Diepvries Breskens
werkt
p volle toeren
zeeuws
UITBREIDING PERSONEEL NODIG
t kader' W°rdl
PvdA in W.-Z.-Vlaanderen
gaat eigen lijst opstellen
CORNELIS DOOLAARD: SCHILDER VAN
EEN FANTASTISCHE WERKELIJKHEID
KL"14 d.e_
Schilders
FILMS IN ZEELAND
stad
streek
Succes voor
Duna
in Oostburg
Schotse muziek
Brugge
VRAAG
Beslissing afdelingsbestuur
Vrijdag 19 oktober 1973
Nijvere handen verwerken de vis.
(Van een onzer verslaggevers)
BKESKENS Snel schieten scherpe mesjes over verse vis. Ongerechtigheden worden ver
wijderd, de vis wordt gewogen en verpakt in doosjes met Engelse opschriften. Gaan de vrieskas
ten in en zijn enige tijd later op weg naar consumenten in de gehele westerse wereld, met name
de Verenigde Staten en Canada.
Dit is het beeld van de
iepvries Breskens N.V. die
Inds januari van dit jaar zijn
trkzaamheden is gestart in
een hypermodern gebourw op
etBreskense industrieterrein.
Het bedrijf is nog in volle
ontwikkeling. Thans vinden
10'n 70 mensen werkgelegen
heid in deze visverwerkende
dustrie, maar begin volgend
aar. als bestelde machinerieën
'n gearriveerd, kan een
ieuwe produktiestraat in
erking worden gesteld en zal
iepvries Breskens N.V. werk
ieden aan 100 mensen, voor
het merendeel vrouwen.
Het diepvriezen van visfilets
lis een bedrijfstak in volle ont-
ikkelinig. „Wat mij treft", al-
us directeur I. van Hane-
hem, „is de snelle techno-
(Van een onzer verslaggevers)
OOSTBURG De première
voor Zeeland van de Hongaar
se folkloristische groep Duna
5 een succes geworden. Ruim
00 bezoekers genoten in het
ostburgse Ledeltheater van
een wervelende, kleurrijke
now, gebracht door de veertig
leden van de groep.
Gespeeld werd onder meer
uziek van de Hongaarse
ftiponist Bela Bartok. Hoog-
punt van de avond was on-
etwijfeld de flessendans
aarni het artistieke kunnen
an die groep volledig tot uit
ukkinig kwam.
(Van een onzer verslaggevers)
zaalRv?Gt r In de Sotische
bwLT Ji.et BruSse stadhuis
Quart 1,'- Saltire Vocal
S wt Edinburgh dondcr-
m~*5,oktober Schotse
en achttiende
"""-'V U
'entiende
Eeuw.
muziek is bewerkt door
eenneth Eilioth,
«B hrt W°nCert h6t kwartet
P het klavecimbel begeleid
u der vai* de door hot
«bestuur van Brugge'en de
West Vlo-Ty omroeo
Se repJ™ en g^Saniseer-
V hektS rVZ "D® concerten
eeftheLtader Van dMe
laats op 6 v? ®end® concert
arokfoyer vanemrfber-J" de
ftïoëmder\V^°lktrUd^
'ett mi Assmann-Quar-
Schubert. 3n me en Franz
1973-
reeks
logische ontwikkeling in onze
bedrijfstak. Zo heb je nieuwe
machines geïnstalleerd of nog
betere worden uitgevonden.
Hét eist voortdurend aanpas
sing door ons personeel"'
De werknemers en -sters
van de Diepvries Breskens
worden, aldus de heer Van
Haneghem in eigen bedrijf op
geleid. „Wij hebben momen
teel personeel te kort, voorna
melijk vrouwelijk personeel.
Er is erg moeilijk aan te ko
men. Wat wij nodig hebben
zijn mensen die wij in eigen
bedrijf kunnen opleiden om
hen met de materie vertrouwd
te maken".
De vraag naar panklare vis
neemt nog steeds toe, zo zei
ons de heer Van Haneghem.
„Wij verwerken nu 50 tot 60
ton vis, voornamelijk platvis
maar ook schelvis en kabel
jauw, per week. De vis wordt
gekocht op de mijnen in Bres
kens. Vlissingen en Stellen
dam en naar ons bedrijf ver
voerd".
Daarnaast is het bedrijf de
grootste soholkoper in het Bel
gische Zeebrugge, waar het als
het ware een bodem in de
markt heeft gelegd. Met de
ligging van het bedrijf in
Breskens, waar eigenlijk wei
nig voor dit bedrijf geschikte
vis wordt aangevoerd, acht de
heer Van Haneghem gelukkig.
„De situering is hier gunstig
en bovendien hadden we al
geschoold personeel in Bres
kens, reden waarom wij uit
eindelijk voor_ Breskens als
vestigingsplaats hebben 'geko
zen". Voor het bedrijf zou het
overigens wel prettig zijn als
de visaanvoer ook zoveel mo
gelijk in Breskens geconcen
treerd zou kunnen worden.
„Dat zal echter een utopie
blijven, want je kunt tenslotte
de visserman niet dwingen er
gens te gaan mijnen. Op de
lange duur echter zou een ge
concentreerde aanvoer een ho
gere prijs kunnen opleveren.
Kijk naar Urk. De grootste
aanvoerhaven voor schol, maar
daar worden dan ook de hoog
ste prijzen gemaakt".
Het O ostburgse gemeentebe
stuur is erg blij met de vesti
ging van het bedrijf in Bres
kens. „Het biedt toch een
flink stuk werkgelegenheid,
waarmee wij blij mogen zijn",
aldus wethouder J- Verhe^we.
terwijl hij keurend een hard-
gevroren schol in de hand
neemt. „Voor veel mensen is
dit bedrijf toch een uit
komst".
Vol lof was hij over de hy
giënische toestand van het be
drijf. Overal koud en warm
stromend water. „Bovendien:
vis is niet vies", aldus de heer
Van Haneghem. „Iemand die
hier 's avonds de deur uitgaat
hoeft niet naar vis te ruiken.
Dat is met b.v. fritesibafciken
wel anders".
In de tot 22 graden onder
nul gekoelde vriesruimten
staan dozen ingevroren vi§.
Een gewild artikel, want lange
levertijden zijn soms geen uit
zondering.
AARDENBURG Het be
stuur van de afdeling West-
Zeeuwsch-Vlaanderen van de
PvdA heeft besloten dat bij de
komende gemeenteraadsver
kiezingen met een eigen lijst
zal worden uitgekomen. Dit
gezien de voorlopige uitslag
van de enquête, gehouden on
der de leden van de drie pro
gressieve partijen.
Het afdelingsbestuur ziet
nog wel een mogelijkheid de
drie partijen met een geza
menlijk actieprogramma het
veld in te sturen. Zoals ge
meld staat de PPR afwijzend
tegenover een gemeenschappe
lijke lijst bij de korrende
raadsverkiezingen. Samenwer
king met alleen D'66 werd
door het afdelingsbestuur van
de hand gewezen.
Deze besluiten werden geno
men tijdens de eerste vergade
ring van dit onlangs gevormde
bestuur, gehouden in Aarden
burg. Hierbij werden ook de
diverse bestuursfuncties ver
deeld. Tot voorzitter is be
noemd de heer J. J. Keyme),
Aardenburg; penningmeester
werd de heer J. Oosterling,
Breskens; secretaresse, mevr.
R. Bos, Schoondijke. Omdat
men het raadzaam achtte dat
voor deze functies eventueel
een „tweede man" gereed
staat werd als vice-voorzitter
benoemd de heer A. Hilde-
brand, Aardenburg; vice-se-
cretaresse mevr. C. v.d. Ree,
Zuidzande; vice-penningmees-
ter de heer J. A. Keymel,
Breskens. Als gewone be
stuursleden treden op de be
ren J. de Regt, A. Versprille,
J. de Vries en J .Wielakker.
De afdeling West-Zeeuwsch-
Vlaanderen werd op 17 okto
ber in Oostburg opgericht en
omvat alle afdelingen in de
voormalige gemeenten. De
oude afdelingsbesturen blijven
voortaan functioneren als con
tactgroepen tussen afdelings
bestuur en leden.
De volgende algemene le
denvergadering van de PvdA
West Zeeuwsch Vlaanderen is
op 23 november in Oostburg.
eindredactie
bas augustijn
te maken tussen allerlei te
genstrijdigs".
„Ziet u in de loop van uw
eerste 29-jarige leven, waar
in u niettemin allang schil
dert een verandering of een
evolutie in uw werk"?
„Ja 2eker, ik kan me de
laatste tijd meer identifice
ren met mijn werk. Ik ben in
staat vrij exakt uit te druk
ken wat er in mij leeft. Te
genwoordig worden mijn
schilderijen zelfportretten,
vroeger waren het alleen
maar bepaalde facetten die
aan de dag kwamen. De op
zet van mijn schilderijen nu
geeft me de mogelijkheid me
er maximaal in te bewegen.
Ik ben bezig dat éne hori
zonnetje te doorbreken. Op
de duur ben ik, dunkt me. in
staat een komplete wereld te
maken waarin oorlog is en
waarin mensen elkaar lief
hebben. Donker en licht dat
is wat me bezig houdt".
„Je zou dus kunnen zeggen
dat uw trefzekerheid in het
vinden van symbolen want
uw schilderijen hebben een
symbolische betekenis, gro-
ters geworden is"?
„Inderdaad ja".
„Maar u ontleent uw sym
bolentaal aan de zichtbare
werkelijkheid"?
„Ja", zegt Doolaard, „gek
eigenlijk dat ik nooit behoef
te gehad heb aan abstrakte
uiting. Ik ben wel eens bezig
geweest om te abstraheren,
maar er kwam daarbij een
verkilling over me. Ik weet,
in de periode dat ik me
daarmee bezig hield, dat ik
eens een laantje zag met
groen en bomen en een klein
pad daartussen, dat maakte
me zo gelukkig toen ik het
zag. Maar toen ik dat alléén
op doek bracht was het me
toch niet genoeg, ik heb het
tenslotte geschilderd met fi
guren erin en toen was ik er
tevreden mee".
„Is het olieverfschilderij
uw enige manier van expres
sie? Tekeningen of grafiek
maakt u niet"?
„Nee, ik heb het gevoel
dat ik aan olieverf ruim
schoots genoeg heb. Dat
hangt ook samen met mijn
techniek om duizend maal de
dingen uit te vegen en er
steeds weer aan toe te voe
gen. Dat kan in een tekening
of aquarel niet".
„Hoe ontstaat nu de facto
een schilderij bij u"?
„Nou, eerst maak ik een
ondergrond van een kleur
die me aanstaat op dat mo
ment- lange tijd is dat rood
geweest en dat bepaalt al
dadelijk de hele geest van
het scnilderij. Op die onder
grond ga ik onmiddellijk
werken met de verf, ik maak
geen schetsen met houtskool
of potlood. Ik heb één be
paald hoofdelement, een por
tret meestal of een landschap
en daaraan moet iets toege
voegd worden. Al werkend
ontstaat de voorstelling".
„Kunt u bepaalde schilders
noemen die u bewondert"?
„Ja, Melle en dan heel ver
terug Johannes Vermeer, dat
is iets geweldigs, en dan de
metaphysisehe schilderijen
van De Chirico. Ik heb ook
een grote bewondering voor
Dali".
„En Nederlandse schilders,
tijdgenoten behalve Mel-
le"?
Doolaard denkt weer lang
na. „Ja. dat is moeilijk, je
stuit wel eens op schilders die
knap werk maken, maar het
is alleen maar knap, het is
dan toch net niet wat ik
zoek. Ik zou eigenlijk nie
mand kunnen noemen".
Wat Doolaard denkt van
de geëngageerde kunstenaar,
die bij zijn tijd en de aktuele
problematiek betrokken is?
Doolaard lacht schamper:
„Daar geloof ik gewoon niet
in in die geëngageerde kun
stenaars! Als iemand ook in
deze tijd een stilleven met
die appels daar (hij wijst op
de fruitschaal in de andere
kamer) schildert en hij legt
er zijn hart en ziel in, dan is
hij nog niet op de verkeerde
weg. ik vermoed ook dat er
maar weinig mensen zijn die
dermate emotioneel bij pro
blemen als luchtvervuiling,
landschapsschendihg en wat
dies meer zij betrokken zijn
dat ze daarmee werkelijk
een kunstwerk kunnen ma
ken. Ik vind niet dat je door
een paar beelden op de televi
sie geïnspireerd wordt tot
ee;. Schilderij. De geënga
geerde kunstenaar is voor
mij een middenstandersargu
ment, een slecht verkoopar
gument
Doolaard leunt achterover
in zijn stoel, vouwt de han-
deachter zijn hoofd, wat
vermoeid van het vele spre
ke „Mijn ideaal zou zijn
een man te vinden die me de
opdracht geeft een groot pa
neel te maken waar ik een
jaar lang rustig aan zou kun
nen werken. Ik vind het af
maken var» een schilderij iets
ellendigs. Als je iets af hebt
denk je dat dat het nu is
terwijl het het toch niet he
lemaal of helemaal niet is. Ik
zie dat wat ik uit wil beel
den als één continue vertel
ling die altijd door zou kun
nen lopen
WILLEM ENZINCK.
0 Cor Doolaard in zijn atelier.
HULST —DE KONING
VAN ENGELAND. Voor de
5e week Last tango in Paris
met Marlon Brando en Ma
ria Schneider. Zondagnamid
dag wéér Blue Movie en ook
zondagnamiddag, maar dan
om 14.00 uur, The crimson pi
rate. Een geweldige zeero
versfilm met spanning van
het begin tot het einde. Alle
leeftijden.
TERNEUZEN
LUXOR THEATER, Frank
en Eva. De nieuwste Neder
landse film van Pim de la
Parra en Wim Verstappen
met Willeke van Ammelrooy,
Hugo Metsers, Lex Goud
smit, Sylvia Kristel, Elsje de
Wijn en Ronny Bierman.
Ook zondagmiddag, om half
drie een voorstelling. Toe
gang 18 jaar.
OOSTBURG
LEDELTHEATER. Voot de
6e week Frank en Eva. Zie
voor nadere omschrijving,
Luxortheater Terneuzen.
.Zondagmiddag, voor de 77e
week Blue Movie. Toegang 18
jaar.
VLISSINGEN
ALHAMBRA. Trinity en
Sartana. Twee bank.overs,
die de toeschouwer in de lach
schieten. Een western met
veel actie en humor. Toegang
14 jaar. Pippi gaat van
boord. De verdere dolle
avonturen van Pippi Lang
kous, met Inger Nilsson ais
Pippi. Ned-viands gesproken.
Toegang alle leeftijden.
MIDDELBURG
CITY THEATER. Tijgers
aan boord. Volop pret om
tien tijgers en twee leeuwen,
die op een boot door een aap
zijn losgelaten. Macbeth met
John Finch, Francesca Annis
en Martin Shaw. Naar het
scenario van Roman Polanski
en Kenneth Tynan. Regie,
Roman Polanski. De opzien
barende film van het festival
te Cannes. Toegang 18 jaar.
De duivel kent geen genaac
(Goed forgives I don't) met
Terence Hill en Bud Spen
cer. Het Trinity-tweetai in
een keiharde western. Toe-
gang 18 jaar.
GOES
GRAND THEATER. Ge
zocht wegens lustmoord (The
bird with the crystal pluma
ge). Zonder erg leidt deze
zeldzame vogel tot de ont
knoping van een aantal mys
terieuze moorden in de eeu
wige stad (Rome) en tot
aanhouding van een geslepen
misdadiger. Toegang 18 jaar.
Pippi gaat van boord. Zie
voor nadere gegevens Al-
hambra Vlissingen. Alle leef
tijden.
Even buiten de kern van het dorp Philippine staat op een hoogte iets terzijde van
de weg een door hoge heggen van de buitenwereld afgeschermd huis dat op wie
voor sfeer en bepaalde uitstralingen gevoelig is een ietwat geheimzinnige indruk
maakt. Zoals het daar staat, verscholen achter de hegschutting, die slechts een smal
pad naar de voordeur vrij laat, alleen een deel van het dak en de schoorstenen
zichtbaar, zou het het onderwerp kunnen worden voor een schilderij van die soort
schilders die met hun werk willen suggereren dat er achter de zichtbare werkelijk
heid nog een andere realiteit schuil gaat, met name de magische realisten.
Met andere woorden: een i ,M -
motief voor de schilder die
er nu al sedert enige jaren in v in
woont: Cornelis Doolaard. M
Zijn werk heeft namelijk a vvi .-nJï
niet alleen qua schilderwij-
ze - de schilderwijze der oude 'L,
meesters - maar ook qua visie "m f'cdsBÊStë
veel weg van dat van de B|pp L"''-MIÈIW(1E£3S
magische realisten als Carel EgflJ#
Willink, Raoul HynckeS, Py- IlEyp^ - Xpj&BfajB
ke Koch, maar met een iet- BHT! -
wat surrealistischer inslag |§p^ 'v ffife.jlMg
die nu eens aan Jeroen f||
Bosch, dan weer aan Breu- fel
ghel of Salvador Dali doet |t' j
denken. f
In elk geval is Doolaard
een schilder die met duide- IÉ
lijk herkenbare elementen gHpTjgBEii
van de zichtbare werkelijk- j AjH
heid een nieuwe eigen fan- ft ff.*,. V NHH
tastische wereld op roept wf*"'
waarin en waarmee hij tot fa fpp
uitdrukking brengt wat hem MH||8H§f ,ÉHK W- I.
boeit en beweegt. .tiÊBggmt
In de loop der jaren heeft I Tip? "4SB
hij zich vanuit Philippine in jjBB Mg» "'mm E
de Nederlandse schilderkunst Jr.'jP
een naam verworven die ver Mi k
buiten de provincie Zeeland 'R
klank heeft, mede doordat J Jj
hij tot de vaste schildersé- ik-
quipe behoort van de beken- 1 ■mksatrSSÏM,
de Galerie Mokum te Am- fffi
sterdam die zijn werk regel-
matig exposeert en zich voor MÜ&l
de verspreiding ervan in bin-
nen- en buitenland inzet. iJjJI* ISgl
„Weten de mensen uit de JgH
streek dat eigenlijk"? vraag '/'«S*®
ik Doolaard als wij in zijn Mtf1'-fp6
gezellige, ouderwets bemeu-
belde woonkamer zitten te fOjflH
praten onder het genot van
een kopje koffie dat zijn in- wmÊ
telllgente, charmante vrouw
snel heeft toebereid. Dool
aard, rijzig en slank van ge
stalte, lang zwart haar dat
zijn zigeunerkop omvlokt,
buigt zich bedachtzaam voor
over naar de tafel,,.rolt een
shagje en denkt na, geeft
zich rekenschap vóór hij
zachtsprekend antwoordt:
„Nee, dat geloof ik niet, men
weet daar niets van. Ik heb
in al die jaren ook nog nooit
iemand ontmoet die eens
liaar mijn werk vroeg of er
anderszins belangstelling
voor toonde... Nee, je leeft
hier vrij geïsoleerd wat dat
betreft misschien ergens an
ders ook wel, het kan ook
aan mij liggen. Als schilder
althans voel ik me niet in de
Strek geïntegreerd".
„Hoe bent u zo naar
Zeeuwsch-Vlaanderen geko
men?"
„Door mijn vrouw die van
origine Zeeuwsch-Vlaamse is,
Zelfportret.
uit Terneuzen. Door weder
zijdse vrienden zijn we bei
den van Amsterdam naar
hier gekomen".
„Maar geboren bent u in
Rotterdam en daar hebt u,
meen ik, ook de academie be
zocht"?
..Ja. ik ben er drie jaar op
geweest, van mijn veertiende
tot mijn zeventiende onge
veer".
„Denkt u er met plezier
aan terug"?
„Het was zeker geen on
prettige tijd. Het werken in
groepsverband beviel me
wel, alleen nam ik het enke
le mensen kwalijk dat ze er
met de pet naar gooiden...Ja
zo'n groep was wel leuk, er
gaat ook een soort bescher
ming van uit".
„U hebt duidelijk al heel
vroeg uw richting, de beel
dende kunst, gekozen".
„Inderdaad, op mijn zes
tiende jaar ben ik serieus
begonnen te tekenen, nou ja,
serieus, ik heb me zover ik
me herinner altijd schilder
gevoeld, ik was bezig met
schilder-zijn, dat was waar
schijnlijk ook de drang naar
vrijheid die ik vanuit een
bekrompen milieu voelde".
„Uw eerste produkten had
den waarschijnlijk nog niet
veel overeenkomst met uw
werl: van nu?"
„Nee ik ben begonnen met
aquarellen met vrij toevalli
ge onderwerpen, maar om
streeks 1962 werkte ik toch
al zoals nu. Toen heeft Bob
Kemper werk van me laten
zien in Galerie Mokum en
dat "iel dadelijk in goede
aarde".
In Doolaards huis hangt
maar bitter weinig van zijn
eigen werk. Als een schilde
rij af is gaat het naar de
galerie en voor het af is zijn
er vaak maanden verlopen,
want zijn werkwijze is ui
terst langzaam en precies,
zijn produktie dientengevol
ge klein. Slechts een enkel
werkje heeft hij voor zich
zelf kunnen behouden: een
prachtig zelfportretje op pa
neel, een juweel van zowel
vakmanschap en keurbehan
deling als van analyse en
synthese.
Verder hangt aan de wand
een doek dat hij nog in be
werking heeft, dat voor zijn
gevoel nog niet af is. „En dit
heb ik ook nog!" Doolaard
staat op, verdwijnt in de
aangrenzende kamer komt
terug met een schilderijtje
met een vrouwenfiguur. „Dat
is het eerste schilderijtje dat
ik gemaakt heb, op mijn
achttiende jaar, ik heb het
als kuriosum bewaard". In
wezen ligt het al geheel in
de lijn van zijn latere
werk.
„Zoudt u een poging kun
nen doen de aandriften te
noemen die u tot schilderen
brengen"?
Doolaard, glimlacht even:
„Jawel, religie en sex".
„Om eerst even bij die sex
te blijven, inderdaad blijkt
uit uw schilderijen steeds
dat u sexueel gepreoccupeerd
bent, maar het staat allemaal
ver af van wat naar porno of
platheid zweemt, dat bent u
toch met mij eens".
„Ja natuurlijk, ik ben ge
preoccupeerd door sex of be
ter misschien nog door het
erotische omdat het warm en
levend en een van de hoofd
elementen van het leven is.
Ik gebruik seksuele motieven
om de dingen een spanning
te geven. Het erotische is
trouwens niet alleen maar
verrukkend, het is ook ver
schrikkelijk. De spanning
tussen dat verrukkende en
verschrikkelijke zit geloof
ik ook wel in mijn werk.
„En de religie"?
„Die moet je los denken
van een kerk en wat daar
mee samenhangt, dat ts meer
een mystiek pantheïstisch
besef, ik word bewogen door
de natuur, door het groen
daarin, door komen".
Verder praat Doolaard
daar niet graag over. „Als ik
het in woorden zou kunnen
uitdrukken zou ik het niet
scMld'ren"! zegt hij. „Ik kan
het alleen maar op die ma
nier tot uitdrukking brengen.
Schilderen is voor mij geloof
is een manier om harmonie
