Oliestop
Geen
paniek,
zegt
Den Haag
AUTOLOZE ZONDAG WERD SPORTIEF OPGEVAT
mag deze week weg voor
4993
y uw Ceufoatfüée&efr
Drinkwaterb
dringen aan
slagvaardig
WAAR KOMT DE
OLIE VANDAAN?
Autoloze zondag
ramp voor horeca
POMPEN FLINK
IN VERLIES
Fatale gevolgen
voor voetbal
RUSSEN WORDEN
GERONSELD
Hamsteraars
OLIE IN,
OLIE UIT
Confiture
1 persoons 150x220 'n gratis premiecheqae
Sinaasappelen
2 Krop Sla 98
Lamsbout &9B
Ossestaart *m®
kassakoopje
2 grote Centra
Superieur Repen
Centra Zoute
Pinda's
Hazelnootpasta
Cöte d'Or doos 500 gram
Bonbons TB5Q
Vissticks
VeVmSuth S2?5
Dobbelman
V2 Kilo Jonge
Keurkaas 2f
Snijworst 150 gram
105
Roomboterletter
Mileudefensie:
AKZO grootst
VPRO-T.Y. c
ONTWIKKE
IN AMERIK
Half West-Brabant en Zeeland was invalide of gebrekkig ter been
badstof, 100%katoen, kleuren; geel. blauw of groen
gedessineerd, afmeting 50x55 cm, per stuk
2 persoons 190x240 'n gratis premiecheque
binnenland
buitenland
G/Soor dessin en kleur zie de monsters bij mw Centra-winkelier) JBTMhgjkM
letterzegel n
Rijnvervuiler
Ter Beek (PvdA)
Namibië moet
erkend worden
Donderdag 25 oktober 1973
Donderdag 25 oktober 197,
(Van een onzer verslaggevers)
Olie, het zwarte goud is een politiek wapen geworden,
waar Nederland door de jongste maatregel van de Ara
bische landen is getroffen. Geen reden voor paniek, zeg
gen officiële woordvoerders, Nederland kan zelfs als de
oliekraan helemaal wordt dichtgedraaid het een poosje
redden. Minimaal voor 65 dagen is er vooraad en dan is
er nog een flinke portie onderweg. Mocht het uur aanbre
ken, dan ligt b(j Economische Zaken een schema klaar,
waarvan het ministerie overigens geen details kwijt wil.
Allereerst wordt de bevolking opgeroepen zuinig te zijn
en dan komen er enkele maatregelen, waarbij gedacht
wordt aan een autoloze zondag net als in de Suez-crisis
van 1956. Ook overweegt men een maximale snelheid voor
het verkeer in te stelen. Maar olie heeft overal zijn zwarte
vingers inzitten. De gevolgen van een werkelijke en totale
oliestop zijn onvoorzienbaar groot. Enkele van onze ver
slaggevers gingen her en der prikken en kwamen met het
onderstaande uit de bus.
Verreweg de grootste produ
cent van ruwe oliën is het
Midden-Oosten, gevolgd door
Amerika en als derde Rus
land. De wereldproduktie be
droeg in 1972 ongeveer 2600
miljoen ton, als volgt verdeeld:
Midden-Oosten 833 miljoen
ton; Amerika, Canada en
Mexico 532 miljoen ton; Rus
land 394 miljoen ton; Afrika
290 miljoen ton; Zuid-Ameri-
ka (hoofdzakelijk uit Venezu
ela en onder Amerikaanse
controle) 230 miljoen ton;
Verre Oosten 10 miljoenton:
Oost-Europa 20 miljoen ton;
West-Europa 156 miljoen ton
(waarvan Nederland 1,6 mil
joen ton).
Als de autoloze zondag mocht
worden ingevoerd, wacht de
horeca een grote strop. Drs. A.
W. Merx, secretaris van het
bedrijfsschap Horeca, schat
het verlies op zeker 5 miljoen
gulden per autoloze zondag (op
een jaaromzet van 2,8 mil
jard).
Er zijn 35.000 horeca-bedrij-
ven in Nederl. waarvan 7000
buiten de steden. Deze krijgen
de zwaarste klap. Men wil
graag het rijverbod niet voor
de hele zondag zien, maar al
leen bijvoorbeeld tussen 14.00
en 20. uur, omdat velen dan
toch op familiebezoek kunnen
gaan en-of overnachten in een
hotel. De horeca binnen de
steden gaat echter meer ver
dienen, zij het niet veel.
Een verbod om op zondag te
rijden betekent, dat er per dag
zo'n 16 miljoen liter benzine
minder wordt getankt. Ofwel
de verkoop van anderhalve
dag want op zondag wordt er
meer gereden dan door de
week.
Niet alleen de pomphouders,
maar ook het personeel voelt
de klap, want de zondagstoe
slag vervalt en de fooien blij
ven uit. De helft van de
121000 pompen is zondag
open.
De strop komt op ongeveer
150 gulden per pomphouder
per station.
Geen auto op zondag? Hoe
moeten we dan naar het voet
ballen toe? Het probleem is de
KNVB niet helemaal onbe
kend. Bij de Suez-crisis in
1956 is het redelijk gegaan via
treinen, bussen en chauffeurs
met rij-verlof, die met hun
wagen ook andere supporters
meenamen.
Als het rijverbod op zondag
weer zou ingaan zijn de gevol
gen voor het voetballen niet
zo leuk. Per seizoen ga. i er
vijf miljoen mensen naar net
betaalde voetbal en zeker tien
miljoen naar de amateurwed
strijden en dit leger moet ver
voerd worden.
„In 1956 is het voetballen ge
woon doorgegaan. Als er nu
echt een rijstop komt, wordt
het natuurlijk een ontmoedi
gende situatie voor vele week
end-activiteiten. Wij hebben
niets aan de minister gevraagd
om de eenvoudige reden, dat
hij (nog) geen maatregel
heeft genomen. Wij weten niet
hoeveel mensen van buiten
komen bij het betaalde voet
bal. Dat is onpeilbaar, maar
voor een club als Alkmaar
die veel mensen uit de streek
trekt is een rijstop niet zo
leuk. We nemen maar aan, dat
veel mensen, die wel mogen
rijden, zoveel mogelijk sup
porters zullen meenemen," al
dus de KNVB.
Verkeer en Waterstaat, althans
een woordvoerder, ziet de toe
komst niet somber in bij een
olieschaarste. Op de vraag of
het openbaar vervoer de van
zijn eigen vervoermiddel be
roofde bevolking kan verplaat
sen luidt het antwoord van het
ministerie; „Niemand hier
denkt daar nu al aan. We ne
men gewoon de maatregel van
1956 en we zetten alle bussen
in en extra treinen. Zondag is
driekwart van het autobussen-
bestand niet in dienst en die
zetten we dan ook in. Voor
hand® zien wij geen proble
men."
Minister Westerterp van Ver
keer schijnt overigens weinig
te voelen voor nachttreinen
aangezien het zeer grote per
soneelskosten met zich mee
brengt.
Op dit moment reeds zijn er
automobilisten, die veilig
heidshalve bij het tanken nog
een extra jerrycan laten vol
gieten. Van de 30 benzine
pomphouders, die we hierover
benaderden, had ongeveer de
helft de laatste weken al een
grotere vraag naar volle jerry
cans vastgesteld. Maar de al
gemene indruk van deze
pomphouders is, dat er zeker
niet op grote schaal benzine
wordt ingeslagen. „De meeste
automobilisten die wat extra's
laten bijvullen, geven meteen
toe dat het eigenlijk toch
geen zin heeft benzine in
voorraad te hebben, wanneer
er een algemeen rijverbod op
bepaalde dagen wordt uitge
vaardigd-', aldus een pomp
houder.
Per jaar komt in Nederland
68 miljoen ton olie binnen,
Midden Oosten. Tweederde
waarvan 50 miljoen uit het
van de invoerolie gaat in de
vorm van olieprodukten het
land uit, Nederland is voor
55% van zijn energievoorzie
ning op aardolie aangewezen.
(Van een onzer verslagge
vers)
Nederland heeft tijdens de
Suez-crisis in 1956-'57 in to
taal tien autoloze zondagen
gekend in november, decem
ber en januari. Vooral tij
dens de eerste zondagen wa
ren er zeker 1010 man politie
en marechaussee op de weg
om de naleving te controle
ren. Maar de automobilist
van toen bleek het rijverbod
sportief op te vatten. Tijdens
de eerste autoloze dag wer
den maar enkele tientallen
bekeuringen uitgedeeld.
Het rijverbod gold toen van
's zondagsmorgens 5.90 tot 's
nachts 12.00 uur. Het rijden
op bromfietsen was wel toe
gestaan terwijl uitzonderin
gen golden voor militair ver
keer, politie, brandweer, zie
kenauto's, buslijndiensten,
invalidenwagens, taxi's en
huurauto's met chauffeur,
motorrijtuigen van het ko
ninklijk huis en buitenlan
ders.
Huisartsen, veeartsen en ver
loskundigen mochten van
hun auto gebruik maken als
zij zich als zodanig konden
legitimeren en voor hun be
roep op pad waren. Verder
mocht ieder ander, die meen
de zijn auto toch nodig te
hebben bij de provinciale
verkeersinspectie een uitzon
deringsbriefje halen.
Twee dagen later klaagde de
toenmalige minister van eco
nomische zaken prof. Zijl
stra al over de overstelpende
hoeveelheid aanvragen voor
ontheffingen. De telefoons op
de politiebureau's stonden de
eerste autoloze zondag rood
gloeiend door de automobilis
ten die nadere inlichtingen
wensten over het rijverbod
of iets hadden uitgedacht
waardoor ze misschien toch
wel met hun auto mochten
rijden. In vrijwel alle geval
len kreeg men te horen, dat
het ongetwijfeld erg slim be
dacht was, maar men toch
beter niet in zijn auto kon
stappen.
Elke maandagochtend ver
meldden de dagbladen hoe
veel „zondagsrijders" er ge
snapt waren. Verreweg de
meeste slachtoffers vielen
onder de bevoorrechten de
artsen. Een arts uit Mierlo
bijvoorbeeld was naar de
zondagse voetbalwedstrijd in
Eindhoven gereden en hij
verweerde zich voor de eco
nomische politierechter te
vergeefs met de mededeling,
dat hij zijn patiënten in nood
gevallen moest kunnen be
reiken. „Dan kunt U beter
thuis gaan zitten wachten",
oordeelde de rechter. Een
kleine rel ontstond over een
magnetiseuze met ontheffing
die bij Soesterberg op weg
naar een patiënt twee kinde
ren, die vanachter een bus
overstaken, doodreed. Het
kwam tot vragen in de
Tweede Kamer of er wel
ontheffingen verleend moch
ten worden in de sector pa
ra-normale geneeskunst.
Op Texel hadden landbou
wers de oplossing gevonden:
zij gingen met hun gezin op
de aanhanger per tractor
naar de kerk. Er ontstond
een juridische puzzel over
die tractoren, maar de politie
besloot uiteindelijk het raad
seltje opzij te schuiven en
over te gaan tot verbaliseren.
In Rijswijk werd een auto,
die vermomd was met gas
flessen, maar toch op benzine
liep, in beslag genomen.
LPG-verkopers deden goede
zaken: in 1956 werden zes
maal zoveel gasinstallaties in
auto's geplaatst.
Omstreeks Oudejaar vroegen
ANWB en later KNAC om
opheffing van het zondagsrij
verbod. Ook werd voorge
steld een maximumsnelheid
voor alle dagen van 70 of 80
kilometer in te stellen in-
plaats van het gedeeltelijke
rijverbod.
Rond de jaarwisseling ont
stond zelfs onrust onder de
huismoeders, die bang waren
ditmaal niet genoeg sla-olie
te hebben voor de gebruike
lijke oliebollen en appelbeig
nets. Maar op dit punt werd
men door de sla-olie-indus
trie gerustgesteld.
„Half West-Brabant en ook
half Zeeland is invalide of
gebrekkig ter been", conclu
deerden de huisartsen in de
ze gebieden. Na afkondiging
van het zondagsrijverbod
werden hun spreekuren
overstroomd door mensen,
die een verklaring van inva
liditeit zwart op wit wilden
teneinde onder het verbod
uit te komen. Die vlieger
ging natuurlijk niet op, zx>
lazen wij in deze krant van
23 november 1956.
Op maandag 26 november,
de eerste autoloze zondag,
kopte deze krant dat het
„vreemde, stille zondag" was
geweest. Pikante noot was,
dat de wegen vanwege de
vorst spekglad waren. Een
bekeuring werd gegeven in
Goes aan een automobilist
uit Lewedorp. Onze verslag
gever schreef: .,Hij toonde
de politie de vergunning om
te rijden. Daarin stond dat
hij per auto een 70-jarige
dame naar de kerk mocht
brengen. Maar al was zijn
vergunning aanwezig, de da
me ontbrak...Een verbaal was
het gevolg".
Er werd in hetzelfde ver
slag melding gemaakt van
„slimmelingen". Onze ver
slaggever: „Het allerslimste
waren landbouwers in Loon
op Zand, en Breskens. Die in
Loon op Zand verwedde er
0 We hoeven nog niet in paniek te raken over een eventu
eel benzinetekort, zegt Den Haag. We hoeven dus ook niet
bang te zijn dat we binnenkort niet meer in een file rijden.
een fles cognac onder, dat hij
's zondags in zijn auto zou
rijden. Welnu, hij spande het
paard voor de luxe wagen en
hij reed...In Breskens deed
een boer hetzelfde"...
Eind 1956 werd er volgens
onze krant in Zuidwest-Ne
derland gemopperd op Belgi
sche chauffeurs, die wel op
de Nederlandse wegen moch
ten rijden, terwijl de Neder
landers hun auto in de gara-
ge moesten laten staan. De
Belgische regering maakte
namelijk eèrder een eind aan
de autoloze zondag dan Ne-
derland...
(ADVERTENTIE)
Verdient2o'n Centra
winkeliernou mi'swat?
Aardbeienjam
Hachee-viees 500gram
2 Kilo Uien men
Keukenhanddoek***
12 stuks
500 gram
500 gram Jmk%
Aanbiedingen
geldig t/m zaterdag 27 oktober.
Prijswijzigingen en uitverkocht
voorbehouden.
in 4 smaken,
samen 200 gram T52
Peeters.beker 380 grarrr 786^49
pak V45
10 stuks
Diepvries
«PTn 11 ft rood of wit fles 0,75
blauw, zak 2,5 kilo 545 J9 89
~585.bij Centra ®9#
Deze week letterzegel N voor 60 cent
Zo spaart u voor een echte
Vraag in uw Centra-winkel de gratis
letterspaarkaart met alle
informatie
nïTfiriur T)p Vftrpnipi
Arnhem
de
via
menii
Bi.
er
Pij
IJssel, 01
hoeveeltu
cai
e
non
'ij d
-pij
IJs
ai
men
ma
een
onz
wate
hebbel
lik
fe
a
vai
Duitsi
var
var
AKNHEM De Verenigir
Milieudefensie is van
dat AKZO in Arni
grootste vervuiler van
is Het bedrijf zou
anderhalve meter dikke
die uitmondt in de ï.Tsse
ophoudelijk grote
den kwik-fenol, chroom
mium (kankerverwekkend)
koper in het rivierwater w
pen.
Gisteren zijn tijdens
congres van milieudefensie
Den Haag cijfers geopenibaar
van een onderzoek, dat bi'
uitmonding van de AKZO-
werd uitgevoerd naar de
steldheid van het Rijn- en
selwater. AKZO heeft
commentaar hierop: „De
sen van milieu-defensie
ken een denkfout; 80 procen
van het water dat via onz
pijp geloosd wordt is wate
dat wij uit de Rijn hebbel
gepompt en slechts gebruik
hebben als koelwater. De
nol-kwik enz. zat er dus
lang in en is afkomstig
industrieën in het Tl
Ruhr-gebied. t -
Bij Rijkswaterstaat, direotu
Gelderland, bevestigde inge
nieur H. de Jong speciaa.
belast met milieu-zaken
de Rijn het verhaal
AKZO.
DEN HAAG (ANP) Het
PvdA-Kamerlid Ter Beek
meent dat de SWAPO-organi-
satie in Namibië erkend moet
worden als de legale vertegen
woordiging van de bevolking
in dit zuid-west-Afrikaanse
land.
Mede daardoor zou de aan
wezigheid van Zuid-Afrika in
Namibië ais een illegale bezet
ting kunnen worden be-
scnouwu.
Het Kamerlid bracht deze
oDvatting naar v.oren in een
gesprek met vertegenwoordi
gers van een internationale ac
tiegroep die ijvert voor de
onafhankelijkheid en het zelf
beschikkingsrecht van Nami
bië. In het bijzonder protes
teert de groep tegen de weige
ring van Zuid-Afrika om een
resolutie van de VN-veilig-
heidsraad van oktober 1971 na
te komen, waarbij aan Nami
bië onafhankelijkheid werd
beloofd In het overleg
werd ook gesproken over mo
gelijkheden tot financiële
steunverlening aan de bevrij
dingsbeweging in Namibië en
over een eventuele boycot van
de economische activiteiten in
dat land.
DEN HAAG (ANP) De
Nederlandse drinkwaterlei-
dingbedrijven zullen bij de
ministers, die deelnemen aan
de Rijn-conferentie in Bonn,
aandringen op een slagvaardi
ge organisatievorm voor het
Rijnbeheer. Zij menen, dat de
internationale Rijncommissie,
atuoende maatregelen af te
dwingen om de voortgaande
die al tien jaar regelmatig bij
eenkomt voor middelen ter sa
nering van de rivier, tot nu
e niet in staat is geweest
ZZm !n/ van het Rünwater
een halt toe te roepen.
°,gen van de drirakwa-
terleidmgbedrijven za-1 het
J;ee.ra yan min of meer losse
vergaderingen en een sterk
onderbezet secretariaat ver-
ee^?,6" moeten worden door
n permanente werkgroep
zondK0^inister van Volksge-
mpvi. 1 Milieuhygiëne.
sTeent™' Y0rrink'
eens hetWwei agmid,dag no§
et belang van directe
HILVERSUM in do
d^teï A&
aanii, 1, ev*s'e va
ceme S?!\enken aan
cpnte» «uienken a;
A "^.^wikkelingen
Jkaanse presiden
docu-
zal
vanavond
de
rond
ruim
Presidentschap
re-
het
^problems ^^onken
den °an f" rond >t
?nStdItVan
der meerralnTTa kom
R'chardson dg n^001'0
S5f£ )Va"t, J
Maryland) die Tn
van
cameraman
opnamen
Wash-
Aan-
1 aan
aftre-
Ag-
v-«c speci-
Watergate
en dat
ondermj-
komen
on
Elliott
a t get re der
Georgv
•■eer in
zaak-Ag-
