I
I
I
I
KRIJGT NEDERLAND NOG
DERTIG VLIEGVELDEN
DROEVE BALANS VAN STAATSBOSBEHEER
Natuur blijft in gevaar
Dieren helpen in
natuurreservaten
Wie geopereerd wil worden in
Duitsland moet geduld beoefenen
NOORM
Een cade<
van wol,
karton ei
Choler
BEPERKT
Y.S.
AANTAL
STATEN?
J
Dorestad
I
binnenland
buitenland
Eekhoorn
Roofvogels
Weidevogels
Teruggang
Reservaten
^apels verwijten
m
f
DEN HAAG (ANP) In
Nederland zal in 1980 be
hoefte zijn aan dertig vlieg
velden voor de „kleine lucht
vaart". Zo luidt één der con
clusies uit een rapport, dat
in opdracht van de provinci
ale planologische dienst
(PPD) in Zuid-Holland is
opgesteld door het adviesbu
reau Arnhem B.V. Op hei
ogenblik telt ons land der
tien vliegvelden voor de
„kleine luchtvaart". Tien zijn
voor algemeen gebruik open
gesteld.
De studie, die een verken
nend karakter heeft, gaat
over de kleinere luchtvaart
terreinen, waarop gevlogen
wordt met kleine vliegtui
gen, en dan speciaal de „ge-
neral aviation" (de civiele
luchtvaart met uitzondering
van de lijndiensten van
luchtvaartmaatschappijen en
luchttaxibedri j ven
Een algemene conclusie Ir,
het rapport is dat Nederland
bij het buitenland ichterligt
zowel wat betreft het aantal
kleine vliegvelden als het
aantal vliegtuigen- Dat wordt
voornamelijk veroorzaakt
door de geringe oppervlakte
van ons land en het ontbre
ken van stimulering door de
overheid.
Door de stijging van het
inkomen en het vervangen
van de grenzen zal er een
druk op de kleine luchtvaart
komen, die waarschijnlijk de
huidige aarzelende groeiten-
dens kan omzetten in een
meer explosieve, aldus het
rapport.
De in Nederland benodigde
oppervlakte per terrein voor
de kleine luchtvaart is vol
gens de rapporteurs te stel
len op 920 bij 150 meter, met
daaromheen een obstakel-
vrije ruimte De Nederlandse
„general aviation-vloot telde
begin 1972 ruim 260 toestel
len. Uitgaande van de ver
wachting dat de in West-
Europa te verwachten ten-
denzen in de luchtverkeers-
ontwikkeling ten dele een
afspiegeling zullen zijn van
die in Noord-Amerika, bere
kenen de samenstellers van
het rapport dat in ons land
in 1980 voor 400 a 600 kleine
vliegtuigen plaats op vlieg
velden zal moeten zijn. Daar
voor zouden dertig vliegvel
den nodig zijn.
In het rapport wordt opge
merkt, dat het ontbreken van
een nationaal kader, waar
binnen de planologische
diensten bij de samenstelling
van streekplannen zouden
kunnen werken, nadelig is
voor de ontwikkeling van de
kleine luchtvaart.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG Het gaat met onze zeehonden niet goed. Is Neder
land nu werkelijk niet in staat dit dier in stand te houden? Deze
verzuchting staat in „Heg en Steg", een populaire samenvatting van
het jaarverslag 1972 van staatsbosbeheer.
Telkens weer moet een teruggang van het aantal getelde zee
honden worden gemeld. De toenemende druk op de gebieden waar
deze dieren een rustig leven willen leiden, het verschijnen van wa
tersporters en wadlopers en de voortdurende activiteiten voor de
winning van aardgas en aardolie zijn funest. Nog erger is waar
schijnlijk de verontreiniging van het water met kwik en gechlo
reerde koolwaterstoffen.
De vleermuisstand blijft te
ruglopen. In Nederland en el
ders. Een medewerker van
Staatsbosbeheer, die fungeert
als centrale man voor het on
derzoek in noordwest-Europa,
is niet optimistisch over het
voortbestaan van deze merk
waardige dieren. Hier in Ne
derland moet rekening worden
gehouden met het verdwijnen
van de vale vleermuizen, zo
zeer is de laatste kraamkolo-
nie van deze soort geslon
ken.
In nog niet eerder op vleer
muizen onderzochte gebouwen
in ons land heeft men wel een
paar flinke kraamkamers ge
vonden van laatvliegers en
grootoorvleermuizen. Vooral
van de laatste soort is dit
welkom, want ook deze neemt
de laatste tijd sterk in aantal
af Van 23 voor het eerst on
derzochte gebouwen, waar
men vleermuizen hoopte te
vinden, bleken er slechts vier
deze dieren te herbergen.
Beter gaat het met de eek
hoorn. Die neemt na jarenlan
ge achteruitgang weer in aan
tal toe, al is het dan nog
slechts plaatselijk.
Goed nieuws ook over de
kerkuil, die voor het eerst
sinds jaren in aantal vooruit
ging, vooral in Drente en
Overijssel. Het plaatsen van
een honderdtal broodkasten en
he1 verlenen van premies voor
geslaagde broedgevallen zal
hiertoe wel hebben bijgedra
gen. Misschien is ook de ver
mindering van het gebruik
van landbouwvergiften va-n in
vloed geweest, aldius Heg en
Steg-
Het herstel in de stand
van verschillende roof
vogels, meeuwen en sterns
heeft zich voortgezet. Vooruit
gang was er vooral bij de
buizerd en de bruine kieken
dief en, voor het eerst sinds
jaren, bij de havik, waarvan
29 broedgevallen wer
den waargenomen. Dat is toch
altijd nog maar een derde van
het aantal dat rond 1960 in
ons land heeft gebroed.
De bruine kiekendief profiteer
de vooral van de toegenomen
bioedgelegenheid in de moe
rassen van Zuidelijk Flevo
land. De grote stern vestigde
zich na jarenlange afwezigheid
weer op Rottumeroog en Rot
tumerplaat. Het aantal kleine
mantelmeeuwen en storm-
meeuwen neemt in ons land
nog altijd toe.
Veel aandacht, verteit Heg
en Steg, wordt de laatste tijd
besteed aan de bescherming
van weidevogels, maar een
voudig is die bescherming
niet. Bij de manier waarop de
veehouders vroeger hun gras
land onderhielden, met exten
sief beweid-en en laat maaien,
konden grutto, tureluur, kemp
haan, watersnip, kievit, schol
ekster en vele andere beter
in cultuurgebieden dan in na
tuurgebieden huizen. Ze had
den d-an meer afwisseling van
b.v. nat en droog, lang en kort
gras. Volgens moderne land
bouwkundige begrippen echter
moet grasland goed worden
gedraineerd en vroeg worden
gemaaid en daardoor wordt
het. voor de weidevogels een
hele toer, hun jongen op tijd
groot te krijgen.
De oplossing wordt op het
ogenblik gezocht in het stich
ten van weidevogelreservaten.
Het grasland wordt daar geëx
ploiteerd op een manier die het
voortbestaan van de vogels
mogelijk maakt, maar die voor
de boer niet zo efficiënt is.
Door het maken van beheerso- PlantCll
vereenkomsten probeert men
hem hiervoor schadeloos te
stellen. Inrichting van zo'n
weidevogelreservaat in de
vonden, bij Philippine in
Zeeuwseh-Vlaanderen sohild-
zaad- In Zeeland werd ook een
groeiplaats gevonden van rui
ge veld-bies, tot nu toe de enig
bekende. In Limburg werden
twee gele monnikskappen ge
vonden, misschien de enig
overgebleven exemplaren van
deze soort in onze zuidelijkste
provinoie.
ruilverkaveling Rijnstreek- nieuws te melden: op Ter-
Zuid in Zuid-Holland is in schellig werden nieuwe vimd-
overweging. plaatsen ontdekt van maanva-
ren, het gevlekte zonneroosje
en Engelse atlant, op Noord- en
Zuid-Beveland van blauwe
morgenster, omgekeerdibloemi-
ge klaver en wollige distel.
Bij Brouwershaven en op
Schouwen werd steenthijm ge-
Uit de plantenwereld heeft
Heg en Steg ook heel wat
In het algemeen waarschuwt
Heg en Steg, loopt het aantal
plan-tesoorten in ons land nog
altijd onrustbarend terug en
niets moet worden nagelaten
om deze teruggang tot stil
stand te brengen.
Staatsbosbeheer had in het
verslagjaar maar 5,5 miljoen
gulden beschikbaar om voor
het ministerie van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk
werk natuurreservaten te ko
pen, 5 miljoen minder dan in
het voorgaande jaar. Toch kon
het areaal staatsn-atuurreserva-
■en nog met ongeveer 1.300
hectare worden uitgebreid. De
belangrijkste aankopen waren:
ruim 260 ha. in de weerrib-
ben in noordwest-Overijssel
een even groot gebied op de
vispla-at in de Brabantse Bies-
bosch, bijna 170 ha. bij de
Overijsselse en Hatertse ven
nen bij Nijmegen; 340 ha. in
de Meijnweg ten oosten van
Roermond, een kleine 40 ha.
in de Borkeld en het Elzener-
veld bij Ma-rkelo, ruim 25 ha.
in de Rottige Meenthe aan de
Fries-Overijsselse grens.
Het ging hierbij om uitbrei
ding van bestaande reserva
ten. Nieuwe kon men wegens
de beperkte geldmiddelen
sleohts in beperkte mate stich
ten, maar drie konden er toch
af: het St.-Adolfsgat (6.64 ha.)
op Goeree-Overflakkee, het
Balgoyse meer (2.03 ha-) te
zuidwesten van Nijmegen en
de Kagerplassen (8.05 ha.) in
h-et hart van de randstad.
Vooral het reservaat Kager
plassen is volgens Heg en Steg
een welkome aanwinst. Het
besl-aat een belangrijk deel
van een van de twee nog opval
lend ongerepte eilanden in dit
passengebied. Het ligt op een
strategisch zeer welkome
plaats. Want, aldus Heg en
Steg, als we de wilde planten
en dieren in ons land in stand
willen houden zullen we moe
ten zorgen voor een net van
steunpunten dat het hele land
bedekt.
Slotvermaan van Heg en
Steg: „De tijd dat de natuur
bescherming een defensief ka
rakter had is voorbij. Wie nu
bij de verdeling van de
schaarse ruimte in» ons land
met kans op succes aanspra
ken wil laten gelden, zal zijn
wensen en verlangens helder
moeten formuleren. Met ande
re woorden: hij moet weten
wat hij wil en zal anderen
daarvan in kermis moeten
kunnen stellen. Een nuchter
uitgangspunt voor gezond over
leg.
(Van onze redactie binnen
land)
DEN HAAG In verschil
lende natuurgebieden in ons
land probeert men met weinig
kosten de begroeiing in een
bepaald stadium te houden
door er bepaalde diersoorten
te laten grazen-
„Heg en Steg", populaire sa
menvatting van het jaarver
slag 1972 van Staatsbosbeheer,
maakt daar melding van met
de opmerking dat de schaaps-
(Van onze correspondent
in Washington)
WASHINGTON
Amerika heeft 50 staten,
die vrijwel zonder uit
zondering schone namen
dragen als Oregon, Flo
rida, Massachusets,
Oklahoma, Illinois, Ala
bama, Mississippi en Lui-
siana. Dr. Stanley
Brunn, een aardrijks
kundige, heeft een se
rieus plan ontwikkeld
om de Verenigde Staten
van. Amerika te reduce
ren tot zestien staten,
die elk een groot stads
gebied moeten bevatten.
Hij stelt namen voor als
Pacifica, Angelina, Roc
ky, North- Central en
South Plaines, Industry,
North- en South Heart
land, Gulfcoasf, New
South, Yankee, Empire,
Mid Atlantic, Carolina
en Tropicana. Het plan
van Brunn voorziet in
een homogenisering van
Amerika. Om een voor
beeld te noemen: er zijn
nu zes staten met een
bevolking van 82 mil
joen (39 procent van het
totaal) die 12 van de 100
vertegenwoordigers in
de Senaat hebben. Er
zijn 15 staten' met 10
miljoen inwoners, di-e 30
senatoren hebben. De
staat Ohio heeft, met 10
miljoen inwoners, 2 se
natoren. De qua opper
vlakte grootste staat in
het plan van Brunn is
Rocky, waarin Montana,
idaho, Wyoming, Colora
do, Utah, flinke stukken
can Nevada, Arizona en
New Mexico en Texas zijn
opgenomen- De staat In
dustry is geconstrueerd
rond het stadsgebied van
Chicago en h-et indus
triegebied van Gary en
Indiana.
kudden op de heidevelden
vroeger al niet anders deden.
Op .de Stabrechtse heide bij
Geldrop en in Kraloo bij
Dwingeloo werkt Staatsbosbe
heer nog altijd met schapen.
Er zijn nu plannen om in
Drenthe, op een gedeelte van
de terreinen waar in de no
vemberstorm de bossen vrij
wel geheel zijn omgewaaid,
iets dergelijks te gaan doen.
In de boswachterij Exloo-
Odoorn zal een gebied van 300
hectare worden omheind en
bestemd worden voor een
schaapskudde de bezoekers
mogen de omheining binnen
gaan, maar auto's en brom
mers moeten buiten blijven. In
het gebied wordt een schaaps
kooi gebouwd en er wordt
ruimte opengehouden waarin
schapen kunnen worden ge
dreven als ze moeten worden
geschoren.
In het 2.500 ha grote Iaag-
veenreservaat „De Weerrib-
ben" in noordwest Overijssel
neemt men proeven met uit
Zweden geïmporteerde Fjell.
koeien, die in de verlaten riet-
percelen, wilgen, berken en
meerdoenlijk.indithelege-
elzen korthouden. Het is niet
meer doenlijk, in dit hele ge
bied zoals dat vroeger gebeur
de de riet- en schraallanden
geregeld te maaien. Men kan
dan twee dingen doen: het
terrein laten uitgroeien tot een
moerasbos of vrij rondlopend
vee l-aiten afrekenen met onge
wenste struiken.
Ook bij het veranderen van
vroegere cultuurgronden tot
natuurterrein kan van dieren
gebruik worden gemaakt. In
de Baronie Cranendonck in
Zuidoost-Brabant is een aantal
IJslandse pony's ingeschakeld
om de vegetatie in bedwang te
houden en ook in de boswach
terij Kuinderbos vindt men
deze weinig eisende paard»
jes.
Op. het domein Planckendael te Muizen bij het Belgische Me-
chelen zijn maar liefst ■acht flamingo kuikens uitgebroed. Hier
moeder met enkele kleinen op voedseljacht. Planckendael is het
buitenverblijf van de Antwerpse ZOO.
HAMBURG Wie in
West-Duitsland een zware
operatie moet ondergaan moet
dikwijls op een lange wacht
tijd rekenen. In veel grote
ziekenhuizen zijn er wachtlijs
ten. Vooral hartoperaties
waarbij gebruik moet'worder
gemaakt van de hart-long-ma
chine, niertransplantaties, he
verwijderen van de amandelei
en het aanbrengen van kunst
ledematen kan vaak slecht:
met grote vertragingen gebeu
ren. In dringende gevallen kar
echter steeds onmiddellijl
worden geopereerd.
Bij de grote ziekenhuizei
van Baden-Württemberg zijl
voor een deel wachttijden to
zes maanden bijna normgal. Ir
Hamburg staan op de wacht
lijst voor het gebruik van de
enige hart-long-machine ven
de Hanzestad rond 1000 pa
tiënten. In Hannover is vier
maanden wachten voor hart-
oatiënten betrekkelijk kort.
Erger dan bij de hartopera-
„ies is het in de meeste deel-
•itaten gesteld met patiënten
lie een prothese, ter vervan
ging van een bot krijgen. Hel
tan twee tot drie jaar duren
voordat zij geholpen worden.
Je artsen vrezen dat bij kin
ieren met heupletsel of
dompvoeten later nadelige ge
volgen van de vertragingen op
uilen treden.
Maar volgens de autoriteiïei
van gezondheidszorg in Ham-
urg zijn de patiënten niet ge
heel onschuldig aan de huidige
situatie. Zij nemen soms
wachttijden van vier jaar voor
lief teneinde door een bepaal
de specialist te worden geope
reerd
Ook bij .minder gecompll"
ceerde ingrepen zoals het
wegnemen van de amandelen
en het rechtzetten van de ogen
jijn er wachttijden van twee tot
vier maanden. Oorzaak daar
van is het gebrek aan perso
neel, bedden en voldoende
technische uitrusting van de
klinieken.
Heei anders is weer de situ
atie bij niertransplantaties.
Patiënten met een ernstige
nierziekte moeten in Hannover
bijvoorbeeld soms drie jaar op
de operatie wachten en wor
den zolang met een kunstnier
in leven gehouden. Volgens d«
medici zou dit niet nodig zijn
als men over meer fondsen
zou beschikken.
Woensdag 12 september 1973
1
pe Noormannen'. De Noor- re
mannen! Die kreet werd hu
Steeds overgenomen in het af
stadje Dorestad. en de menigte
OP
dichter.
de wallen werd steeds
De Noormannen wa-
tumm
Met behulp van een rond stuk ka
een een leuk cadeautje maken.
Neem het stuk karton, zoek het mie
lijm. Op de tekening zie je hoe het nv
deze in steeds groter wordende cirkel)
het karton niet in één keer vol lijm.
klein stukje. Ga door met plakken
Je kunt ook de andere kant beplakke
bijvoorbeeld voor frudt gebruiken.
Natuurlijk kun je in plaats van wol
rialen nemen. Een paar ideetjes: hout
en metaal. Je kunt verder met versch
en er een schilderij van maken. Denk
eens goed na en zoek dan naar origine:
(Van onze correspondent)
ROME De zondagavond
gespeelde voetbalderby in
de Italiaanse bekercompeti-
üe Roma-Lazio heeft ruim
een miljoen aan entree-gel
den opgeleverd. Drie dagen
tevoren heeft de minister
fan gezondheidszaken, Lui-
gi Gui, moeten verklaren,
dat hjj in ernstige moeilijk
heden was, en niet goed wist
hoe hij aan geld moest ko-
■nen om anti-cholera vaccin
'e hopen....". „Geen com
mentaar", zo luidt de slotzin
fan dit mini-commentaartje
CP de voorpagina van de
"La Stampa", een van de
belangrijkste kranten in Ita-
e fholera-epidemie in Itaiié is
n de derde week in ge-
tów e recente situatie is
Lt 0® te juichen: het aantal
w. rt Is onverwacht hoog ge-
no? k nog steeds worden
epL, jnderden in afzondering
doLT®en terwijl in Napels
is i??p Stoort dat het voorbij
fan l111611 uit andere delen
bi>r,-Aet land verontrustende
tin ie oveI
{®ggeVaiien.
statl„ es.tand wordt momenteel
HA. f)?"" genoemd. Er wordt
ovnr niet meer gesproken
over nieuwe besmet
onder controle heb-
e5L,„, Y,an de situatie. Die
VenslJ?tellende uitdrukking is
hS a ®inds ze de eerste
Werrf „°r de overheid gebruikt
offers n nog tal van slacht
ten, 3an c'e oholera bezwe-
*lnepYen^rumlinltse regering
,°r siet de berg ver-
steeds hoger worden.
Precies
ring n'
nachten)
met voo
gen de
prijzen,
lijkt voo
berekent
te zijn.
Veel ve
litie gek
ra een
deze cent
Het is e
kreet vai
waren
tie dan
zijn dan
hebben
zelfs we
iets latei
aantaal z
veranden
doorlopen
trieste
beurtenis:
ken.
Inderdaa<
zoals stee
begint
bij wijze
den terug
zodanig Oi
Diverse
beweren
jaar gale<
ben op
Italië doo
demie ge'
worden. I
men had
maatregels
Vernedere
toch als e
fcelde EEl
den gezii
geïndustri:
een zich
mens is c
omdat de
kans krijj
deelden,
landen wa
breekt. En
onderontw
Zeker wel
ten, weekt
