OBERS nan Iers lassers RU-INSTRUCTEUR MOET SLIPPERTJE NIEUWE STIJL RUNNEN MAKEN Kamerleden klaar voor Chinareis Bonn veroordeelt kolonialisme in Afrika mgT het wrede paradijs (slot) Proces in Djakarta Brits journalist misleidt kleine spaarders binnenland buitenland 9,65 9,45 8,98 11,95 it. Jansteen KPO AXEL STRUCTION Als de olie in 1977 eindelijk gaat vloeien kan Alas ka op het nippertje een bankroet ontlopen. De ruim 900 miljoen dollar die in 1969 op één dag werden verdiend, zijn dan op. KAMPIOEN MILJARDEN door fiert van Velzen VERLIEZEN Hogere winst Amro-bank voordelig uit met NS r« ONRUST BIJ DRENTS- GRONINGSE PERS papiep oor uw pen Gedenkdag Medische afspraken 25 AUGUSTUS IDAGS EN 's AVONDS n 01155 -1601 en 2186. neuzen en Borsele ons kantoor van 7.00 uur, Noorderlaan 41, of na 19.00 uur JUNEAU De staat Alaska verdiende aan de massale verkoop van olierechten bijna een miljard dollar. Eski mo's, Indianen en Aleoeten hebben nu recht op 20 mil joen hectaren land en bijna een miljard dollar. Alaska en de Eskimo's hebben hun slag geslagen, maar er is, sedert de ontdekking van de olieschatten in de noorde lijke toendra nog geen druppel olie uit Alaska gekomen. Als de Trans Alaska Pijp lijn in 1977 gereed is zal Alas ka er aanvankelijk 300 mil joen dollar per jaar aan kun nen verdienen en in 1978 ruim 500 miljoen. Alaska is groot, mooi en straatarm. Gouver neur William Egan vertelde in Juneau dat de begroting van de staat dit jaar een be- irag van 353 miljoen dollar vereist, terwijl de belastingen slechts 172 miljoen zullen op leveren. Van iedere begro tingsdollar wordt 75 tot 80 dollarcent uitgegeven aan on derwijs, volksgezondheid en justitie. Gouverneur Egan klaagt dat de staat Alaska door het uit stel bij de aanleg van de Trans Alaska Pijplijn ruim ander half miljard dollar door de neus is geboord. Als de pijplijn zonder verder uitstel kan worden gecon strueerd en de olie in 1977 gaat vloeien, kunnen we op het nippertje een bankroet ontlopen, zegt gouverneur Egan. De ruim 900 miljoen dollar die Alaska in 1969 op een dag verdiende zijn dan op. Gouverneur Egan meent dat de Trans Alaska Pijplijn al voor 13 miljard dollar aan olie kan hebben getranspor teerd voordat de Canadese route gereed kan zijn. De alternatieve pijplijn zou bo vendien tweemaal zo duur worden. De geschiedenis van de olie in Alaska heeft niet weinig ironische aspecten. Alaska heeft er al geld aan ver diend, de Eskimo's kunnen met enig beleid tamelijk rijk worden en de Moquawkie verkochten hun droge bron nen voor miljoenen dollars. Alleen de oliemaatschappijen hebben in Alaska nog geen cent verdiend. De oliekolos sen moeten met een scheef oog naar president Nixon kijken die zich in zijn ver kiezingscampagne opwierp als kampioen van de milieu beschermers. Boze tongen zeggen dat Richard Nixon het milieu tot verkiezings leus promoveerde omdat hij de aandacht van de jeugd wilde afleiden van de oorlog in Vietnam. Wat ook de be weegredenen van de presi dent zijn geweest, er kwam in 1969 een milieuwet die bepaalde dat er geen enkel industrieel project in Ameri ka kan worden begonnen zonder voorafgaande openba re hoorzittingen waarop mi lieubeschermers uiting kun nen geven aan hun bezwa ren. Een ander gevolg van de mi lieuwet is dat de Amerikaan se industrie over een periode van vijf jaar twintig miljard dollar moet besteden aan de zuivering van de lucht, de rivieren en de meren. Zeven industrieën worden geconfron teerd met een schoonmaakre- kening van voor elk van die industrieën meer dan een mil jard dollar. Aan de kop gaan de elektriciteitsbedrijven (3 miljard), de staalindustrie (2,5 miljard) en de olie-in dustrie (2,2 miljard dollar). Het bouwen van de pijplijn wordt een ingewikkeld stuk werk. De pijp moet twee enorme bergruggen en rond zeventig rivieren passeren. Maar het is stellig niet het grootste dat op pijplijngebied is gedemonstreerd. De olie maatschappijen wachten on geduldig op het startsignaal, want ze hebben anderhalf miljoen dollar aan investe ringen in Alaska zitten en ze verliezen 2 miljoen dollar per dag aan rente- en inkom stenderving. De staat Alaska, vrijwel bankroet, verliest bijna 750.000 dollar per dag aan royalties. Ook de ener giebedrijven zijn ongedul dig: er is een energiecrisis, benzinestations beginnen te rantsoeneren en in de hete ■IHIBiUT Barken in het ijs van de Prudhoe-Bay in 'iet noorden van Alaska. 0 Ruim drie jaar lagen de stukken van de 1.200 kilome ter pijplijn op verschillende plaatsen in Alaska opgesta- oeld. De oliemaatschappijen verloren twee miljoen dollar per dag. steden vreest men dat de airconditioners tot stilstand komen. Het is verre van duidelijk of en hoe de pijplijn de trek van de rendieren zal versto ren. Er is met stukken pijp lijn geëxperimenteerd; er zijn viaducten gebouwd en klimhellingen, maar de schaarse rendieren die tij dens hun confrontaties met het stuk pijplijn konden worden bestudeerd gedroe gen zich volgens een wanor delijk patroon op grond waarvan geen vaste conclu sies kunnen worden getrok ken. De oliemaatschappijen zeggen dat er geen vuiltje aan de lucht is; ze zeggen dat de pijp de grootste ge meten aardbevingen kan weerstaan en dat met tech nologisch vernuft de tere op perhuid van de toendra kan worden beschermd. De kans op olievlekken in de Golf van Alaska is, zo wordt ge zegd, geringer dan waar ook. Het ziet er naar uit dat de rendieren de pijplijn niet kunnen stoppen en dat begin volgend jaar de stukken pijp, die ruim drie jaar in de sneeuw en de zon hebben gelegen, op hun plaats kun nen worden gelegd. Bietekent dat het einde van het wilde, onbedorven Alas ka De pijplijn zal minder ruim te innemen dat een haar op een voetbalveld, niet meer dan een microscopisch krasje op een ruit. Er gaan jaarlijks tienduizen den hectaren land in Alaska verloren door bosbranden. En de olie zal geen bevolkings explosie veroorzaken. Alaska is geen Costa Brava; het feit dat er nu nog maar net een kwart miljoen mensen wonen in het gebied, dat groter is dan Engeland, Frankrijk, Ita lië en Duitsland, duidt niet be paald op een attractief woon gebied. Het kan er bitter koud zijn en in de duistere wintermaanden vertoont de zon zich nauwelijks. Alaska zal, met de pijplijn, een wreed paradijs blijven. Een paradijs met een klein barst je. 0 De vorige afleveringen in deze serie stonden in de. kranten van 21 en 26 juli en 1 en 11 augustus. DEN HAAG De in janua ri 1972 ingestelde „Commissie Eisen van Bekwaamheid Rij- mstructeurs" heeft in haar aan minister drs. T. E. Westerterp ""gebracht en aan de Tweede Earner doorgezonden rapport, jte, rij-instructeur „nieuwe geschetst als iemand, die "iet alleen een goede autobe stuurder moet zijn. maar ook n°g iets zal moeten weten van v®rkeerswetgeving en onder wijskunde. 'n het ontwerp van de „wet r:j-onderricht motorvoertui- Ssn". dat bij de Tweede Ka- in behandeling is, wil de te?ering de toestemming om N-onderricht te geven verbin dt aan het behalen van een 'Bstructeursbewijs. De com missie kreeg onder meer tot 'aak na te gaan welke eisen moeten worden gesteld aan de uokwaamheid van hen. die ri'j- onderricht geven. De commissie vindt het bijv. "oiig, dat de rijinstructeur •Oh cursus volgt bij een anti- 'kpschool. Daarnaast moet hij 'mg inzicht hebben in de ver keerstechniek en op de hoogte zijn van de gedragsregels, zo als die in de verkeerswetge- ving zijn vastgelegd. Nieuw op dit gebied is het voorstel om de instructeur eni ge beginselen van onderwijs kunde bij te brengen. De commissie heeft bij het samenstellen van de eisen er naar gestreefd het bekwaam heidsniveau zodanig vast te stellen, dat er geen bijzondere eisen aan de vooropleiding van de instructeurs behoeven te worden gesteld. Een examen zal moeten uit maken in hoeverre de instruc teur aan de nieuwe eisen vol doet. Het examen zal bestaat uit een voorbereidend gedeel te, waarbij de theoretische vakken, de voertuigbeheersiog en de kennis omtrent de deel neming aan he„ verkeer wor den getoetst. Het tweede deel bestaat uit een proefles in een lesauto en een theoretische les in groepsverband. Als toelatingseis voor dit tweede deel moet de kandi daat stage hebben gelopen bij twee of meer rijscholen, waar bij hij minstens vijftig uur praktische rijles heeft gege ven. Dit laatste veronderstelt de bereidheid van de rijscho len om stagiaires op te ne men. Voorts meent een meerder heid van de commissie, dat het rij-onderricht het beste als een geheel aan rij-instructeurs van voldoende bekwaamheid kan worden opgedragen, DJAKARTA In de Indo nesische hoofdstad Djakarta is gisteren voor een bijzonder militair tribunaal het proces begonnen tegen brigade-gene raal raden Sugeng Sutarto, ge wezen chef van het verboden centrale inlichtingenbureau (BPI) onder het bewind van president Soekarno, die wordt beschuldigd van het mede- voorbereiden van de mislukte communistische staatsgreep van 1965. Onder de veertig getuigen die op het proces zul len optreden zal oud-minister van buitenlandse zaken dr. Soebandrio zijn. Soebandrio is voor zijn aandeel in de coup ter dood veroordeeld. (Van onze correspondent) AMSTERDAM „Wij zul len onze handen toeknijpen als we over het hele jaar 1973 t-o.v. 1972 een winststijging van circa 15 pot kunnen berei ken", zo heeft de raad van bestuur van de Amsterdam- Rotterdam Bank NV gisteren gezegd op een persconferentie ter toelichting van de cijfers over het eerste halfjaar 1973. In tegenstelling tot de progno se dat de netto winst in het eerste halfjaar 1973 to.v. de overeenkomstige periode van 1972 met ciroa 10 pet zou stij gen is dit resultaat met ruim 25 pot toegenomen van f 35,9 min. tot 45,2 min. In 1972 trad een winststijging op van 74 min, tot 87 min. De raad van bestuur wees er overigens op dat, „de winst in de regel wordt onderschat door de voorzichtigheid van de ban kiers". (ADVERTENTIE) mm 8 Dagen treinen op de tiener- toer voor Extra plussen: half geld op de interlokale bussen; recht op 't kopen van voorde lige koppciingkaartjes voor bijna alle NS-vakantiedag tochten. In juni, juli en augustus. NS-identiteitsbewijs of pasfoto en een bewijs waaruit blijkt dat je niet ouder dan 19 bent mee brengen. ZES mensen zijn bij een ern stig spoorwegongeluk op d-e lijn Reichenbach-Wardau bij Karl-Marx-stad in Oost-Duits- land omgekomen. DEN HAAG (ANP) De parlementaire delegatie, die aanstaande vrijdag een offici eel bezoek aan China gaat brengen, sluit vandaag haar voorbereidingen af. Er wordt een bezoek gebracht aan het sinologisch instituut te Leiden, waar de Kamerleden voorlich ting krijgen ondermeer over de jongste ontwikkelingen in China mede aan de hand van dia's. „Elk van de dertien leden van de delegatie heeft zich op eigen wijze bezig gehouden met de voorbereidingen. Een enkele maal hebben we iets gezamenlijks ondernomen: we hadden contacten met de de partementen van buitenlandse zaken en economische zaken en met dr. J. Vixseboxse, de Nederlandse ambassadeur in China", aldus dr. A. Vonde ling, voorzitter van de Tweede Kamer en voorzitter van de delegatie. De uitnodiging voor het be zoek, dat een week duurt, is afkomstig van het permanente comité van het nationaal volkscongres van China. „We stellen ons veel voor van het bezoek. China is een geweldig land. Het is immers een van de grote mogendheden", zei dr. Vondeling. Het programma van het be zoek is tot op heden aan de delegatie onbekend. De Ka merleden weten alleen, dat hun reis voert via Peking, Si- an, Hansjoe en Sjanghai. „Het (Van onze correspondent) LONDEN Kleine Britse spaarders hebben miljoenen gestoken in effecten die hun werden aangeprezen door een invloedrijke financieel journa list. Deze adviseur blijkt het vertrouwen van zijn lezers te hebben misbruikt. Hamish Conochie had als re-1 dacteur van de News of the World 16 miljoen lezers van wie er vele duizenden op zijn raad bepaalde aandelen koch ten nadat hij er heimelijk zelf een aantal had besteld waar mee hij dan voordelig specu leerde. Na enige jaren heeft Conochie eindelijk ontslag ge nomen, maar de inmiddels be haalde winst heeft hij voor goed in zijn bezit. Soms werd drie of vier zonda gen achter elkaar het eenvou dige publiek van het zondags blad verteld hoe voortreffelijk een zeker aandeel was. De koers ging dan omhoog door de grote vraag uit de kring van die lezers. Zo schiep Co nochie gunstige omstandighe den voor zichzelf en een paar handlangers om tijdig gekoch te aandelen met fors profijt van de hand te doen. Een van de knapste plannen van Conochie en zijn vrouw Christine werd uitgewerkt te zamen met de bankier sir Ju lian Hodge, een miljonair die vier jaar geleden het beleg gingsfonds Midas stichtte. Ten behoeve van het fonds werd meer dan twee ton per jaar aan advertenties i.n de News of the World besteed. Tegelijk plaatste Conochie in de redac tionele kolommen warme aan bevelingen. In het eerste jaar werd bijna 40 miljoen gulden in het Mi- das fonds belegd. Na drie jaar hadden de spaarders meer dan 150 miljoen gulden aan dit fonds toevertrouwd. Inmiddels was al na de eerste maand de bankier zelf uit de directie gestapt en opgevolgd door me vrouw Conochie onder haar meisjesnaam Christine Bell, met als mededirecteur haar broer de architect Alan Pa trick Bell. De naam „Hodge- group" bleef behouden en aan het begin van het huidige boekjaar bedroeg het voorna melijk in het Midas-plan be heerde inleggeld nog om streeks 100 miljoen gulden. Dit geld wordt, naar mag wor den aangenomen, met de ge wone vakkennis door de ex ploitanten van het fonds be legd en het staat niet aan grotere of kleinere risico's bloot dan de gelden in andere soortgelijke fondsen, maar de manier die Midas groot heeft gemaakt is immoreel. Conochie heeft bovendien vol gens de Sunday Times min stens 15 keer met uitbundige lof over de Hodge-group ge schreven, zonder te vertellen dat hij zelf een groot pakket aandelen had die hij tijdig verkocht voordat de koers daalde. Ook heeft hij steeds commissies gekregen van het geld dat de onwetende beleg gers in het Midas-fonds stort ten. Voorts speculeerde hij met verscheidene andere aan delen die hij in de News of the World aanprees. is een onderdeel van het Chi nese gastheerschap, om eerst na aankomst aan ons te vertel len, wat er op het programma staat. Wij hebben al vele wen sen kenbaar gemaakt. En het zal mogelijk zijn om, als het programma er eenmaal is, nog verlangens te uiten", zei dr. Vondeling. Hij hoopt, dat er veel ruimte is voor persoonlij ke gesprekken met de gasthe ren. Bij de voorbereidende studie bleek, dat veel gege vens over China van oudere datum zijn. „Onze wens is dat wij de indrukken van het land, die wij nu al hebben, kunnen versterken. Misschien moeten zij wel veranderen" aldus de Kamervoorzitter. De delegatie bestaat uit Ka mervoorzitter Vondeling, drs D. van der Mei CHU, mr. F. Andriessen fractievoorzitter KVP, mr. Van Mierlo D'66, drs. E. van Thijn fractievoor zitter PvdA, H. Wiegel fractie voorzitter WD, B. Roolvink ARP, dr. B. de Gaay Fortman fractievoorzitter PPR en jhr, mr. M. de Brauw DS'70, allen Tweede-Kamerleden, en voorts dr. W. Schuijt KVP, A, Kloos PvdA, drs. V- van der Werff WD en W. Hartog CPN, allen Eerste-Kamerle- den, secretaris van de delega tie is dr. A. Hubert, plaatsver vangend griffier van de Twee de Kamer. Als tolk gaat mee de heer C. Schepel van het sinologisch instituut. Bij de eerste contacten had den de Chinese gastheren de Nederlanders voor het tijdstip van het bezoek de keuze gela ten tussen eind augustus en eind september. Met het oog op de parlementaire werk zaamheden in Nederland (ope ning van de nieuwe zitting van de staten-generaal op de derde dinsdag van september) werd de voorkeur gegeven aan eind augustus. „In die tijd is het in China heet. We hopen dat we daarvan niet al te veel last zullen hebben", zei dr, Vondeling. Het is volgens de Kamer voorzitter vanzelfsprekend, dat hij zijn gastheren voor een tegenbezoek aan Nederland uitnodigt. De delegatie keert op zon dag 26 augustus in Nederland terug. De Kamerleden zijn dan op tijd om zich weer in net eigen parlementaire werk te storten. EMMEN (ANP) De Drents-Groningse Pers (DGP) in Emmen is gisteren onrust ontstaan rond de plannen van de directie van de Nederland se Dagblad Unie (NDU), eige naresse van het bedrijf, de DGP te reorganiseren. Het be drijf, dat onder meer de Em mer Courant uitgeeft, heeft gisteren slechts een editie uit gegeven. Normaal zijn het er vijf. De DGP-directie was van plan gisteren de onderne mingsraad over de plannen in te lichten. Daarbii eisten zij strikte geheimhouding. De raad weigerde dit. Maandaga vond eiste het hele personeel opening van zaken. Aanvanke lijk wilde de directie van de DGP hier niet aan toegeven, Uiteindelijk werd besloten de ondernemingsraad in te lich ten. Toen dit gisteren niet ge beurde ontstond onder de on geveer 200 werknemers van de DGP een onrustige stem ming- Volgens de werknemers zouden de belangen van de DGP worden opgeofferd aan die van de Amsterdamse drukkerij van het Handels blaa. Brieven voor oeze rubriek moeten met volledige naam en adre* worden ondertekend. Bij publikatite zullen dezn vermeld worden. Slechts bij hoge uil zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bi| de redactie bekend. Publikatie van brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactit» het In alle gevallen •ens is met Inhoud, c.q. strekking. Achtentwintig jaar geleden eindigde de oorlog in de Paci fic. Er zullen weer GEDENK DAGEN komen voor de geval lenen. En de overlevenden van het drama? Indertijd is be loofd dat, wanneer de vrijheid gekomen zou zijn, alle schade en leed tot de laatste cent zou worden vergoed. En het resul taat van die belofte nihil Aan degenen, die grote ka pitalen in het voormalige Ne- derlands-Indië hadden gesto ken, is alles terugbetaald, maar de ereschuld aan de kleine burgerij is nimmer in gelost. Waar blijft het RECHT? Kan men nog wel geloof hech ten aan de beloften der Ne derlandse staatslieden? LAAT DE DODEN LIEVER MET RUST. En gedenk de mishan delde overlevendenden, met letsel aan lichaam en ziel. GEERTRUIDENBERG J. N. PFAFF Er worden vaaik voor wat betreft het maken van -een af spraak met een arts of specia list wel zeer luiime tijdmarges aangelegd, zoals in het volgen de geval: Nadat de huisarts (een half uur na afspraak) een verwijs- briefje voor een specialist had afgegeven, werd door de pa tiënt telefonisch contact met de secretaresse van de specia list opgenomen om een af spraak te maken. Het antwoord luidde: „U moet ongeveer drie weken wachten en u krijgt schrifte lijk of telefonisch bericht. Het werden niet „ongeveer 3 weken" maar bijna zéven weken en het tijdstip was 15.30 uur. Op dat ogenblik zaten er an de wachtkamer ongeveer 25 personen. Iedereen begrijpt dat 15.30 uur een lachertje is, want als er aan het afspraak uur een redelijk halfuurtje wordt toegevoegd (oponthoud spoedgeval, langere behande ling, lastige of moeilijke pa tiënten enz.) is men zeker niet om 16.00 uur aan de beurt. Hebben de dames, die deze afspraken maken, wel vol doende organisatie-talent? Er bestaat toch zoiets als plan ning. Wordt er rekening mee gehouden dat er door diverse patiënten ook op andere plaat sen afspraken worden ge maakt en dat die afspraken wel eens heel dure kunnen zijn voor zakenlieden en ande re mensen? Over huismoeders, die uren in zo'n wachtkamer moeten vertoeven, zullen we nog maar niet spreken. Waarom wordt er een af spraak-uur genoemd? Noem dan maar een datum en zeg er dan bij niet te weten, hoe laat het wordt. Je weet dan ten minste waar men aan toe is. BREDA H. CRAMER RIJKSWATERSTAAT ls op dit moment bezig de z.g. rij- ijzers in de brug over de Waal bij Gorcum te vernieuwen. Deze brug ligt in rijksweg 27, Utrecht-Breda. Het werk zal naar verwachting begin okto ber gereed zijn. Tot dat mo ment zullen automobilisten, vooral in de ochtend- en avondspitsuren, rekening moe ten houden met ernstige ver traging. BONN (Reuter) West-| Duitsland heeft Portugal economische hulp aangebo-1 den op voorwaarde dat het de „koloniale oorlog" in Afrika beëindigt. Dit heeft de Westduitse minister voor economische samenwerking, Erhard Eppler, in een vraag gesprek voor de televisie meegedeeld. Hij werd tijdens zijn vakan tie in Tunesië ondervraagd voor een Westduits program ma van actualiteiten. Ook met de Portugese minister van buitenlandse zaken, Rui Patri cio, werd een vraaggesprek gehouden. Dr. Eppler herhaalde zijn verzet tegen de aanwezigheid van Portugal in Afrika. „Ik heb zelfs steun aangeboden voor het ogenblik dat de Por tugezen zich realiseren dat de ze oorlog op dit tijdstip en in deze eeuw niet meer mogelijk is". Op de vraag of hij voor stander is van sancties tegen Portugal vermeed hij een rechtstreeks „ja", te zeggen. Maar hij zei wel: „Als de pu blieke opinie in het Europa van de negen (EEG-landen) een duidelijk standpunt inr neemt tegen dit soort kolonia le politiek, dan zou deze ver schrikkelijke oorlog tenminste bekort kunnen vorden". Minister Eppler, die onlangs zei dat Lissabon moet kiezen tussen Afrika en Europa, ver wierp beschuldigingen van in menging in de binnenlandse zaken van Portugal. „Als een land kolonies bezit, als het regeert over grote gebieden in Afrika, dan is dit een kwesti* die de internationale gemeen schap interesseert", zo gaf hjf te kennen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 9