betekent dat nu? Een
Wietanker uit het Midden-
Oosten doet er zo'n vijf we
ken over om hier aan te
'open. De afgelopen maand,
november, hebben wij dus
e °be binnen gekregen van
vóór de boycot. Tegelijk heb
ben wij die zelfde maand het
verbruik beperkt, met als
gevolg dat de voorraden zijn
toegenomen. Gelukkig maar
nu daalt de aanvoer snel, dat
betekent dat de voorraden
gaan afnemen. De laatste
week was de aanvoer al met
30 procent gedaald. Ik volg
de cijfers van dag tot dag.
Nu zouden wij met onze
voorraden nog twee, drie
maanden op de oude voet
door kunnen gaan, maar als
wij dat deden, dan zouden
wij dik de kans lopen in
maart in een noodsituatie
terecht te ko-men. Dat zou
niet verantwoord zijn.
Wij moeten ernstig reke
ning houden met de waar
schijnlijkheid dat de aanvoer
van olie voor langere tijd 20
a 30 proeent, misschien nog
wel meer, lager zal liggen
dan normaal. Daarom zijn
die maatregelen onvermijde
lijk geworden.
De eerste zong van de re
gering geldt de instandhou
ding van de werkgelegen
heid. U moet dat zo zien,
Ruwweg gesproken wordt
van de olie die binnenkomt
70 procent gebruikt door het
bedrijfsleven, 30 procent
door particulieren in het ver
keer, voor verwarming en
verlichting. Naarmate wij
meer besparen in huis en op
de weg, zo als particulieren,
naar die mate kunnen wij
onze economie langer over
eind houden, en de werkloos
heid beperken. Daarom is
het dat de regering begonnen
is met beperkingen op het
particuliere benzineverbruik
en daarom hebben wij op u
een beroep gedaan zuinig te
zijn met verwarming en ver
lichting.
Ik wil dat beroep vana
vond herhalen: houdt u aan
die ÏO'O km maximum op de
weg, vrachtwagenchauffeurs
houdt u aan die 80 km. wees
zuinig met elektriciteit, zet
de verwarming wat lager en
eerder af.
Ons land verkeert in een
bijzondere positie, wij heb
ben veel belangrijke bedrij
ven, die olie als grondstof
gebruiken. Dat maakt ons
extra kwetsbaar. Daar staat
gelukkig tegenover, dat wij
over veel aardgas beschik
ken, en dat aardgas wil de
regering ook gebruiken nu
de nood aan de man is. In de
winter als veel aardgas
word4 verstookt, plegen de
elektrische centrales olie te
stoken. Dat willen wij deze
winter voorkomen, maar om
dat te voorkomen is het no
dig, dat wij thuis en op bet
werk ook zuinig zijn met
aardgas,
En dan die hele belangrij
ke vraag: zal het mogelijk
zijn ernstige werkloosheid te
voorkomen? Er doen op het
ogenblik schrikbarend hoge
cijfers over te verwachten
werkloosheid de ronde. Ik
zei het al, er is inderdaad
reden tot grote zorg. Stel dat
de olie-aanvoer terugloopt
met nog meer, zeg 40 procent
en dat duurt langer dan een
half jaar. zodat onze voorra
den, die wij nu hebben, op
gaan raken, dan zal het in
zakken van de werkgele-
Premier Den Uyl.
genheid in een aantal bedrij
ven en bedrijfstakken inder
daad onvermijdelijk zijn.
Maar de regering treft een
reeks maatregelen om die
noodlottige ontwikkeling te
voorkomen en wij menen dat
dat het met uw aller mede
werking mogelijk zal zijn
daarmee ook succes te beha-
len.-
De regering wil in de eer
ste plaats door grotere be
sparingen op olieverbruik in
de particuliere sector meer
ruimte maken voor oliever
bruik in de bedrijven, daar
voor is de benzinedistributie
bedoeld. Er komen verdere
maatregelen om het elektri-
citeits erbruik voor niet
noodzakelijke doeleinden
denkt u maar aan de feest
verlichting af te rem
men.
De regering wil vervolgens
zo veel en zo snel mogelijk
tolie vervangen door aardgas,
waar dat tenminste technisch
kan. Dan bereidt de regering
een toedeling van aile olie-
urcdukfen dus niet alleen
van benzine, voor om bedrij
ven die bij voorrang aan olie
te helpen, waar dat voor de
werkgelegenheid het meest
gunstig is.
Of het lukt op deze manier
stijging van werkloosheid te
voorkomen, heeft Nederland
niet alleen in eigen hand.
Veel hangt af van de hou
ding die de andere landen,
die lid zijn van de Europese
gemeenschap zullen innemen.
De regering maakt aanspraak
op de toepassing van de
grondbeginselen van de Eu
ropese gemeenschap. Die ge
meenschap kan alleen functi
oneren als schaarse produk-
ten evenredig worden ver
deeld en de regering zal er
in het internationale overleg,
dat voor de deur staat, met
alle kracht op staan dat nu
Europese solidariteit wordt
getoond. Nu moet blijken
wat de Europese gemeen
schap waard is.
Ik voeg er wel aan toe, dat
ook wanneer nu die solidari
teit wordt betracht, heel Eu
ropa, en dus ook ons land,
toch de gevolgen van de olie
crisis zal ervaren, door het
teruglopen van de economi
sche groei, door stijgende
prijzen, Er zal eenvoudig
minder te verdelen zijn.
Ook wanneer de speciale
boycot tegen ons land zou
worden beëindigd, zullen wij
te maken houden met die
beperking van de oliepro-
duktie en met dat energiete
kort in de gehele wereld,
waardoor alle landen worden
getroffen. Ik wees er al op:
de crisis van vandaag, dat
energietekort waarmee wij
te maken hebben, is het
schoksgewijs tot uitdrukking
ko nen van het energietekort
dat er al was in de gehele
wereld. Wij moeten beseffen
met elkaar dat wij niet kun
nen voortgaan met het ver
bruik van beperkte voor
raden brandstoffen en
grondstoffen, zoals wij in de
laatste kwart eeuw hebben
gedaan.
Zo bezien, keert de wereld
van voor :'e oliecrisis niet
terug. Wij zuilen ons blij
vend moeten instellen op een
levensgedrag met een zuini
ger gebruik van grondstoffen
en energie. Daardoor zal ons
bestaan veranderen. Bepaal
de uitzichten vallen daardoor
weg, maar ons bestaan hoeft
er niet ongelukkiger op te
worden.
Als ik dat zeg, dan wil ik
vooral niet hebt tillen aan de
grote moeilijkheden, die ve
len van onze medeburgers
vandaag al ondervinden als
gevolg van de crisissitua
tie.
De mensen van de horeca,
de autohandel, en zoveel an
deren die met de auto te
maken hebben, de werkne
mers, ook de ondernemers,
die zich in hun bestaan be
dreigd zien, het ongemak
van de beperking van het
autogebruik. De een lijdt
meer onder de noodzakelijke
beperkingen dan de ander.
Dat is niet rechtvaardig,
maar het is niet altijd te
voorkomen. Intussen bereidt
de regering een pakket van
maatregelen voor, dat er
vooral op gericht is om de
werkgelegenheid zo goed
mogelijk in stand te houden
en de lasten, waar we nu
mee te maken hebben, eer
lijk te verdelen: de zwaarste
lasten op de sterkste schou
ders. Waar mogelijk zal de
vervanging van olie door
aardgas die al in gang is
gezet, verder worden uitge
breid.
Waar het werk minder
wordt omdat grondstof of
energie ontbreekt, zal door
werktijdverkorting en bij
zondere ontslagregelingen,
nieuwe bepalingen daarom
trent worden voorkomen
dat enkelen (ik denk aan de
mensen in ,de eerst getroffen
industrieën) dat enkelen het
slachtoffer zouden worden
van een nood, die ons allen
aangaat.
Eind volgende week zal de
regering aan het parlement
machtiging vragen om voor
1974 bijzondere regels te
stellen voor alle inkomens,
voor lonen van werknemers,
maar ook voor het salaris
van de directeuren, voor de
inKo.nens en de tarieven in
de vrije beroepen en voor de
salarissen van de ambtena
ren, voor alle inkomens, voor
huren, voor pachten, voor di
videnden, voor tantièmes.
Er komen bijzondere prijs-
voorschriften. Naar het oor
deel van de regering zal
waar minder te verdelen
valt, dat mindere ook gelij
ker moeten worden ver
deeld.
Dit is een tijd waarin we
harde feiten moeten erken
nen. Op veel gebieden zullen
de komende weken dwingen
de voorschriften worden uit
gevaardigd. Maar belangrij
ker vooral is dat wij met
elkaar bereid zijn, de nieuwe
problemen het hoofd te bie
den. Ik ben dankbaar voor
de vrijwillige medewerking,
die tot dusver op zo'n ver
rassend grote schaal gegeven
is. Die medewerking is no
dig, want wij kunnen niet
alles afdwingen, dat willen
wij ook niet. Maar die mede
werking is nodig om benzine,
gas en elektriciteit uit té
sparen.
Die medewerking is ook
nodig om, als we morgen
of overmorgen, niet meer
met de auto kunnen, het sa
men te vinden in volle bus
sen, trams en treinen. Als
wij daartoe bereid zijn, dan
wordt het geen koude win
ter, al vriest het nog zo
hard".
(ADVERTENTIE)
De gedachte dat U'met een
verrukkelijke, lieve, zorgzame,
heerlijke vrouw getrouwd bent,
die gedachte is Bont waard. Bont
dat zich laat dragen overdag en
als zij met U uitgaat. Bont is goed,
mooi en fijn voor alles.
Dora v. d. Ven heeft veel begrip
voor zeer persoonlijke
geschenken, die blijvend blij en
gelukkig maken.
Laat U zich eens vrijblijvend
voorlichten.
TILBURG - Heuvelstraat 44 BREDA - Eindstraat 14
DEN BOw^H - SCHAPENmarkt 17 EINDHOVEN - Demer 18
De energiecrisis is niet al
leen van de huidige tijd. Deze
prentbriefkaarten, waarop de
mensen worden opgeroepen
uiterst zuinig met kolen en
elektriciteit te zijn, werden in
1917 per post verstuurd. De
ouderen onder ons zullen het
fijne er wel van weten
Mennheer zit thuis met
een haard zonder vuur.
Dat houdt hij niet uit, in die
kou, op den duur
Hij heeft dus naar 'n ander
middel gezocht
En een fleschje cognac
voor verwarming gekocht.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De fractie
leider van de KVP, mr. An
driessen, heeft als commentaar
op de redevoering van de mi
nister-president gezegd, dat
hij het juist vond, dat Den
Uyl, gezien de omstandighe
den, de problematiek voor de
televisie had uiteengezet, maar
hij vond toch dat de minister
president wel iets concreter
had kunnen zijn ten aanzien
van de probleemstelling.
De aard van de problema
tiek kwam volgens Andriessen
niet goed uit de verf. Er had
b.v. moeten blijken, aldus An
driessen, dat de bestedingsmo
gelijkheden voor iedereen te
ruglopen, zodat we allemaal
de buikriem een stuikje moe
ten aanhalen. Ook was dan
wellicht beter gebleken, dat
we harde tijden tegemoet
gaan, aldus Andriessen, die er
overigens wel begrip voor had,
dat de minister-president nog
geen concrete maatregelen kon
aangeven., omdat daarover nog
beslissingen genomen moeten
worden.
Andriessen meende in ieder
geval ook, dat de overheidsuit
gaven opnieuw kritisch beke
ken zullen moeten worden. De
hele begroting staat nu op de
helling vond hij.
Dit in tegenstelling tot zijn
coalitie-genoot Ed van Thiju
(PvdA), die juist vindt, dat
hij een dreigende werkloos
heid de extra werkgelegen
heidsprogramma's moeten
worden aangepakt en dat kan
alleen via overheidsgelden. Hij
wilde dus in de laatste plaats
tornen aan het overheidsbud
get.
Van Thijn zei over de rede
van Den Uyl, dat hij het een
nuchtere uiteenzetting vond en
als zodanig een g°ed tegen
wicht tegen wat hij noemde
allerlei paniekberichten. De si
tuatie is ernstig, aldlus Van
Thijn, maar kan worden be
perkt bij een goed beleid.
VVD-fractieleider Wiegel
vindt de verklaring van Den
Uyl zatenJagavond „uitermate
vaag". „De heer Den Uyl is
ernstig in gebreke gebleven
door niet in te gaan op de
dreigende cijfers over de toe
nemende werkloosheid, de
stijging van de prijzen en de
gaten die in de begroting drei
gen te vallen", aidus de ver
klaring van de heer Wiegel,
die ook kritiek had op het feit
dat de heer Den Uyl „met
geen woord heeft gesproken
over de noodzaak tot grote be
zuinigingen in de overheids
uitgaven".
„Onis derde bezwaar: „We
hebben uit de woorden van de
heer Den Uyl begrepen dat de
regering misbruik van de cri
sis zou maken om allerlei soci
alistische wensen door te zet
ten".
„De VVD ziet het als haar
plicht". aMius die heer Wiegel,
„aan te geven wat er zou moe
ten gebeuren nu de minister
president heeft nagelaten de
zo noodzakelijke duidelijkheid
te verstrekken. In de eerste
plaats moet worden vastge
steld dat in 1974 geen ruimte
is /oor reële loonsverbetering,
evenmin als voor volledige
compensatie voor prijsstijgin
gen.
Vervolgens zal die regering
zelf een bezuinigingsoperatie
m gang moeten zetten. De
VVD denkt daarbij aan een
totale bezuiniging van f 1,5
jij oen. Ten derde zal het be
lastingbeleid erop gericht
moeten zijn de investeringen
te bevorderen en het wetsont
werp selectieve investerings-
heffing moet worden ingetrok
ken. In de vierde plaats zal de
regering via alle mogelijke
wegen de speciaal getroffen
bedrijfstakken tegemoet moe
ten komen", aldus de heer
Wiegel.
De verklaring van minister
president Den Uyl over de
energiecrisis komt hijzonder
laat. De inhoud ervan is nog
uiterst vaag, nog steeds blijft
het gebrek aan ter zake die
nende informatie voortbestaan.
Aidus de reactie van de voor
zitter der CHU, tweede-ka
merfractie dr. R. J. Kruisin-
?a.
Er is niets medegedeeld
over de gevolgen van de ener
giecrisis voor de rijksbegro
ting, zo merkt de CH-fractie-
-eider op. Belangrijke bezuini
gingen zullen noodzakelijk
zijn. Waarom is dat niet ge
zegd? Of moeten soms alle
offers in de particuliere sector
worden gebracht en niet door
de overheid?
De aankondiging van maat
regelen ten aanzien van het
prijsbeleid lijkt de heer Krui-
singa een nog verdere aantas
ting van de toch al moeilijke
positie van „landbouw, zelf
standigen en middenstand.
Naar zijn oordeel wordt thans
bevestigd hoe onvoorzichtig de
revaluatiemaatregel van dit
kabinet is geweest.
Pijnlijk heeft hij een uit
eenzetting over het buiten
lands beleid gemist. Zijns in
ziens kan hier tot nu toe van
ernstige tekortkomingen wor
den gesproken.
(ADVERTENTIE)
Nu het duidelijk Is gewor
den dat de energiecrisis geen
incidentele gebeurtenis is,
maar van blijvende invloed op
de w isterse economieën, ligt
een nieuwe verantwoordelijk
heid op de regeringspartijen.
Aldus Bas de Gaay Fortman
(fractieleider van de PPR) de
regering kan alleen dan doel
treffend optreden als zij kan
rekenen op de eensgezinde
steun van de regeringspartij-
Het is nu geen tijd voor
interne schermutselingen maar
voor versterking van de rege
ring dioor er een stevig vijf
partijen kabinet van te ma
ken.
Tussen het kabinet en de
vijf regeringsfracties is niu een
intensief overleg nodig over
de financieel-economische
doelstellingen van het rege
ringsbeleid voor de komende
tijd. Het moet daarbij gaan om
waarborgen voor de bestaans
zekerheid van sociaal zwakke
ren, een eerlijk opvangen van
de lasten van de energiecrisis
(de teruggang in inkomen en
werkgelegenheid) en maatre
gelen voor de toekomst onzer
maatschappij op langere ter
mijn, aldus de heer De Gaay
Fortman.
Geen partij is in het kabinet
zo oververtegenwoordigd ais
de PPR. Als de PPR-fractie-
leider De Gaay Fortman nu
eens een van de twee minis
terzetels die de PPR boven
haar sterkte bezet zou aanbie
den aan de CHU?
Deze suggestie deed de AR-
fractieleider in de Tweede
Kamer, mr. W. Aantjes, zon
dag in een reactie op de
uitlatingen van de heer De
Gaay Fortman.
Al® de heer De Gaay Fort
man meent, dat de vijf partij
en waar het kabinet op steunt,
nu verder de handen ineen
moeten slaan, is de heer Aan
tjes daartoe graag bereid,
maar er is dan wel iets recht
te trekken, want: „We hebben
geen gelijkwaardige positie.
Dat is bij de formatie geble
ken met de zetelverdeling".
Als het kabinet niu echt
vindt dat het uitgaande van de
huidige constellatie, zo breed
mogelijk moet steunen, dan
zou er naar de mening van
mr. Aantjes b.v. voor de post
van minister van wetenschaps
beleid in de CHU een goede
man te vinden zijn.
Als het punt waarop het vo
rig jaar met de CHU is vast
gelopen in de huidige noodsi
tuatie zou bunnen worden
rechtgetrokken en de heer
De Gaay Fortman heeft daar
voor de sleutel in handen
dan zal de CHU daar naar het
oordcel van mr. Aantjes stellig
oren naar hebben, en in dit
kabinet willen komen.
Volgens de CHU-fractielei-
der Kruisinga. heeft geen
overleg plaatsgevonden tussen
AR .en CHU over mogelijke
vervanging van PPR-ministera
door CHU-ministers. Boven
dien vindt de heer Kruisinga
de oplossing van AR-fraet.ie-
voorzitter Aantjes „te eenvou
dig".
Voor een nieuw kabinet zou
een nieuwe programmatische
basis noodzakelijk zijn, met
b.v. minder invloed van Keer
punt '72.