Bittere pil
voor
Nederland
W ankelende
reus zoek I
vaste grond
De „handigheid" van kardinaal Silva Henriquez
VINGER
WEINIG ZON AAN EUROPA'S
POLITIEKE HEMEL
nstrukteurs
lenaars
SlONSHOW
r
Gaullist
Avontuur
ABRAHAMS
rs bureau
en - H. v. Ettinger
RS (rechts)
HLOSSERS
*MlNGSMONTEURS
RINSTALLATEURS
ERS
Zweeds eiken parket
24,90 per m2
alenburg Parket
om naar
nze grote
I en' wo L?er^a hebben houding
door
Corn.
Verhoeven
OR STACARAVANS
voor elk gezin een passen-
rijzen vanaf 5995,-
atweg 153 - Hoogerheide
uispunt Korteven)
n en staalkonstrukties
20a, Rotterdam-16
4
>nielaan 292 te Breda
30
•agen voor spoedige indienst-
g voor ons kantoor te BREDA
Jen wordt een prettige zelfstan-
werkkring met goede salariëring,
tietoeslag en kerstgratificatie.
>er»regeling aanwezig.
richten aan bovengenoemd
VENBERG vraagt voor haar
DUITSLAND
erkend)
i zaterdags van 10.00 tot
Telefoon 04920-33289 of
Lder vakkennis onnodig te
maar liefst 16 mm dik.
van mes en groef eenvoudig
vele motieven te leggen.
Geen schuurwerk.
de ongelofelijke prijs van
incl. B.T.W.
-Boxtel-Tel. 01620-25396
6-4708 dnnrlnnend bereikbaar.
zaal „Juliana'
ïestenmarkt, GOES
i donderdag - vr'
iterdag v.a. 10 uur.
■ER LEUKE ATTRACTIES
jdag en
HMGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „P INGEN PE L NGEN „PE LINGEN PE LANGEN
INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PpLINGE^. PEILINGEN PEILINGEN
1DFILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN PEILJW3FN PEILINGEN PEILING
El LING EN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE
DINSDAG komen in kas
teel C hristiansborg in de
Deense hoofdstad Kopenha
gen de ministers van buiten
landse zaken van de EEG
bij elkaar. De olieschaarste
en de situatie in het Midden
oosten zullen ongetwijfeld
druk besproken zaken zijn
op die conferentie.
Maar ook de toekomst van
de EEG, de politieke toe
komst vooral, is een belang
rijk agendapunt. In feite ef
fenen de ministers in Kopen
hagen de weg voor de door
president Pompidou voorge
stelde EEG-topconferentie,
toegejuicht door de Britse
premier Heath en goed ge
vonden door de Westduitse
en Italiaanse politieke lei
ders. De overige vijf EEG
landen werden niet eens ge
raadpleegd. Die moeten ge
woon.
Vooral voor Nederland is
dat een bittere pil omdat Ne
derland niets moet hebben
van ie door Pompidou en
Heath voorgestane regelma
tig weerkerende topconfe
renties, die immers zullen
leiden naar het in Den Haag
altijd gevreesde Europa der
Vaderlanden wan De Gaulle
en Fouchet.
Gaullistisch of supra-natio
naai, .Ie EEG moet in elk
geval snel spijkers met kop
pen slaan, want de politieke
situatie, van West-Europa is
bepaald niet rooskleurig.
In onderstaand artike
wordt op Europa's .situatie
nader ingegaan. D't aan dr
hand van een gesprek dat
een onzer redacteuren had
met mr. Sam Rozemond, ad
junct-directeur en Europa
expert van het Nederlands
Instituut voor Vredesvraag
stukken in Den Haag.
0 Het feestelijk verlichte EEG-gebouw in Brussel begin dit jaar bij de toetreding van
we leden.
DEN HAAG In nogi geen maand tijd is de Gemeen
schap van de Negen teruggeworpen uit zijn ivoren toren
naar de realiteit. Een maand geleden nog een tamelijk zelf
verzekerde economische en technologische reus, nu een
onthutste en boze buitenstaander. Een reus nog altijd maar
dan een die op lemen voeten staat, voeten die zijn aange
vreten door een olie-infectie die' veel onverwachter toe
sloeg dan de brave burgier, vertrouwend op al die gewich
tige EEG-leiders en hun topconferenties, mocht verwach
ten.
Men zei in de afgelopen dagen dat Frankrijk en Engeland heel
nat wijzer waren geweest. Die waren al lang pro-Arabisch met
het oog op de olie, zei men. Welnu, wat hebben Frankrijk en
Engeland daar nu aan? Ook daar moet fors bezuinigd worden
en ook in Londen en Parijs worden distributie- en beperkings
maatregelen ontworpen. Het lijkt wel alsof de Arabieren West-
Europa nog slechts beschouwen als een geschikt slachtoffer voor
een demonstratie van Arabisch zelfbewustzijn en macht.
was hoewel pro-Arabisch in
de praktijk, de Arabieren nog
lang niet pro genoeg en de
Amerikanen voelden zich ook
weer niet helemaal terecht
in de steek gelaten door hun
toch al zoveel defensiedollars
verslindende bondgenoten.
De lichtelijk pro-Israëlische
solopartij van Nederland in
het EEG-koortje bleek extra
gevaarlijk omdat Rotterdam
toevallig in Nederland ligt. En
zo ontstond in Brussel de ver
toning die uitmondde in een
resolutie die geen toonbeeld
van duidelijkheid was en de
regeringen van Frankrijk en
Nederlnad (eikaars tegenpo
len!) in staat stelden dezelfde
tekst te gebruiken om het
thuisfront uit te leggen dat
hun standpunten in feite hele
maal niet veranderd waren.
Geen wonder dus dat Ne
derlands populairste Arabier,
consul Rabbani van Koeweit,
er niet kapot van was,evenmin
als zij het in tweede in
stantie een aantal Arabi
sche leiders.
West-Europa (gemakshalve
- hoewel onjuist hier te
vereenzelvigen met de EEG)
gaat er niet rooskleurig op.
De buitenbetrekkingen zijn
opeens niet meer goed en ook
intern zijn er grote moeilijk
heden.
In de afgelopen weken is
gebleken hoe weinig er maar
hoeft te gebeuren om de ver
houding met de Verenigde
Staten diepgaand te verstoren.
Misschien is het beter hier te
spreken van „verslechteren"
want verstoord was die ver
houding al langer.
Tegelijkertijd merkte West-
Europa hoe afhankelijk het is
van derden, in dit geval de
olielanden in het Midden-Oos
ten.
Ook voor de Sovjet-Unie zat
fr een fikse les in de geschie
denis van de afgelopen weken.
Het Kremlin kon nu bewezen-
zien hoe de reële krachtsver
houdingen ten aanzien van
West-Europa zijn komen te
liggen, zodra het dacht een
van de VS' meer onafhankelij
ke koers te kunnen gaan va
ren.
Niet zonder genoegen zullen
de Sovjets hebben geconsta
teerd dat Europa maar een
- duwtje nodig heeft om tot de
orde te kunnen worden geroe
pen, respectievelijk door de
knieën te gaan.
Wat dit betreft is niet eens
de inhoud van de befaamde,
en door velen als verraad aan
Israël gebrandmerkte, resolu
tie van de Negen van zoveel
belang als wel de wijze en het
tijdstip waarop zij tot stand
kwam.
De „Europese diplomatie"
hls het geschipper die naam
"Pg hebben) had de grootste
blunder begaan die de diplo-
fflatie maar begaan kan, name
lijk zichzelf tussen twee vuren
geplaatst. De in principe „neu
trale" houding, door Engeland
n Frankrijk gepropageerd,
De vraag zou gesteld kun
nen worden of Europa het niet
beter had kunnen laten aanko
men op een confrontatie. West-
Europa heeft toch zijn tech
nologie zonder welke de Ara
bieren het op de duur niet
kunnen stellen. De fabelachti
ge kapitalen van de oliesjeiks
bevinden zich grotendeels in
Europa. Kunnen die niet ge
blokkeerd worden?
Mr. Sam Rozemond: „Europa
bezit geen pressiemiddel tegen
de dreiging met een acute
oliecrisis. Inderdaad is de Eu
ropese technologie onmisbaar
voor de Arabieren, maar dat is
een zaak op langere termijn.
Die kun je niet uitspelen te
gen een snelwerkend wapen
als een olieboycot.
Het blokkeren van Arabisch
kapitaal is ook niet mogelijk,
omdat de Arabieren hun geld
niet werkelijk hier hebben be
legd. Integendeel: dat vrij
zwervende geld is een extra
wapen dat de Arabieren in
staat stelt een monotaire crisis
0 Europese topconferentie (okt. '72 in Parijs).
tal dure maar niet geheel
ongerechtvaardigde Ameri
kaanse wensen moet worden
voldaan (meer defensie-in
spanning en een minder vij
andige landbouwpolitiek om
enkele hete hangijzers als
voorbeelden te noemen).
2. EEN WEST-EUROPA, LOS
VAN IEDEREEN. Onafhan
kelijk en sterk. Men moet
dan wel aan Europese kern
wapens denken en dat is op
zichzelf reeds een breinbre
ker van jewelste, alleen al
vanwege West-Duitsland dat
op de duur wellicht een vin
ger aan de trekker wil of
als er geen geïntegreerde
Europese kernmacht komt
misschien een eigen
kernmacht, naast die van
Frankrijk en Engeland. Ook
bestaat de kans dat West-
Duitsland, na het dichtklap
pen van de Amerikaanse
paraplu juist wegdrijft uit
het westelijke kamp en nau
wer aansluiting zoekt bij de
Sovjet-Unie, waar veei olie
is en aardgas en waar in
laatste instantie ook nogeens
de kans op een hereniging
lijkt te liggen.
3 Het derde alternatief lijkt
nog wat onwaarschijnlijk:
WEST-EUROPA LAAT
ZICH PROTEGEREN DOOR
DE SOVJET-UNIE
in de hoop dat deze daar
geen misbruik van maakt.
Alles hangt dan af van de
vraag of de Sovjet-Unie op
de duur in staat is te leven
met een democratische buur
waar de burgers naar harte
lust en hardop mogen den
ken wat ze willen, iets wat
gr,ote aantrekkingskracht
moet hebben op Russen en
Oost-Europeanen.
was het alleen maar omdat ze
AMERIKA ER VAN KUN
NEN VERDENKEN TWEE
REUZEN VAN DE TWEEDE
GARNITUUR (West-Europa
en China) ter weerszijden van
de Sovjet-Unie te posteren om
het Kremlin bezig te houden
en zelf de handen wat meer
vrij te krijgen. De Russen zul
len waarschijnlijk blijven vre
zen dat de VS toch tussenbei
de komen als Moskou en West
europees avontuurtje zou pro
beren.
Mr. Rozemond: „Het zou mij
zelfs niet verbazen als de Sov
jet-Unie aan de Verenigde
Staten zou vragen met troepen
in Europa te blijven om vooral
de Westduitsers niet zenuw
achtig te maken. Op de duur
wil Moskou die troepen wel
weghebben, maar niet voordat
West-Duitsland „om" is, bij
voorbeeld aangelokt door olie
en herenigingskansen".
te veroorzaken, de gulden te
breken".
De politieke situatie van
West-Europa is dus verre van
rooskleurig, om niet te zeggen
somber?
Mr. Rozemond: „Europa gaat
een moeilijke tijd tegemoet en
het wacht mijns inziens geen
toekomst met veel grandeur.
Maar wat betekent grandeur
eigenlijk? Ik hecht daar niet
veel waarde aan".
Rozemond meent dat er
maar drie alternatieven voor-
West-Europa zijn. De politieke
situatie en de snel veranderde
machtsverhoudingen zullen
West-Europa dwingen een dui
delijke keuze te doen uit die
drie
1. BLIJVEN SAMENWERKEN
MET AMERIKA. Terug dus
naar het Atlantisch bondge
nootschap, hetgeen dan wel
betekent dat er aan een aan-
Rusland lijkt er niet zoveel
belang bij te hebben West-
Europa gewapenderhand de
:ommunistsehe heilstaat op te
leggen. Maar het zou wel kun
nen „vragen" radio Vrij Euro
pa in te tomen. Het zou kun
nen vragen de Duitse tv-pro-
gramma's die ook in het
oosten kunnen worden beke
ken te mogen inzien alvo
rens ze worden uitgezonden.
Dat zou al een stuk finlandise-
ring zijn!
Nu kan men zeggen: zo
slecht zijn die Russen niet,
maar wat heet slecht? Mr. Ro
zemond: „Als de Pv.d.A. het
helemaal voor het zeggen had
zou er in Athene en Lissabon
ook wel wat veranderen, denk
ik".
Zover is het intussen nog
niet. Het is nog de vraag of de
Amerikanen echt uit Europa
weg willen en zo ja op welke
termijn. Zelfs na het vertrek
van de Amerikanen zullen de
Sovjets argwanend blijven, al
Duidelijk is wel dat Europa
al het politieke en diplomatie
ke vernuft waarover het
meent te beschikken en waar
op het trots gaat, nodig heeft
om een nieuwe koers uit te
stippelen. De koers naar een
positie waar West-Europa zijn
vitale belangen veilig weet.
Welke rol hierbij voor Ne
derland is weggelegd, moet
nog worden afgewacht. Een
andere in elk geval dan die
van de afgelopen 12 jaar.
Want ook binnen de EEG zijn
de machtsverhoudingen gewij
zigd. Nederlands kaart op En
geland is overspeeld door Ted
Heath zelf die zich als een
waar Gaullist heeft ontpopt.
Europa lijkt nu eerder de
„gaullistische" weg op te gaan
dan de door Nederland zo vu
rig en op voor Frankrijk zo
hinderlijke wijze bepleite su-
pra-nationale gemeenschap.
WIM KOCK.
Tan onze correspondente)
"«■CO ,De kerk geeft
lln PDiochet de medewerking
ilf z'i gaf aan A'lende" luidt
vandaag een der Mexicaanse
"atekoppen Voorbeeldi-
hi'j zijn werk in Chili mis
schien hebben moeten neerleg
gen. Maar de Kerk. het evan
gelische woord en Silva Hen
riquez hadden dan zeker aan
hernieuwd geloof er bewonde
ring gewonnen.
len" leest het iro-
'rl opschrift in een ander
ij!!>laa waarin o.m. „de bui-
j '"te,VMe handigheid van
I ^'iinaal Silva Henriquez om
l1meskant te balanceren"
I ,ttj' geanaliseerd.
I ïat'jd' ?ean twijfel: in La-
I v"«Waringen van Mgr. Sil-
I ftV®1 compromis
met het
w7;""= uewine zoekend,
laag N ®ewe'°t var hoog tot
en' N0S wat meer compromis
j ten a,!! k za' meer verli-e-
ie ka wanneer fle Kardinaal
derrwagsllJn vaCl Mgr.
i mara had gevolgd-
I «£ütreffen de Chileense
Eaatispf:ri weliswaar de Brazi-
tooi,. .„"V hloeüig machtsver-
aan'st ,ebben zo lang niet
«'at grefen gedaan dat
®e reaiugeworden aan
cretip met minder dis-
""ord s dat het goede
toll»,. ,"an he Braziliaanse
identieke taak
I dus °°k sneller
I het verzeil met ae Kerk- zie
I '•'tleeiK- van twee der vier
I 01,1 ten.» re?ering$ohefs, die
I P'jke van de Pau"
^us, Sanz Vil
li finaal Z0l;hten. En had de
I Vte|£tar,-„ "elder Camara's
n gevolgd, dan zou
De houding van Mgr. Silva
heeft nu slechts hei bewust
zijn toegespitst, dat kerkelijke
diplomatie en evangelisch
woord elkaar sleent verdragen
wanneer liet gaat om gebeur
tenissen in Latijns Amerika,
zoals die waarvan ditmaal
Chili het slachtoffer is gewor
den.
Onverschillig of Mgr. Silva
verklaarde dat „de handeling
van de Chileense Kerk niet
politiek maar '■eufreus is". Dit
is juist de kern van de pole
miek: Critici van de kardinaal
hier vragen of een religie
soms geen ethische leerstellin
gen vertegenwoordigt. En
daar, naar hun zeggen, politiek
niet in een ethisch luchtledig
wordt bedreven, ligt het con
flict, als Chili aaft oont, voor
de hand. Ook al vermijden
kerkelijke autoriteiten een
oordeel in het conflict uit te
spreken, het neemt niet weg
dat dit zwijgen op zichzelf een
morele opvatting weergeeft.
Maar het gaat om meer dan
zwijgen en om verontschuldi
ging, zoals Silva's critici hem
verwijten, op diens verklaring
wijzend dat de „Chileense mi
litaire staatsgreep door de in
ternationale pars werd ver
draaid". Helaas, er lopen te
veel getuigen van de militaire
bloedwraak rond in asiel ge
vende landen -zoals Mexico-
dan dat iemand in die verkla
ring iets anders leeSt dan ker
kelijke bereidwilligheid tot
compromis.
En hoe te denken over de
geschreven verklaring van de
secretaris-generaal van het
Chileense episcopaat, Mgr. C.
Oviedo, dat „de situatie in
Chili normaal is" Normaal? In
een land waar al weken lang
iedere dag opnieuw de verde
digers van de omvergeworpen
wettige regering worden ge
marteld en gedood? En: „de
bisschoppen ondervonden
groot begrip Dij ^le nieuwe
regering...." Of „er zijn in
Chili geen overwinnaars en
overwonnenen"
Maar hoe noemt men dan de
politieke gevangenen, banne
lingen, gemarteiden en gefu-
silleerden eigenlijk, vraagt de
Spaanse theoloog J Arias in
een open brief aar, de kardi
naal, zijn dat soms geen over
wonnenen?
De casuïstiek is een oud be
drijf Maar waar de moderne
katholiek nog ma. weinig ge
duld mee heeft. Om niet te
spreken van de progressieve
clerus. Een groep religieuzen
in Mexico (waar niemand de
Kerk van vooruitstrevendheid
kan verdenken heeft hier in
de dagbladen openlijk be
treurd dat kardinaal Silva het
nodiig vond om, daar Pinochet
zich immers had beklaagd dat
„de Paus slecht was inge
licht". naar Europa te reizen
om er de „gebeurtenissen in
mijn land uit te leggen".
Ook op de jongste verklaring
van de kardinaal, gedaan na
zijn onderhoud in het Vati-
caan, is menig sarcastisch
commentaar 'os gekomen.
Vooral de melding over de
medewerking van hel Chileen
se episcopaat met het militair
regime ten behoeve van 's
lands herstel en geesteskalme-
ring. Hetgeen, schrijft een
blad, op niet anders dan een
politieke functie neerkomt:
„De kardinaal offreert zijn
kerkelijke organisatie en pre
ken, bedrieglijkerwijs gevuld
met goddelijke aanroepingen,
om (politieke) dissidenten te
ontmoedigen en te kalmeren.
Dit is dus het in dienst stellen
van de religie tot het consoli
deren van een fascistische dic
tatuur".
En wat de samenwerking der
bisschoppen „met de ene zo
wel als de andere regering
betreft, waarom niet", vraagt
het blad. „Als er voor Kardi
naal Silva toch geen verschil
bestaat tussen een constitutio
neel bewind en een ander dat
zich met bloed en dwang deed
gelden".
Uiteraard beseft eenieder hier
dat kardinaal Silva slechts re-
alpolitik bedrijft. Maar on
danks het begrip hiervoor
vraagt menige katholiek zich
toch af in hoeverre deze poli
tiek aan de zin van het evan
gelie beantwoordt......
MARION LAUDY
0 Kardinaal Henriquez (links) heeft op zijn Europese tournee ook Nederland aangedaan. Vo
rige week bezocht hij kardinaal Alfrink.
J)e spreker was mooi op dreef
en in de zaal broeide de
warmte van het saamhorig
heidsgevoel, dat plotseling kan
ontstaan, wanneer mensen, die
toch al bijeen zitten, tot het
inzicht nomen, dat zij geza
menlijk onderdrukt,, vertrapt,
vernederd en uitgebuit wor
den. En juist op dit punt had
het betoog van de spreker
weinig twijfel gelaten. Het
werd langzaam, maar zeker
duidelijk, dat het hele beleid
van deze regering, mede door
de stemmen van de hier aan
wezigen aan de macht geko
men, erop gericht was de le
den van deze bond de das aan
te doen. Als dat zo doorging,
waarschuwde hij, dan zou het
bestuur zich in alle ernst be
raden over de nodige stap
pen.
Zijn rechterhand kwam
daarbij tot schouderhoogte,
enigszins terzijde van zijn ge
stalte, de wijsvinger ging prie
mend de lucht in en begon
daar heen en weer te zwiepen
als een metronoom op topsnel
heid. Intussen bleef zijn blik
gefixeerd op het papier voor
hem, om daar nieuwe stof
voor .waarschuwingen van op
te zuigen. Die vinger, een
zelfstandig geworden ding op
grote afstand van de spreker,
bleef maar zwaaien en leek
aan te kondigen, dat de serie
laatste waarschuwingen aan
het adres van hogere instan
ties nog een hele tijd vervolgd
kon worden. En inderdaad re
zen uit nieuwe cijfers en fei
ten nlejwe conclusies op die
de eerste kwamen versterken.
Wederom achtte de spreker de
tijd genomen een ernstige
waarscnuwing te laten horen.
Volstrekt niet afgeremd door
de overweging dat op hetzelf
de moment zeshonderd andere
bonsjes van zeshonderd andere
bondjes oe regering voor de
laatste Keer stonden te waar
schuwen en hun mandaat met
een jaar te verlengen, riep hij
hartstoentelijk uit, dat zijn
vereniging zich altijd een
voorstander getoond had van'
overleg en van een flexibele
houding. Zij wilde de vrede,
maar, »n de metronoom werk
te weer extra driftig, niet tot
elke prijs. Zij schuwde de
strijd niét. Als haar identiteit
bedreigd werd, zou zij een
vuist maken en zo nodig tot
harde acties overgaan. De re
gering diende wel te beseffen
dat ook aan het geduld van
deze vreemdzame vereniging
een grens was.
Het gehoor applaudisseerde
geestdriftig en er klonken en
kele schorre kreten. Harde ac
ties zijn en blijven een gewel
dige attractie. Voorzitters die
ze in het vooruitzicht stellen,
zijn verdienstelijke strijders,
die niet me' zich laten sollen.
De spreker gaf niet aan, waar
uit die harde acties precies
zouden bestaan en hoe hard
een stormloop van drie muizen
wel kan aankomen tegen de
poot van een olifant, maar hij
maakte zjch in elk geval waar
als een goed en modern voor
zitter. Na de rituele uitbarsting
van krijgshaftigheid zouden
zijn toehoorders getroost naar
huis gaan, vast en zeker over
tuigd dat hun belangen ln goe
de handen waren en dat hun
bijeenkomst een uiterst zinvol
gebeuren genoemd mocht wor
den.
Maar voor het zover was,
drukte de spreker nog de hoop
uit, dit het nog niet te laat
was. Hij moest helaas consta
teren voorzitters spreken
de -e- in zo'n woord bij voor
keur uit als een -ie en rekken
die heel lang dat bij sommi
ge leden het water al tot de
lippen gestegen was. Hij
meende dan ook te mogen
stellen, dat het vijf voor
twaalf was en daarmee eindig
de hij, naai de klok uitwees,
om precies tien voor zes zijn
toespraak. Tijd voor borrel,
diner en gezellig samenzijn.