Missionarissen voor en tegen Allende
EN
oor
„Wij zijn ontzettend blij
met machtsovername"
„CHRISTEN MOET WEI
POLITIEK KIEZEN"
IG
Ziekteverzuim meet „gezondheid" van bedrijf
RECHT
Opgepast
Dames
STE OP DE
TERNE ZAKEN
ilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peiungen pEPJ!JJ£!9JjN pep|ung?nn pepiling?nn pepil!ng?nn pepil'ingenn
ingen peilingen peilingen peilingen peilingen ^peilingen peilingen peilingen peilingen peil ngen peilingen peilingen peilingen peilingen peiling
DBEDRIJF
DNTE" B.V.
DEN IN
JREN NAAR:
3, Terneuzen
RAAMSDONKSVEERSE PATER SCHRIJFT UIT CHILI:
Wap
ens
PATER NA VLUCHT UIT CHILI:
Geschrokken
Kloof
LANDBOUW EN VISSEj
DE HOOFDINGENIEUR.
R DE LANDINRICHTING
iNCIE ZEELAND
de Hoofdingenieur-Direct»
iting in de provincie Zeela
in geplaatst een
tan uit het typen van brievi
ten, e.d.
.VO-4 diploma of gelijkwaj
a en type-diploma.
van leeftijd, opleiding en
847,- tot maximaal lij
naand met een mogelijke u
1319,r, exclusief 7V4% vak:
g-
jaar vindt jeugdaftrek plaa
V-premie voor Rijksrekenii
binnen 10 dagen te word
dingenieur-Directeur voor
stsingel 58 te Goes.
fef* PEKGNEN PEIS!®1 Po'S^PlTaiBf''. P&S"PEST PEFLVrSi^" PEWE^ PEKG^ PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
(Van een onzer redacteuren)
Na de berichtgeving over de
mi en positie van Nederland-
je missionarissen tijdens de
machtsovername van de mili
taire junta in Chili vorige
maand zou de vraag kunnen
rijzen: maar zijn er dan geen
missionarissen die niet zo met
Allende sympathiseerden, dat
voor de junta op de vlucht
moesten?
Die zijn er uiteraard
het is zelfs de meerderheid
w ze hebben inmiddels ook
van zich iaten horen. Op deze
pajina publiceren wij ener
zijds fragmenten uit een brief
een pater uit Raams-
19; donksveer en het verslag van
een gesprekje met broeder De
1'! Jonge uit 's Heerenhoek, beide
19) Jonge uit 's-Heerenhoek, bei-
jen als missionaris werkzaam
191 |lD hili, beiden opgelucht door
19; de nieuwe situatie.
Anderzijds is daar het ver-
1 I van een gesprek met een
van de paters die tijdens de
machtsgreep de Nederlandse
ambassade in Santiago in
vluchtten, omdat de militairen
jacht op hen maakten. Hij
had alles te vrezen van de
junta, omdat hij het volstrekt
oneens was met de machts
greep.
Een missieprocurator zei
ons: „Als je tien mensen uit
Chili hoort over de situatie
daar, hoor je eigenlijk tien
verschillende meningen en vi-
idkope iriruilwagens.
Garantiebewijs.
ANTIE - FINANCIERING
Terneuzen - Tel. 01150-225
OTA DEALER
EEUWSCH-VLAANDEREN
sies. De een laat zijn zenuwen
spreken, de ander zijn emo
ties, de derde bekijkt het met
heel zijn engagement met de
arbeidsbevolking, weer een
ander begrijpt niet veel van
de politieke situatie, of be
moeit zich er niet mee".
De persoonlijke ervaringen
tijdens en na de staatsgreep
zullen hier wel een rol spelen.
Chili is groot en wat de één
zag hoeft de ander nog niet
gezien te hebben. Men moet
zich echter eveneens afvragen
ln hoeverre bepaalde verkla
ringen het stempel dragen van
een persoonlijke opstelling,
die zich kan bewegen tussen
de uitersten van sterk politiek
engagement en algehele poli
tieke onverschilligheid, of af
zijdigheid.
Nogal wat missionarissen
sympathiseerden met Allen
de, omdat ze sympathie had
den voor zijn idealen. Ze had
den zelf de sloppenwijken en
de door mensen geëxploreerde
vuilnisbelten rond Santiago
gezien. Ze leefden er zelfs in,
en ze geloofden dat alleen een
socialistische regering die zou
kunnen opruimen. Het gebor
neerde egoïsme van de bur
gerlijke regeringen in Zuid-
Amerika liet deze missionaris
sen geen enkel vertrouwen in
de waarachtigheid of de doel
treffendheid van hun sociale
doelstellingen.
Dat Allende op grote tegen
stand stuitte en daardoor de
ene mislukking na de andere
moest incasseren, betekende
voor hen niet zoveel. De te
genwerking van de multi-nati-
onale ondernemingen en de al
gemene kapitaalsvlucht uit
Chili immers konden veel ver
klaren. De strijd was, hoe dan
ook, gaande en ze waren be
reid aan de zijde van Allende
verder te strijden. Hun idea
len werden door de staats
greep verpulverd.
Andere missionarissen ke
ken (en kijken nog) anders
tegen Allende aan. Voor hen
was hij blijkbaar toch de in
carnatie van het aan de kerk
vi'andige communisme. Zijn
falen moet hun de overtuiging
hebben gegeven dat het strijd
bare marxisme inderdaad
slechts kan leiden tot verwar
ring en geweld, met alle kwa
lijke gevolgen vandien voor
het werk van missie en zen
ding. De „anti-Allende'-missi-
onarissen zliiken vaak de offi
ciële verklaringen van de jun
ta voor waar aan te nemen,
zoals vooral uit bijgaande
brief duidelijk wordt.
Duidelijk is in elk geval
wel, dat mensen die vroeger
één en dezelfde taal spraken
de missionarissen bijvoor
beeld onderling steeds ster
ker verdeeld raken bij de be
antwoording van de vraag wat
men onder sociale gerechtig
heid moet verstaan en hoe de
ze verkregen moet worden, en
welke rol kerk en christenen
daarbij moeten spelen.
(Copyright De Stem/Het Parool)
Molenstraat 2,
[andeplein 24
13, van 20.15 uur
,00 uur.
afdeling
I. 01150-3751
(Van een onzer
verslaggevers)
RAAMSDONKSVEER-'s-
HEERENHOE K— „Wij zijn
met het volk hier, zeg maar
of meer van het volk,
ontzettend blij, dat de mili
tairen eindelijk de stap gezet
hebben om dit communis
tisch regiem weg te duwen
en de macht over te nemen".
Dit schrijft een missionaris
pater A.M. de Meijer uit
Raamsdonksveer, op 21 sep
tember j.I. vanuit Santiago,
de hoofdstad van Chili. De
brief, die op 2 oktober j.l.
aankwam, was gericht aan
rijn familieleden, maar hij
leeft daarin toestemming aan
De Stem om een en ander
uit zijn brief over te ne
men.
Over het groepje missiona
rissen dat na de Neder-
ingevilucht te zijn
landse ambassade in Santiago
Ingevlucht te zijn inmid
dels in Nederland is aange
komen, schrijft hij dat ze de
waarheid niet vertellen. „Na
eerst zich in de politiek van
dit land gemengd te hebben
en de mensen opgedraaid in
communistische zin, hebben
te nu hun volkje in de steek
gelaten en zldh vla de Ne
derlandse ambassade in vei
lheid gesteld. Nu schijnen
te als helden op Schiphol
ontvangen te zijn volgens de
Nederlandse radio".
Pater De Meijer vervolgt
dan: „Als zij met zuiver ge
weten gehandeld hadden,
was er voor hen geen gevaar
en hadden ze rustig kunnen
aijven werken voor het wel
zijn van de Chileense katho
lieken. Maar het schijnt dat
er iets niet goed zat. Boven
dien, zojuist heb ik de Ned.
radio beluisterd en o.a. een
commentaar van een van die
paters, wasirin Jiij gebruik
van wapens en geweld zon
der meer goedkeurt!!! Ook
zusters die samenwerkten
Met deze paters in Caleia,
schijnen hun geweten niet
'Tij te hebben. Wat jammer
dat ze in de plaats van het
volk vooruit te helpen op
deze domme manier zich on
mogelijk gemaakt hebben
voor de Chilenen".
greep van de militaire junta
schrijft hij ondermeer: „Mis
schien kunnen jullie je nog
herinneren dat ik in een vo
rige brief schreef: we zitten
op een vulkaan die op uit
barsten staat. Niemand had
kunnen denken dat het zó
werkelijk was. De regering
had zoveel wapens in het
regeringsgebouw, in de wo
ning en het buitenverblijf
van de president, dat het alle
verbeelding te buiten gaat.
De communistische en socia
listische partijen waren uit
stekend voorbereid op de
burgeroorlog die zij zouden
ontketenen op 17 september.
De plannen waren uitge
werkt tot in de puntjes en er
zou ontzettend veel bloed
gaan vloeien gezien de lijs
ten die ontdekt zijn van alle
vooraanstaande personen, ci-
vielen en militairen die over
de kling moesten. Dank zij
God en Maria is dat voorko
men door die staatsgreep van
de militairen, die prachtig
hebben samengewerkt om
bloedvergieten te voorkomen.
Er zijn doden gevallen, onge
veer 500 tot 1000, maar meer
niet en dat over het hele
land. De meesten van men
sen die de spertijd niet eer
biedigen en geen gehoor ge
ven aan de militairen".
De reden waarom hij met
dat eerste groepje vluchtende
missionarissen aankwam is
vrij toevallig, hij heeft pas
een hartaanval gehad en was
toch al van plan naar Neder
land terug te keren omdat er
voigens hem een revolutie
aan het groeien was. „Ik heb
mij in Chili nooti met de
politiek bemoeid, maar onder
de paters waarmee ik samen
woonde, waren er die dat
De pater schrijft verder
nog goede hoop te hebben
dat het land en volk er weer
bovenop komen: „Overal kun
je blijde gezichten opmerken
en een enorm verlangen om
te werken en op deze manier
het land vooruit te helpen",
aldus pater De Meijer, die
om een indruk van zijn leef
tijd te geven nu dit jaar zijn
25-jarig priesterjubileum heeft
gevierd.
In 's-Heerenhoek troffen
we deze week een broeder
missionaris, broeder Adria-
nus de Jonge (61), die vori-
Over de situatie tn Chili
voor en tijdens de machts-
Broeder Adr. de Jonge
Pater A. de Meijer
ge maand met de eerste
groep missionarissen uit Chi
li op Schiphol aankwam. Hij
is lid van de congregatie van
de priesters van het H. Hart
en verblijft met verlof bij
zijn zuster.
„Toen de militairen ingre
pen, ben ik ergens onderge
doken, want alle huizen
ook die van de paters
werden door hen onderzocht.
Het leger trad erg hard op,
maar de politie was zeer in
schikkelijk. Men kon aan al
les merken dat de militairen
de staatsgreep goed hadden
voorbereid. Het leger was
ook erg kwaad op Allende
omdat deze het volk had be-
vapend. De fabrieken lagen
al met wapens".
Broeder De Jonge die er
3 jaar Chihi op heeft zitten
on de laatste jaren in Santia
go woonde, meent: „Het ging
niet langer meer met Allen
de. Onder zijn bewind gin
gen de prijzen omhoog met
iO procent en uiteindelijk
met 300 procent. Allende
was er op uit om Chili com
munistisch te maken. Er was
>ok een tekort aan voedsel.
iVe moesten uren in de rij
taan voor een broodje".
De broeder vertelt verder
lat hij noch de paters die
rich wel met de politiek
hadden ingelaten zijn mis-
iandeld.„Ongeveer 40 mede
broeders van mijn congrega
tie blijven in Chili, Voorzo
ver ik weet maken ze het
goed. Ze zijn niet politiek
aangelegd."
(Van een onzer
verslaggevers)
DOESBURG— Pater dr. B.
J. Welling (43) is een van de
drie missionarissen die vlak
na de bloedige staatsgreep een
veilig heenkomen zochten in
de Nederlandse ambassade in
Santiago. Toen deze missiona
rissen in Nederland aankwa
men, wilden zij bijna niets
vertellen over hun lotgevallen
en hun situatie in Chili, om
een reden die voor de hand
lag: ze wilden door beschuldi
gingen aan het adres van de
militaire junta het niet nog
moeilijker maken voor colle
ga's die waren achtergebleven.
Als eerste heeft hij deze
week echter zijn mond niet
meer kunnen houden, nadat
enkele missionarissen die
bepaald niet aan de zijde van
Allende stónden hun mening
weggaven. Vooral is hij ge
schrokken van de meningen
van een vijftal missionarissen,
die zoals ook in deze krant
begin vorige week gemeld, op
het punt staan nu juist terug
te keren naar Chili na een
vacantie in Nederland.
Een van hen, pater Pen-
nings uit Lent (26 jaar Chili),
vertelde o.m. over de paters
die in Santiago gevangen wer-
gen genomen: „Dat zijn idea
listen. Zij hebben zich geïden
tificeerd met het politieke sys
teem en dat mag je niet
doen". Verder beweerde hij
dat er onder Allende sprake
was van „hersenspoeling", dat
er geen nieuwe bedrijven en
geen nieuwe huizen gebouwd
werden en dat het leger wel
moest optreden om erger
een burgeroorlog te voorko
men. Ongeveer dezelfde ge-
dachtengang als van Pater De
Meijer en broeder De Jonge
elders op deze pagina.
„Ik ben erg geschrokken
van die verklaringen. Onge
looflijk wat die mensen bewe
ren". Zo luidt de reactie van
pater Welling. Hij zegt (ge
makshalve de begrippen
„links" en „rechts" hanterend)
„Sinds Allende aan de macht
was werd de economie syste
matisch de grond in geboord,
gesaboteerd door rechts. Op de
achtergrond hiervan speelden
Amerikaanse belangen. Tach
tig procent van het materiaal
waarmee in Chili gwerkt werd
was van Amerikaanse makelij
bijvoorbeeld. Allende was nog
geen president, of er ontston
den om onverklaarbare rede
nen vertragingen in de toezen
ding van vervangende onder
delen. Overigens, dit alleen al
zou aardig zijn als het eens
onderzocht werd. Het kapitaal,
dat altijd controle had op de
massamedia, schoof alle onheil
echter op Allende af. Onder
diens bewind zijn natuurlijk
fouten gemaakt, er was een
achterstand, maar iedereen
moest zich opeens een andere
mentaliteit eigen inaken, ter
wijl hij een produkt was van
de oude maatschappij.
Het land verkeerde wel in
een crisis. Gedeeltelijk door
fouten van Allende, maar de
grootste schuld lag bij het ka
pitaal. De crisis nu was op het
punt, dat je zei „Er moet iets
drastisch gebeuren". Wij zagen
twee uitwegen: Of een militai
re dictatuur, of een dictatuur
van het proletariaat, d.w.z. het
doorstoten naar een echte re
volutie".
Een tussenweg was volgens
Welling onmogelijk. Hij zegt:
„Als er een burgeroorlog was
gekomen zou die hebben moe
ten gaan tussen het leger en
de arbeidersklasse. De militai
ren wisten dat de arbeiders
zich aan het bewapenen wa
ren. Dat er een confrontatie
zou komen was zeker. Er be
stond echter hoop dat een deel
van het leger sarnen zou gaan
werken met volksleger. Zo'n
confrontatie, die niet met zo
veel bloedig geweld gepaard
zou hoeven te gaan, moet je
zien als een verdediging tegen
het eeuwenlange uitbuitings-
geweld".
Dat er ingegrepen moest wor
den was ook volgens Welling (5
jaar in Chili) duidelijk, maar
dan door Allende. „Hij had de
beroemde wettelijke weg naar
het socialisme moeten laten
varen".
Om de uitspraak dat er na
de staatsgreep een zucht van
verlichting door de bevolking
was gegaan en dat er opeens
weer genoeg te eten was moet
Ben Welling lachen. „Het is
curieus dat drie dagen na de
coupe plotseling van alles te
koop was, terwijl vlak ervoor
weinig voedsel op de markt
gebracht werd. Dit is een van
de bewijzen sat er gesaboteerd
de bewijzen dat er gesaboteerd
den voedsel achtergehouden:
dergelijke opslagplaatsen wer
den regelmatig ontdekt. En
denk ook maar eens aan de
stakingen in de transport".
Over de uitspraak dat pries
ters zich niet met een politiek
systeem mogen identificeren
zegt Welling: „Dit is niet al
leen toegestaan, maar ook
noodzakelijk. Veranderingen
worden juist door politiek be
werkstelligd. Een christen die
hetzelfde beoogt, die ongerech
tigheid te lijf wil gaan, moet
een politieke keuze doen.
Klassestrijd dringt zich overal
ln door Blijf je daar biiiten
staan, dan ben je medeplichtig
aan uitbuiting".
Even later zegt hij: „Allen
de was voor ons geen heiland,
maar zijn politiek was het
middel om concreet voor de
arbeidersklasse te kiezen".
Uitspraken van pater Pen-
nings en anderen als zou de
situatie onder Frei (president
vóór Allende) beter zijn ge
weest, plaatst Welling tegen
de achtergrond van de situatie
van waaruit deze missionaris
sen altijd gewerkt hebben. „Er
is altijd een kloof geweest
tussen de priesters, die onder
het volk woonden en werkten
en de geestelijkheid die in de
pastorieën woonden, aldus
Welling, een man die altijd
onder de armsten van de we
reld gewerkt heeft en zegt
zich steeds volledig aangepast
te hebben aan hun leefge
woonten.
Erg kwaad heeft hij zich
gemaakt over de opmerking
dat tijdens het bewind van
Allende geen nieuwe huizen
zouden zijn gebouwd. „Dat is
een leugen, jongen", zegt hij
verontwaardigd. „Er zijn, laag
geschat, minstens 70.000 wo
ningen gebouwd. Achter mijn
huis alleen al 2000. Ik begrijp
het niet. Net of zij er niet
gewoond hebben, die lui"
Welling, die zegt dat het
optreden van de nieuwe macht
hebbers hem doet denken aan
de Hitler-tijd, („Er gebeuren
zuiver fascistische dingen")
vraagt ons de nadruk te willen
leggen op het feit. dat slechts
een kleine minderheid van de
missionarissen het land uit
moest. De meerderheid kan er
gewoon blijven zitten, en dat
komt omdat die niet mee
werkten aan de klassenstrijd,
aldus Welling.
ids
(Van een onzer
redacteuren).
BReda Het ziektever
zuim is een graadmeter voor
1 jj®, „gezondheid" van het be-
I "rijf; iedere bedrijf heeft het
lyeRuim, dat het verdient. Dat
een van de uitgangspunten
van de studiedag, die de vere-
Mging van werknemers in
^nk- en verzekeringsbedrijf
administratieve kantoren
!BVA) gisteren heeft gehou-
De studiedag had tot the-
I !"s „Gezond leven, ook op
Kantoor".
Als je zo'n thema hoort, dan
°an,k je al snel aan een actie
I 'an kantoorbedienden voor
'hmminuutjes tussen het
*®rk door. Maar het ging er
"P die studiedag niet op de
lafste plaats am te constate*
ren, dat het goed is voor men
sen, die een zittend leven lei
den. om wat meer lichaamsbe
weging te hebben. Er werd
gezocht naar de diepere oorza
ken van het je ziek voelen. En
om alle misverstanden te
oorkomen: het ging niet om
echte ziekte. Als iemand zijn
been breekt, dan zit daar niet'
achter.
Het gaat om die veelvuldigt
niet te controleren klachten'
pijn in de buik, in de rug of
in het hoofd. Voor een arts is
het niet te bewijzen, dat er
met de man of vrouw niets
aan de hand is. Het is met dit
soort klachten, dat de bedrijfs
arts, het GAK en de collega's
steeds meer te maken krijgen.
Volgens dr. H. Doeleman,, me
disch adviseui van het GAK,
moeten de oorzaken van dit
stijgend aantal klachten, wat
weer leidt tot steeds meer
ziekteverzuim, gezocht worden
niet zo zeer in de lichamelijke
ongesteldheid, maar in de om
standigheden, waaronder moet
worden gewerkt.
De tendiens van lichamelijk
lichter, maar geestelijk in
spannender wenk, de binding
aan het werk, de situatie op
de arbeidsmarkt, het perso
neelsbeleid, onvoldoende in
teresse van de werknemers, een
veranderde waardering voor
het werk daarin moeten de
oorzaken worden gezocht.
Zoals een van de conclusies
van de studiedag luidde
.,Een onvoldoende of onjuiste
selectie kan er toe leiden, dat
spanningen optreden bij de
betrokkenen zelf, maar ook bij
hun omgeving. Een goede se
lectieprocedure dient daarom
te worden bevorderd, waar
door de juiste man op de juis
te plaats terechtkomt. Terwil-
le van de gezondheid is een
goede begeleiding bij automa
tisering, reorganisaties en fu
sies een vereiste.
Het zogeheten kort verzuim
is niet in de eerste plaats een
medische zaak, maar primair
een kwestie van personeelsbe
leid. Immer, achter herhaald
kort verzuim kan een medisch-
sociaal probleem schuilgaan
dat gesignaleerd en opgelost
zou moeten worden door sa
menwerking van werkgever
werknemer, huisarts, bedrijfs
arts en verzekeringsgeneer
kundige.
Het zou overigens te vei
gaan om alleen de spanningen
binnen het bedrijf als oorzaak
aan te wijzen. De Onderne
ming dient bijzonder bezorgd
te zijn voor de uitwendige
werkomstandigheden, zoal?
verlichting, binnenklimaat,
meubilair, opstelling van ma
chines, lawaai. De bedrijfsarts
en de' ondernemingsraad die
nen hun invloed aan te wen
den bij de bedrijfsleiding
teneinde optimale uitwendig?
werkomstandigheden te ver
krijgen.
Als afronding van die maat
■egelen, die het bedrijfsleven
zou dienen te nemen om de
gezondheid (zowel geestelijk
als lichamelijk) van de werk
nemers te bevorderen mag
aangevoerd worden het me
disch keuringistelsel. Er is al
vaker voor gepleit, dat niet
zou moeten worden volstaan
met alleen de medische keu
ring bij het begin van het
dienstverband: er zouden peri
odiek keuringen moeten wor
den gehouden. En er zouden
eigenlijk ook keuringen moe
ten zijn bij promoties.
Alles bij elkaar houdt dai
n, dat vooral de bedrijfsarts
geen vrijblijvende functie bui
ten de onderneming moet heb-
oen. Hij dient een geïnte
greerd deel uit te maken van
een sociaal team, dat verant
woordelijk' is voor het perso
neelsbeleid. Door zijn plaats in
dit team kan hij als gezond-
heidkundige invloed uitoefe
nen op arbeidsomstandighe
den, die een gezond leven op
kantoor mogelijk maken.
HANS LUT2
Vr waren drie ongehuwde zus-
ters. Ze dreven een manu
facturenwinkel.
Een man deed in opdracht van
een administratiekantoor de
boekhouding en verzorgde de
belastingen. Hij genoot volop
vertrouwen.
Deze man wilde hoger op,
hetgeen de gezusters in hem
prezen. Hij wilde het admini
stratiekantoor overnemen; hij
wilde zelfstandig worden, ei
gen baas zijn. Maar daarvoor
had hij kapitaal nodig. Ook
daarvoor hadden de dames al
le begrip en zij leenden hem
de benodigde f 10.000 die ze
deels uit de zaak deels van
hun privé-bankrekening haal
den. Volgens de schuldbeken
tenis zou de man jaarlijks f
1000 aflossen en 6% rente
betalen. Maar de gezusters
wilden niet dat hij onder deze
financiële verplichting gebukt
zou gaan; daarom zegden zij
hem toe dat hij aflossing en
rente met zijn declarati
mocht verrekenen. De man
verwerkte een en ander keu
rig in de boekhouding en be
lastingaangifte. Hierin bracht
hij tot uitdrukking dat er een
privé-vordering was ontstel
ten zijnen laste van 10.000.
Helaas werd de idylle al ra&
'verstoord. Zoals het wel meer
ongetrouwde dames vergaat,
hadden ook zij teveel vertrou
wen in de „man" gesteld. Hij
bleek een fantast te zijn; het
administratiekantoor werd op
geheven; zijn faillissement
volgde spoedig. De dames
konden fluiten niet alleen naar
rente en aflossing maar ook
naar hoofdsom. Ze waren
f 10.000 armer.
Ër kwam een nieuwe boek
houder. En hij deed alles om
nog iets uit de failliete boedel
te redden. Dat wil zeggen: hij
trachtte een deel van het ver
lies op de rug van de fiscus te
schuiven door de vordering
alsnog als zaaksvordering op
te voeren en het verlies ten
laste te brengen 'van de manu-
facturenwinst. Maar daar had
de inspecteur geen zin in. De
geldlening aldus deze die
naar van de schatkist heeft
niets te maken met de winkel;
zij werd verstrekt uit vriend
schap, uit medemenselijkheid.
En zou hier al sprake zijn van
een keuzemogelijkheid (privé-
vordering of zaaksvordering)
dan was die keuze al gemaakt
door in de aangifte te optreen
voor privé.
Tot goed begrip van deze
fiscale problematiek moet ik u
even vertellen dat men ten
aanzien van bepaalde vermo
gensbestanddelen (positieve zo
goed als negatieve) onder
scheidt tussen die welke per
se privé zijn omdat ze geen
enkele functie vervullen in
het zaaksgebeuren, die welke
per se zakelijk zijn omdat ze
uitsluitend voor de onderne
ming van betekenis zijn en
tenslotte die welke deels een
privé deels een zakelijk tintje
hebben. Bij deze laatste cate
gorie spreekt men van keuze
vermogen.
Terug naar de procedure die
zich ontspon tussen inspecteur
en nieuwe boekhouder als ge
machtigde van de gezusters.
De boekhouder wees erop dat
het geld voor een groot deel
aan de zaak was onttrokken,
dat de geldlening was ver
strekt uit zakelijke overwe
gingen n.l. om zijn voorganger,
waartegen de dames toenter
tijd hoog opkeken, als boek
houder-administrateur voor de
zaak te behouden, en dat de
oorspronkelijke bestempeling
als privé de dames niet was
aan te rekenen omdat ze niet
wisten wat ze deden!
Het gerechtshof 's-Hertogen-
bosch (Hof 's-Bosch 2 maart
1973 gepubliceerd in, Fed dd
13 september j.l.), boog zich
over de zaak en stelde de
gezustei-s in het ongelijk. Het
was n.l. van oordeel dat van
enig zakelijk verband niet ge
bleken was en dat als er al
van een keuzevermogen ge
sproken zou mogen worden
de keuze door hen zelf al be
paald was op privé. Niets ter
zake deed het dat de dames
zelf geen opleiding hadden ge
noten in het fiscaalrecht.
Daarvoor hadden zij juist een
boekhouder in de arm geno
men Ziin daden werden hun
'oegerekenrt
Ik vraag me af, als Den Uyl
:iin zin krijgt en vermogens
winsten gaat belasten, of hij
dan ook met verliezen als de
onderhavige zal rekening hou
den? Zo ja, dan zouden de
dames onder het nieuwe regi
me gered zijn geweest. Je
weet het echter nooit met po
litici.
D'OUWE.