m Europees initiatief ontplooid bij Veiligheidsraad NEDERLANDSE REGERING ONTSIER DOOR OORLOG J van Gils „Chili een nachtmerrie" Nieuwe Griekse regering wordt heden beëdigd IRAK NAAST AMERIKAANSE OLIEREIANGEN Philips kleuren televisie STROKARTON STAAKT VOOR VRIJE ZATERDAG pi I I VAN DER LOUW TERUG: AL 50.000 CHILENEN GEDOOD Protest tegen „Temaayen-olie PPR: bedenkingen tegen nieuwe VS- ambassadeur pagne commentaar jMidden-Oosten in brand Varkenspest bij Eindhoven binnenland buitenland voering ten' NEDERLAND SOVJET-UNIE OPLOSSING AMERIKA CHINA PAUS I I TTet Midden-Oosten staat weer eens in brand. Ruim zes jaar K praten over vrede zonder dat zelfs een begin van vre desonderhandelingen is gemaakt zijn op een nieuwe oorlog I uitgelopen. En dat terwijl de grote internationale politiek juist I in het teken is komen te staan van vrede en veiligheid. Zoals I iedere oorlog lijkt ook deze weer een climax in een proces vol schijnbare onvermijdelijkheden. Wederzijds opgevoerde bewa- Ipening, Arabische haat en afgunst, revnache-gedachte en onder- liinge rivaliteit, Israëlische angst en hardnekkigheid, de wan- Ihoop van de Palestijnen met hun terreuracties, en niet te ver- Igefen het eigenbelang van de wereldmachten, met name de IVerenigde Staten en de Sovjet-Unie, hebben de vrede tegen- Igehouden, en alleen al daardoor de oorlog weer mogelijk ge- Imaakt. KONING CONSTANTIJN KRIJGT f 7,5 MILJOEN 10 miljoen Dodental Executies Mislukte aanslag op Makarios Grote oliebrand in Engeland een miljoen gulden aan prijzen Ontslagen in Rotterdam en Den Bosch (r=bfr=btr=ïr=l\ it\ ll/% Maandag 8 oktober 1973 ;n uw zaak en uw ie ïekenweg 91, tel. 33736 astma. Over voor- tfieke problematiek. ledici en (Van onze redactie buitenland) NEW YORK/LONDEN West-Duitsland en Groot-Brit- tanië hebben gisteravond drin gend om een bijeenkomst van ije Veiligheidsraad der Vere nigde Naties gevraagd, voor een behandeling van het conflict in het Midden-Oosten. De Britse premier, Edward Heath, maakte deze gezamen lijke stap bekend na de bespre kingen die hij in het weekein de met bondskanselier Willy Brandt heeft gevoerd. Het was opmerkelijk dat aan vankelijk geen rol van beteke nis voor de Verenigde Naties weggelegd scheen te zijn bij een snelle beëindiging van de oorlogsbrand die zaterdag weer in het Midden-Oosten oplaaide. Opvallend is, dat tot dusver nog geen der strijdende partij en zelf er behoefte aan schijnt te hebben de volkerenorgani satie, en met name de Veilig heidsraad, snel in te schakelen. Met het verzoek van Enge land en West-Duitsland om in schakeling van de Veiligheids raad schijnt het initiatief om de oorlog tot stilstand te bren gen momenteel uit West-Euro pa te komen, want ook Italië heeft stappen ondernomen. De regering in Rome heeft, zo ver luidde zondag, dringend over leg van de negen E.E.G.-landen over het conflict voorgesteld. Zij wil een gemeenschappelijk Europees standpunt om tot be ëindiging van de oorlog m het Midden-Oosten te komen- Henry Kissinger, de minister van buitenlandse zaken van de V.S. vroeg zondagavond om het bijeenroepen van de Veilig heidsraad. De Nederlandse regering heeft met ontsteltenis kennis genomen van het feit, dat na zes jaar wapenstilstand de vij andelijkheden in het Midden- Oosten zijn hervat, aldus heeft een woordvoerder van het mi nisterie van Buitenlandse Za ken meegedeeld. De vaste commissie uit de Tweede Kamer voor Buiten landse Zaken zal vandaag bij eenkomen om te overleggen over de oorlog in het Midden- Oosten. Mr. F. Airdriessen. fractie voorzitter van de KVP in de Tweede Kamer, verzoekt de re gering te bevorderen dat de Veiligheidsraad van de Vere nigde Naties zo spoedig moge lijk de situatie in het Midden- Oosten bespreekt. De regering moet ook bij de strijdende partijen aandringen op een onmiddellijk „staakt het vuren". President Sadat van Egypte heeft een boodschap van de Russische partijleider Brezj- njev ontvangen, zo meldt het semi-officiële Egyptische blad Al Achram. De boodschap werd Sadat zaterdag overhan digd door de Russische ambas sadeur in Cairo, Winogradow. De Sovjet-Unie heeft zondag de stilte rond de oorlog in het Midden-Oosten die tot dusver in het Kremlin heerste beëin digd, met een beschuldiging aan het adres van Israël en „buitenlandse reactionaire kringen" dat deze voor het op nieuw oplaaien van de strijd verantwoordelijk zijn. In een door Jiet persbureau Tass ver spreide verklaring van de Sov jet-regering werd gezegd dat als Israël „doof blijft voor de stem van de redelijkheid dit het Israëlische volk wel eens duur te staan zou kunnen ko men". De verantwoordelijkheid voor de huidige ontwikkeling in het Midden-Oosten en de gevolgen ervan komen geheel voor reke ning van Israël en die buiten landse reactionaire kringen die Israël voortdurend bij zijn agressieve ambities aanmoedi gen, zo wordt in de verklaring gezegd. Artikel 7 van het verdrag tussen Egypte en Sovjet-Unie, dat op 27 mei 1971 in Cairo werd getekend door president Sadat van Egypte en president Podgorny van de Sovjet-Unie, voorziet in onderling overleg en samenwerking tussen beide landen in geval van agressie. Waarnemers in Moskou me nen hieruit te kunnen afleiden, dat de Sovjet-Unie nu recht streeks betrokken is bij de nieuwe gevechten op grote schaal in het Mi-dden-Oosren. Het Kremlin ziet zich nu in een netelige situatie geplaatst. Russische diplomaten hebben er de afgelopen tijd steeds de nadruk op gelegd dat Moskou tegen een militaire conferentie in het Midden-Oosten is en dat het een politieke oplossing van het Arabisch-Israëlische con flict voorstaat. De oorlog in de heuvels van Golan en aan het Suezkanaal wordt aan Arabische zijde wel iswaar voornamelijk gevoerd met wapens die de Sovjet-Unie de afgelopen jaren in het Mid den-Oosten heeft gebracht, maar de Russische adviseurs hebben kennelijk stringente op- di'achit uit Moskou zich buiten het conflict te houden. Om elk gevaar uit te sluiten dat het toch bij de strijd zou worden betrokken schijnt het Kremlin al enkele dagen voor het uit breken van de strijd begonnen te zijn de Russische adviseurs en technici terug te roepen De Amerikaanse regering is vastbesloten „haar invloed rnet alle beschikbare middelen te blijven aanwenden om stopzet ting van de gevechten" in het Midden-Oosten te bewerkstel ligen. Dit heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington meegedeeld. „De za terdag uitgebroken vijandelijk heden kunnen zeer ernstige ge volgen hebben", aldus het Sta te Departement. Tot het vra gen om een spoedbijeenkomst van de Veiligheidsraad was nog niet besloten. De regering en het volk van China staan aan de kant van het Arabische en Palestijnse volk in zjjn rechtvaardige strijd tegen de Israëlische a- gressde. Dit heeft Hsoe Ming, Chinese ambassadeur in Liba non, zondag verklaard na af loop van zijn onderhoud met premier Takieddin Solh van Libanon. Paus Paulus heeft uitdruk king gegeven, aan zijn gevoe lens van smart en bezorgdheid over de plotseling weer op- vlamemnde oorlog in het Mid den-Oosten, over de geweldda dige onderdrukking in Chili en over andere vormen van onder drukking bij andere volken. Hij deed dit in zjjn toespraak zondagmiddag nadat hij geza menlijk met de pelgrims het engel des heren had gebeden. ld met 35 ct. 1 Leusden-Centrum, I I Voorzover uit de eerste indrukken en de tegenstrijdige oorlogs- communqués kan worden opgemaakt, ging het de Arabische leiders in het conflict niet om de totale vernietiging van Israël, haar om het innemen van een sterkere positie bij eenmaal on vermijdelijke en door deze nieuwe strijd misschien wel te forceren - vredesonderhandelingen. Alleen al het feit dat Egypte en Syrië erin zouden slagen ook maar een paar vier kante meter respectievelijk in de Sinaiwoestijn en op de Golan- teogten te heroveren, vóórdat een wapenstilstand de rust doet weerkeren, zou een enorme „kick" betekenen voor de Ara- Ibische zaak. En de Arabische wereld is de laatste tijd niet wei- Jtig in beroering geraakt. Zowel het groeiende leiderschap van honing Feisal van Saoedi-Arabië aan de kant der Arabische mo- prchieën, als de stijgende invloed van de Libische president Gaddafi, die met b.v. Bourguiba van Tunesië en de Algerijnen steeds radicaler wordt, vormen een toenemende bedreiging wor de leidersrol die Egypte, met Syrië, zichzelf sinds Nasser sertraditie heeft toegemeten. Dit is belangrijk, omdat van ouds te de strijd om de geestelijke en politieke leidersrol in de Asbische/islamitische wereld een bron van talloze moeilijk- telen is geweest. Man kan zich indenken dat Egypte en Svrië h door hun pogen vaste voet op het in de zesdaagse oorlog |i967) verloren gebied te krijgen, hun prestige binnen de rabische wereld willen opvijzelen. Dat lijkt alleen haalbaar wanneer de Veiligheidsraad, of de en de Sovjet-Unie, de strijdende partijen snel een wapen- jlilstand weten af te dwingen. Maar niet voor niets is er tot nu [«geen klacht bij de Veiligheidsraad ingediend door een van Ie strijdende partijen. De Israëlische leiders, die toch wel de "druk wekken overrompeld te zijn, zullen in elk geval eerst |un oude posities weer willen heroveren om niet zwakker dan [óór zaterdag j.l. eventuele onderhandelingen in te hoeven laan. Bovendien, over enkele weken zijn er verkiezingen in pël. Een toestemmen in een wapenstilstand na terreinverlies [oude regeringspartijen zeker stemmenverlies opleveren. Israël en de Arabische landen gaven aanvankelijk, zoals ge- 'uikelijk, elkaar de schuld met de oorlog begonnen te zijn, 'aarbij Egypte en Syrië op zijn minst de schijn tegen hadden pien hun zeer ongewone overrompelende succes in de eerste 'en, Egypte gaf gisteravond trouwens toe te zijn begonnen. Hat is zeer opmerkelijk dat Israël zich zo heeft laten over- «deren, want de hele afgelopen week is er sprake geweest [an verhoogde militaire activiteit en paraatheid; aan de zijde van Vlij en Egypte maar ook aan Israëlische kant. Kan men de raëlische opperbevelhebber Dayan geloven, dan is hier sprake ?n een doelbewuste Israëlische tactiek om de Egyptenaren f'st wat te laten komen om ze daarna in een vernietigend lenoffensief te verslaan. Inmiddels hebben Engeland en West-Duitsland om een bij enkomst van de Veiligheidsraad gevraagd. Maar het is de «9 of die raad iets kan uitrichten ten gunste van Israël, want meerderheid van de 15 leden is Arabisch gezind. De rol van de westelijke landen zal waarschijnlijk moeilijker pen dan b.v. in 1967. Een van de belangrijkste troeven van 1 Arabische landen is immers hun olie, waarvan de economie het westen nog voor een zeer groot deel afhankelijk is. En meer dan in 1967 is het westen en vooral de V.S. inauwd geworden om de Arabische wereld tegen zich in het pas te jagen, gezien het dreigende energietekort. Het lijkt lawelijks toevallig dat Irak gisteren twee Amerikaanse olie- patschappijen nationaliseerde. Het zal nog moeten blijken of F'westen niet veel gevoeliger is geworden voor een dreigend ptekort dan voor een beroep op het geweten door Israël. (ADVERTENTIE) tinnekenweg 91, fel. 3373^ Als u morgen een 1 Fleurop bloemengroet laat ^afleveren bij vrienden in een andere stad, geeft de bezorger er als u wilt namens u een kusje bij.. Over service gesproken! Niemand is te oud om bloemen met een... kusje te krijgen! De roos is het symbool van de liefde, maar weet u ook dat u ze niet teveel in knop moet kopen? U leest erover in het Fleurop-bloemenboek. Spaar de gratis Fleurop chrysal- en pokonzakjes van uw Fleurop- bloemist. 5? MAASTRICHT Naar schatting 30.000 mensen heb ben zaterdagmiddag in Maas tricht meegelopen in een pro testmars tegen de vestiging van een olieraffinaderij in het Belgische Ternaayen. Op het Vrijthof, dat zwart zag van de mensen met demonstratiebor den die er niet om logen - de foto geeft een indruk van de grote drukte - getuigde minis ter Vorrink (Volksgezond heid), dat ze blij was, dat zoveel mensen uit alle groepe ringen van de bevolking be reid waren van hun onrust te getuigen. Vestiging van een olieraffinaderij in Ternaayen noemde zij uit milieuhygiëni sche overwegingen onverant woord. Die mening werd, na mens 23 burgemeesters uit de Maasvallei, door burgemeester mr. Baeten van Maastricht on derstreept. Minister-president Den Uyl liet zich voor de Re gionale Omroep Zuid in de zelfde geest uit. Veel Belgen liepen in de protestdemonstra tie mee, namens wie dr. E. Raskin (Belgische Volksunie) een protest tegen de voorgeno men vestiging in Ternaayen liet horen. Het was de grootste protestmars die ooit in Lim burg werd gehouden. DEN HAAG (ANP) Het partijbestuur van de PPR heeft de regering gevraagd langs diplomatieke weg be zwaren kenbaar te maken te gen de benoeming van de Amerikaan Morton Gould tot ambassadeur in Nederland. Door deze benoeming wordt volgens het partijbestuur dui delijk, welke zeer geringe be tekenis de Amerikaanse rege ring toekent aan haar verhou ding tot Nederland. Voor een ambassadeurspost van enige importantie worden eisen van diplomatieke ervaring en be kwaamheden gesteld. Het par tijbestuur sluit zich aan bij de irritatie in de Amerikaanse se naat naar aanleiding van de benoeming in Nederland van de (aan de verhuur van par keerplaatsen in Washington rijk geworden) zakenman Morton Gould, die destijds voor zijn benoeming tot am bassadeur in Luxemburg 101 000 dollar stortte in het omstreden verkiezingsfonds van Nixon. (Van onze redactie buitenland) ATHENE De nieuwe Griekse regering een bur. gerkabinet van achtendertig ministers en staatssecreta rissen onder leiding van Spyros Markezinis wordt vandaag beëdigd- Tot minister van buitenland se zaken is benoemd Christos Xanthopoulos Palamas. Een politieke vriend van premier Markezinis, Thanos Kapsalis, krijgt de belangrijke post van economische coördinatie. Het nieuwe kabinet moet de alge mene verkiezingen voorberei den die volgend jaar moeten worden gehouden krachtens de op 29 juli j.l. in een volks raadpleging goedgekeurde nieuwe grondwet. Het nieuwe kabinet telt zes ministers en staatssecretarissen uit het af tredende kabinet. Onder hen Nicholas Efesios, bij wie de fensie blijft berusten. DEe afgezette koning Con- stantijn en de leden van Griekse koninklijke familie krijgen voor het onteigenen van hun bezittingen in Grie kenland een schadevergoeding van in totaal 120 miljoen drachme (ongeveer 10 mil joen gulden). Dit heeft de Griekse rege ring zaterdag bij een van haar laatste decreten bekendge maakt. Van deze schadevergoeding, die vrij van belasting en rech ten zal worden uitbetaald in buitenlandse valuta, is onge veer 7,5 miljoen gulden voor de koning zelf bestemd Het restant gaat naar de vroegere koningin-moeder Friederike en prinses Irene, een onge trouwde zuster van de koning. In de officiële bekendmaking van de regeringsvoorlichtings dienst wordt gezegd, dat de schadeloosstelling ten doel heeft alle banden tussen het afgezette vorstenhuis en Grie kenland te verbreken. De commissies die de waarde van de onteigende koninklijke be zittingen hebben getaxeerd, hebben hierbij in overwegin- ging genomen dat het meren deel van deze bezittingen is verkregen met staatsgelden Bovendien heeft, aldus de be kendmaking, de koninklijke familie bij haar vlucht naar het buitenland in december 1967 zeer veel waardevolle be zittingen meegenomen. (Van onze redactie buitenland) BAGDAD Irak heeft de bezittingen van twee Ameri kaanse oliemaatschappijen ge naast. Radio Bagdad meldde, dat „de Standard Oil of New Jer sey", en de „Mobil Uil Corpo ration" waren genationali seerd, omdat de strijd van het ogenblik „van cms eist, dat wij de Amerikaanse belangen in het Midden-Oosten een slag toebrengen, en de olie maken tot een wapen in onze handen en niet in die van de imperia listen en zionisten". (Van onze redactie buitenland) SANTIAGO SCHIPHOL Chili is onder het mili- taire bewind een politiestaat geworden. Dit heeft P.v.d.A.-voorzitter André van der Louw in zijn functie als hoofd van een delegatie van de Socialis tische Internationale die een bezoek van vijf dagen aan Chili heeft gebracht verklaard op een pers conferentie in Londen en gisteren bij zijn terugkeer op Schiphol herhaald. Zijn verblijf van vijf dagen op Chili bestempelde hij als „een nachtmerrie". Chili is nu een complete poli tiestaat, met martelingen, moorden, terreur en een poli tie die vrouwen niet wil inlich ten over de verblijfplaats van haar echtgenoten". Het was echter niet moeilijk geweest contact op te nemen met aan hangers van wijlen president Allende. Uit gesprekken, die de dele gatie o.a. met buitenlandse cor respondenten in Chili had, moet volgens de heer Van der Louw worden afgeleid, dat er al 50.000 tot 60.000 doden zijn gevallen. „In het stadion in Santiago zitten minder mensen dan in de eerste dagen na de machts overname, maar dat is geen goed teken .De gevangenen worden overgebracht naai plaatsen waar de situatie nog afschuwelijker is", zo gaf Van der Louw te kennen. De afvaardiging van de Soci alistische Internationale heeft een telegram gestuurd aan Kurt Waldheim ,de secretaris-gene raal van de V.N., waarin op de ernst van de crisissituatie in Chili wordt gewezen en waarin uitdrukkelijk wordt gesteld, dat er nooit een complot van de constitutionele regering van Al- lende tegen de Chileense strijd krachten heeft bestaan. In Chili gaan, zo blijkt uit berichten van de internationale persbureaus van het afgelopen weekeinde, de executies aan de lopende band verder. In Santi ago zijn zestien extremisten, nadat zij door een militaire rechtbank ter dood waren ver oordeeld, geëxecuteerd. Elders vielen 34 mensen, dan wel wer den mensen „tijdens vluchtpo gingen" doodgeschoten. Vijf in- nicosia (afp) Od do weg van Famagusta naar het dorp Ferghios op Cyprus zijn gistermorgen vier bommen ontploft vlak voor de auto met president Makarios passeerde. Een vijfde bom explodeer de niet. Makarios bleef onge deerd. Hij was op weg naar het dorp om daar de mis op te dragen. Later hield de aarts bisschop een toespraak tot rond 6000 mensen. Hij zei dat de bommen de dag van de aansluiting van Cyprus bij Griekenland niet dichterbij zullen brengen en dat de ple gers van de aanslag geen ech te patriotten maar verraders zijn. De politie heeft inmid dels een zekere Kyriakos Tfekoeras uit Famagusta gear resteerd. Hij heeft bekend dat hij de bommen liet exploderen om Makarios om het leven te brengen. Tfekoeras die bij zijn arrestatie gewapend was, heeft de namen van zijn medeplich tigen genoemd. zitenden van een auto werden gedood, „nadat ze op militai ren hadden geschoten", aldus enkele berichten uit Chili. Bij grootscheepse razzia's in het zuiden vam Chili zijn bijna 1100 aanhangers van ex-president Allende gearresteerd. Luis Cor- valan, de Chileense communis tenleider die door de junta vam hoogverraad wordt verdacht, heeft in een interview met A.P. verteld: „Ik ben kalm. Ik houd erg veel vam de vrijheid, maar ik ben niet bang om voor een rechtvaardige zaak te sterven' SLOUGH (RTR-UPI) Ongeveer honderd brandweer lieden hebben vrijdagavond en nacht meer dan acht uur moe ten vechten om een grote brand op een olieopslagplaats bij Slough, ongeveer 40 km ten noorden van Londen, on der controle te krijgen. De enor me brand in twaalf tankwa gons woedde op ongeveer 50 meter afstand van vier grote olietanks met in totaal 1,6 mil joen ton vloeibare brandstof fen. Het treinverkeer van Londen met West-Engeland was urenlang gestremd. EINDHOVEN (ANP) Op het landbouwbedrijf vam de heer A. Thijs in Heeze bij Eindhoven is zaterdag varkens pest geconstateerd; 300 var kens moesten worden afge maakt. In het naburige plaats je Leende heerst eveneens varkenspest. De betreffende gemeenten hebben de nodige voorzorgsmaatregelen geno men. (ADVERTENTIE) Iedere week 26 weken lang! kunt u voor ƒ1 dit prachtige geschenk van Philips winnen, wanneer u deelneemt aan de Natio nale Puzzelactie in deze krant ten bate van de Stichting Natuurbe houd en Natuurbeschermingseducatie. Philips kleuren, échte kleuren! Dat ervaart het kristalheldere geluid en de uiterst u als u straks de gelukkige winnaar bent comfortabele bediening. Dit is pas écht TV! van deze fantastische Philips kleuren- Deze luxe Philips all-transistor heeft een ontvanger. U geniet van het royale 66 cm. winkelwaarde van 2.595,- en is een grootbeeld, de natuurgetrouwe kleuren, geschenk van Philips Nederland B.V. (Van onze redactie binnen land) OUDE FEKELA Om hun eisen voor een vrije zaterdag kracht bij te zetten hebben zaterdagmorgen de werkne mers van zes strokartonfa brieken in de Groninger veen koloniën het werk neerge legd. De werknemers willen een 40-urige werkweek: daar ech ter de machines (vanwege de rentabiliteit) 126 uur per week moeten draaien willen de werkgevers dat er op za terdag nog zes uur gewerkt wordt. Volgens de heer H. Groe nendijk woordvoerder van de strokarton-werkgevers zijn er „radicaal-marxistische groe pen aan het werk". De strijd om een vrije zater dag in de strokarton wordt sinds 1971 gevoerd. Het gaat in deze industrietak om 1100 werkn Miers. De stakers gaan vandaag weer aan het werk. In Den Bosch heeft de con- fectie-industrie Lambooy B.V. ontslag aangevraagd voor 24 personeelsleden. Het ligt in de bedoeling de produktie van het naai-atelier naar de Belgische dochterondernemingen Turn hout en Vorst over te heve len. In Rotterdam zullen bij de IJsunie, ten gevolge van een herstructurering na de fusie van dit voorjaar 34 werk nemers ontslagen wordqn, Ook in Hoorn is een perso neelsinkrimping gepland. Het technisch bureau Papen- drecht te Dordrecht, dat cen trale verwarmingen installeert kampt met financiële moei lijkheden. De situatie is on duidelijk omdat het bedrijf goed in zijn opdrachten zou zitten. Het 23 man tellende personeel, kreeg verleden week het loon maar gedeelte lijk uitbetaald. (ADVERTENTIE) CHEVRON Olieprodukten

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 5