GT1?TWT
w
/O
w\
eel-adviseur
lei
JTAIRE JUNTA KONDIGT STAAT VAN BELEG AF
President Al lende na bombardement gearresteerd
J
mi
-keuken
I
Werkeloosheid
in augustus
toegenomen
ZWAARDERE BELASTING
OP HOGERE INKOMENS
V andaag
55551
Nederlandse regering verontrust
in verklaring aan Sovjet-Unie
Eduard Flipse
overleden
PZEM: KERN
CENTRALE
DOORSTOND
LAATSTE
PROEF GOED
mm JEiJavA
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAN
s-en
insparen
emie
Vliegtuig
stort neer:
41 doden
editie voor
zeeland
rdelen! Bruynzeel
net van dealers door
ken dus snel in huis en
1
aaterialen-
de schelde
TOPLEIDERS
[DA-bestuur
pil program
colleges van
Lenw. en G.S.
KOPER
VVDM schrijft:
Hele lichting
mariniers
naar kapper
gestuurd
Autorijden en snoepen worden veel duurder
Kleine lekkage f
te verwaarlozen
Geruchten
ps
«q
Woensdag 12 september 1973
113e jaargang no. 17431
2'"'ÜOTij£
iDR. W. A. J. M. HARKX
HOOFDREDACTEUR s L LEIJENDEKKER
KANTOREN TE BREDA - BERGEN OP ZOOM - GOES - HULST - OOSTERHOUT - ROOSENDAAL - TERNEUZEN
0/
n 3 jaar
■ssortiment.
ig roestvrij stalen aan-
ief, met ocron blad of
snde bovenkasten in
uw opberg- en keuken-
i en zal uw budget
s helemaal vrijblijvend!
pn nemen...
1-3 69 10
weg 3
Leger grijpt macht in chili
(Van onze redactie buitenland)
SANTIAGO In Chili hebben de strijdkrachten, gisteren op geweldadige wijze een eind gemaakt aan
liet bewind van dr. Salvador Allende, 's werelds eerste vrij gekozen marxistische president. Allende gaf
(jiicbinde middag (19.30 onze tijd) aan de strijdkrachten over, nadat deze zijn paleis in het centrum van de
looidstad Santiago hadden gebombardeerd en in brand hadden geschoten en de paleiswacht zich had
Overgegeven. Allende werd meteen gearresteerd.
De militairen hebben de staat van beleg afgekondigd.
De strijdkrachten, die drie jaar lang de president loyaal zijn geweest, omsingelden de regeringszetel en
ietten verscheidene belangrijke centra in het land. De grenzen werden gesloten en alle verbindingen met
|ei buitenland verbroken.
jmiddels leek Chili gisteravond aan de rand van een
imgeroorlog te staan. In de hoofdstad waren sluipschut
ters actief. De door de opperbevelhebbers van de strijd-
mchtonderdelen gevormde junta eiste van de oppositio-
kele radiozenders dat zij zich zouden overgeven, maar Al-
We bad eerder op de dag regeringsgetrouwe soldaten
«arbeiders opgeroepen hem te verdedigen. Hij zei her
balde malen niet te zullen aftreden maar voegde daaraan
V; „Misschien zijn dit mijn laatste woorden".
Cm 20.00 uur (onze tijd)
Wde de junta mee de macht
(hebben overgenomen, omdat
Jjli werd „vernietigd" door
ernstigste economische, so-
iale en morele crisis" en Al-
lie niet in staat was geble-
daaraan een eind te maken,
uileger kreeg opdracht alle
ezetshaarden uit te roeien en
menscliolingen zijn verboden.
het einde van de mid-
|g waren, blijkens de berich-
i, de meeste radiostations in
n van de militairen, maar
enkele regeringsgetrouwe
jiders die nog in de lucht wa-
riepen de bevolking op
leerstand te bieden.
een communique
«rdt de junta gevormd door
Augusto Pinochet
Ijarte, Gustavo Leigh Guzman
Cesar Mendoza Duran (res-
Ktievelijk bevelhebber van
l(er, luchtmacht en politie) en
Tiiraal José Toribio Merino
istro van de marine.
|h een ander communique
tri de topleiders van het link-
J front twee uur de tijd ge-
haag (ANP) Het
«Mrsorgaan van het Chris-
ttleitiucratiseh Appel (waar-
f">P, AR en CH samenwer-
F) is van oordeel, dat de
lifts van gedeputeerde sta-
en van burgemeester en
"ouders in de huidige tijd
'Mair gevormd dienen te
:«'I 0I> basis van program-
'"he overeenstemming.
,™j dient er nar ge-
L worden dat in het
f?am zoveel mogelijk poli-
L groeperingen verenigd
|b het najaar wordt een con-
ptie van het CDA belegd,
f"® gesproken wordt over
van de college
geven om zich aan de militai
ren over te geven. Ze dienen
zich vrijwillig op het ministe
rie van defensie te melden. „Als
zij hieraan geen gevolg geven,
betekent dit dat zij zich niet
houden aan de bevelen van de
junta van opperbevelhebbers en
zijn de consequenties daarvan
gemakkelijk te voorspellen",
aldus de verklaring.
Bij degenen die zich moeten
melden is Allende's zuster Lau
ra. Anderen zijn de socialisti
sche minister van buitenlandse
zaken Clodomiro Almeyda en
senator Carlos Altamirano, de
secretaris-generaal van Allen
de's socialistische partij.
In de avond stond het rege
ringspaleis „La Modena" in
brand. De brandweer was ge
alarmeerd maar mocht voorals
nog niet ingrijpen, omdat sluip
schutters in de omgeving actief
waren.
Volgens de verwarde berich
ten kwamen de marine-eenhe
den in de haven van Valparaiso
als eersten in opstand. Later
trokken tanks de hoofdstad bin
nen en omsingelden de rege
ringsgebouwen.
Aanvankelijk weigerde de
president toe te geven aan de
druk van de militairen, maar
nadat de luchtmacht had ge
bombardeerd en de omsinge
lende troepen het vuur hadden
geopend, bezweek al spoedig
de paleiswacht en bleef Allen
de slechts met enkele getrou
wen in zijn brandende paleis
achter. Na korte tijd vroeg hij
om een staakt het vuren van
vijf minuten om zich over te
geven. Toen dit werd gewei
gerd, omdat de sluipschutters
toch bleven vuren, gaf de pre
sident zich tenslotte over.
0 DR. SALVADOR ALLENDE
Op de termijnmarkt voor ko
per in New York zijn de note
ringen gisteren meteen gaan
stijgen toen het nieuws over de
machtsovername in Chili be
kend werd. Chili is een van de
grootste koperleveranciers ter
wereld en de koperhandel ver
wacht kennelijk dat de afzet
ting van president Allende door
de strijdkrachten een stijging
van de koperprijzen tot gevolg
zal hebben.
(Zie ook pagina 10)
iVSfiprl" iR
DEN HAAG (ANP) De
werkloosheid is in augustus
gestegen. Het voor seizoen ge
corrigeerde werkloosheidscij
fer nam in augustus toe met
1000 tot 124.700. Dit blijkt uit
gegevens van het ministerie
van Sociale Zaken.
De openstaande vraag steeg
van 69-700 in juli tot 70.300 in
augustus. Ook deze cijfers zijn
voor seizoen gecorrigeerd. In
totaal waren eind augustus
96.140 mensen werkloos, van
wie 73.810 mannen en 22.330
vrouwen.
Dat betekent bij de mannen
een daling met 3660 en bij de
vrouwen een stijging met 1610
ten opzichte van de vorige
maand.
Ten opzichte van mei dit jaar
is het aantal langdurig werk
lozen (personen die langer
dan zes maanden staan inge
schreven) gedaald met ruim
1400 tot 28.800. Sinds novem
ber 1970 was dit aantal voort-
durend gestegen.
UTRECHT (ANP) De
Vereniging Van Dienstplichti
ge Militairen heeft zich giste
ren een brief tot de staatssecre
taris van defensie mr. ,f. A.
Mommersteeg gewend met het
verzoek maatregelen te treffen
om te voorkomen dat marine
officieren de dienstplichtigen
dwingen naar de kapper te
gaan.
Volgens de brief heeft over
ste Toet, eerste officier van de
Van Braam Houckgeest-kazer-
ne in Doorn, vrijdag vier van
zijn pelotons nieuwe opgekome-
nen (ruim 120 man) gedwon
gen naar de kapper te gaan
door hen pelotonsgewijs te la
ten aantreden en man voor
man naar binnen te sturen
voor een „behandeling" onder
toezicht. Enkelen hebben dit
geweigerd, aldus WDM-voor-
zitter Paul Turken.
De weigeraars van vrijdag
zouden gedreigd zijn met 20 da
gen licht arrest.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De residentie staat momen teel bol van hele en halve waarden over
hetgeen het kabinet-Den Uyl op prinsjesdag volgende week in de miljoenennota
zal presenteren. Een van de hele waarheden is dat de indirecte belastingen het vol
gend jaar flink omhoog gaan, dat de middengroepen relatief zwaarder heiast worden,
dat niet aan de tarieven van de h.t.w. wordt gesleuteld om de laagste inkomensgroepen
te sparen en dat in ieder geval het autorijden weer duurder wordt.
J*3K
ZONNIG
Droog. Flinke zonnige
perioden. Weinig wind.
Maximum temperaturen
rond 18 graden.
STAD EN STREEK
Hoogbouw in het Zwin
taboe. Pagina 3
Sasse wethouder stapt
op. Pagina 5
FINANCIEN EN
ECONOMIE
Olielanden gaan nog
meer vragen. Pagina 13
BINNEN- EN
BUITENLAND
Kerksheid minder fnaar
percentage katholieken
gelijk. Pagina 10
KLEINE STEM
De Noormannen vallen
aan. Pagina 29
SPORT
'Cor van der Hart neemt
het niet langer.
Pagina 27
RADIO EN TELEVISIE
Zappa zingt nog steeds
over sex. Pagina 31
EEN kalf dat meer dan 24
dagen heeft geleefd met een
hart van rubber is in het me
disch centrum van de univer
siteit van Jackson Mississippi,
overleden. Hef was een record.
Een vorig proefdier leefde 18
dagen met een mechanisch
hart.
Met
Residentieel paleis in Santiago, dat gisteren gebombar-
te. Archiefoto
KOPENHAGEN (ANP)
De Nederlandse regering heeft
vorige week de Sovjet-Unie
via diplomatieke kanalen haar
verontrusting over acties tegen
Russische intellectuelen ken
baar gemaakt. Dit heeft minis
ter van Buitenlandse Zaken,
mr. M. van der Stoel, gisteren
in Kopenhagen aan Neder
landse journalisten meege
deeld.
Duidelijk is te kennen gege
ven, dat ook de publieke opi
nie in Nederland verontrust is
door bet optreden van Russi
sche autoriteiten tegen o.a-
Amalrik, Sa-charow, en Solzje-
nitsyn. De Russische reactie
op deze Nederlandse demarche
was dat de dissidenten zich
schuldig maakten aan onder
mijnende activiteit.
Minister Van der Stoel heeft
op de ministersconferentie
over Europese veiligheid en
samenwerking begin juni in
Helsinki als enige westelijke
deelnemer verklaard dat
schi-ijvers vrij moeten zijn in
hun creativiteit. Hij noemde
toen geen na-men, hetgeen in
de jongste demarche wel is
gebeurd.
Nederland zal gedurende de
tweede fase van de conferen
tie over Europese veiligheid
en samenwerking, die 18 sep
tember in Genève begint, een
werkdocument indienen over
de toegankelijkheid van litera
tuur en geschreven informatie.
Een samen-hang tussen dit do
cument en de acties tegen
Russische intellectuelen is niet
te ontkennen, aldus mr. Van
der Stoel. Hij ontveinsde zich
overigens niet dat het niet
eenvoudig zal zijn op dit punt
resultaten te bereiken, omdat
de Russische autoriteiten de
neiging hebben literatuur die
hen niet aanstaat als subver
sief of pornografisch aan te
merken.
De totale belastingdrukstij
ging zou neerkomen op 0,6
procent, hetgeen hetzelfde
percentage Is als de progres
sieve drie (PvdA, PPR en
D'66) in het bekende verkie
zingsprogramma „Keerpunt"
zijn overeengekomen en dat
0,1 procent hoger is dan het
programma van de christen
democraten. Deze totale belas
tingdrukstijging moet de
schatkist zo'n een miljard
gulden meer opleveren, waar
van slechts eenderde bestemd
zal kunnen worden aan een
stuk nieuw regeringsbeleid
van het kabinet-Den Uyl. De
rest gaat op aan hogere sala
rissen en andere kostenstijgin
gen. Deze ruim 300 miljoen
gulden zon voornamelijk ten
goede komen aan beleidsom
buigingen in de welzijnssector
van CRM, bij sociale zaken en
bij volkshuisvesting.
Wat de belastingmaatregelen
betreft zou het kabinet de vol
gende voornemens hebben:
Verhoging van de vermo
gensbelasting met één gul
den per duizend gulden tot
acht gulden per duizend.
Verdubbeling van de huur
waarde van een eigen wo
ning. Dat is de waarde die
bij het inkomen moet wor
den opgeteld. Voor wonin
gen tot een economische
waarde van f 60.000 is dat
momenteel f 300 (wordt f
600), woningen van f 60.000
tot f 120.000 momenteel 1
600 (wordt f 1200).
De inflatiecorrectie (elk
jaar een heet hangijzer)
wordt niet voor 80 procent
maar voor 50 tot 60 procent
teruggeven, afhankelijk van
het inkomen.
9 De benzineaccijns wordt
met vier cent verhoogd (zo
als bekend verwierp de KVP
eind juli een dergelijk voor
stel in de kamer, omdat de
ze fractie de verhoging wil
de zien in het totale finan
ciële pakket. Het heeft er
nu alle schijn van dat de
KVP-fractie met een derge
lijke verhoging wel akkoord
zal gaan)
Verscherping van de pro
gressie in de inkomstenbe
lasting. Bij een inkomen
van f 35000 zal aanzienlijk
meer belasting betaald moe
ten worden.
Autorijders op kosten van
hun werkgevers worden
zwaarder belast door verho
ging van de autokostenfictie.
Dat is het bedrag dat bij het
eigen inkomen moet worden
opgesteld omdat men rijdt
in een auto van de baas.
De auto wordt trouwens
voor iedereen zwaarder be
last. Men noemt dat „statie
geld" alsof de regering een
soort bestemmingsheffing
wil opleggen voor het oprui
men van autowrakken. Fei
telijk komt dit neer op een
verhoging van de verbrui
kersbelasting bij de aankoop
van een nieuwe auto. Deze
belasting is thans 17 pro
cent. Nieuwprijs auto wordt
gemiddeld f 200 hoger.
De tarieven van de btw
wil de regering niet verho
gen maar wel zullen enkele
goederen, voornamelijk
delicatessen worden overge
heveld van het lagere (5
procent) naar het hogere ta
rief (16 procent).
Pleziervaartuigen
ook worden belast.
zullen
Voor hogere inkomens
groepen zal de kinderbijslag
eveneens minder fors zijn.
Minister Pronk voor ontwik
kelingshulp krijgt voor o.a.
steun aan bevrijdingsbewegin
gen 55 miljoen gulden meer.
In PvdA-kringen is men hier
over al onrustig, omdat minis
ter Pronk bij zijn ambtsaan
vaarding een veelvoud zou
zijn beloofd. Ook is men in
socialistische kringen niet te
spreken over het feit dat mi
nister Vredeling er niet in zou
geslaagd zijn enkele bezuini
gingen bij defensie aan te
brengen. Dit ondanks het
voorlopig niet doorgaan van de
aankoop van de dure Lance-
raket en het niet vervangen
van de Starfighter.
Ook de successierechten in
de zijlijn (broer-zus) zullen
worden verhoogd met een
klein percentage.
-
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA De dirigent Edu
ard Flipse is gisteren in het
St.-Ignatiusziekenhuis te Bre
da op 77-jarige leeftijd overle
den.
De in Zeeland geboren, in
Rotterdam groot geworden en
de laatste jaren in Etten-Leur
rustende Eduard Flipse moest
vorige week naar aanleiding
van ürgewandstoornissen in
het ziekenhuis worden opge
nomen. Een nierinfectie verer
gerde zijn ziekte-
(zie ook pagina 7)
TITOGRiVö (AP) Een
Joegoslavisch verkeersvlieg
tuig, dat 35 passagiers en 6
bemanningsleden aan boord
had, is gisteren neergestort na
de top van een berg te lieboen
geraakt.
Van officiële zijde is meege
deeld, dat men niet gelooft,
dat er overlevenden zijn.
Het vliegtuig, een Caravelle,
was op weg van Skopje naar
Titograd.
3?
(Van een onzer verslaggevers).
MIDDELBURG De kern
centrale van de N-V. PZEM te
Borssele heeft zijn laatste en
beslissende beproevingsperio
de achter de rug. Vorige week
is de beproeving van de kern
reactor die op tachtig procent
van zijn maximum capaciteit
heeft gewerkt, afgesloten met
een reeks controiehand.elin-
gen.
Daarbij zijn onder meer de
pakkingen van het stalen dek
sel van het reactorvat vervan
gen. De bewuste pakkingen
vertoonden, aldus het hoofd
van de centrale ir. A. Tiktak,
„een ietsepietsie" lekkage.
„Dat is echter niet onge
woon", aldus de heer Tiktak,
„omdat de reactorkern door de
herhaalde afschakelproeven
die wij in alle stadia hebben
genomen, enige krimp te zien
heeft gegeven. Het is normaal,
dat bijvoorbeeld ook bij de
j aarlij kse splij tstof wisselingen
de pakkingen worden ver
nieuwd. Onze eigen onder
houdsdienst heeft ook tijdens
het warme proefbedrijf van de
reactor, diverse malen pakkin
gen verwisseld. Ditmaal heeft
de onderhoudsdienst het nog
maals gedaan. De lekkage was
allerminst verontrustend. We
hadden haar evengoed kunnen
verwaarlozen".
In verband met de controle
aan het slot van de tachtig
procentsperiode heeft de kern
centrale van vorige week
woensdag tot gisteren geen
elektriciteit geleverd. Met het
wisselen van de pakkingen
waren twee dagen gemoeid.
Daaraan vooraf ging een peri
ode van enkele dagen waarin
de reactorkern moest afkoe
len.
Het rapport over de tachtig
procentsbeproeving is inmid
dels opgestuurd naar de com
missie reactorveiligheid in
Den Haag die. naar verwacht
wordt, binnen afzienbare tijd
toestemming zal geven om de
kerncentrale op zijn volle ca
paciteit van 477' megawatt
elektrisch vermogen te laten
draaien.
Dc afschakeling van de re
actor gedurende enkele dagen,
heeft aanleiding gegeven tot
geruchten, als zou er iets met
de reactor niet in orde zijn.
Gisteren werd de directie
van de n.v. PZEM dan ook
benaderd door een lid van de
raad van bestuur. Het betrok
ken bestuurslid raakte er ech
ter, na informatie te hebben
ingewonnen, van overtuigd dat
de geruchten over een eventu
eel gevaarlijk mankement aan
de reactor alsook over zoge
naamd voortijdige beproeving
van de reactor op honderd pro
eent-capaciteit, uit de lucht
gegrepen moeten zijn.
„Als er iets niet had geklopt
zou ik om een spoedvergade
ring van het dagelijks bestuur
of de raad van bestuur hebben
gevraagd", aldus het betrok
ken bestuurslid.
De directeur van de N.V.
PZEM ir. M. D. Dalebout zei
ons desgevraagd, dat tijdens
de proefperiode, die met een
algemene inspectie is afgeslo
ten, gebleken is dat de kern
centrale can goed fabrikaat is.
„Wij zijn er zeer tevreden
over", gldus ir. Dalebout.
