St 'aart nprijs. klopjacht op ontvoerder Waar is de rest van de buit - 900.000 gulden - gebleven? \N25- Met het begin van uitwisseling krijgsgevangenen Groeiende angst onder bevolking Zet 'm voortaan niet meer zo in z'n hemd. Centrifugeer kreukvrij met de nieuwe Ruton wasautoi Zuidafrikaanse bisschoppen binnenland buitenland ie raad aan Sint meer geld uit dan 4,05 DMPTANG IELSET KORTING Isolement SYRIË RAKETTEN Duits meisje weer vrij Eis tegen kruidendokter: 2,5 jaar en t.b.r. WANHOOP FRANS Vrijdag 16 november 1973 ent vindt U SCHENKEN n extra lage prijzen, zoals 15 voor 3,30 voor 7,70 artikelen van porselein, aarde, ■k, kristal, koper en roestvrij il nu iog veel meer voordelige aanbie. in wij U gaarne uit tot een vrij. aan onze zaak. r 35 506 uw omzet :e lezers helpen u, vaart er in te brengen polyester/katoenen shirt. Modieuze boord, zakje, afgehoekte manchetten. Blauwe, rode of bruine streep op wit fond. mfortabele mohair overjas. Teddy Obey gesigneerd. Half plaid gevoerd, Grijs, bruin, groen. 0 Israëlische krijgsgevangenen in het vliegtuig op weg naar Tel Aviv. WANTROUWEN IS WAT AFGENOMEN De olieboycot en de vermindering van de olieleveranties door de Arabische landen dreigt, als de Arabieren het ernstig menen en zeer spoedig zal blijken hoe ernstig ze het menen -zeer ingrijpende gevolgen te hebben, niet alleen voor Neder land. De autoloze zondag in België, volgende week vermoede lijk ook in West-Duitsland, en de voorzorgs- en bezuinigings maatregelen elders in Europa en de wereld, dit alles wijst erop dat het eigenlijk al ernst is. Het ziet er ook steeds meer naar uit dat de Arabische boycot hoe serieus op zich ook te nemen - vooral de laatste stoot was die de regeringen heeft doen be seffen dat het afgelopen is met de vanzelfsprekendheid waar mee de westerse economieën plachten te groeien. Bij de waar schuwende woorden van de Club van Rome wordt nu de daad gevoegd. De verleiding is overigens niet gering dat men gaat denken, dat met het eventueel opheffen van de olieboycot ook het ener gieprobleem weer uit de wereld is. Dat neemt niet weg dat de Arabische oliesjeiks er ons inziens verstandig aan zouden doen snel met hun boycot te stoppen. Het oliewapen is inmid dels effectief gebleken. Vooral de Europese landen ontdekten er met een schok door hoe eenzijdig afhankelijk ze van deze energiebron zijn. Het resultaat zal zijn, een versnelde research naar alternatieve energiebronnen, ten nadele dus van de Ara bische olie-export. Op korte termijn lijken de gevolgen voor de Arabieren echter evenmin zo gunstig. Zet de boycot werkelijk door zoals gezegd, dan zal dat in de (Europese) industrielanden een produktiedaling tot gevolg hebben, het transport zal gevoelige klappen krijgen om maar enkele aspecten te noemen. Hierdoor zal er zeker ook op de grondstoffenmarkten de klad in komen, en de meeste grondstoffen worden geleverd doorde ontwikkelings landen. Zo zullen de vele Afrikaanse landen, die de afgelopen weken, en maanden, zo snel met Israël braken om hun sympa thie met de Arabische zaak te demonstreren, wel eens even snel spijt kunnen krijgen van hun actie. Niet dat wij hier mee willen gaan met diegenen die nu roepen om een handelsboycot of een ontwikkelingsstop naar de Arabische landen c.q. arme landen door hef westen. Afgezien van de morele bezwaren is dit poli tiek en economisch erg onverstandig. Een andere zaak is echter dat indirect bij een slechtere gang van zaken hier ook de ontwikkelingslanden inkomsten zullerr derven. En hun reserves lijn snel op, zo die er al zijn. De Arabische landen dreigen zo in een gevaarlijk isolement 6 gsraken, in plaats van dat ze het leiderschap van de (Afri- kaanse) derde wereld veroveren. (Door onze correspondent) TEL AVIVCAIRO Met het begin van de uitwisseling van krijgsgevangenen is de IsraëlischEgyptische kloof van wantrouwen wat versmald. Gisteren keerden met een vliegtuig van het Internationale Rode Kruis de eerste 26 Israëlische soldaten uit Egyptische krijgsgevangenschap naar huis terug. Vierenveertig gewonde Egyptenaren en 200 gezonde Egyptische militairen werden eveneens met vliegtuigen van het internatio nale Rode Kruis naar Cairo gevlogen. Het aantal Egyptenaren is zo groot omdat de gevangenen naar evenredigheid worden uitge wisseld. (Israël heeft 8.221 Egyptenaren, en Egypte 245 Israëliërs) Niet alleen de voor Midden- oostelijke begrippen snelle marnier waarop het krijgsge- vangenen-akkoord. tot stand kwam wijst op goede will van beide kanten maar ook het feit dat het rode kruis in de gelegenheid werd gesteld rechtstreeks vluchten tussen Israël en Egypte uit te voeren is voor dit deel van de wereld ven niet onbelangrijke pri meur. Israël heeft donderdag oos. twee controleposten op de weg Suez-Cairo, bij kilometerpaal 101 en 119, overgedragen aan de VN-vredesmacht. Evenals de uitwisseling van krijgsge vangenen en de bevoorrading van Suez en het Egyptische Jerde leger maakt de over dracht van deze controleposten aan de VN deel uit van het woensdag bereikte akkoord tussen de Israëlische generaal Yariv en de Egyptische gene raal Gama-ssy. Hun besprekin gen over de uitvoering van overige punten van het door Kissinger bereikte bestandsak koord zullen spoedig worden voortgezet. Voorts is overeengekomen dat vandaag begonnen zai worden met de evacuatie van gewonden uit de stad Suez. In deze zwaar verwoeste stad is niet voldoende medische ver zorging mogelijk van de grote aantallen gewonde burgers en militairen. He 26 gewonde Israëlische krijgsgevangenen werden op het vliegveld Lod bij Tel Aviv met gejuich en bloemen be groot. Minister van defensie Dayan ze' bij die gelegenheid: „Eindelijk gebeurt er iets, nu we ons ais menselijke wezens oegmnen te gedragen, .onder handelingen in plaats van vechten". Hij onthulde dat Is "aël aan Syrië „verstrekkende voorstellen" heeft gedaan. Is raël had al ingestemd met de terugkeer van 15.000 Syrische dorpelingen naar hun hulzen in de .«ebieden die Israël in oktober heeft bezet, als onder deel van een akkoord voor uitwisseling van gevangenen met Syrië. Uitwisseling van krijgsge vangenen met Syrië is nu de eerste volgende prioriteit van Israël, aldus Dayan. Syrië heeft nog geen lijst met na men van krijgsgevangenen verstrekt. Israël heeft aan het Syrische frsmit 380 Arabische krijgsgevangenen gemaakt en Syrië n reft volgens een Israë lische schatting een honderdtal Israëlische krij gsgevangenen Het Israëlische Iegerblad „Bemahaney" schrijft dat de Israëlische troepen al eenhe den hebben gevormd die zijn uitgerust met de in Egypte buitgemaakte Sagger-raketten. Het Is een anti-tank-raket waarvan de doelmatigheid tij dens de gevechten opmerke lijk bleek. Het aantal buitge maakte raketten is zo belang rijk dat hel mogelijk was ver scheidene eenheden daarmee uit te rusten. (ADVERTENTIE) 'lan onze correspondent) P® De Westduitse poli- ti,mf een grootscheepse WPjacht ontketend op de 27- Lse Peter Knapp, die É!!,?da|nacht de 22-jarige j, ,yn Jalln gekidnapt had en jiSij va^vr®ating.met het les vlucht sloe™1''0™ mal'k °P sde dochter vaT1 Fried- die 0Ver de hele eff bek3nd werd Eenaar van de Wienerwald JWauranfa", met hun ge=ril- fc haantjes. g6Sni coethekappe E"' di'e twee dus- fi™ van he0r vader in leidt, was tafaga- werv &n tien uur van haar fflral mggekeerd in de W jVan de ouo.erlii.jike wo- oveCii r enkel? mammen jij ,a Heb'.nddoekt werd "laar een auto gedwongen, blèrt, v richitimigagevoel zo perfect te zijm, dat zij de politie na baar vrijla ting toom vertellen dat men haar in de buurt van burg vastgehouden had. Bij Levi's vrijlating in een bos nabij München gisternacht had de kidnapper dank zij een hef tige regenbui kans gezien door een dicht kordon van politiea genten te breken. Op het mo ment, waarop vader Jahn ht gevraagde bedrag van drie miljoen overhandigde en over gelukkig zijn dochter in die armen drukte, nad. een groepje zich op dertig meter in het struikgewas Op hetzelfde moment, waarop Evi Jahn in veiligheid was, de agenten met ma- het vuur. Hier bij raakten zij wel de wagen, die in de moerasachtige bodem was blijven steken en even later gevonden werd, maar niiet die kidnappers, zoals de politie bij gebrek aam voetspo ren vaststelde. <van onze redactie pprn.hu'tenland) XaudDr- BeVers teliik "nccteur van het chris- ha dl j'Ut van Zuid-Afri- voor h e we®k in Pretoria hij „J. rechters staat, omdat Se te getuigen voor bus! ,lm<' commissie-Schle- vati rit. steun gekregen lleke ui "'"afrikaanse katho- ,nC ^schoppen. een scherpe verklaring het de bisschoppen te- tnissip e ®btreden van de com- c-»chlcsbusch, die een onderzoek instelt naar de acti viteiten van een aantal organi saties die de apartheid bestrij den, zoals kerken, studenten, arbeiders en kranten. De bisschoppen constateren dat er de laatste maanden een grote angst onder de bevol king leeft, omdat de commis sie ingrijpt ionder dat er enig beroep mogelijk ls. „Wij kunnen moeilijk gelo ven aldus de bisschoppen dat het grote aantal gehei me „banningen" buiten de wet om, de vrijheidsbeperkingen en het intrekken van paspoor ten werkelijk nodig waren. Het hele systeem moet drin gend op de helling." Dit jaar zijn tot nu toe 54 personen „gebanned". Dit betekent on der meer dat iemands bewe gingsvrijheid wordt beperkt tot een klein gebied en dat hij niet mag worden geciteerd. De bisschoppen dringen „met vele anderen" aan dat de commissie-Schlebusch door een normaal rechtscollege wordt vervangen, dat de be voegdheid dient te krijgen om de beslissingen van de com missie te herzien. „Wanneer ln een maatschap pij de protesten algemeen worden aldus de verklaring Is het tijd om te zoeken naar de oorzaken en niet om te blijven zwijgen en te doen alsof er niets aan de hand is. In Zuid-Afrika hoeft men deze oorzaken van de ontevreden heid niet zover te zoeken, want het beroven van burger rechten en het willekeurig op treden brengen een groot aan tal mensen tot wanhoop". (Van onze rechtbankverslaggever) DEN BOSCH Waar is de buit Waar is het bedrag van meer dan 900.000 gul den, dat Willem van de Moosdijk, de voormalige kruidendokter van Casteren, buitmaakte tijdens zijn ver rassende beroving van 10 november 1972 op de chef van het bijkantoor van de Grenswisselkantoren te Eindhoven De officier van justitie bij de Bossche rechtbank, mr. J. M. Hulleman, had op die vraag gisteren graag een antwoord gehad, maar de op alle punten zeer spraakzame Van de Moosdijk, wist van niks, zei hij. „Heus, ik heb echt mijn best gedaan om het gefd sa men met de politie terug te vinden, maar dat is niet ge lukt. Wat heb ik er nu nog aan? Het zit nu al zo lang onder de grond, dat het zeker vergaan of toch zeker aange tast is", zo hield hij de recht bank voor. Maar mr. Hulleman geloofde daar niets van. Meer dan 1 miljoen geroofd, waarvan nog negen ton zoek is „Ik twijfel er niet aan of de rest is goed verstopt". En dat, zo vond Willems raadsvrouwe, mr. M.J. van de Pias-Kluit is nu precies wat iedereen denkt. Willem (47) en Frans (52) van de Moosdijk. Gisteren stonden de twee gebroeders terecht voor de Bossche recht bank om klaarheid te brengen in de sprookjesachtige bero ving die zij mogelijk samen met het grootste gemak pleeg den op de door de officier als „dom en naïef geschetste chef van het bijkantoor van de Grenswisselkantoren in Eind hoven, de heer T. H. de Lan- gu. Willem mocht in de morgen uren eerst vertellen wat er ge beurd was en hij verhaalde hoe hij op een dag, maanden voor die bewuste 10e novem ber, zijn oude zakenrelatie De Lange weer eens tegen het lijf liep. Doelend op de paarsach tige Oldsmobile waarin Van de Moosdijk zat zou De Lange (wat deze ter zitting overigens ontkende) gezegd hebben: „Je hebt je ondanks je faillisse ment niet uit laten kleden, hè. Je rijdt nog in een prachtige wagen. Dus er zal nog wel wat zijn blijven hangen". „IJdel als ik ben", zei Willem gisteren, „heb ik daaraan toe gegeven. Ik wilde me niet la ten kennen". In de maanden die volgden zou De Lange met, volgens de president, mr. Geense, onverklaarbare ijver bij Van de Moosdijk aange drongen hebben op een grote wisseltransactie. Mede door die aandrang moet toen bij de twee gebroeders het plan ge rijpt zijn om De Lange met een enorm bedrag naar Wil lems villa in Casteren te laten komen en het geld hem daar simpelweg afhandig te maken. Zo bedacht, zo gedaan. De Lange kwam, tegen alle bank- voorschriften in (want trans acties met een failliet man zijn uit den boze) en liet zich beroven van 1,2 miljoen in voornamelijk Nederlands geld na van Willem met de linker hand een tik met een tentha mer te hebben ontvangen. De rol van De Lange was de rechtbank gisteren uiterst vaag. Was hij medeplichtige of alleen maar een dom slachtof fer Er waren in ieder geval aanwijzingen om ernstig aan die eerste mogelijkheid te denken. Hoe dan ook: belangrijker voor deze zaak was het aan deel van Willem en zijn broer. Wat moet het motief geweest zijn voor Willem van de Moos dijk. In ieder geval verrijking, meende de officier, maar daar naast kan het ook geweest zijn dat Willem door deze beroving weer eens de aandacht op zich had willen vestigen. Willem zelf voegde daar nog aan toe: wanhoop. Wanhoop vanwege een gevangenisstraf van negen maanden die hij op dat moment nog moest uitzit ten vanwege zijn kruidenprak tijken. Hij zou vreselijk tegen die straf opzien, was bezorgd om zijn gezin en was zodoen de vatbaar voor stoute plan nen. De rol van het gezin ln het leven van Willem van de Moosdijk kwam ook uitvoerig aan de orde in een psychia trisch rapport van dr. L. Adri aans van de psychiatrische ob servatiekliniek in Utrecht. Volgens de zenuwarts zou Willem van de Moosdijk zijn gezin op het infantiele en kin derachtige af idealiseren en op handen dragen. „Die gezins band", zei dr. Adriaans, „is zeer wezenlijk. Hij is intelli gent genoeg om nog slimmere oplichterijen te bedenken, maar het gezin zou hem voor een nog dieper wegzakkende crimineel houden". Daarom vond de zenuwarts het ook raadzaam om bij de bepaling van de strafmaat hier ernstig rekening mee te hou- DEN BOSCH Is Frans v. d. Moosdijk misschien toch niet medeplichtig aan de beroving van meer dan 1 miljoen gul den op de bijkantoorchef van de Grenswisselkan toren te Eindhoven De rechtbank ln Den Bosch lijkt gisteren aan het twijfelen gebracht te zijn door het pleidooi van de raadsman van Frans van de Moosdijk, mr. W. Knitel, die aan het eind van zijn -plei dooi op grond van een groot aantal argumenten om onmiddellijke invrij heidstelling van zijn cliënt vroeg. De rechtbank ging daar niet gelijk op in, maar liet wel weten, dat als tijdens het beraad in de komende dagen tot in vrijheidstelling zou worden besloten, dit di rect ter kennis van Frans van de Moosdijk zou worden gebracht. De officier van justitie, mr. J.M. Hulleman had eerder die dag in de zaak van Frans van de Moosdijk 2)4 jaar met aftrek van voorarrest geëist. Tegen zijn broer Willem eiste hij even eens 2)4 jaar, met aftrek plus ter beschikking stelling van de regering. Over veertien dagen doet de rechtbank uit spraak. den. Maar daar wilde de offi cier niet aan en hij vroeg zich zelfs af of het wel verant woordelijk was om zoiets te bepleiten, mede gezien de an dere uitkomsten van het psy chiatrisch onderzoek, waaruit Van de Moosdijk naar voren was gekomen als een gevaar lijk ma'n. „Kijk", zei de officier. „Vorige keer bij die kruidenzaak werd ook al gezegd: de duif is dood, maar nu is toch maar weer gebleken dat hij nog best kan vliegen". Dat vond raadsvrou we Van de Pias-Kluit in strijd met de waarheid. Volgens haar is de duif Van de Moos dijk wel degelijk dood. Dode duif of niet de officier wilde van geen lage straf we ten, omdat hij bang was dat Willem van de Moosdijk toch weer in oude fouten zou ver vallen, want „ik zie hem echt niet als loontrekkende in de maatschappij terugkeren". ln Cle middaguren diende broer Frans zich te verant woorden voor zijn aandeel in de beroving. Maar Frans wist van niks, zo zei hij. Hij was er „toevallig bij betrokken ge raakt, had niks met de voor- ADVERTENTIE) bereidingen te maken gehad en ook zeker niks met de uitvoering". Dat hij in deze zaak toch een rol heeft ge speeld is volgens Frans te wijten aan puur toeval. Op de morgen dat De Lange met het geld kwam was hij aanwezig in een kamertje naast het kantoor van Willem, onwetend van de transactie die intussen door zijn broer en De Lange afgewikkeld werd. Pas toen hij glasgerinkel hoorde van een deur die de vluchten de De Lange te hard had dichtgeslagen, zou hij tevoor schijn gekomen zijn. Op verzoek van zijn broer Willem („Laat me nu niet in de steek") zou hij een daad van broederliefde gesteld heb ben door zijn broer terzijde te staan. Nou, daar geloofde de officier helemaal niks van. Op de eerste plaats al niet omdat Frans een allesbehalve onbe schreven strafblad heeft, maar eens temeer niet gezien de tegenstrijdige verklaring van Willem van de Moosdijk, die de officier duidelijk enkele graden betrouwbaarder achtte. Willem zelf wilde tijdens de zitting zijn verklaring in die richting tegenover de poli tie gedaan niet nog eens onder ede herhalen. „Ik getuig niet tegen mijn broer", aldus Willem, „want we zijn uit de zelfde moeder geboren". Ook zonder die bevestiging onder ede meende de officier er wel van uit te kunnen gaan dat ï'ranciscus van de Moosdijk wel degelijk een aandeel heeft gehad in die hele beroving. Alles tegen elkaar af wegend kwam de officier tenslotte tot zijn eis: 2)4 jaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. Raadsman mr. W. Knitel, die veel kritiek had op het lange voorarrest bleek verbijsterd. 2)4 jaar, terwijl er niets be wezen was van het aandeel van Frans? Nee, dat ging hem toch echt te ver, temeer omdat Willem, die eventueel als getuige belasten de verklaringen had kunnen afleggen, van deze mogelijk heid had afgezien. Mr. Knitel tornde ook aan de argumenten van Willem om niet te getuigen tegen zijn broer. Dat was echt geen broederliefde zei de raadsman, die zijn uitspraak zelf al krasse taal noemde, maar meer het voorkomen van een meineed. Door niet te getuigen hoefde hij niet onder ede te liegen en te beweren dat zijn broer wei medeplichtig was. Kortom: door te zwijgen probeerde Willem zijn broer erbij te lap pen, in plaats van te redden. Immers, zei de raadsman, „Willem weet waar hij het geld verborgen heeft. Natuur lijk weet hij dat, maar Francis- cus weet het misschien ook en daarom is het voor Willem van belang zijn broer van het geld af te houden". Ik heb zo het idee dat aller wegen de neiging ontstaat om bij gelegenheid van de komen de ontmoeting Nederland België de traditionele banden met onze zuiderburen weer wat aan te halen. Zo rijzen her en der ook ineens weer zogeheten Belgen-mopjes op. Het toppunt van Belgisch voetbal-kunnen? Dat is: een doelpunt maken en in de her haling naast schieten. Dat was er een van. Het heeft iets weg van onszelf moed in praten, denk ik. En wie we daar hebben? U raadt het vast. Maar als u nu denkt dat de eens zo veelbelovende ster hier het superpopulaire onder deel uit zijn one-man-show, de bekende „Water(gate)music" van Handel, opviert, heeft u het ditmaal mis. Hij speelt en zingt „Happy birthday to you" en die „you" ls een senator die deze week 75 jaar werd. Woodrow Wilson, voormalig president van de Verenigde Staten, heeft eens gezegd: „Een conservatief is een man die alleen maar zit en denkt, maar meestal zit". En wat is onze pianist hier boven? Een man die alleen maar zit en zingt, maar vooral wil blijven zitten. Een progressief is een man die ligt, meestal voortijdig, in zijn graf. (vrij naar het Chi- ieens) En er staan alleen nog maar nee-knikicers op de Arabische olievelden. Ja of nee? Ta bee. MERIJN Zo verfomfaaid ziet een no-iron overhemd eruit als 't uit een gewone centrifuge komt. Dus ben je wel gedwon gen het kletsnat op te hangen. Dat is knap lastig. Daarom brengt Ruton nu de Centriluxe wasautomaat met 'n kontinu regelbare centrifugesnel heid. Het toerental van de nieuw ontworpen permanent-magnetische motor is regelbaar van 120 tot 700 p/min. Hierdoor is het mogelijk" iedere textielsoort met de juiste snelheid te centrifugeren: wol, nylon, katoen, zijde, iedere tex tielsoort zijn eigen centrifugesnel heid. Bovendien is de Ruton Centriluxe een raswasser. Met 18 thermisch ge stuurde basisprogramma's, sop- verdunning na de hoofdwas, vijf spoelgangen, twee waterniveaus, drie trommelritmen, drie inspoelbakjes. RUTom i -1 Vraag uw handelaar de nieuwe Ruton brochure met de komplete kolleküe 1973/74 of vraag deze dokumentatie aan bij Radoma B.V. Postbus 4002, Amsterdam.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 13