Bittere pil voor Nederland W ankelende reus zoek I vaste grond De „handigheid" van kardinaal Silva Henriquez VINGER WEINIG ZON AAN EUROPA'S POLITIEKE HEMEL nstrukteurs lenaars SlONSHOW r Gaullist Avontuur ABRAHAMS rs bureau en - H. v. Ettinger RS (rechts) HLOSSERS *MlNGSMONTEURS RINSTALLATEURS ERS Zweeds eiken parket 24,90 per m2 alenburg Parket om naar nze grote I en' wo L?er^a hebben houding door Corn. Verhoeven OR STACARAVANS voor elk gezin een passen- rijzen vanaf 5995,- atweg 153 - Hoogerheide uispunt Korteven) n en staalkonstrukties 20a, Rotterdam-16 4 >nielaan 292 te Breda 30 •agen voor spoedige indienst- g voor ons kantoor te BREDA Jen wordt een prettige zelfstan- werkkring met goede salariëring, tietoeslag en kerstgratificatie. >er»regeling aanwezig. richten aan bovengenoemd VENBERG vraagt voor haar DUITSLAND erkend) i zaterdags van 10.00 tot Telefoon 04920-33289 of Lder vakkennis onnodig te maar liefst 16 mm dik. van mes en groef eenvoudig vele motieven te leggen. Geen schuurwerk. de ongelofelijke prijs van incl. B.T.W. -Boxtel-Tel. 01620-25396 6-4708 dnnrlnnend bereikbaar. zaal „Juliana' ïestenmarkt, GOES i donderdag - vr' iterdag v.a. 10 uur. ■ER LEUKE ATTRACTIES jdag en HMGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „P INGEN PE L NGEN „PE LINGEN PE LANGEN INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PpLINGE^. PEILINGEN PEILINGEN 1DFILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN PEILJW3FN PEILINGEN PEILING El LING EN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE DINSDAG komen in kas teel C hristiansborg in de Deense hoofdstad Kopenha gen de ministers van buiten landse zaken van de EEG bij elkaar. De olieschaarste en de situatie in het Midden oosten zullen ongetwijfeld druk besproken zaken zijn op die conferentie. Maar ook de toekomst van de EEG, de politieke toe komst vooral, is een belang rijk agendapunt. In feite ef fenen de ministers in Kopen hagen de weg voor de door president Pompidou voorge stelde EEG-topconferentie, toegejuicht door de Britse premier Heath en goed ge vonden door de Westduitse en Italiaanse politieke lei ders. De overige vijf EEG landen werden niet eens ge raadpleegd. Die moeten ge woon. Vooral voor Nederland is dat een bittere pil omdat Ne derland niets moet hebben van ie door Pompidou en Heath voorgestane regelma tig weerkerende topconfe renties, die immers zullen leiden naar het in Den Haag altijd gevreesde Europa der Vaderlanden wan De Gaulle en Fouchet. Gaullistisch of supra-natio naai, .Ie EEG moet in elk geval snel spijkers met kop pen slaan, want de politieke situatie, van West-Europa is bepaald niet rooskleurig. In onderstaand artike wordt op Europa's .situatie nader ingegaan. D't aan dr hand van een gesprek dat een onzer redacteuren had met mr. Sam Rozemond, ad junct-directeur en Europa expert van het Nederlands Instituut voor Vredesvraag stukken in Den Haag. 0 Het feestelijk verlichte EEG-gebouw in Brussel begin dit jaar bij de toetreding van we leden. DEN HAAG In nogi geen maand tijd is de Gemeen schap van de Negen teruggeworpen uit zijn ivoren toren naar de realiteit. Een maand geleden nog een tamelijk zelf verzekerde economische en technologische reus, nu een onthutste en boze buitenstaander. Een reus nog altijd maar dan een die op lemen voeten staat, voeten die zijn aange vreten door een olie-infectie die' veel onverwachter toe sloeg dan de brave burgier, vertrouwend op al die gewich tige EEG-leiders en hun topconferenties, mocht verwach ten. Men zei in de afgelopen dagen dat Frankrijk en Engeland heel nat wijzer waren geweest. Die waren al lang pro-Arabisch met het oog op de olie, zei men. Welnu, wat hebben Frankrijk en Engeland daar nu aan? Ook daar moet fors bezuinigd worden en ook in Londen en Parijs worden distributie- en beperkings maatregelen ontworpen. Het lijkt wel alsof de Arabieren West- Europa nog slechts beschouwen als een geschikt slachtoffer voor een demonstratie van Arabisch zelfbewustzijn en macht. was hoewel pro-Arabisch in de praktijk, de Arabieren nog lang niet pro genoeg en de Amerikanen voelden zich ook weer niet helemaal terecht in de steek gelaten door hun toch al zoveel defensiedollars verslindende bondgenoten. De lichtelijk pro-Israëlische solopartij van Nederland in het EEG-koortje bleek extra gevaarlijk omdat Rotterdam toevallig in Nederland ligt. En zo ontstond in Brussel de ver toning die uitmondde in een resolutie die geen toonbeeld van duidelijkheid was en de regeringen van Frankrijk en Nederlnad (eikaars tegenpo len!) in staat stelden dezelfde tekst te gebruiken om het thuisfront uit te leggen dat hun standpunten in feite hele maal niet veranderd waren. Geen wonder dus dat Ne derlands populairste Arabier, consul Rabbani van Koeweit, er niet kapot van was,evenmin als zij het in tweede in stantie een aantal Arabi sche leiders. West-Europa (gemakshalve - hoewel onjuist hier te vereenzelvigen met de EEG) gaat er niet rooskleurig op. De buitenbetrekkingen zijn opeens niet meer goed en ook intern zijn er grote moeilijk heden. In de afgelopen weken is gebleken hoe weinig er maar hoeft te gebeuren om de ver houding met de Verenigde Staten diepgaand te verstoren. Misschien is het beter hier te spreken van „verslechteren" want verstoord was die ver houding al langer. Tegelijkertijd merkte West- Europa hoe afhankelijk het is van derden, in dit geval de olielanden in het Midden-Oos ten. Ook voor de Sovjet-Unie zat fr een fikse les in de geschie denis van de afgelopen weken. Het Kremlin kon nu bewezen- zien hoe de reële krachtsver houdingen ten aanzien van West-Europa zijn komen te liggen, zodra het dacht een van de VS' meer onafhankelij ke koers te kunnen gaan va ren. Niet zonder genoegen zullen de Sovjets hebben geconsta teerd dat Europa maar een - duwtje nodig heeft om tot de orde te kunnen worden geroe pen, respectievelijk door de knieën te gaan. Wat dit betreft is niet eens de inhoud van de befaamde, en door velen als verraad aan Israël gebrandmerkte, resolu tie van de Negen van zoveel belang als wel de wijze en het tijdstip waarop zij tot stand kwam. De „Europese diplomatie" hls het geschipper die naam "Pg hebben) had de grootste blunder begaan die de diplo- fflatie maar begaan kan, name lijk zichzelf tussen twee vuren geplaatst. De in principe „neu trale" houding, door Engeland n Frankrijk gepropageerd, De vraag zou gesteld kun nen worden of Europa het niet beter had kunnen laten aanko men op een confrontatie. West- Europa heeft toch zijn tech nologie zonder welke de Ara bieren het op de duur niet kunnen stellen. De fabelachti ge kapitalen van de oliesjeiks bevinden zich grotendeels in Europa. Kunnen die niet ge blokkeerd worden? Mr. Sam Rozemond: „Europa bezit geen pressiemiddel tegen de dreiging met een acute oliecrisis. Inderdaad is de Eu ropese technologie onmisbaar voor de Arabieren, maar dat is een zaak op langere termijn. Die kun je niet uitspelen te gen een snelwerkend wapen als een olieboycot. Het blokkeren van Arabisch kapitaal is ook niet mogelijk, omdat de Arabieren hun geld niet werkelijk hier hebben be legd. Integendeel: dat vrij zwervende geld is een extra wapen dat de Arabieren in staat stelt een monotaire crisis 0 Europese topconferentie (okt. '72 in Parijs). tal dure maar niet geheel ongerechtvaardigde Ameri kaanse wensen moet worden voldaan (meer defensie-in spanning en een minder vij andige landbouwpolitiek om enkele hete hangijzers als voorbeelden te noemen). 2. EEN WEST-EUROPA, LOS VAN IEDEREEN. Onafhan kelijk en sterk. Men moet dan wel aan Europese kern wapens denken en dat is op zichzelf reeds een breinbre ker van jewelste, alleen al vanwege West-Duitsland dat op de duur wellicht een vin ger aan de trekker wil of als er geen geïntegreerde Europese kernmacht komt misschien een eigen kernmacht, naast die van Frankrijk en Engeland. Ook bestaat de kans dat West- Duitsland, na het dichtklap pen van de Amerikaanse paraplu juist wegdrijft uit het westelijke kamp en nau wer aansluiting zoekt bij de Sovjet-Unie, waar veei olie is en aardgas en waar in laatste instantie ook nogeens de kans op een hereniging lijkt te liggen. 3 Het derde alternatief lijkt nog wat onwaarschijnlijk: WEST-EUROPA LAAT ZICH PROTEGEREN DOOR DE SOVJET-UNIE in de hoop dat deze daar geen misbruik van maakt. Alles hangt dan af van de vraag of de Sovjet-Unie op de duur in staat is te leven met een democratische buur waar de burgers naar harte lust en hardop mogen den ken wat ze willen, iets wat gr,ote aantrekkingskracht moet hebben op Russen en Oost-Europeanen. was het alleen maar omdat ze AMERIKA ER VAN KUN NEN VERDENKEN TWEE REUZEN VAN DE TWEEDE GARNITUUR (West-Europa en China) ter weerszijden van de Sovjet-Unie te posteren om het Kremlin bezig te houden en zelf de handen wat meer vrij te krijgen. De Russen zul len waarschijnlijk blijven vre zen dat de VS toch tussenbei de komen als Moskou en West europees avontuurtje zou pro beren. Mr. Rozemond: „Het zou mij zelfs niet verbazen als de Sov jet-Unie aan de Verenigde Staten zou vragen met troepen in Europa te blijven om vooral de Westduitsers niet zenuw achtig te maken. Op de duur wil Moskou die troepen wel weghebben, maar niet voordat West-Duitsland „om" is, bij voorbeeld aangelokt door olie en herenigingskansen". te veroorzaken, de gulden te breken". De politieke situatie van West-Europa is dus verre van rooskleurig, om niet te zeggen somber? Mr. Rozemond: „Europa gaat een moeilijke tijd tegemoet en het wacht mijns inziens geen toekomst met veel grandeur. Maar wat betekent grandeur eigenlijk? Ik hecht daar niet veel waarde aan". Rozemond meent dat er maar drie alternatieven voor- West-Europa zijn. De politieke situatie en de snel veranderde machtsverhoudingen zullen West-Europa dwingen een dui delijke keuze te doen uit die drie 1. BLIJVEN SAMENWERKEN MET AMERIKA. Terug dus naar het Atlantisch bondge nootschap, hetgeen dan wel betekent dat er aan een aan- Rusland lijkt er niet zoveel belang bij te hebben West- Europa gewapenderhand de :ommunistsehe heilstaat op te leggen. Maar het zou wel kun nen „vragen" radio Vrij Euro pa in te tomen. Het zou kun nen vragen de Duitse tv-pro- gramma's die ook in het oosten kunnen worden beke ken te mogen inzien alvo rens ze worden uitgezonden. Dat zou al een stuk finlandise- ring zijn! Nu kan men zeggen: zo slecht zijn die Russen niet, maar wat heet slecht? Mr. Ro zemond: „Als de Pv.d.A. het helemaal voor het zeggen had zou er in Athene en Lissabon ook wel wat veranderen, denk ik". Zover is het intussen nog niet. Het is nog de vraag of de Amerikanen echt uit Europa weg willen en zo ja op welke termijn. Zelfs na het vertrek van de Amerikanen zullen de Sovjets argwanend blijven, al Duidelijk is wel dat Europa al het politieke en diplomatie ke vernuft waarover het meent te beschikken en waar op het trots gaat, nodig heeft om een nieuwe koers uit te stippelen. De koers naar een positie waar West-Europa zijn vitale belangen veilig weet. Welke rol hierbij voor Ne derland is weggelegd, moet nog worden afgewacht. Een andere in elk geval dan die van de afgelopen 12 jaar. Want ook binnen de EEG zijn de machtsverhoudingen gewij zigd. Nederlands kaart op En geland is overspeeld door Ted Heath zelf die zich als een waar Gaullist heeft ontpopt. Europa lijkt nu eerder de „gaullistische" weg op te gaan dan de door Nederland zo vu rig en op voor Frankrijk zo hinderlijke wijze bepleite su- pra-nationale gemeenschap. WIM KOCK. Tan onze correspondente) "«■CO ,De kerk geeft lln PDiochet de medewerking ilf z'i gaf aan A'lende" luidt vandaag een der Mexicaanse "atekoppen Voorbeeldi- hi'j zijn werk in Chili mis schien hebben moeten neerleg gen. Maar de Kerk. het evan gelische woord en Silva Hen riquez hadden dan zeker aan hernieuwd geloof er bewonde ring gewonnen. len" leest het iro- 'rl opschrift in een ander ij!!>laa waarin o.m. „de bui- j '"te,VMe handigheid van I ^'iinaal Silva Henriquez om l1meskant te balanceren" I ,ttj' geanaliseerd. I ïat'jd' ?ean twijfel: in La- I v"«Waringen van Mgr. Sil- I ftV®1 compromis met het w7;""= uewine zoekend, laag N ®ewe'°t var hoog tot en' N0S wat meer compromis j ten a,!! k za' meer verli-e- ie ka wanneer fle Kardinaal derrwagsllJn vaCl Mgr. i mara had gevolgd- I «£ütreffen de Chileense Eaatispf:ri weliswaar de Brazi- tooi,. .„"V hloeüig machtsver- aan'st ,ebben zo lang niet «'at grefen gedaan dat ®e reaiugeworden aan cretip met minder dis- ""ord s dat het goede toll»,. ,"an he Braziliaanse identieke taak I dus °°k sneller I het verzeil met ae Kerk- zie I '•'tleeiK- van twee der vier I 01,1 ten.» re?ering$ohefs, die I P'jke van de Pau" ^us, Sanz Vil li finaal Z0l;hten. En had de I Vte|£tar,-„ "elder Camara's n gevolgd, dan zou De houding van Mgr. Silva heeft nu slechts hei bewust zijn toegespitst, dat kerkelijke diplomatie en evangelisch woord elkaar sleent verdragen wanneer liet gaat om gebeur tenissen in Latijns Amerika, zoals die waarvan ditmaal Chili het slachtoffer is gewor den. Onverschillig of Mgr. Silva verklaarde dat „de handeling van de Chileense Kerk niet politiek maar '■eufreus is". Dit is juist de kern van de pole miek: Critici van de kardinaal hier vragen of een religie soms geen ethische leerstellin gen vertegenwoordigt. En daar, naar hun zeggen, politiek niet in een ethisch luchtledig wordt bedreven, ligt het con flict, als Chili aaft oont, voor de hand. Ook al vermijden kerkelijke autoriteiten een oordeel in het conflict uit te spreken, het neemt niet weg dat dit zwijgen op zichzelf een morele opvatting weergeeft. Maar het gaat om meer dan zwijgen en om verontschuldi ging, zoals Silva's critici hem verwijten, op diens verklaring wijzend dat de „Chileense mi litaire staatsgreep door de in ternationale pars werd ver draaid". Helaas, er lopen te veel getuigen van de militaire bloedwraak rond in asiel ge vende landen -zoals Mexico- dan dat iemand in die verkla ring iets anders leeSt dan ker kelijke bereidwilligheid tot compromis. En hoe te denken over de geschreven verklaring van de secretaris-generaal van het Chileense episcopaat, Mgr. C. Oviedo, dat „de situatie in Chili normaal is" Normaal? In een land waar al weken lang iedere dag opnieuw de verde digers van de omvergeworpen wettige regering worden ge marteld en gedood? En: „de bisschoppen ondervonden groot begrip Dij ^le nieuwe regering...." Of „er zijn in Chili geen overwinnaars en overwonnenen" Maar hoe noemt men dan de politieke gevangenen, banne lingen, gemarteiden en gefu- silleerden eigenlijk, vraagt de Spaanse theoloog J Arias in een open brief aar, de kardi naal, zijn dat soms geen over wonnenen? De casuïstiek is een oud be drijf Maar waar de moderne katholiek nog ma. weinig ge duld mee heeft. Om niet te spreken van de progressieve clerus. Een groep religieuzen in Mexico (waar niemand de Kerk van vooruitstrevendheid kan verdenken heeft hier in de dagbladen openlijk be treurd dat kardinaal Silva het nodiig vond om, daar Pinochet zich immers had beklaagd dat „de Paus slecht was inge licht". naar Europa te reizen om er de „gebeurtenissen in mijn land uit te leggen". Ook op de jongste verklaring van de kardinaal, gedaan na zijn onderhoud in het Vati- caan, is menig sarcastisch commentaar 'os gekomen. Vooral de melding over de medewerking van hel Chileen se episcopaat met het militair regime ten behoeve van 's lands herstel en geesteskalme- ring. Hetgeen, schrijft een blad, op niet anders dan een politieke functie neerkomt: „De kardinaal offreert zijn kerkelijke organisatie en pre ken, bedrieglijkerwijs gevuld met goddelijke aanroepingen, om (politieke) dissidenten te ontmoedigen en te kalmeren. Dit is dus het in dienst stellen van de religie tot het consoli deren van een fascistische dic tatuur". En wat de samenwerking der bisschoppen „met de ene zo wel als de andere regering betreft, waarom niet", vraagt het blad. „Als er voor Kardi naal Silva toch geen verschil bestaat tussen een constitutio neel bewind en een ander dat zich met bloed en dwang deed gelden". Uiteraard beseft eenieder hier dat kardinaal Silva slechts re- alpolitik bedrijft. Maar on danks het begrip hiervoor vraagt menige katholiek zich toch af in hoeverre deze poli tiek aan de zin van het evan gelie beantwoordt...... MARION LAUDY 0 Kardinaal Henriquez (links) heeft op zijn Europese tournee ook Nederland aangedaan. Vo rige week bezocht hij kardinaal Alfrink. J)e spreker was mooi op dreef en in de zaal broeide de warmte van het saamhorig heidsgevoel, dat plotseling kan ontstaan, wanneer mensen, die toch al bijeen zitten, tot het inzicht nomen, dat zij geza menlijk onderdrukt,, vertrapt, vernederd en uitgebuit wor den. En juist op dit punt had het betoog van de spreker weinig twijfel gelaten. Het werd langzaam, maar zeker duidelijk, dat het hele beleid van deze regering, mede door de stemmen van de hier aan wezigen aan de macht geko men, erop gericht was de le den van deze bond de das aan te doen. Als dat zo doorging, waarschuwde hij, dan zou het bestuur zich in alle ernst be raden over de nodige stap pen. Zijn rechterhand kwam daarbij tot schouderhoogte, enigszins terzijde van zijn ge stalte, de wijsvinger ging prie mend de lucht in en begon daar heen en weer te zwiepen als een metronoom op topsnel heid. Intussen bleef zijn blik gefixeerd op het papier voor hem, om daar nieuwe stof voor .waarschuwingen van op te zuigen. Die vinger, een zelfstandig geworden ding op grote afstand van de spreker, bleef maar zwaaien en leek aan te kondigen, dat de serie laatste waarschuwingen aan het adres van hogere instan ties nog een hele tijd vervolgd kon worden. En inderdaad re zen uit nieuwe cijfers en fei ten nlejwe conclusies op die de eerste kwamen versterken. Wederom achtte de spreker de tijd genomen een ernstige waarscnuwing te laten horen. Volstrekt niet afgeremd door de overweging dat op hetzelf de moment zeshonderd andere bonsjes van zeshonderd andere bondjes oe regering voor de laatste Keer stonden te waar schuwen en hun mandaat met een jaar te verlengen, riep hij hartstoentelijk uit, dat zijn vereniging zich altijd een voorstander getoond had van' overleg en van een flexibele houding. Zij wilde de vrede, maar, »n de metronoom werk te weer extra driftig, niet tot elke prijs. Zij schuwde de strijd niét. Als haar identiteit bedreigd werd, zou zij een vuist maken en zo nodig tot harde acties overgaan. De re gering diende wel te beseffen dat ook aan het geduld van deze vreemdzame vereniging een grens was. Het gehoor applaudisseerde geestdriftig en er klonken en kele schorre kreten. Harde ac ties zijn en blijven een gewel dige attractie. Voorzitters die ze in het vooruitzicht stellen, zijn verdienstelijke strijders, die niet me' zich laten sollen. De spreker gaf niet aan, waar uit die harde acties precies zouden bestaan en hoe hard een stormloop van drie muizen wel kan aankomen tegen de poot van een olifant, maar hij maakte zjch in elk geval waar als een goed en modern voor zitter. Na de rituele uitbarsting van krijgshaftigheid zouden zijn toehoorders getroost naar huis gaan, vast en zeker over tuigd dat hun belangen ln goe de handen waren en dat hun bijeenkomst een uiterst zinvol gebeuren genoemd mocht wor den. Maar voor het zover was, drukte de spreker nog de hoop uit, dit het nog niet te laat was. Hij moest helaas consta teren voorzitters spreken de -e- in zo'n woord bij voor keur uit als een -ie en rekken die heel lang dat bij sommi ge leden het water al tot de lippen gestegen was. Hij meende dan ook te mogen stellen, dat het vijf voor twaalf was en daarmee eindig de hij, naai de klok uitwees, om precies tien voor zes zijn toespraak. Tijd voor borrel, diner en gezellig samenzijn.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 19