Nixon cn Agnew lanceren hun tegenoffensief nr Wereldvrede begint thuis RECHT Compagnons tot de dood erop volgt „WATERGATE" VERVEELT VEEL AMERIKANEN: TROEF VOOR PRESIDENT SWttM15 INTERPOLIS Vanaf maandag weer hingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe l ngen pe l ngen pe lingen pe ungen pe l^ Heksenjacht Peiling Juridisch spel Immuun Agnew Goed nieuivs Strategische fout Nalatigheid Geen bewijs NGEN peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen __pe,'lingen peilingen peilingen peilingen rblmntf 'peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen „peilingen peilingen peliingtn rei EltlNGEN peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen PEILINGtN r fclLiiN(jti\ Sftl PWHl (Van onze correspondent in Washington WASHINGTON Richard Nixon en Spiro Agnew gedragen zich in het open baar alsof de Watergateschandalen een droeve kroniek van politieke mis drijven in rook zijn opgegaan. Nixon die tot dusver weinig meer heeft ge zegd dan dat 't volk op zijn gezag mag geloven dat de tegen hem uitgebrachte beschuldigingen vals zijn, sprak in de eerste week van september over een „achteruitkijkende obsessie met Watergate". i Hij lanceerde een tegen offensief waarmee hij wilde aantonen dat hij weer hoog te paard zat: hij sloeg het Congres om de oren dat naar zijn smaak te weinig heeft gedaan aan belangrijker za ken als Watergate, zoals in flatie, energiecrisis, huisves ting, gezondheidszorg en on derwijs. Hij kwam met een nieuwe „State of the Uni- on"-boodschap voor de dag om het Congres de weg te wijzen op het stenige pad van de binnenlandse ooli- tiek. waarlangs hij zelf de nodige ruïnes heeft opge trokken. ïixon gaf vervolgens de pers m de televisie de schuld van iet diep gezonken vertrouwen n de president, alsof zijn ei sen nalatigheden en de activi teiten van Mitchell, Ehrlich- man, Haldeman en hun tra wanten door een boosaardige pers bijeen zijn gefantaseerd. Spiro Agnew -verdacht van omkoperij, afpersing, samen zwering tot misdrijf en belas tingfraude, volgde de meester onverwijld in zijn voetspoor. In het afgelopen weekend ver klaarde hij in Illinois dat de republikeinse partij gezond was en dat een morbide pre occupatie met Watergate" te gen de wil van het volk in druiste omdat daardoor de aandacht van de regering werd afgeleid van belangrij ker zaken dan Watergate. Zowel Nixon als Agnew schij nen te denken dat de Water- gate-ketel in de afgelopen maanden volledig is droogge- kookt en dat er geen kwade dampen meer van af slaan die de president het leven zuur kunnen maken. Het is nu tijd, zeggen Nixon en Agnew, dat de schandalen worden bevrijd uit liet politieke theater en overgelaten aan het oordeel van de rechtbanken. Beide mannen suggereren bo vendien dat de Watergate ver koren door de commissie van Sam Ervin zijn gemotiveerd door kleinzielige opponenten, die de president in een wilde heksenjacht ten val willen Mengen. O Het weekblad „Time" publi ceerde inmiddels een opinie- Peilihg van Daniel Yankelo- ™i, die zjjn steekproeven ram in de weken voor en na «ixons_ Watergateverklaring van 15 augustus en in de eek die volgde op zijn pers conferentie van 22 augustus, dier volgen enkele resultaten: Een meerderheid (45 tegen 39 Procent) is van oordeel dat ixon voor de Watergate-in- aak van dit misdrijf op de "oogte was. Jaim tweederde (68 tegen 26 P ocent) is van mening dat 1 ?°.n blJ de Watergate doof- Potplannen was betrokken of aar var op de hoogte was. Mveederde (63 tegen 25 pro- ij,» v de Watergate-apo- v2erde van de °nder- cnmmde" vond da' de Ervin- eommissie fair was. sJ*tede beschouwt de wei- ®mg van president Nixon tat™u°P de Watergate-affaire banrf» g hebbende geluids- juist °P 'e 'everen a's on" Vederde meent dat de rege- vopcmi Ün buitengewone be- k n8ted^n llad om in te bre- Psvehiat kantoor van de berg van Daniel Ells- %it WMer dan 82 procent ^«Watergate een walgelij- Dit vens die de president kunnen inspireren om zich op de borst te timmeren en het volk om vertrouwen te vragen. Maar uit de Yankelovich-peiling blijkt ook dat 54 procent van de ondervraagden vindt dat de (Van onze red. buitenland). WASHINGTON De senaatscommissie voor het onderzoek in de Wa tergate affaire de commissie „Ervin" zal haar hoorzittingen aan staande maandag hervat ten met de getuigenver klaring van Watergate samenzweerder E. Ho ward Hunt. Daarna zul len drie andere getuigen gedagvaard worden in het kader van het onder zoek der commissie naar politieke sabotage. Voorzitter Sam J. Er vin, de democratische senator van Noord-Caro- lina, verklaarde dat eerst Hunt voor de com missie zal verschijnen, gevolgd door John J. Caulfield, een medewer ker van het Witte Huis en Patrick J. Pat Bucha nan, die belast is met het opstellen der toespra ken van president Nixon. De commissie zal nu slechts drie dagen per week aan de Watergafe- schandalen wijden en hoopt het onderzoek op 1 november te kunnen voltooien. Door de com missie wordt ontkend dat onder politieke druk zou zijn besloten om het kalmer aan te gaan doen. De commissie zal zich concentreren op een aantal belangrijke getui gen en proberen te ver mijden om in onbelang rijke details te verzanden. Watergate-schandalen verve lend worden. Ze zien geen praktische oplossing zonder grote schade aan de natie. Ruim tweederde (65 procent) meent dat een afzettingsproces tegen Nixon de zaak alleen maar erger kan maken. Deze twee feiten, machteloze verve ling en de onwil om de presi dent te verwijderen, vormen nu de hoekstenen van Nixons strategie. Het proces tegen Mitchell en Stans begint op gang te ko men. Ehrlichman, Egil Krogli, David Young en Gordon Liddy zijn m Los Angeles in staat van beschuldiging gesteld van wege hun rol bij de inbraak in het kantoor van de psychiater van Daniel Ellsberg. Binnen kort zullen ook andere Water- gateverdachten officieel in staat van beschuldiging wor den gesteld. Er zal zich een Intrigerend juridisch spel gaan ontwikke len waarbij alle verdachten zullen aanvoeren dat door de enorme publiciteit geen onpar tijdige jury zal kunnen wor den gevonden en dat de wei gering van de president om op de band opgenomen Waterga- te-conversaties prijs te geven hen ernstig bij hun verdedi ging zal schaden. 'In de juridische veldslag rond de Nixon-tapes schuilen on vermoede mogelijkheden voor de president, voor Spiro Ag new en voor de Watergatever- dachten. De advocaten van Nixon betogen dat de zoge naamde doctrine van „presi dentieel privilege" zo absoluut is, dat de rechtbanken de macht niet hebben om de pre sident te dwingen het bewijs materiaal aan een grand jury van onderzoek te verschaffen. Zelfs wanneer conversaties met de president betrekking hadden op de details van een misdadig plan, zo zeggen de advocaten, heeft Nixon nog steeds het recht het bewijsma teriaal achter slot en grendel te houden om de vertrouwe lijkheid van presidentiële ge sprekken te beschermen. De verdedigers van Nixon gaan 0 ,,1'm O.K. You're O.K." (uit Louisville Courier-Journal) nog een flinke stap verder: zij zeggen dat de president niet vervolgd kan worden voor welk misdrijf dan ook voordat hij door het Congres in staat van beschuldiging is gesteld, veroordeeld en uit het Witte Huis verwijderd. Noch in het Congres, noch on der het volk bestaat de wil om de president te verwijderen. Als de positie van Nixons ad vocaten stand houdt betekent dat dat ook Spiro Agnew pas vervolgd kan worden wanneer hij is afgezet. Op grond van de stelling dat de president en de vice-president immuun zijn voor strafvervolging zolang zij niet zijn afgezet kan Nixon zijn minister van justitie, Elli ot Richardson opdragen de of ficier van justitie in Baltimo re, George Beall, te bevelen de zaak tegen Spiro Agnew te seponeren. Richard Nixon kan niet toe staan dat Agnew in staat van beschuldiging wordt gesteld en vervolgd zonder zijn stel ling te ondermijnen dat de president pas na zijn verwij dering uit het Witte Huis aan de strafrechtspraak kan wor den blootgesteld. Nixon heeft gezegd dat hij de geluidsbanden zal prijsgeven wanneer hét Hooggerechtshof -dat de zaak op 1 oktober in handen kan hebben- een „de finitieve uitspraak" doet. Hij weigert te zeggen wat hij on der een „definitieve uit spraak" verstaat. Als het Hooggerechtshof, dat de signa tuur van Nixon draagt, met een minder dan definitieve uitspraak komt houdt Nixon de geluidsbanden achter slot en grendel. Dat zou dan goed nieuws betekenen voor Mit chell, Ehrlichman, Haldeman en tal van andere Watergate- verdachten, die dan kunnen aanvoeren dat de geluidsban den en ander materiaal dat de president weigert op te geven hen bij hun verdediging had kunnen helpen. Er zijn tal van precedenten waaruit blijkt dat de rechtbanken aan zijn een argument grote betekenis toe kennen. Het lot van Spiro Agnew ls nauw verweven met dat van de president: als Agnew nu kan worden vervolgd kan ook Nixon worden vervolgd. Nixon heeft bovendien nog een ande re reden om Agnew te redden. De grondwet bepaalt dat wan neer het ambt van de vice- president vacant is de presi dent een nieuwe vice-presi dent moet benoemen onder goedkeuring van een. meerder heid in beide huizen van het Congres. De democratische meerderheden in het Congres zullen er weinig voor voelen een man aan te wijzen die de republikeinen in 1976 een nieuwe kans op het president schap kan geven. De agressieve toon van Nixon en Agnew duidt op een zekere graad van zelfvertrouwen. In de juridische steekspelen rond de geluidsbanden schuilen nog tal van voetangels en klem men, maar zelfs het feit dat het debat rond de tapes de centrale rol is gaan spelen in het Watergatedrama kan de president winst opleveren. Het is mogelijk dat op dit punt door de Watergatecom- missie en Watergatevervolger Archibald Cox een grote stra tegische fout is gemaakt. De kernvraag is nu geworden of de geluidsbanden kunnen aan tonen óf de president voorken nis had van de Watergate schandalen en de doofpotpro jecten of niet. Kan men van een geslepen man als Nixon verwachten dat hij, wetend dat de bandrecorders draaiden, uitspraken heeft gedaan die het bewijs leveren van zijn schuld in een crimineel com plot? Nixon heeft tijdens zijn be wind als president van de Verenigde Staten maar weinig uitspraken gedaan zonder daaraan een ontsnappingsclau sule te hechten en het is in de Amerikaanse bureaucratie de gewoonste zaak van de wereld dat wanneer er politieke on deugd wordt bedreven de lei dende figuren worden be schermd met een web van ontkenningsmogelijkheden. Belangrijker dan de vraag of de geluidsbanden kunnen aan tonen dat Nixon voorkennis had van de Watergatemisdrij- ven is het feit dat hij er van geweten moet hebben. De wet in Amerika kent het ver schijnsel van strafbare nalatig heid. Een verdachte kan niet als onschuldig worden be schouwd wanneer hij moed willig de ogen sloot voor wat hem duidelijk had kunnen zijn. Onwetendheid kan niet worden aangevoerd als resul taat van bewuste blindheid, zegt een massa jurisprudentie Er zijn tal van voorbeelden aan te voeren waaruit blijkt dat de president de ogen en de oren sloot toen hij gewaar schuwd werd voor een groei end kankergezwel in het Witte Huis. De tapes kunnen hun diensten gaan bewijzen voor Nixons vazallen. In het juridische de bat rond de geluidsbanden stellen de verdedigers van Nixon vast dat de president (en daarmee de vice-presi dent) immuun zijn voor straf vervolging zolang zij in het Witte Huis zitten. Er is ten slotte nog een mogelijkheid die voorzover ik weet aan de aan dacht is ontsnapt. Misschien bevatten de stukken band die betrekking hebben op Water gate geen enkel bewijs dat Nixon een kwalijke rol in de schandalen heeft gespeeld. Misschien heeft hij dingen die hij niet op de band wilde hebben buiten het bereik van de microfoons gezegd. In dat geval kan hij, na zijn lange kruistocht ter bescherming van wat hij als zijn grondwet telijke privileges wilde zien, op bevel van het Hoogge rechtshof de geluidsbanden vrijgeven ten bewijze van zijn onschuld. Hij kan dan zeggen dat hogere motieven het hem tot dan toe onmogelijk maak ten zichzelf te verdedigen te gen de boosaardige vervolging door zijn opponenten. Men ziet dat op het schaakbord van Watergate nog van alles moge lijk is. Intussen is het volk vermoeid van Watergate, of schoon het er van waigt. BERT VAN VELZEN alles oriialve gege De komende week zal er door velen gepraat worden over „vrede" Daarvoor heb ben allerlei actie- en werk groepen, gestimuleerd door ne gen kerken (w.o. de rooms katholieke kerk) in Neder land, de Vredesweek georgani seerd. De portemonnee kan dicht blijven, want het gaat bij deze actie niet om geld. Hei gaat om u zelf, uw kinde ren, uw buren. Nu zijn er globaal drie le vensgrote misverstanden in het spel, wam,eer de meeste mensen aan „vrede" denken: 1. We leven nu in een toe stand van vrede, sinds 1945. 2. Vrede heeft te maken met „poeslief en aardig voor me kaar zijn", geen ruzie, geen conflicten. 3. De politici en het leger de NAVO, beslissen over vre de of oonlog. Misverstanden! Zo zeggen de u erkgroepen die zich voor de vrede inzetten en die, op verzoek van het Interkerkelijk "redesberaad in ons land, hun gedachten met het oog op de Vredesweek op papier hebben gezet. Misverstanden, waarmee we met z'n allen weliswaar zijn grootgebracht, maar die we nu toch uit de weg moeten gaan ruimen. Neemt u dat vrede, een on verminderde bewapeningswed loop, kernproeven, miljarden gulden naar legers die „de vij and" moeten afschrikken? oemt u dat vrede als u bang '-ent vnor een vijand, „de lussen", oi „de Chinezen", of „de communisten" (of omge keerd) „het Amerikaanse im perialisme". Noemt u het vrede als wij het licht in eikaars ogen met gunnen, gastarbeiders negeren, langharige jongens negeren, een minder begaafde, een „te linkse" of een „te rechtse" collega negeren en ons vooral „de kaas niet van het brood laten eten"? We leven allesbehalve in een toestand van vrede, maar we zijn met z'n allen in de voortdurende prestatieslag om meer welvaart, betere posities en grotere consumptie; er al van overtuigd dat er „vrede" is wanneer wij zelf maar van niemand en niets last hebben. Die vrede van ons is een illu sie. Niet voor niets bestaat er ondanks die z.g. vrede van ons erg veel onvrede bij de men sen. Een belangrijk deel van de literatuur, die het IKV bij ge legenheid van de Vredesweek heeft verspreid, bestaat uit po gingen te laten zien dat vrede •eel meer is, eigenlijk iets heel anders is dan „geen oor log". Al was hét alleen al door het feit dat wapens en hun dreiging er nog wel zijn, ook al zwijgen ze nu. En wij hebben vrede met die dreiging. Zolang we onze NAVO maar hebben, zeggen we in Europa, zolang we onze atoomkoppen maar hebben, zeggen ze in de Verenigde Staten, zolang we onze War- schaupactleggers maar paraat hebben, zeggen de Russen. Zo- 'ang zitten we goed, zijn we veilig, Waar of niet, zo rede- neert bijna iedereen van ons. Wat betekent dat? Dat wij. niet alleen onze regeringen, maar u en ik en onze buren, die anderen al» vijanden zien. als bedreiging. En gebeurt er niet precies hetzelfde in onze eigen omge- vii g? Voelen de hogere inko menstrekkers zich niet be- dieigd Voelen topsporters zich niet dagelijks bedreigd door rivalen? Voelt u zich niet in uw positie bedreigd door een carrière makende colle ga? Sinds de mensheid als een groep veredelde apen uit de bomen is gekomen hebben mensen vijanden gekend, „an deren" die hen bedreigden. Het ziet er niet naar uit dal wij in 1973 al veel anders denken en leven. Maar beter dan dat als een soort natuurwet te accepteren, kan mèn béden- ken dat inmiddels de wereld zo „klein'' is geworden, dat we zo van elkaar afhankelijk zijn geraakt, dat onze verant woordelijkheid voor elkaar en eikaars voortbestaan (denk aan atoombom en aan milieu vervuiling) zo groot is gewor den, dat je privé-gedrag mee- bepalend is geworden voor het reilen en zeilen in de straat waar je woont, je gemeente, je iand, de wereld. Het ziet er naai uit dat daar te grootste belemmering voor een echte vrede ligt: dat de leesten van ons niet in de 'gaten hebben hoe groot hun invloec, is. „Als dit zou veran deren, of als dat...", zeggen we, dan zou de wereld er wel oeter uitzien. En we hebben nie. ir de gaten dat we er zelf mede vooi zorgen dat er juist weinig ten goede veran dert. „Wat kan ik nou „De regeringen, de grote bedrijven de rijken maken toch de dienst uit Dat zeggen we vaak, en we hebben niet in de gatm dat we door niets te doen de machten dezer wereld hun rang laten gaan. Niets doen d.w.z- anderen maar la ten beslissen, is óók politiek. Kardinaal Alfrink heeft in verband met de Vredesweek gezegd. „Het komt me voor dat het thema van de vredes week dit jaar „De vrede bij u thuis" zal kunnen bijdragen om deze raakpunten en ver banden meer zichbaar te ma ken. Ieder ontmoet als we ons niet daarvoor afsluiten in de eigen wijk of plaats buitenlandse arbeiders. Suri- amers, Portugese en andere politieke vluchtelingen, maat chappelijk gediscrimineerden vrijwel elk gezin kan dooi de militaire dienstplicht de vraag worden gesteld of deze als vanzelfsprekend moet wor den beschouwd dan wel aan leiding k:.n geven tot een ver dieping in de huidige bewape- ningsproblemen en of daarte genover een meer bewuste hou- Iing moet worden aangeno men". Met „vrede bij u thuis" wordt iets heel anders bedoeld dan het verdoezelen van con flicten in het gezin, op school .n het bedrijf of op het sport veld, „omwille var. de lieve vrede". Dat benadrukken de brochures die door het Inter kerkelijk Vredesberaad zijl verspreid. Werken aan vrede kan iuist oetekenen dat con flicten en meningsverschillen worden uitgepraat. In een ge zin waar de kinderen kunnen en mogen meediscussiëren iver de grote wereldproble men, die op hen afkomen via de f de krant en op school, groeien meer bewuste toekom stige burgers op, die straks verder kunnen kijken dan hun neu„ en de neus van hun auto lang is. Er zijn echter.' om nu alleen bij „het gezin" te blijven, nog erg veel gezinnen waar pro blemen lie verder gaan dan de voortuin of de flatgaleriJ nooit ter sprake komen. Hoe vaak zegt men niet: „Bah, wéér niks als ellende op die cv", en de knop wordt omge draaid. „Jongen, daar kup jij nog niet over meepraten". rioc lereri we onze kinderen omgaan met dat gastarbeiders- gezin dat in de buurt woont Durf je als ouder een opmer king van een kind serieus te nemen, als het je eigenlijk op je nummer zet? Ben je als vader altijd alleen maar de baas, en daarmee uit. basta? Leren kinderen zich ook ver diepen :n de gedachten en angsten van hun ouders. Denk je bij het tafelgebed ook aan noder elders in de wereld? Zo maar wat. vragen, en dan alleen nog maar over het ge zinsleven Een eilandje in de ,rote samenleving Maar die samenleving bestaat juist uit allemaal van die „eilandjes" En wat neeft het voor zin, ja we.k echt hebben we. om te roeper dat het onrecht uit de ereld moet. dat alle mensen iroeders moeten zijn en dat het ui moet zijn met oorlogen belangenstrijd en onderdruk king, als je daar zelf thuis niet aan meewerkt? Het belangrijkste doel van deze Vredesweek is dat we le'-m «iej. dat het bereiken van cede i- de wereld afhan kelijk is -an de mate waarin wc thuis aan de vrede wer den. J.L /ast en zeker hebt u wel eens meegemaakt dat twee compag nons (veelal verwantenna een hoopvolle start elkaar zo danig gingen irriteren dat de voorgenomen samenwerking een aanfluiting werd. Perioden van hevige ruzie en ijzige zwijgzaamheid volgden elkaar op. En wie het nog niet wist werd het duidelijk dat ook buiten huwelijk en Mozambi que de intermenselijke ver houdingen wel eens afwijken van de christelijke beginselen. In zo'n situatie was tot voor kort de enige oplossing wach ten totdat een van de twee het schip zou verlaten, hetzij ten einde raad hetzij gedwongen ,door de dood. Maar nu is het anders. Het Wetboek van Koophandel (1) bevat een aantal wetsbepalingen waaruit blijkt dat bij het Gerechtshof Amsterdam een Onderne mingskamer is ingesteld die op verzoek van belanghebben den een onderzoek kan instel len en voorzieningen treffen indien er van wanbeleid spra ke is. Tot deze voorzieningen behoort onder meer de schor sing of ontslag van een of meer bestuurdersde tijdelijke aanstelling van een of meer bestuurders of commissarissen, alsmede de ontbinding van de vennootschap. Een grote macht dus! Zo werd in het geval dat ik u deze week voorleg de Amster damse Ondernemingskamer betrokken in het conflict van twee directeuren-grootaandeel houders (ieder had 50%) ener naamloze vennootschap die zich bezig hield met de fabri cage en handel in grafische machines. De een behartigde de in- en verkoop, de ander voerde de administratie. Ja renlang hadden ze geruzied, tegen elkaar geprocedeerd, het personeel in hun conflict be trokken en zelfs slaags ge raakt op kantoor. De gevolgen bleven niet uit; niettegen staande een omzet tenderende naar een miljoen leed de ven nootschap jaar op jaar verlies. Op één punt waren ze het eens: als het zo doorging ging de zaak (en daarmee hun cen ten) naar de knoppen. Om dit te voorkomen betrokken ze de Ondernemingskamer in de zaak. De rapporteur door deze Kamer aangesteld zei vierkant dat het het beste zou zijn beide directeuren te ontslaan en een buitenstaander als li- quidateur aan te stellen. Maar aan de gevolgen (mede voor de medewerkers) denkend streek hij over z'n hart en adviseerde voorshands te vol staan met 'n tijdelijke oplos sing. Deze zou hierin bestaan dat één der directeuren (in casu de administratieve) voor een jaar zou worden geschorst met behoud van salaris (een sabbatical year dus!) (2) dat een commissaris zou worden benoemd aan wie ieder van de heren één aandeel fiduciair zou overdragen ('n buiten staander op de wip dus!) en dat controle zou worden uitge oefend door een registerac countant (die moeten ook le- ven'ó). Met dit plan de cam pagne konden de captains of industry zich verenigen. En de Ondernemingskamer gaf er zijn zegen aan. (3). En zo overbrugde de rechter voorlopig de kloof van haat en naijver tussen twee mensen kinderen die 2000- jaar-Chris ten dom niet had kunnen dem pen. D'OUWE l( Artikel 54 a Wetboek van Koophandel. 2) In de Verenigde Staten krijgt een hoogleraar het ze vende dienstjaar (sabbath) vrij van dienst met behoud van salaris; de bedoeling is dat hij dan elders wijsheid opdoet. 3) Hof Amsterdam (Onderne mingskamer) dd. 26 april 1972. gepubliceerd Ned. Juris prudentie 1973 no. 6. (ADVERTENTIE) ^Uitgebreide Gevarenverzekering. Voor het huis waarin u woont en de stoel waarin u zit. Conservatoriumlaan 15. Tilburg, tel. (013) 62 91 11

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 19