ran Bio-lex I EEN NIEUW BEGIN
'wart.
iC.
Dmode
MET Z'N DRIEËN
1952i
npeiibufg
Obstakel werd prijs
Helemaal te gek, joli..hooeee..
De zinnige eigenzinnigheid van Hesse
zilveren balans
RS 1e RONDE
*c#
DE FINANCIËLE STAARTJES AAN DE MUZIEK
ijdschrift
orm
oek
Vrijdag 31 augustus 1973
5tUS)
Sen
Amersfoort
Der
ilaan 12, Soestdijk
Heerenveen
ien persoonlijk bericht.
van Hans Ferrée
n Eppo Poeve.
P staat voor Promode.
sieve mode voor manrien
25 jaar, die je vindt in de
Promode-hoek bij P&C.
en.
:er-
521-248
d/wit,
r/ONINGINNEDAG 1952
lv in Willemstad. Matro-
zen van de marinebasis Pa-
iera omzomen het sport-
ark. De uniformen zijn ha
gelwit want in Curacao kun
t al biologisch actieve was
middelen krijgen. Een lan
ge, kleurige stoet van
schoolkinderen variërend
van zwart via Indiaans en
Spaans
bruin tot lelieblank
0[ zonnebrandrood trip
pelt langs de rijen matrozen
en mariniers, op weg naar
je plaats waar ze hun lied
je moeten zingen. Dat is
vlak bij het spreekgestoelte
waar zodadelijk de gouver
neur van de Nederlandse
Antillen op zal klimmen.
Door de luidsprekers klin
ken marsen van Sousa af
gewisseld door Curagaose
walsjes.
De gouverneur heeft een
echte boodschap deze keer,
want sinds 3 april wordt er
tussen de Antillen, Surina
me en Nederland gesproken
over het koninkrijk-nieuwe-
stijl.
Een nieuwe toekomst
wacht, met meer eigen ver
antwoordelijkheid voor de
zingende kindertjes aan zijn
voeten. Dit alles natuurlijk
in saamhorigheid met de
overige rijksdelen en onder
de hoede van onze geliefde
vorstin. De kindertjes jui
chen en zingen over Nêer-
lands Bloed. De matrozen
dwingen zich zuchtend en
zwetend nogmaals in de
houding en de gouverneur
verdwijnt groetend in de
zwarte auto die in de zon
staat te blikkeren.
Geen oranjezonnetje. Dat
'■ennen ze hier niet. De zon
die ze hier hebben is laaiend
wit en weet nimmer van
J wijken. Voor de rest lijkt
f koninginnedag in Willem
stad wel een beetje op ko
ninginnedag in Middelburg.
Voor pas aangekomen Ne
derlanders, hier Macamba's
geheten is Curacao anno 1952
een soort parijsje. Afgezien
w de zonneweelde, kun je er
®>k nylons kopen, zacht zijden
"idergoed, spotgoedkope Ame-
rikaanse sigaretten en whis-
ey. Een Cuba Libre (zoals je
en rum-cola behoort te ne-
wn) kost nog minder dan een
"es bier uit Holland. Voor een
.Mr honderd gulden heb je
I toppunt van welstand een
traaie tweedehands Ameri
kaanse slee onder je achterste!
Dat is nog eens wat anders
®n het grauwe, armoedige en
alsmaar wederopbouwende
Wetland. Al gauw gaan de
®ste pakketjes voor thuis
•nylons, balpennen, beehaatjes
Mslipjes) op de zeepost.
Ie kijkt je ogen uit op de
autodichtheid. Prestige is af te
Wen aan de hoeveelheden
tnroom op de automobielen.
De autoantennes zijn versierd
*1 linten en molentjes. De
were Curagaose mannen
Weren alsof ze geen zorgen
™nen, gekleed in Palm
fachbroeken en veelkleurige
Jemden. Buiten de stad, waar
le armzalige koenoekoehutten
"et hun blikken daken staan
zinderen in de zon, is het
auto- en koelkastbezit al even
Coot.
be Curagaose Pertoleum In
dustrie Maatschappij deelt er
«e lakens uit in naijverige sa-
•Mnwerking met de oude ei-
jandelite waarin de Hollandse
Wenlaag en afstammelingen
ja# ooit uit Brazilië geviuch-
Portugese joden een belang-
•llle rol spelen. De „olieboe-
ren" wonen toppunt van
hokjesgeest in omheinde
dorpen als Rio Canario en Ju-
lianadorp. Achterklap, intrige
en jaloezie vieren hoogtij in
de exclusieve clubs Piscadera-
baai en Chobolobo. Daar wor
den carrières, zogoed als hu
welijken, gemaakt en gebro
ken.
De autochtone bevolking
wordt met een mengsel van
minachting en vertedering
Landskinderen" genoemd
Politiemannen, onderwijzers,
priesters en journalisten zijn
Nederlanders
De verdediging van dit alles
is opgedragen aan de Konink
lijke Marine hetgeen in de
praktijk betekent dat mariniers
rondkruipen over de scherpe
koraalrotsen van Westpunt
met de stekels van cactussen
in hun billen en dat een oor
logsschip, dat je vandaag de
dag niet voor mogelijk zou
houdein, meer dan 48 uur lang
jacht maakt op een onderzee
boot (natuurlijk een Rus!) die
in de Bullenbaai zou zijn ge
zien.
Ooh, pushi pushi Bulawaya!
Luidt de mambo-achtige tophit
van die dagen. Bulawaya is
een onvertaalbare term. Het
kan evengoed „spring over de
draad" als „Alles kan barsten"
betekenen. Zo ongeveer is het
ook met de -landskinderen ge
steld. Veel nationaal besef
kunnen ze met hun veertig
nationaliteiten niet hebben
en het is moeilijk uit te ma
ken of 'het hen iets schelen
kan, wat de gouverneur op
zijn spreekgestoelte in het
sportpark heeft gezegd. Maar
het is ook nog maar 1952.
Zeventien jaar later in
mei 1969 brandt de binnen
stad van Willemstad. De Mije,
dansende „landskinderen" zijn
boos geworden.
Suriname, Curacao, Aruba
Bonaire, Sint Maarten, Sint-
Eustacius en Saba, allemaal
samen woonruimte biedend
aan amper 600.000 rijksgeno
ten, vormen de laatste restan
ten van het koloniale rijk
waarvan Nederland sinds de
Tweede Wereldoorlog zo moei
zaam afstand heeft gedaan.
tijdperkeiland dat „gered" wa>
uit de in 1949 verloren gegam
koloniale boedel in de Oost.
We zouden de Papoea's ont
wikkelen en in onze naijve
met Indonesië gingen we zo
ver de Papoea's plechtig t
beloven dat ze zelfstandig zou
den worden. Dit voegde aan
alle drogredenen vóór. het be
houd van Nieuw Guinea nog
een loodzwaar moreel argu
ment toe. Luns verkeek zich
op de woorden van wijlen
Foster Dulles, de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken die in de naoorlogse ge
schiedenis berucht is- gewor
den door zijn koude oorlog
voering en gewandel lamgs
de afgrond" (brinkmanship).
Tot op de dag van vandaag
twist Luns met zijn tegenstan
ders over de vraag of hij wer
kelijk dacht dat Amerika ons
in Nieuw Guinea zou steunen
(wat wel stom maar niet im
moreel zou zijn) of dat hij
het parlement opzettelijk wijs
maakte dat Amerika zou in
grijpen (wat immoreel zou
zijn).
Enfin de afloop is bekend.
Ook hier moest de voorspelba
re nederlaag tenslotte worden
geslikt en de enige troost voor
de anti-Soekamisten is ge
weest dat de Indonesische pre
sident, die ondanks alle kolo
niale leed de stations aan de
spoorlijn Groningen-Nieuwe-
sehans uit het blote hoofd kon
opzeggen, zich tenslotte ook
verslikte. Na Nieuw Guinea
ws in elk geval de weg vrij
voor een normalisatie van de
Nederlands-Indonesische be
trekkingen.
De West, de vergeten kolo
nie in Amerika, was minder
lastig en lag de Nederlanders
in het algemeen ook niet
zwaar op de maag (Het
schijnt zelfs nu nog zo te zijn
dat de meeste landgenoten
niet weten dat Suriname en de
Antillen duizend zeemijlen
van elkaar liggen). Er waren
in het verleden wel zwakke
pogingen geweest om vooral
Suriname los van Nederland
te krijgen, maar die waren
merkwaardig genoeg allemaal
afkomstig van de Europese bo-
Op 7 december 1942, midden
in de oorlog, had koningin
Wilhelmina in een beroemd
geworden redevoering, beloofd
dat de kolonieën een nieuwe
satus zouden krijgen- Daartoe
kondigde zij een rondetafelcon
ferentie aan.
Die conferenties werden
geen sucoes, zoals ledereen
wel weet. Tegen beter weten
in en ook tegen de raadgevin
gen van de bondgenoten en
vrienden in, blunderde de na
oorlogse Nederlandse regering
van de ene debacle naar de
andere, van de ene politiële
actie in de andere, net zolang
todiat het Indonesische natio
nalisme, niet geheel ten on
rechte, inderdaad de overtui
ging had op eigen kracht een
zeer gehate bezetter buiten
geschopt te hebben. Dit lang
durig rekken van een voor
spelbare nederlaag kostte Ne
derland voor vele jaren de
sympathie van de Indone
siërs.
De geschiedenis herhaalde
zich nog eens in het klein met
Nieuw Guinea, het stenen
venlaag in Suriname. Die was
bitter ontevreden over de
stiefmoederlijke behandeling
die de kolonie vanuit Dep
Haag kreeg. Dit leidde hon
derd jaar geleden tot een kort
stondige beweging om Surina
me bij Engeland te krijgen.
Op de Antillen kwam even
min ben onafhankelijkheidsbe
weging van de grond. Tijdens
de Franse revolutie revolteer
den de Curagaose slaven. In
het begin van deze eeuw
kreeg Curagao te maken met
de Venezolaanse vrijheids
strijd. Rebellenleiders vlucht-
tèn herhaaldelijk naar Curacao.
Maar hoewel later in Wil
lemstad een standbeeld werd
opgericht voor de Zuidameri-
kaanse vrijheidsheld Brion,
zijn de Curagaoënaars nimmer
aangestoken door het vrij
heidsvuur. Zelfs niet toen in
1929 de Venezolaan Urbina,
tijdens een operette-achtige
overval op Willemstad, aan
toonde hoe gemakkelijk het
was het wapenarsenaal van
het Fort Amsterdam, tc vero-1
f.
ALWEER een nieuw
kabinet in dat jaar
1952 en alweer
een kabinet-Drees, het
derde, maar deze keer
zou het de vier jaar vol
maken. Een kabinet ook
met nieuwe namen, die
nog lang in de Neder
landse politiek zullen
doorklinken: die van
Luns en Cals. En weer
een nieuw ministerie, al
even tijdelijk als dat
van de Produktiebevor-
dering. Dat van de Pu
bliekrechtelijke Bedrijfs
organisatie, waaraan de
KAB-voorman A.C. de
Bruijn zijn naam ver
bond. In november van
datzelfde jaar werd
overigens een beslissing
genomen die tot vandaag
toe een drukkende di
lemma zou worden voor
hart, geweten en recht-
vaardigheidsverlangen
van veie landgenoten: de
overplaatsing van de
oorlogsmisdadigers van
hun interneringskamp
bij het Drentse Norg
naar de Bredase Koepel.
Maar in hetzelfde jaar
onderging het Konink
rijk een face-lift. De
moerasdelta aan de
Noordzee, het oerwoud
van Zuid-Amerika en
zes atollen onder de Ca-
raïbische zon gingen een
nieuwe verband aan.
Daarover gaat het in de
ze vijfde aflevering van
de serie Zilveren Balans.
1969: Willemstad brandt, voor Den Haag riskant.
veren en de gouverneur te
ontvoeren.
Ook de oprisping van mei
1969 was niet gericht tegen de
politieke status van de Antil
len maar tegen het sociale on
recht in deze vanouds in kas
ten opgedeelde samenleving.
Met de West zou Nederland
niet de fouten van Indonesië
herhalen, zo nam men zich
in Den Haag voor. Na twe'e
jaar palaveren wend op 15 de
cember 1954 „Het Statuut"
van kracht. Feest op de Antil
len, feest in Suriname, feest....
nee, niet in Nederland hoe
wel. dit zeker- de bedoeling
van de regering was geweest.
Het Naderlandse publiek kon
doodeenvoudig geen belang
stelling opbrengen voor De
West. Koninkrijksdag is in
Nederland altijd een dode
zaak gebleven. Geen sportlief
hebber is in staat de resulta
ten op te sommen van de re
gelmatig gehouden Koninkrijk-
spelen. Geen mens kent de
vlaggen van de Antillen en
Suriname.
Het is zou je haast zeg
gen Nederlands verdiende
loon dat de Koninkrijksge-
dachte ook in de West nauwe
lijks ingang vond. Op de scho
len werd Koninkrijksdag
(verplicht) gevierd. Antilliaan
se studerenden in Nederland
vierden hem ook, doodeenvou
dig omdat ze dan weer eens
de gelegenheid hadden met
velen onder elkaar te zijn en
een nacht lang op de tonen
van thuis te dansen.
Op het ogenblik wordt er
druk getimmerd aan een her
ziening van het Statuut. Het is
geen eenvoudige zaak- Lang
niet alle Surinamer® en Antil-
lianen willen los van Neder
land, al beweren in Nederland
woonachtige rijksgenoten van
overzee dat het wel zo is. Zij
zullen moeten leren dat Suri
name en de Antillen niet tot
werkelijk naties kunnen wor
den gesmeed vanuit de Neder
landse universiteiten of de
Bijlmermeer.
Aan de andere kant wil Ne
derland eigenlijk wel van de
overzeese rijksdelen af. Mei
1969 in Willemstad heeft Den
Haag er nog eens aan herin
nerd welke politieke risico's we
lopen met onze mariniers en
oorlogsschepen in De West.
De Nederlandse man in de
straat kent het Surinaamse
probleem alleen maar via de
immigratie. Soms lijkt het er
dan ook op dat de op Neder
land gerichte stroom Antillia-
nen en Surinamers het belang
rijkste Koninkrijksprobleem
vormt. Misschien is het ook
wel zo, maar dan ligt het pro
bleem wél aan de andere kant
van de Atlantische oceaan
want, het is al meer gezegd,
het zijn natuurlijk niet de on
bekwaamste rijksgenoten die
zich blijvend hier vestigen.
Wat er met onze laatste ko
loniën gaat gebeuren, ligt nog
in de toekomst verborgen. Dat
is een ironische conclusie als
men nagaat hoe verlicht wij
ons opstellen op het wereldpo
dium om boos te wijzen naar
de Portugezen.
Iets verder zijn we wel ge
komen: d-e Surinamers en An-
tillianen mogen zelf zeggen
wat ze willen. Dat mochten de
Indonesiërs nog niet.
WIM KOCK
Muziekauteurs worden on
derbetaald, concludeert de Bu-
ma in het nu verschenen jaar
verslag '72. Buma's zuster de
Stemra is zeer verontrust over
de handel in witte grammo
foonplaten en cassettes. Via de
Stemra konden al vele honderd
duizenden illegale grammo
foonplaten in beslag genomen
worden. De cijfers van Buma
en Stemra duiden erop, dat de
waardering in het buitenland
voor het Nederlandse repertoi
re is toegenomen. Gevreesd
wordt, dat deze waardering
een klap zal krijgen met het
wegvallen van de piraten Ve
ronica en Noordzee.
In '72 ontving Buma aan
muziekauteursrechten in Ne
derland ruim f 14,7 miljoen
(in '71 ruim f 13,5 miljoen). De
toename ligt vooral in de sec
tor achtergrondmuziek. Van
de NOS werd resp. 4 en 11
procent (waarvan staat er niet
bij) méér gekregen. Maar dat
is niet genoeg, zo wordt be
weerd. De ontvangsten in de
sector kerkmuziek waren nog
zeer bescheiden.
Na aftrek van kosten kan de
Buma aan belanghebbenden.
wier repertoire de Buma be
heert, f 5,3 miljoen uitkeren,
de Stemra legt f 9,1 miljoen
op tafel, na een incassatie van
f 13,5 miljoen in '72. De Buma
zal een nieuwe instelling in
het leven roepen, die alle acti
viteiten op sociaal en cultureel
terrein binnen de Buma zal
coördineren.
We leven toch wel in een
rare maatschappij, waarin met
dergelijke instituten iemands
financiële belangen veilig ge
steld móeten worden. Het
maatschappelijk systeem
maakt deze instituten noodza
kelijk. Wanneer zullen we een
loflied zonder auteursrechten
kunnen aanheffen?
fe' fe fe
F1LMWEEK At,hem
draait nu met 72 speelfilms
waaronder 3 Nederlandse
premières. Joseph Mankiewicz
is er (opening met zijn
Sleuth) en Truffaut wordt
verwacht bij zijn slotfilm La
nuit Américaine. Pogingen om
Tarkowski uit Moskou naar
Arnhem te krijgen.
9 CARTOONS van Bob van
den Born (Prof Pi), vanaf nu,
de komende maand te zien in
de Hogeschool Tilburg. Je
kunt er zo binnenlopen.
9 SUB-commissie ingesteld,
die rapport van commissie Or-
kestenbestel nader gaat uit
werken. Plan om in febr. '74
te komen met concrete plan-
ren over nieuwe samenwer-
Kiiigsorgaiien in het land,
waar muziek in zit.
JORDAAN-Pop-lestival
bestaat 25 jaar. Dit jaar is het
van 5-16 september.
DE REVISOR gaat het
nieuwe literaire tijdschrift he
ten, dat het onlangs gestopte
Soma zal vervangen. Eerste
nummer verschijnt in het na
jaar, geredigeerd door Paul
Beers, Tom van Deel, Jan
Donkers, D. Kooiman en Peter
Verstegen.
9 FILMFAN, het filmtijd-
schrift, waarvan tot nu toe
vier afleveringen verschenen,
wordt bedreigd met onder
gang. Er is belangstelling in
de losse verkoop, maar harde
kern van vaste abonnees ont
breekt. Zo meldt het vijfde
nummer met 48 pagina's infor
matie. Adhesies aan NZ Voor
burgwal 350 Amsterdam.
Aluminium sculptuur van Eugène van Lams weerde; in Parijs bekroond.
EUGèNE VAN LAMSWEER-
DE, docent aan de academie
St.-Joost in Breda: „Ik weet
niet wat de Prix de Ia jeune
sculpture voor mij betekent. In
september een dineetje in Pa
rijs bij de uitreiking. In doe al
enkele- jaren mee met de in
ternationale Salon de la jeune
sculpture. In het begin dacht
ik: wat zou het fijn zijn een
prijs te krijgen. Nu was ik het
al vfëer vergeten tót ik Hét
briefje thuis kreeg". Hij expo
seert regelmatig in Frankrijk,
omdat hij zich in dat land
lekker voelt. Er staan alumi-
umplastieken van hem bij het
Olympische dorp te Grenoble,
op het strand bij Port Barca-
res en in de Résidence des
Combes, Chambery. Maar ook
in ons land exposeert hij ieder
jaar. Op de vorige Middel-
heimtentonstelling maakte hij
deel uit van de Nederlandse
inzending.
Aanvankelijk studeerde Eu
gène van Lamsweerde chemie,
voltooide daarna zijn rechten
studie en ging zich toen inte
resseren voor de keramiek, met
name keramische toepassingen
in de architectuur. Daaruit
groeiden plastieken en beel
den. Aluminium, roestvrij staal
en hardhout zijn materialen,
waarmee hij nu ook graag
werkt.
Zijn bekroonde werk - hij is
de eerste Nederlander, die de
ze prijs kreeg - kreeg als
motto mee Obstakel. Een alu
minium object met een door
snee van een meter of vijf, dat
in sierlijke gesloten vormen
als een signaal de omgeving
bepaalt. Als je met hem praat
over de functie van zijn plas
tieken is het woord omgeving
bepalend. Vanuit modellen op
kleine schaal werkt hij naar
een omgeving toe en niet
i omgekeerd. Het beeld is pas
klaar als het ergens staat.
Daar wil het een opening ma
ken; laten ervaren, dat er in
een straat, op een plein e.d.
meer aan de hand is dan de
platgetreden alledaagsheid.
Een appè.l op de belevingswe
reld van de mens. De reactie
van een huisvrouw in Geno-
ble, die protesteerde toen zijn
bëeïd verplaatst werd, 'is hém
dan ook veel waard. Hét func
tioneerde.
Zo is hij ook, sedert '57 op
St.-Joost bezig de studenten te
assisteren bij het ontdekken
hoe zij eerst zei van binnen
uit kunnen functioneren.
„Het ontwaken van de eigen
heid om tot een totaliteit te
komen", zegt hij. Zo moet ook
zijn bekroonde sculptuur be
keken worden.
HENK EGBERS
9 HOLLANDS MAAND-
BLAD-308-309: „Deze ideolo
gie betekent in feite een capi
tulatie voor de bestaande
mannenmaatschappij", conclu
deert Jan van Dijk o.a. in
„Wetenschap, feminisme en
wetenschappelijk feminisme".
P. Bordewijk schrijft over
„Bindende afspraken vooraf"
(kabinet) en J. Pen bekijkt
onder de kop „De veldslag
tussen de twee Cambridges"
een 20 jaar-durende strijd tus
sen twee economische scholen.
Verder nog bijdragen van Bat-
tus, Kees Verheul, Ethel Port-
noy, Josje d'Haens, St. Voogd
(de apenrots en het feminisme)
en K. Poll(de methode "van
Brands) (H.M. Nobelstraat 27,
Den Haag).
0 FOTO-9: Onder de loep
werk van de fotograven Paul
de Nooyer op teksten van W.
Coumans, Robert Broere, Mar
tin Paternotte met indringende
foto's uit het Verre Oosen en
Diederik van Goethem. Getest
werd de Topcon Super DM.
Aan de orde verder nog o.a.
Kleurvergrotingen naar dia's,
het debuut van Berard Had-
ders en het tweede artikel van
J. Halber over De motivatie
van de fotograaf (Foto, post
bus 4, Doetinchem).
Wat een goede film had
kunnen worden, bleef steken
in een soort badinerie rond de
kreet Liefde is een mysterie.
De geschiedenis van BLUME
IN LOVE, die binnenkort in
ons land in roulatie gaat, te
kent een aantal situaties rond
liefde en huwelijk, die levens
echt zijn, maar de schrijver,
producer en regisseur van de
film, Paul Mazursky (Bob and
Carol and Ted and Alice en
Alex in Wonderland) heeft er
weinig mee gedaan. Je voelt
je na afloop van de film dan
ook goed bedonderd, als je in
de gegevens geïnteresseerd
bent.
Wat is het geval? Stephen
Blum is een florerende advo
caat in echtscheidingszaken.
Gelukkig getrouwd met Nina.
Maar laat Nina hem nu met
zijn secretaresse Gloria in bed
vinden. Wham! Echtscheiding.
En dan volgt de reïncarnatie
van Nina. Zij ontmoet Elmo;
een jongen met baard, stickies
rokend en musicerend re
laxend. Dat is het helemaal.
Stephen en Nina hadden het
samen al eens geprobeerd met
meditatie - want echtscheidin
gen zijn meestal niet het ge
volg van een zogeheten slip
pertje -, maar dat haalde niets
uit.
Enfin Stephen zoekt seksuele
troost bij Arlene, maar blijft
van Nina houden: uitgesproken
in een macro-biotisch restau
rant komt dat bewustzijn het
sterkst boven. Stephen papt
aan met Elmo, probeert zich te
schikken in een stoned leven
e.d. om met Nina contact te
houden. Hij verkracht haar en
zie... de daaruit voortspruiten
de baby brengt hen weer bij
elkaar. Niet meer om te trou
wen, maar om elkaar lief te
hebben, plet huwelijk is toch
maar een instituut: liefde staat
overal boven. Voor het daarbij
passende decor is heen en
weer geschakeld tussen Los
Angeles en Ventië.
Het moet gezegd, dat Ma
zursky de situaties aardig
weet te schetsen; vaak goed
getekend. Hij beschikte daar
bij over George Segal als
Stephen, Susan Anspach als
Nina, Anazette Chase als Glo
ria, Kris Krostofferson als El
mo en Marsha Mason als Arle
ne. Het is af en toe lekker gek
en dwaas, maar tussen de re
gels door zet hij zich af tegen
alle genoemde ingrediënten en
soortgelijke, waardoor het ge
geven totaal op losse schroe
ven komt te staan. Het zijn
heuse zaken, die aan de orde
komen. Ze zijn niet eens alle
maal zo negatief als het un
derstatement van de gein laat
voelen. Dat de maker van Blu-
me in Love niet verder komt
dan de kreet „Liefde is ëen
mysterie" is een mysterie.
Misschien ook niet, want con-
sequenti'eloze gein met bepaal
de ontwikkelingen verkoopt
beter.
H. E.
9 Blume, wat doe je nou!?
HERMAN HESSE, herontdekt,
is een schrijver die momenteel
zeer intens gelezen wordt
Maar wie was nu eigenlijk
Herman Hesse? Hoewel er in
verschillende van zijn boeken
autobiografische gegevens ver
werkt zijn en ook de ideeën
daarin verkondigd wel iets
duidelijk maken, ligt er nu
een zeer indringende bundel
rechtstreekse autobiografische
geschriften met de veelzeg
gende titel ZINNIG EIGEN
ZINNIG (uitg. De Arbeiders-
pers-privé-domein f 19,50).
„Wie eigenzinnig is, gehoor
zaamt aan een andere wet, één
enkele, absoluut heilige, de
wet in jezelf, de „zin" van het
„eigene", schrijft hij in de bij
drage „Eigenzinnigheid" uit
1919. Dat was het uitgangs
punt, z'n credo, waarnaar hij
geleefd heeft. De geschiedenis
heeft bij hem het zinnige van
deze niet zo geliefde deugd
van eigenzinnigheid aange
toond.
Dat Hesse, die leefde van
1877-1962, vooral door jonge
mensen gelezen wordt, is niet
verwonderlijk. Siegfried Un-
seld vat dit in een nawoord
samen, wanneer hij spreekt
over Hesse's revolte tegen hei
bestaande, tegen de 'achter
haalde, lege autoriteit, teger
het genormeerde en teger
middelmatigheid, tegen con
sumptie, eigenbaat en profijt,
tegen staat en burgerlijkheid,
tegen kerk en school en altijd
weer de revolte van de zoon
tegen de vader en diens op
voedingsmethodes. de revolte
van de jongere generatie tegen
de oudere,
Van deze revolte is een
weerslag te vinden in dit
roek. Het bevat een 25-tal
korte geschriften van Hesse
waarvan verschillende voor
het eerst verschenen. Frag
menten uit dagboeken, brieven
aan zijn ouders, zo-maar mij
meringen rond een bepaald
thema. Hij was zijn tijd voor
uit, omdat hij zijn eigen tijd
zo goed doorzag. Onbarmhartig
legen zijn ouders, zonder hen
de rug toe te keren; het natio-
raal-socialisme in '33 al door
ziend; wereldburger, toen dit
voord nog niet bestond etc.
Daarover schreef hij ook de
.terkste stukken, hoewel zijn
beschouwingen over het pro
bleem ouder-worden ook le
zenswaardig zijn. Hesse
schrijft een zeer poëtisch pro
za, zonder dat het aan zeg
gingskracht inboet. „Kinder
tijd van de Tovenaar" is daar
van onder andere een goed
voorbeeld.
Alleen al om het stuk over
de „Eigenzinnigheid" is de
aanschaf van dit boek gerecht
vaardigd; een pleidooi voor'
het volgen van „de, natuurlijke
- wetten". „De held is niet de
gehoorzame, brave burger, is
niet de man die netjes zijn
plicht vervult", schreef hij in
1919 na de klap van de eerste
wereldoorlog en de tweede
wereldoorlog voorspellend.
„Heldhaftig kan alleen de in
dividuele mens zijn die zijn
„eigen zijn", zijn edele en na
tuurlijke eigenzinnigheid tot
zijn noodlot heeft gemaakt".
H.E,
eindredactie
henk egbers
