Staatssecretaris Wieslaw Adamsld:
taiafirrwerd h«
i
Appels
I «ven A?rTriTten e" v"
Vooruitgang
door
Gerard van Herpen
iwGFN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN RE LINGEN K LINGEN PE UNGEN PE UNGEN PE PEILINGEN
mgfN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN^.,PtlLINt7t PEILING
onflNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PEILDEN p E LIN G E K
cm iliGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN r blLINOfclN fch-iino-j
In de herfst voel ik mij een
bevoorrecht man, want ik heb
in mijn eigen hof noten, ap
pels en peren. Een oude boom
gaard, de dans van de vernieu
wing ontsprongen, levert daar
van de hoeveelheid, die hij
zelf met superieure grilligheid
lijkt te bepalen. Naar mijn
gevoel zijn appels de herfst
vruchten bij uitstek. En dat
alleen al, het vreemde
schouwspeldat bomen die
hun bladeren verliezen, juist
op dat moment rijpe vruchten
afleveren, geeft mij, misschien
wel omdat ik een veertiger
ben, een aangename sensatie.
De vruchtbaarheid van het na
jaar, zoveel bedachtzamer dan
de zomerse weelde, lijkt zich
toe te leggen op produkten van
grotere samenhang en duur
zaamheid, bestemd om de
winter te doorstaan.
Vooral de ouderwetse ster-
appels hebben een grote
charme. Zij beantwoorden pre
cies aan het soort van jeugd
sentiment dat overigens krasse
veertigers, die hun landelijke
jeugd niet kunnen vergeten, in
de herfst kan besluipen Er
hangen sliertjes mist over de
velden, de dagen worden snel
korter en het is nooit zeker of
het droog zal blijven. Buiten
wordt het kil en binnen is er
een onweerstaanbare lust om
de haard aan te steken en voor
zichtig in de schouw te snui
ven. Dat zijn de dagen waarop
ik vroeg naar huis en nog
liever daar helemaal niet van
weg wil Er is niets mooiers
in het leven dan thuiskomen
in een vroege herfstavond.
De sterappels blinken dan in
het vochtige gras. Ze zijn zo
duidelijk aanwezig, dat ik mij
bijna niet kan voorstellen, dat
ik tot voor een paar jaar hun
bestaan vrijwel vergeten was.
Zij hoorden al bij die dingen
van vroeger, waarnaar blij
kens een trieste ervaring geen
terugkeer mogelijk is en die
we dus maar beter kunnen
vergeten. Want we hebben ons
geheugen niet om ons zelf te
kwellen. Sterappelen worden
niet meer geproduceerd zo
heet dat. Er moet ooit een
premie gesteld zijn op het
rooien van de bomen, want ze
zijn bijna allemaal verdwenen.
Ik herinner mij ook niet deze
appels ooit in een fruitwinkel
gezien te hebben.
De vroegere bewoner van
ons huis heeft de rooipremie
aan zijn neus voorbij laten
gaan.
De sterappels staan er nog,
samen met de zoetappels, de
notaris- en de lemoenappels,
de stoofperen, de kersen en de
noten. Ik vond in mijn boom
gaard meer van vroeger terug
dan ik mij had kunnen herin
neren. Het was er ineens
weer, zo plotseling, dat tien
tallen jaren, wegvielen. Toen
Eva mij dan de eerste, harde
sterappel aanbood, om mij tot
verstandig snoepen te verlei
den, vergat ik een ogenblik,
dat de propagandisten van dit
verstandig snoepen altijd kin
deren in de appels laten bij
ten. Er brak een tand uit mijn
mond en ik was onmiddellijk
weer terug in het heden. Maar
het blijft een vreugde naar die
boom te kijken en er met
gepaste voorzichtigheid van te
eten. Na al die jaren blijkt de
smaak toch anders te zijn dan
ik mij meende te herinneren.
Zoals wel meer dingen waar
heen we uit heimwee terugke
ren, valt hij een beetje tegen.
De rooipremie is niet helemaal
weggegooid geld geweest. Het
fruit lijkt in de loop der jaren
inderdaad veredeld te zijn, al
of niet dank zij het spuiten. Bij
het professionele ooft blijven
mijn onbespoten sterappeltjes
xchter. Toch zijn ze dit jaar
beter dan ooit en zo mooi als
op een zondagsschilderij. Laat
ik maar zeggen: ze zijn om
i.aar te kijken. Als ik ze op
wrijf op de mouw van mijn jas,
precies als vroeger, lijkt het
wel of ze gek worden van
blijdschap en enthousiasme.
Stralend liggen ze in de mand
en het verbaast me telkens
weer te zien, hoeveel mensen
ze zo herkennen en verrukt
zijn van hun glans. Had vroe
ger iedereen een boomgaard of
hebben ouderwetse boomgaar
den op iedereen die ze ooit
gezien heeft, een zo onuitwis
bare indruk gemaakt? Deze
vraag, die ik niet kan beant
woorden, maakt een onderdeel
uit van mijn herfst-ervarin
gen.
CORN. VERHOEVEN.
„BUITENLANDSE
POLEN ZIJN
ONZE BESTE
an nuzc correspondent)
WASHINGTON Ri-
c a*d Nixon's bestaan is een
aeefsel van crises. Hij is
<*n magneet die onheil
'"trekt. Waar hij, vrijwel
n!iv i begin van zijn
vn'i't loopbaan zijn
voetstappen heeft gezet
heeft het politieke land-
ap gesiddert. De oudste
Ln°.n bielp het klimaat
"epalen waarin de beruch-
e senator Joe McCarthy
srh F," anti-conimunisti-
he heksenjacht Amerika
van 8 ^reeP bon brengen
terreur"*8 geesteliike
Dwight VFi?"1resident '""ter
'naar in J;an, corruptie,
drenkte tranen door
Waarin hij0 de bcel(ihuis.
toonde j! M 'rouw Pat
fn waaraan ,.arn)oediSe ja*
en zij,, 1 °®k zijn dochters
men tiesnreia» l'bers deelna
van de L blJ het orgel
b^en m!, baans0 gevoelig
bon wnrdpn a'' dat a"e
I m,n van er*„ n*J)P;ck" ee'
I tenheid en l" -
weinig scrupule;
op het verkiezingsslagveld,
nam hij het als erfgenaam van
Eisenhower op tegen John E.
Kennedy. Het bleek ook dat
Nixon ook opmerkelijke ka
meleontische gaven had: er
rees een „nieuwe" Nixon op,
een staatsmanachtig type,
maar hij werd in een bittere
campagne door Kennedy ver
slagen in een fotofinish.
Twee jaar na de nederlaag was
de oude Nixon er weer; hij wil
de de gouverneurszetel van Ca-
lifornië veroveren, een uitne
mende springplank naar hel
Witte Huis. Die campagne
werd gekenmerkt dooj
Nixon's oude onzindelijke
stijl. Hij verloor van Pat
Brown en hij nam afscheid
van de politiek met de zure
mededeling aan de pers.„Ij
heeft nu Nixon niet meer om
tegen aan te trappen". Zes
jaar later werd hij president
van de Verenigde Staten, als
een „nieuwe nieuwe Nixon'
die het door Vietnam gesple
ten volk zou verzoenen, die
beloofde geen ja-knikkers 11
zijn regeringsproject te zullen
betrekken en die de wonden
in de Amerikaanse psvche zou
gaan helen. Maar de tremor'
van zijn voetstappen in hel
politieke land werden dreigen
Ier; in plaats van verzoening
'.aaiHp h'i. vi^
•5'nïfr\ 1v»- - '"vit °n ver
scheuring onder het banier
van „wet en orde"; in brute
retoriek werden ouders in het
harnas gejaagd tegen hun kin
deren die de neiging om in
wolken van traangas te protes
teren tegen de oorlog in Viet
nam en de trage uitvoering
van Nixon's „vredesplan" dat
hem in eerste instantie in het
Witte Huis had gebracht.
Hij werd op negatieve gron
den president, want het volk
wilde Humphrey bestraffen
voor zijn verdrinking m het
moeras van Vietnam. Hij was
nog maar net in het Witte
lui= toen daar louche pro
jecten werden uitgebroed
plannen werden gesmeed om
via politieke spionage en sabo
tage opponenten van de presi
dent uit te schakelen en bitte
re veldslagen begonnen met
liet congres, die de bedoeling
hadden de macht van Nixon te
vergroten. Er begon een zich
zelf voortplantende crisis ti
ontstaan. De crises regen zich
aaneen als kralen aan een
snoer. Tenslotte kwamen dt
vulkaanuitbarstingen van Wa
tergate, het in oneer gehulde
aftreden van vice-president
Spiro Agnew en, in het vorige
weekeinde, de grootste crisis
•ii Nixon's bestaan. Op de eer
ste dinsdag van november van
het vorig jaar werd hij met
een overweldigende stemmen-
meerderheid herkozen. Ook
zijn herverkiezing was opge
trokken op een negatieve ba
sis: Nixon versloeg McGovern
niet, maar McGovern versloeg
zichzelf. Nixon kreeg, een jaar
geleden 47.167.31.9 stemmen.
McGovern 29.168.509.
Nog voor het Agnew drama in
een rechtszaal in Baltimore
zijn dramatische hoogtepunt
bereikte hadden minstens 20
miljoen Nixon-kiezers hem ai
gedeserteerd.
Er werd dinsdag luid ge
roepen om het aftreden van de
president. Als hij dat weigert,
briesten vele politici, zal hij
moeten worden afgezet. „Het
volk", zei senator Daniel Inou-
ye, „heeft genoeg geleden". In
het Huis van Afgevaardigden
werden afzettingsresoluties in
gediend. Sedert Andrew John
son, de opvolger van Lincoln,
is er niet luider om het hoofd
van een president ge
schreeuwd als in het begin
van deze week.
Dinsdag kapituleerde Nixon
onder de afzettingsultimatums
en onder zware druk, die door
zijn eigen partijgenoten op
hem werd uitgeoefend. In de
oorlog om de „Nixon-tapes"
verloor hij een mogelijk be
slissende veldslag. Rechtei
John Sirica zal de geluidsban
den gaan beluisteren om na te
gaan of zij van betekenis zijn
bij de W atergate-vervolging.
Wat Nixon maandenlang hals
starrig weigerde stond hij nu
toe. Maar daarmee was de cri
sis niet uit de wereld. De
orkaan van afzettingseisen
luwde, maar de storm ging
niet liggen. Het Congres zal
nu minder haast maken met
het onderzoeken van rechts
gronden voor een proces tegen
Nixon, maar de resoluties ln
die richting zijn niet ingetrok
ken. Want de geluidsbanden
vormen ondanks de bitterheid
waarmee de slag tussen hel
Witte Huis, Archibald Cox er
de Watergate-commissie is ge
voerd, hoogstwaarschijnlijk
niet een doos van Pandorra
waaruit de schuld van Nixon
als een boze geest zal oprijzen
Ër zijn belangrijker zaken dar
geluidsbanden. Ook de slag oir
een onafhankelijke Watergate
vervolger zal niet door hel
Congres worden opgegeven en
Nixon zal onder zware druk
blijven om de speurders naar
het Watergate-wanbedrijf toe
gang te verlenen tot in he!
Witte Huis in „presidentië'f
dossiers" opgeslagen bewijs
materiaal. Ondanks zijn be
zwaren zal het Congres zich
„blijven wentelen in Waterga
te"
Nixon is allang niet meer gr
loofwaardig. Het blijkt dat hij
al drie maanden heeft gezon
nen op middelen om van Cox
af te komen, want Cox deed
zijn werk veel te goed en de
hitte van zijn vervolgingswerk
kwam al te na aan de schenen
van Richard Nixon en zijn
vrienden. Cox moest gaan en
Nixon bood hem dus een on
aanvaardbaar „compromis'
aan, waarvan Nixon wist dat
Cox het moest weigeren.
Hij werd wegens
ongehoorzaamheid aan de dijk
gezet en het Watergate-onder-
zoek is nu weer, zo lang als
het duurt, onder controle van
het Witte Huis
Er zijn Kafka-achtige toestan
den rond de president ont
staan. Hij is zijn vice-presi
dent kwijt, die tot in zijr
hoedanigheid van vice-presi
dent steekpenningen ontving
erwijl hij, volgens een ii
Amerika graag gebruikte torn
„een hartslag verwijderd wa;
van het presidentschap". Zijr
eerste minister van justitie
John Mitchell, „mister law er
order himself" staat terecht
beschuldigd van obstructie van
de rechtspleging, meineed er
het verkopen van hoge inter
ventie in het belang van dc
zwendelaar Robert Vesco, die
224 miljoen dollar heeft ver
donkeremaand. Maurice Stans,
ex-minister van handel, is
Mitchell's medeverdachte. Mit
chell's opvolger, Richard
Kleindienst, moest ontslag ne
men omdat hij in de Waterga
te-affaire ernstig was gecom
promitteerd.
Nixon kan veel worden ver
weten. Maar als hij niet direct
betrokken is geweest bij de
poging om de Watergate-affai
re in de doofpot te stoppen,
kan men niet ontsnappen aan
de redelijke zekei-heid dat hij
daarvan vermoedens gehad
moet hebben en bovendien al
les in het werk heeft gesteld
om zijn oren dicht en zijn
ogen gesloten te houden. Da!
maakt hem dan schuldig aan
misdadige nalatigheid. Volgens
de wet kan onwetendheid niet
worden aangevoerd wanneci
zij het resultaat is van bewus
te blindheid. L. Patrick Gray
heeft de president in een tele
foongesprek duidelijk gewaar
schuwd tegen een „kankerge
zwel in het Witte Huis", maai
Nixon negeerde die medede
ling en complimenteerde Gray
met een goed stuk werk van
de FBI in San Francisco.
Ook Nixon's ontslag van Cox
san niet anders aan een rechts-
'bstructie worden geïnterpre
teerd. In een afzettingsproces
zullen deze feiten ongetwijfeld
!eel uitmaken van de officiële
aanklacht tegen Nixon.
(Dit artikel werd geschre-
•en. voordat Richard Nixon de
Amerikaanse troepen over de
gehele wereld in staat van
alarm bracht.)
NIXONDe magneet die onheil aantrekt
AMBASSADEURS"
TVTARSCHAU „Ik heb trek in een lekker Hollands
pilsje", verzucht een Poolse oud-strijder voor ons
in de bus, als na acht dagen Polen de Nederlandse grens
weer in zicht komt.
Hij heeft bjj alle ontvangsten en tijdens de lange husrit
naar zijn geboorteland zijn keel schor gezongen met Poolse
strijd- en volksliedjes, er is in deze acht dagen meer wodka
door zjjn keel gevloeid dan misschien goed voor hem was,
h(j heeft zijn familieleden en oude dienstkameraden met
drie zoenen en een stevige omhelzing begroet, hij dacht
weer Pools, hij zong weer Pools, en hij voelde zich bij de
eerste wit-rode vlag aan de grens weer helemaal Pools.
Maar bij onze grens krijgt
hij trek in een Hollands pilsje
en hij stelt nuchter vast: „Ik
ca ieder jaar graag naar Po
len, maar ik ga ook weer
graag naar huis".
„We zijn meer Hollanders
geworden dan we soms durven
toegeven". Vandaar misschien
dat ineens tussen alle melo
dieuze Poolse liederen door
het „Ik hou van Holland' 'kan
klinken. ,Dat is een beetje de
tragiek van ons Nederlandse
Polen. We zijn Nederlanders
van nationaliteit, onze vrouwen
en kinderen zijn Nederlands
en dat geeft ons zodra we in
Polen zijn toch soms het ge
voel dat we er een beetje
builen staan. „Ik kan het niet
onder woorden brengen", zegt
onze linker buurman in de
bus, „maar ook in de gesprek
ken met Polen blijkt hoe sterk
wij ver westerlij kt zijn. Als
wij in Polen zijn let men op
ons, kijkt men heel scherp hoe
wij gekleed zijn en hoe we
ons gedragen. We kunnen het
niet helemaal laten om de Po
len te laten zien hoe goed wc
het hebben". „Met onze beste
pakken, onze veelkleurig
stropdassen, onze veel betere
sigaren en sigaretten. Ook in
ons spreken. ons denker
in onze grapjes zijn wij on
miskenbaar vernederlandst"
Die vernederlandsing leidt
soms tot grappige misverstan
den. De oud-strijders van de
eerste Poolse pantserdivisie
zijn vooral Brabanders gewor
den. Wat 'n wonder dat zij zo
nu en dan, als een minister of
een andere hoge functionaris
naar hun hart gesproken had,
hem toezongen met het echte
Brabantse lied Zo'ne goeie
hebben wij nog niet gehad".
Maar dat woord „goeie" komt
qua uitspraak gevaarlijk over
een met een bepaald
Pools vierletterwoord. „En
daar moesten de Poolse
notabelen eerst even aan
wennen. Als de Neder
landse Polen op vakantie gaan
kiezen zij meestal Polen als
reisdoel. Hun vrouwen en kin
deren gaan graag mee, want
de ontvangst bij familieleden
is onvoorstelbaar hartelijk. Zij
hebben maar een angst voor
dit soort familiebezoeken: na
ieder bezoek weer tien kilo
aankomen. Polen eten niet al
leen tweemaal per dag warm,
met de mogelijkheid van een
gebakken eitje met spek bij
iet ontbijt, maar in de avond
uren als de wodka vloeit zal
er nog eens gegeten worden,
soep, koude kip, brood, worst,
slaatjes, gevulde eieren....
Het gevoel van verbonden
heid met hun geboorteland is
heel sterk aanwezig bij de Po
len. In de bus die ons kriskras
door Polen bracht merkte je
dat het ineens stiller werd in
die hoeken waar de mensen
9 Poolse oud-strijders leggen
een krans op het ere-kerkhof
in Siekierki, waar tweeduizend
Polen sneuvelden tijdens het
Oder-offensief in de laatste
drie weken van de oorlog.
0 In de club van de Poolse
oud-strijders in Warschau wor
den de leden van de eerste
Poolse pantserdivisie toege
sproken door generaal Ski-
binski, die in 1944 eveneens
deel uitmaakte van deze divi
sie.
Poolse pantserdivisie, die toen
wel besloten om naar hun va
derland terug te keren (vele
ouderen hadden er hun vrouw
en kinderen nog wonen) kre
gen de dankbaarheid van het
vaderland voor hun strijd te
gen de Duitsers op de weste
lijke fronten, gepresenteerd in
de vorm van maandenlange
gevangenisstraf. In politiek
opzicht werden zij als een be
smette categorie beschouwd.
„Ik had alle diploma's," zei
een Poolse voorman ons,
,maar in die jaren werd mij
duidelijk te verstaan gegeven,
dat ik voorlopig vanwege mijn
verblijf in het westen niet op
promotie hoefde te reke
nen".
Die tijd is volledig voorbij.
De officieren en manschappen,
de oud-strijders aan welk
front ook. maken deel uit van
de machtige organisatie van
oud-strijders (in Polen 400.000
leden) en zij worden met de
zelfde achtig en onderschei
ding behandeld als de man
nen die met de Russen in 1944
naar het westen trokken.
Die hoogachtig hebben ook
de Nederlandse oud-strijders
tijdens hun bezoek aan Polen
zeker wel ervaren. Ministers
en staatssecretarissen, gewes
telijke bestuurders en burge
meesters hebben geen gele
genheid onbenut gelaten om
de oud-strijders uit het westen
duidelijk te maken dat er
geen onderscheid bestaat tus
sen „wij hier en jullie
daar".
Er leven momenteel dertien
miljoen Polen in het buiten
land. Daarvan kwamen er in
1973 al driehonderdduizend in
Polen op bezoek.
„Dat zijn voor ons geen
tweederangs burgers", zegt
staatsseer^'ar's Wieslaw
Adamski, die speciaal belast is
met het contact met in het
buitenland verblijvende Polen.
„Zij zijn voor ons de beste
ambassadeurs die wij in het
buitenland hebben. Volgend
jaar zijn alle Poolse dansgroe
pen uit het buitenland naar
Warschau uitgenodigd. Dat
contact mag niet verloren
gaan evenmin met onze ge
leerden die aan buitenlandse
universiteiten zijn verbonden".
„Daar toast ik op", zegt Wies
law Adamski lachend en hij
;ooit in een kort ondeugend
rukje zijn glaasje Wodka naar
binnen. „Wie niet drinkt, gaat
naar de donder. Dat is een oud
Pools spreekwoord". Op basis
van onze eigen waarneming
kunnen wij u verzekeren dat
Polen dus niet naar de donder
gaat.
zaten uit de streek waar wij
doorheen reden. De meesten
hebben en houden hun bezwa
ren tegen het regime, maar
dat neemt niet weg dat zij -
eenmaal in Polen - bijna nog
trotser zijn op wat Gierek en
de Polen na de oorlog gepres
teerd hebben dan de Polen
zelf.
Met hoeveel waardering zij
ook over de snelle wederop
bouw en de schoonheid van
hun vaderland spreken, voor
de meeste Nederlandse Polen
met kinderen, zal terugkeer
niet zo heel gemakkelijk meer
zijn. Hun kinderen en vrou
wen spreken Nederlands hun
kinderen bezoeken Nederland
se scholen en ook al zou dat
niet zo zijn, dan nog is het
maar de vraag of zij bereid
zijn op dit moment de verwor
venheden van een welvaarts
staat in te ruilen voor een
veel harder bestaan in Po
len.
„Er is sinds Gierek aan de
macht kwam van jaar tot jaar
een aanwijsbare vooruitgang.
„Het reële inkomen van de
nevo'king", zo zeggen de Poolsr
statistici, „nam met bijna 23
procent toe in de jaren 1971
en 1972. „De jaarlijkse gemid
delde groei was met elf pro
cent ruim tweemaal zo hoog
als in de jaren 1968 tot
1970".
Stijgingen die ongetwijfeld
hun weerslag vinden in het
goederen- en levensmiddelen-
verbruik door de bevolking.
Die toch wel snel stijgende
welvaart in een land waar lot
voor enkele jaren veel armoe
de heerste, neemt niet weg dat
er in het huidige Polen nog
altijd verbijsterend hard ge
werkt moet worden voor een
betrekkelijk karig loon. Een
goede vakman verdient, zo
werd ons verzekerd, driedui
zend Zloty's per maand. In
Polen konden wij dertien Zlo
ty's voor een gulden krijgen.
Het is niet helemaal redelijk
om prijsvergelijkingen te ma
ken met Nederland. Er staan
in Polen gunstige regelingen
en reducties op het gebied van
medische verzorging, openbaar
vervoer, cultureel leven en on
derwijs tegenover.
Maar de Pool die in Neder
land zijn televisietoestel zijn
auto zijn ijskast, zijn jaarlijk
se vakantie en zijn vrije za
terdag heeft, wiens vrouw in
de meeste gevallen niet werkt,
trekt zijn eigen materialisti
sche conclusies uit de prijzen-
kaartjes die de leveranciers
•an d-ze consumptieartikel;''
hem voor ogen houden. Een
kleine Poolse Fia! 500 waar
het gemiddelde Poolse gezin
dus niet mee kan reizen, kost
70.000 Zloty's en een redelijk
televisietoestel bijna 27.000.
De meeste Poolse arbeiders
hebben dus geen eigen wagen
en maken gebruik van het
goedkope maar overvolle
openbaar vervoer. De meeste
vrouwen zijn in het arbeids
proces opgenomen. Bij Polski
Fiat in Warschau bestaat 40
van het fabriekspersoneel uit
vrouwen en meisjes. In Polen
kent men nog een 45-urige
werkweek en er wordt overal
op zaterdag gewerkt.
Conclusie van een Poolse
Nederlander: „Afgezien van
alle familieomstandigheden en
helemaal los van mijn bewon
dering voor dit Polen, moet ik
eerlijk bekennen dat ik aan
dit arbeids - en levensklimaat
niet meer zou kunnen wen
nen'
Zijn er nog andere redenen
waarom de Poolse oud-strij
ders nu niet meer naar hun
vaderland terugwillen? De re
acties op die vraag zijn ver
schillend. Er zijn er bij die
het politiek klimaat in het
huidige Polen niet langer als
rndraaglijk beschouwen. Voor-
allen geldt dat zij die prin
cipiële bezwaren direct na de
oorlog en lange tijd daarna
zeker wel hebben gehad en
dat zij, in de periode toen
Polen werd geregeerd door
een hard Stalinistisch regime,
het risico van de terugkeer
niet aandurfden. Officieren en
manschappen van de eerste
WIESLAW ADAMSKI