lonee
PLEIDOOI VOOR EEN HOFPREDIKER
Met de dominee
naar een
nieuwe ijstijd
Donderdag staan de overvallers van Dei! tereeht
Bromfietsdiefstallen
zijn miljoenenzaak
PUBLIEK MOET
POLITIE HELPEN
sutosmtie
KUNSTENAARS
WEER ROOS
OP KUNST
STICHTING
lil
WORDT HINDOESTAAN
EERSTE MINISTER
IN NPK-KABINET?
„Is het echt waar, ABN,
dat ik bij u kan kiezen
uit elf verschillende
spaarvormen, met
^totgv rente?"
spaarplannen
gewone
gemengde
verzekering
"WAERDYE-
KLAAR-Bè-JE"
Nelson
Williams
overleden
EEG legt
exportbelasting
op suiker
1
30,-
km
binnenland
buitenland
Nieuw leven
Woordspeling
Misser
Toch maar
GEGIJZELDE BOERIN ZEGT NU: „HET WAREN ERG AARDIGE JONGENS"
«Sterker nog, niet elf maar twaalf!"
Algemene Bank Nederland
Milj
oen
1 PRISMA v
Paramaribo wacht in spanning
Volksrolls
Luidsprekers
zonder boxen
I I
wollen mohair ruiten
In camel/
en grijs/rood. 120,-
jij Acryl jersey pantalon.
marine en
1/46
otterdam, Tilburg, Utrecht
MM
23 november 197.
15
p^et hofpredikerschap kan van een wezenlijke en waar
devolle betekenis zijn voor een regerend vorst in een
constitutionele monarchie.
Het afschaffen van ambtskle-
(jing voor predikanten op
grond van emotionele of so
ciale argumenten moet on
juist geacht wonden.
Het is niet uitgesloten dat de
polarisatie een symtoom is
van een naderende nieuwe
ijstijd.
Drie stellingen van dr. A.J.
Onstenk onlangs te Utrecht
gepromoveerd tot doctor in
de godgeleerdheid op het
proefschrift „ik behoor bij
mezelf - Cornells Elisa van
Koetsveld 1807-1893"
Aan een dodelijk ernstig
proefschrift de bekroning op
een jarenlang studeren zijn
vaak stellingen verbonden
die weinig serieus aandoen.
Zo ook die van de Booge-
veense predikant leraar en
schoolpastor Onstenk. Bij
een nader gesprek blijkt
echter dat alle stellingen ook
die wn de op handen zijnde
ijstijd voortkomen uit de so
nde achtergrond van de stu
die voor het proefschrift.
Van Koetsveld was predi
kant in de vorige eeuw te
Westmaas, Berkel-Rodenrijs,
Schoonhoven en Den Haag.
Hij was hofprediker van
Willem III onderscheidde
zich op literair gebied waar
bij hij lof verwierf van de
grootheden Potgieter en,Bus
ken Huet en toonde een gro-
sociale bewogenheid. Zo
was hij onder meer sterk be
trokken bij de oprichting
van de eerste „idioten-
school" Kind en onderwijs
hadden zijn speciale belang
stelling. Hij schreef ook on
geveer honderd werken.
Theologisch streefde hij naar
een evangelische middenrich-
timg te onderscheiden van de
bekende Groninger richting.
Dr. Onstenk heeft deze veel
zijdige gedaante een nieuw
leven ingeblazen met zijn
proefschrift.
Terug n-a-a-r de stellingen.
Wat ntzi-elt een godgeleerde
om grapjes te maken over de
ijstijd.
Onstenk: „Als je zolang aan
'n in mijn ogen gewichtig on
derwerp hebt gewerkt wil je
wel eens die starre sfeer
doorbreken, daarom lees je
in stellingen wel eens de gek
ste kreten. Die stelling over
de ijstijd is een woordspe
ling: polarisatie-ijstijd maar
ook wil ik daarmee aangeven
dat we de laatste jaren dui
delijk met verscherpten
standpunten geconfronteerd
worden in kerk en politiek.
Er is meer vinnigheid een
zekere vijandschap een ver
killing t" bespeuren. Die ijs
tijd zie ik geestelijk. Perso
nen worden aangevallen als
men het met de partij niet
eens is, zo is A-anitjes „de
laatste geborneerde dweper"
genoemd. Neem die EO men
heeft de neiging om te zeg
gen dat dat allemaal farizee
ërs zijn en dian komen er
kreten als „je kunt aan die
gezichten zi!en dat het
SGP'ers zijn". Bij polarisatie
verlies je het contact de to
lerantie gaat achteruit. Ik wil
niet zeggen dat de mensen
slechter worden of beter
maar er wordt te veel op de
persoon gespeeld en gepola
riseerd".
Over de stelling van het hof-
predikerschap.
Onstenk: Ik geloof dat het
goed is als een monarch, ook
een president af en toe kri
tisch de waarheid hoort van
een neutrale figuur in de le
vensbeschouwelijke sector.
Van Koetsveld kon Willem
III vaaK hard op zijn vingers
tikken. Billly Graham en
Nixon zijn vrienden en
Graham heeft eens gezegd dat j
hij nooit met Nixon over po
litiek praat. Maar dat vind ik
een misser. Hij had besit mo
gen vragen aan de president
of het boimbairdieren van
Vieitnarn tegen zijn geweten
indruist. Hier in Nederland
zijn ook kwesties geweest
waarbij een hofprediker of
pastor goed werk had bun
nen doen. De kwestie Irene
bijvoorbeeld. Daaruit zouden
moeiliikheden voor bestuur
kunnen zijn voortgekomen
en dan had een interim-fi
guur nuttig kunnen zijn.
Zo'n man moet niet fanatisch
zijn. H'j moet een verleng
stuk van het hof zijn en bij
een n iet-godsdienstig mo
narch of president kan bij
voorbeeld een humanist inge
schakeld worden".
De stelling van de arnibtskle-
diimg.
Dr. Onstenk heeft eens een
schriftelijk pleidooi gehou
den voor de toiga in het pre-
dikainitenblad „Woord en
Onstenk.
Dienst" toen collegae hadden
gezegd dat ambtskfedtog on
zin was en het gewone klofje
meer dan voldoende.
In dat blad verklaart hij te
gen zijn lieve gemeente dat
hij zich beschuldigd voelt
omdat hij de laakbare moed
heeft m toga voor haar te
staan. „Ik weet het wel, ik
had hierin mijn geblokte
sportkostuum van gisteren en
die trui met die gezellige hoge
col voor u moeten staan en
nu heb ik mijn toga weer
aan, ik weet dat het ver
keerd is; hoewel ik altijd
gemeend heb dat die toga
iets v3n mijn eigen ikje
wegnam. Ik heb me zelfs
verbeeld dat Hij toen we sa-
Ie preekstoel opgingen
me zei „En rau sta je
niet je eigen
praatje te houden en niet je
eigen zegje te zeggen maar
je hebt een. ander Woord te
'brengen. Hou jij je eigen
theologie en je privé-exegese
maar voon je". Maar ik weet
-aldus- ds. Onstenk in zijn
pleidooi voor zijn toga- dat
ik er volslagen naast ben.
preken is immers op zich al
een totaal verouderde bezig
heid. Er valt n-iks te preken
er valt alleen maar te biolo
geren", waarna Onstenk zijn
gemeente voorhoudt dait ze
toch niaar een poosje tegen
z'n toga moeten -aankijken^
JAN KOESEN
(Van een onzer verslaggevers)
DEIL Donderdag staan
i-ti de N. en Jan B. (de
I ''-'trailers van Deil) terecht
I de Bossche rechtbank-
j 'itee „zware jongens", wier
':ï,'n e» laten de justitie al
':"i hoofdbrekens heeft ge-
j Daan de N. en Jan B.
"heven begin dit jaar een
I '"img opwekkend stukje cri-
j «hele geschiedenis met de
gijzeling van een boerengezin
in heil.
proces in Den Bosch
een proces vol verras-
9i te warden.
:assing nummer 1: me-
°"w Smits, de boerin die op
29 en 3-0 januari van dit jaar
samen met haar man en doch
ter Jannie ruim 25 uur gegij
zeld werd, zal -desgevraagd-
gaan verklaren dat ze beide
overvallers „erg aardige jon
gens" vindt en dat ze tijdens
de gijzeling niet van hen,
maar van de enorme politie
macht voor haar deur de zenu
wen had gekregen. Een op
merking, die aan de ernst van
het misdrijf niets afdoet
maar die wel te denken geeft.
Verrassing nummer 2: Daan
de N., een van de verdachten,
denkt er volgens zijn moeder
hard over om niet mee te
werken aan het proces. Mocht
de justitie hem echter dwin
gen toch plaats te nemen in de
beklaagdenbank, dan zal men
Daan -nog steeds volgens zijn
moeder- „moeten vastbinden
(ADVERTENTIE)
isj6 schenkt voor de Nationale Puzzelactie 1973/74
«eweek 5 spaarboekjes met een eerste inleg van f500,-
en 25 spaarboekjes met een inleg van f 100,-.
op een brancard". Daan zou
dit overwegen gezien zijn
plotselinge overplaatsing
(maandag j.l.) naar een speci
ale afdeling van de Scheve-
nin-gse gevangenis, .de zoge
naamde B-vleugel. De justitie
zou dit besluit genomen heb
ben na de geslaagde ontsnap
pingspoging van medeverdach
te Jan B.. die vrijdagavond 2
november de tralies doorzaag
de van zijn cel in het Bredase
Huis van Bewaring en erin
slaagde enkele dagen op vrije
voeten te blijven.
Mevrouw De N.: 'n Schan
daal is het. Ik ben 'm gisteren
wezen opzoeken, maar je weet
niet wat je ziet. Het is net
alsof je bij de Oeran Oetangs
op bezoek bent. Tot maandag
j.l. kon ik nog gewoon met 'm
praten en 'm zelfs een kus
geven als ik dat wou, maar
waar die nou zit... Echt, zo is
het net een dier. Je mag al
leen vanachter glas naar 'm
kijken en via een paar gaatjes
wat zeggen. Dag en nacht hou
den ze het licht in z'n cel aan,
hij mag niet meer lezen, heeft
geen radio meer, niks. Het is
gewoon beestachtig."
Het ministerie van justitie om
commentaar gevraagd: „Of die
meneer De N. is overgeplaatst
en waarheen en waarom dan
wel, mogen, kunnen en willen
we niet zeggen, maar wat dat
beestachtige betreft: we leven
nog altijd in Nederland."
Intussen wil het gegijzelde ge
zin uit Deil geen kwaad woord
meer horen over de beide
overvallers. Tijdens de bezet
ting zelf was er al een soort
band gegroeid tussen de over
vallers en hun gijzelaars, maar
ook daarna blijkt er nog kon-
takt geweest te zijn. Zo heeft
Daan per brief o.a. nog be
langstellen^ geïnformeerd naar
de gezondheidstoestand van
boer Smits, die enige tijd ern
stig ziek is geweest.
Mevrouw Smits in haar, nu
weer van God-en-alles-verla-
ten, boerderij aan de Hoeven-
seweg in Deil: „Ik ben samen
met m'n dochter Jannie opge
roepen om te komen getuigen,
maar als ze me erom vragen,
dan zal ik zeker voor de
rechtbank zeggen, dat wij het
erg aardige jongens vonden.
We hebben eigenlijk geen
centje last van ze gehad. De
kranten hebben toen allemaal
wel geschreven, dat we zo
over onze zenuwen waren, en
dat was ook wel zo, maar dat
kwam meer door wat er alle
maal om ons heen gebeurde
met die politie en die pantser
wagens".
Daan de N. en Jan B. zullen
zich donderdag moeten verant
woorden voor vier overvallen,
verboden wapenbezit en een
bezetting, die Nederland meer
dan een etmaal lang in span
ning heeft gehouden. Op 29
januari kwamen de twee ver
dachten halverwege de middag
met hun Chrysler ter hoogte
van Deil zonder benzine te
staan. Terwij] ze een kilome
ter terug bij een pompstation
benzine aan het halen zijn,
zien ze de Porsche van de
Rijkspolitie voorbij rijden.
Daarna gaat alles erg snel. Ze
vluchten (beiden waren ont
snapte gevangenen) en komen
tenslotte aan bij de boerderij
van de familie Smits, De poli
tie (op dat moment net bezig
met een klopjacht op de da
ders van een even tevoren ge
pleegde overval in Den Bosch)
is snel met veel mankracht ter
plaatse. Daan en Jan, die
daarop geen uitweg meer zien
en ook geen zin hebben om
zich voetstoots over te geven
gijzelen vervolgens boer
Smits, zijn vrouw en hun ge
trouwde dochter Jannie. Meer
dan 25 uur blijft die situatie
(ADVERTENTIE)
vrijwel ongewijzigd.
Er worden eisen gesteld, afge
wezen, weer nieuwe eisen ge
steld en tenslotte stemt de po
litie toe in de volgende rege
ling: de overvallers krijgen
een auto, met aan het stuur de
Haagse politieman Serrien, en
een vrijgeleide tot midder
nacht. Daarna, zo werd afge
sproken, zouden de verdachten
zich overgeven. Hoe het nu
kwam dat de definitieve ont
knoping reeds om kwart over
acht die avond volgde, zal ter
zitting moeten blijken. Vol
gens de politiemededelingen
van toen zouden Daan de N.
en Jan B. bij aankomst in de
woning van de familie De N.
aan de Haagse Lange Beesten
markt aanwezige agenten met
messen te lijf zijn gegaan. Na
dit incident besloot procureur-
generaal mr. W. Baron Van
der Feltz de woning te laten
bestormen.
Na de nodige sommaties om
zich „vrijwillig" over te geven
vond die bestorming, waarbij
traangas gebruikt werd, inder
daad plaats en konden Daan
de N. en Jan B. gegrepen
worden.
WIM WENNEKES
UTRECHT (ANP) „Het
werk van de politie iaat het
publiek meestal onverschillig-
Alles wat er op straat gebeurt
laat de burberij lauw. Waren
de mensen wat attenter, dan
zou dat de politie handenvol
werk schelen". Deze verzuch
ting slaakte hoofdinspecteur C.
van den Dorpe, chef voorlich
ting van de Utrechtse gemeen
tepolitie, gisteren op een pers
conferentie in Utrecht.
Met name het gilde der
bromffetsdieven spiinit volgens
de Utrechtse politie garen bij
de laiuwe houding van het pu
bliek. Het aantal aangiften
van bromfiietsdie&itafllen in de
Domstad bedroeg in 1971 1485,
in 1972 1803. Dit jaar kwamen
tot 19 november al 2070 aan
giften bij de sterke arm bin
nen en de politie rekent voor
heel 1973 op een record van
3600 aangiften.
Het publiek aldus de heer-
Van den Dorpe, heeft hlijk-
baar geen notie van de waarde
van de brommers, die vaak
min of meer onder hun o-gen
worden ontvreemd, de dikke
2000 bromfietsen dd-e dit jaar
tot nu toe werden gestolen,
vertegenwoordigen een waarde
van -rood een miljoen. Lande
lijk toopit die waande van heit.
aanltal gestolen brommers in
de ettelijke mdjoen-en.
En dr - gaat het alleen nog
maar om de aangiften. Veel
mensen, wier brommertje is
gestolen, lopen al niet eens
meer naar de politie maar
konen gewoon een nieuwe
De bromfietsdieven - van
wi-e een miniem gedeelte de
ka-n-s loopt ooit voor rijn cri-
menele escapades te moeten
brommen (in de cel) - raken
de spullen bij-na altijd makke
lijk kwijt- Dat is mede te
danken aan het feit, dat men
sen die een tweedehands
brommer kopen zelden kri
tisch zijn. Het bij de brommer
gevoegde verzekeringsbewijs
biedt vaialk geen enkele zeker
heid omdat er mee kan wor
den geknoeid. Bijna niemand
nieemt de moeite om naar de
politie te stappen can het fra
menummer te laten controle
ren
W-ie een beer zijn brommer
iis ontstolen, kan wel vergeten
ooit nog eens op zijn barretje
te kunn-en rijden. Weliswaar
komt 35 procent van de gesto
len brommers wel weer te
recht, maar da-n v-ailt er vaak
niet veel meer mee te hesto
nen.
Meestal komt alleen een zie
lig restant to de vorm van het
frame boven water en rijn alle
bruikbare onderdelen van het
brommertje gesloopt.
Van een georganiseerd
bromfietsdievengilde is overi
gens volgens de politie geen
sprake. „Het gaat meestal om
strafrechtelijk minderjarige
jongetjes die individueel maar
wat aan rommelen. Maar ge
zien de houding van de burge
rij kan de politie er momen
teel weinig tegen uitrichten.
Met ons huidige gebrek aan
personeel is het vechten tegen
de bierkaai", aldus de heer
Van den Dorpe.
VOORBURG (ANP)
De Amerikaanse jazz
musicus Nelson Williams
is, naar eerst nu bekend
is gemaakt, dinsdag op
56-jarige leeftijd in zijn
woonplaats Voorburg
overleden. De begrafenis
heeft vrijdag plaats op
de Oosterbegraafplaats
in Voorburg.
Nelson Williams zon
als trompettist volgende
maand meewerken aan
opnamen voor grammo
foonplaten met de Dutch
Swing College Band en
in januari met dit gezel
schap een tournee door
Duitsland maken.
(ADVERTENTIE)
managen
edelstaal, waterdicht,
automatisch met dag en nar
datumaanwijzing
Prisma Manager modellen
reeds verkrijgbaar v.a. 125.-
■in ii'miiiirwliiiiiim
AMSTERDAM (ANP) De
Nederlandse Kunststichting
heeft zich opnieuw de walging
op de hals gehaald van de
Beroepsvereniging van Beet
dende Kunstenaars (BBK)
met een poging om het adres
senbestand uit te breiden van
personen, die kunnen worden
betrokken bij de samenstelling
van kunstcollecties, die door
CRM worden aangekocht
Volgens de Nederlandse
Kunststichting, die zelf geen
zeggenschap heeft in de col-
leotievormiog, heeft de pro
gramme: toigseommiissie tot
dusver
ten
de projectgroepen moe-
eili
duidelijk inzicht in de aanwe
zigheid van de daarvoor om-
Teneinde daarin verbeterd-na
ta brengen zond de stichting
a-an alter lei Nederlandse ou-litu-
-ele organisaties en tostellin
gen en a-an de BBK ee-n rond
schrijven met een tovulformu
lier, waarop men naar eigen
inricht namen van personen
kan invnlilen. die qua aanleg
on beroep voor benoeming in
de projectgroepen in aanmer
king ku-nn-en komen.
De BBK is over deze gang
van zak-en verontwaardigd en
dat de in de project
ies te benoemen des
kundigen langs de normale de
mocratische weg op vergade
ringen doo-r het kunstenaars
PARAMARIBO De voorzitter Van de winnende Surinaamse
partijenkombinatie NPK, de 37-jarige bankier Henk Arron heeft
zijn partijgenoten aangemaand in kalmte feest te vieren.
Hij zei dat er eigenlijk geen tijd is om feest te vieren, want men
moet zich gaan concentreren op dc toekomst. De aanhangers van
de Nationale Partij Kombinatie NPK moeten, aldus Arron, groots
zijn in hun overwinning en niet proberen de tegenstanders te
tarten.
„Wij zu-llen straks gezamen
lijk moeten werken aan de
opbouw v&n o-ns land, waarbij
een ieder betrokken moet wor
den, zo stelde hij. Eerder had
hij verklaard dat hij hoopte
binnen de komende regerings
periode (vier jaar) de onaf
hankelijkheid van Suriname te
bewerkstelligen.
In Paramaribo gonst het op
het ogenbuk van -te geruchten
over de komende formatie. De
een verklaart, dat de formatie
slechts een kwestie van enkele
dagen zal zijn, o-md-at men al
overeenstemming had bereikt
v-oor de verkiezingen, een an
der beweert juist het tegen
deel.
Over de te benoemen minis
ters blijft men in kringen van
de Nationale Partij Suriname
(NPS), tie grootste partij in
het NPK-blok, geheimzinnig
toen. Er werden geen namen
genoemd, maar wel werd ge
zegd- da-t „de n-a-a-m van de
nieuwe minister-presidenx een
grote verrassing zou zij-n"
Als kan-diid-a-at-premier
wordt genoemd het NPK-lid
A. Karamat Ali. In kringen
van de NPK was men echter
niet bereid hierop enig com
mentaar te geven.
Op dh z-beurzen kom je
altijd weer onverwachte
nieuwigheden tegen.
Ook op „Eigenhandig 3" in de
Ahoy in Rotterdam (nog tot
en met zondag 25 november
openen ook autoloos goed per
metro bereikbaar). Daar wordt
gedemonstreerd hoe een
Volkswagen omgebouwd kan
worden lot een vervoermiddel
dat op een echte Rolls-Royce
lijkt. Een kwestie van een
bouwpakket kopen en dan zelf
de operatie uitvoeren. Die be
staat uit het demonteren van
de kap van de kofferruimte,
een het bevestigen van een
hele nieuwe neusdie het na
tuurgetrouwe evenbeeld is van
de indrukwekkende motorkap
van de fameuze Rolls, com
pleet met sierlijk ornament.
De Volkswagen loopt er na
tuurlijk geen kilometer sneller
door, maar daar staat tegeno
ver dat de fiscus de auto als
een gewone Volkswagen blijft
beschouwen. Gewoon een au
tograpje dus, waar de beurs
bezoekers niettemin erg veel
belangstelling voor aan de dag
leggen.
Nog een nieuwtje van de
beurs in Rotterdam: het Sonar
luidsprekersysteem, waarbij
geen box nodig is. De „trans
ducer" zoals deze luidspreker
genoemd wordt (slechts ruim
10 cm m doorsnee en 4 cm
„dik") kan overal op beves
tigd worden: op het plafond,
tegen de muur, zelfs tegen de
ramen. Hat luidsprekende ap
paraat kon zelfs buiten wor
den gem,onteerd, want het is
volkomen weerbestendig. De
vraag is alleen of de buren het
leuk zullen vinden als u de
tuin als concertzaal gebruikt.
Dezelfde importeur toont ook
een nieuw inbraak-alarmsys
teem in bouwpakketvorm, be
staande uit een centrale, een
alarmbel en verbreekcontac-
ten, die op deuren, ramen enz.
worden gemonteerd. Dezelfde
installatie is te gebruiken als
brandalarm en als waarschu
wingsalarm voor bejaarden,
die daarmee de omgeving
kunnen waarschuwen als er
iets mis is.
BRUSSEL (ANP) De Eu
ropese commissie in Brussel,
het „dagelijks bestuur" van de
EEG. heeft besloten een uit-
voerheffing op vrijwel alle
soorten suiker in de EEG te
leggen, om te voorkomen dat
er In de gemeenschap een te
kort ontstaat. Alleen kandij
suiker mag volgens de bepa
lingen die donderdagochtend
vroeg zijn ingegaan, nog zon
der heffing worden geëxpor
teerd.
Voor gedenatureerde suiker
(suiker die ongeschikt ge
maakt is voor menselijke con
sumptie) geldt een heffing
van drie Europese rekeneen-
heden (f 10,32 per 100 kg)
voor de witte suiker van
2.76 rekenheden (f 9,49 voor
de ruwe suiker).
Voor suiker die wel geschikt
is voor menselijke consumptie
gelden dezelfde uitvoerheffin-
gen.
(ADVERTENTIE)
Assurantieconcerri
Stad Rotterdam
anno 1720 NV
