Actiegroep laakt
progressieven
Croon nieuw
leven inblazen
zeeuws
<3kméce/ci
KTZV A. Hagdorn: geen
Zeemeeuw op paalhoofd
Hterkerke
,f IJ HADDEN WEL IETS ANDERS DAN
VRIJBLIJVENDE OPMERKINGEN VERWACHT"
jHmL
Huizenbouw
in Zeeland
er*>
PERSONEEL:
O IN SLOOT TE
Zwaar transport
door Zeeland
BELGISCH SCHIP
OMHOOGGEVAREN
BIJ WEMELDINGE
ee hectare
we verbrand
's-Heerenlioek
TERNEUZEN
omfietser
sschept
»or auto
istcbrpe
stad
streek
Oefenwedstrijd
Zeeuwsch
„Nationaal"
voetbalelftal
Zonnig en
wann
Subjudice
Zeeuws museum
ontving
20.000ste
Onveranderd
Rechtsorde
Teamgeest
Route
Start
'an onze correspondent)
HTERKERKE Ver.
elijk ten gevolge van een
ge snelheid is een pers0.
ito, bestuurd door J Ver"
i, afkomstig uit vidssin"
op de Roosjesweg in Ach-
rke uit de bocht gevlogen
een langs de weg gele.
>loot beland. De bestuur-
werd met verwondingen
ebracht naar het Gast-
te Middelburg. De auto
zeer zwaar beschadigd.
'an onze correspondent)
ÏEERENHOEK Op een
el bouwland van de heer
ooman, aan de Beeldhoe-
eg te 's-Heerenhoek brak
dagmiddag brand Ult
door 2 hectare tarwe ver
ging.
vermoedelijke oorzaak
le brand was een doorlo-
vlammetje, afkomstig
een daarnaast gelegen
elveld, waarop enkele
s stroo werden verbrand-
-Heerenhoekse brandweer
inmiddels was gealar-
3, kon de vuurzee met
^blusapparatuur na een
oedwingen. Hoe groot de
le is, kon niet worden
gedeeld. De heer Booman
en brand verzekerd.
een onzer verslaggevers)
kneuzen Op de sint
kruising in Terneuzen is
rmiddag de 18-jarige stu-
F.R. uit Axel met zijn
ifiets geschept door een
die bestuurd werd door
leer G.J. uit Antwerpen,
tudent liep enkele sclxaaf-
len op en zijn duopassa-
de scholier H. van V. uit
euzen werd gewond aan
en arm.
bromfietser kwam uit de
ing Axel en reed in de
ing van Terneuzen. De
ische automobilist kwam
f de brug bij Sluiskil en
in de richting van
ïslag. Vast staat dat op
moment dat de auto de
ichten passeerde het licht
;roen stond. Gisteravond
l evenwel nog niet vast of
oromfietser al dan niet
het rode licht was gere-
etbal De laatste trai-
wedstrijd, die de C-juni-
van R.I.A.-W speelden
oorbereiding op het nieu-
eizoen, is voor de West-
ie jongeren een succes ge
en. De jongens van West-
5 bleken over een veel
e conditie te beschikken
hun tegenstanders uit het
sche Wachtebeke. Met 6-
:rd de wedstrijd gewon-
Zaterdag begint de nieu-
ompetitie- De Westdorpse
ïioren spelen in Philippi-
>n de D-pupillen nemen
luis op tegen Sluiskil
lieting Ook dit jaar
t door het comité Her-
len Levenskracht weer
'rote internationale hand-
ichieting georganiseerd-
vedstrijd wordt zaterdag
iptember gehouden bij J-
Ier Goes-Pluijm en bij Tw
isters. Tal van fraaie
an zijn er te winnen. Het
komend peleton krijgt
xtra prijs.
Dinsdag U augustus 1973
(Van een onzer verslagevers)
MIDDELBURG Gistera
vond is het „Zeeuwsch-Natio-
nale" elftal, dat geformeerd ir
uit leden van Provinciale Sta
ten van Zeeland, begonnen
met zichzelf in conditie te
brengen voor een voetbalont
moeting met een Brabants-
Staten elftal. Onder leiding
van mentor-manager W. Don,
bereidden de Zeeuwsche Sta
ten, wier team werd versterkt
met enkele ambtenaren van de
Provinciale Griffie, zich voor
op de grote slag, die op vrij
dag 24 augustus a.s zal wor
den voltrokken.
Op het sportterrein aan de
Nadorstweg te Middelburg,
speelden de Statenleden twee
maal een kwartier tegen een
opmerkelijk kwiek ambtenaren
elftal, terwijl van de publie
ke tribune diverse echtgenoten
en supporters uit „de abdij"
toekeken. Het Zeeuwsche Sta-
tenelftal zal in de slag wor
den aangevoerd door gedepu
teerde A. van Geesbergen, ter
wijl zo bleek bij de oefen-
match reeds de stormram
van het Zeeuwsche elftal, de
P. v. d. A gedeputeerde Boers-
ma zal zijn. Hij is linksbinnen
Vooruitzichten voor woens-
iag en donderdag, opgesteld
door het KNMI op maandag om
18.00 uur: zonnig en warm
zomerweer.
Weersvooruitzichten in cij
fers gemiddeld over Neder
land:
Voor woensdag: aantal uren
zon: 6 tot 14, min temp.: van
ongeveer normaal tot 3 graden
en normaal. Max. temp. 3
of meer graden boven nor
maal.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur 95 pro
cent. Kans op een geheel
droog etmaal: 90 procent.
Voor donderdag: aantal uren
zon: 6 tot 14. Min. temp.: 0 tot
1 graden boven normaal. Max.
temp.: 3 of meer graden boven
normaal
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur 95 pro
cent. Kans op een geheel
toog etmaal 80 procent.
STRANDWEER - Het ster
ke hogedrukgebied geeft geen
krimpe n handhaaft zich met
'en centrum bij Denemarken.
Ook vandaag een droge en
"arme oostenwind. 1 Tempera-
tar 24 a 25 graden, zeewater
18 graden. Vooruitzichten:
voorlopig fraai en nog iets
wanner strandweer.
Morgen, woensdag 15 aug.
«gen op Zoom 4.37 en 16.50
«answeert 3.57 en 16.02
«meuzen 3.21 en 15.25
JJissingen 2.45 en 14.53
"Mieldinge 4.27 en 16.40
komt. Van de lossing bV
staat Jan Lensen.
Konstanz 394 min 4, Rhein-
«den 269 min 5, Straatsburg
~8 plus 3, Plittersdorf 421
'f® 1, Maxau 478 plus 2, Plo-
raingen 137 onveranderd,
Mannheim 290 min 19, Stein-
jaoh 120 onveranderd, Mainz
min 16, Bingen 175 min 6,
204 min 8, Trier 232
Koblenz 202 min 13.
174 min 5, Ruhrort 332
5® 18. Lobith 959 min 17.
vwnerdense Kop 926 min 17,
•Wmegen 754 min 17, IJssel-
2? 8?4 min 10, Eefde IJssel
Oio 12, Deventer 260 min
Monsm 5448 plus 6, Borgha-
ta 3884 plus 75, Belfeld 1092
Ja 1, Grave beneden de sluis
'Mmin 1.
minste waterdiepten In
-taargeul in centimeters:
l™ - St.-Andries 370, IJssel-
3 Driel 300, Driel - Ame-
bjJ8en IJsseHko-p - Does-
«5® 285. Doesburg - mond
«taitekanaal 285, mond
j, enH anaal - Deventer 275,
waiter - Windesheim 290.
v«» Veerdienst te Schoonho-
2al vanaf heden 13-8 tot
niet 18-8 door een kabel-
j-i' worden uitgeoefend. De
fjF-Pvaart wordt verzocht de
l{ 'Se voorzichtigheid in acht
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG/YEKSEKE „We hadden wel iets an
ders dan vrijblijvende opmerkingen over de Oosterschelde
problematiek verwacht". Dit verwijt maken leden van de
actiegroep „Oosterschelde-Open" en sommige anderen bij
de zaak betrokkenen aan de fractievoorzitter van D'66 in
de Tweede Kamer, dr. J. Terlouw.
geheel in het teken stond van de strijd om het behoud van
Op de zaterdag in Yerseke gehouden Oosterscheldedag, die
een schone en open rivierarm, bleef Terlouw in een speech
aan het slot van die overigens feestelijke dag, zeer aan de
oppervlakte.
De staatssecretaris van ver
keer en waterstaat, dr. M- van
Huiten, die vroeger, toen hij
nog senator was, ferme taal
over de Oosterschelde placht
te spreken, was incognito op
de Oosterscheldedag en sprak
dan ook niet in het open-
baai-.
De enige, die woorden riep
w-aar de strijders voor een
schone Oosterschelde naar
hunkerden, was de PPR-frac-
tievoorzitter in de Zeeuwse
Staten, de heer C. van Water
schoot. Vooral de jongere le
den van de actiegroepen die
zich met de Oosterschelde be
zighouden, zeggen ontmoedigd:
„Ook de progressieven verge
ten hun verkiezingsleuze, zo
dra zij regeringsverantwoorde
lijkheid dragen. Er is wat dat
betreft geen verschil tussen
Drees jr. en Van Huiten!"
Desgevraagd zegt de' heer
P.K.M. Verwijs, onder meer
namens de studiegroep Ooster
schelde: „Ik deel de teleurstel
ling van de actiegroepen niet.
Ik vind het niet meer d-an
normaal en fatsoenlijk dat er
door mensen als Terlouw en
Van Huiten geen leuzen wer
den geroepen nu de zaak rond
om de Oosterschelde „sub ju-
dice" is. Er komt een gedegen
onderzoek door de Ooster-
scheldecommissie naar de mi
lieu- en veiligheidsaspecten.
Ik ga er vanuit dat er een
eerlijk advies uit de bus komt.
Hangende het onderzoek heb
ben kreten een averechts ef
fect".
De studiegroep Oosterschel
de heeft overigens wel de no-
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Het
Zeeuws museum, dat sinds 20
juni van het vorig jaar in het
abdijcomplex te Middelburg
gehuisvest is, kon dezer dagen
de 20.000-ste bezoeker van dit
jaar begroeten.
Het was de heer G. Onnl-nk
uit Barendrecht, die met zijn
gezin een bezoek aan het mu
seum bracht. Sinds de opening
van het museum op de huidige
plaats hebben ruim 41.000
mensen de verzameling van
het museum en de daar aan
wezige exposities bezichtigd.
Toen het museum nog in de
Wagenaarstraat gevestigd was,
kwam het aantal bezoekers in
een record jaar nauwelijks bo
ven de 14.000 uit. Van dege
nen, d-ie in het Zeeuwse mu
seum sinds 1 januari van dit
jaar bezochten kwam ongeveer
een vijfde deel voor de ten
toonstelling v-an werken van
Jac Prince. De 20.000-ste be
zoeker ontving als herinnering
aan zijn komst een boekje
over de monumenten van Zee
land. Het werd hem aangebo
den door de directeur van het
museum, dr. P. K. van Da
len.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Het eerste
halfjaar van dit jaar zijn in de
provincie Zeeland 2259 wonin
gen gereedgekomen. Daarmee
bleef Zeeland vrijwel op het
zelfde niveau als in het eerste
halfjaar van 1972 toen onge
veer evenveel huizen gereed
kwamen. Dat blijkt uit defini
tieve cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek.
Van het aantal gereedgeko
men woningen was 78 procent
laagbouw (eengezinswonin
gen), wat een middelmatige
score is. Eind juni waren in
Zeeland nog 3777 woningen in
aanbouw, maar liefst 19 pro
cent minder dan eind juni
verleden jaar.
dige bezwaren tegen de nota
van minister Wes,terterp (Ver
keer en Waterstaat) waarin
zoals bekend de instelling
van de Oosterscheldecommis-
sie werd aangekondigd- „Wij
komen binnenkort met een of
ficiële nota vaji de samenwer
kende Oosterschelde-organisa-
ties en onze studiegroep aan
de bewindsman", zegt de heer
Verwijs.
„In die nota zullen wij erop
wijzen dat het onjuist van de
minister was om de Ooster-
scheldecommis&ie te voeren in
een bepaald keurslijf te dwin
gen. De nota bevat een stuk
beïnvloeding en dat is onzui
ver", aldus de heer Verwijs.
Naar zijn mening staat de mi
nister van Verkeer en Water
staat onder druk van de voor
zitters van de vaste commis
sies voor watersta-aitszaken uit
de Tweede en Eerste Kamer.
„Dat stelt me ernstig teleur",
zegt Verwijs.
De heer Verwijs vindt het
verder allesbehalve corect,
dat hangende het onderzoek
van de staatscommissies de
werken in de Oosterschelde-
monding niet worden getem
poriseerd. Over dit laatste zegt
PPR-fractiievoorzitter Van Wa
terschoot: „Wij hebben zelfs
de indruk da-t het werktempo
wordt opgevoerd. Als we
daarvan de bewijzen hebben,
dan zullen we er bovenop
springen. Het is allerminst
juist om te menen dat de PPR
of dat dr. Van Huiten hun
mening over de Oosterschelde
hebben gewijzigd. Ik ben tij
dens en na de Oosterschelde
dag, door heel wat mensen
benaderd", zegt de heer Van
Waterschoot, „die dachten dat
de progressieven het, wat de
Oosterschelde betreft, nu wel
voor gezien hadden. Voor de
PPR gaat dat beslist niet
op".
Men moet echter begrip
hebben voor het feit, dat een
man als Van Huiten op dit
moment, nu een staatscommis
sie de zaak onderzoekt, een
andere strategie moet volgen
dan een half jaar geleden. Van
Huiten en de PPR hebben hun
mening over de Oosterschelde
heus niet herzien. De aanwe
zigheid van de staatssecretaris
in Yerseke was op zichzelf al
tekenend genoeg. Hij heeft
daar trouwens in gesprekken
op het actiecentrum gezegd,
dat de tegenstanders van af
sluiting door moeten gaan met
het verzamelen van feiten,
want daar heeft de staatscom
missie behoefte aan. Men
dient in redelijkheid te begrij
pen, dat wij in dit stadium
moeilijk voor de betonmolens
kunnen springen, aldus de
heer Van Waterschoot.
(ADVERTENTIE)
KRONINGSSTUIVER
Od 4 september 1948 schalden de trompetten,
Nederland had een nieuwe Koningin. Ome
vorstin heelt getoond haar Ambt waardig te rijn
5 september '973
wederom is Neder ana
verneugd.
.toningin Juliana viert
haar zilveren regerings-
jubiletim. Van dit ge
beuren slaat Oranje
munt een gouden Kro
ningsstuiver bekroond
met een echte diamant,
Alle gouden penningen
zi|n genummerd, gezet
met 1 echte diamant en
voorzien van garantie
tevens verzekerings
bewijs.
B. 1000 ex. 6 gram 0 22 8 mm 138,-
500 ex. 11 gram 0 28
100 ex. 20 gram 0 38
50 ex. 40 gram "0 38
25 ex. 60 gram 0 38
10 ex. 300 gram 0 10
5 ex. 600 gram 0 10
zilver 30 gram rf 33
mm a 398,-
mm a 728,-
mm 1078,-
cm 4900,-
cm a 9500,-
mrri a 79,-
1t Zonder diamant.
Levertijd p!m 4 weken. Prijzen inclusief b.t.W.
ORANJEMUNT
DEN HAAG
HERENGRACHT 22 - TEL. 070-64.69.24
IN- EN VERKOOP VAN ALLE MUNTEN
(Van een onzer verslaggevers)
ZIERIKZEE-MIDDEL-
BURG Gisteren boekte de
Zeelandbrug een merkwaardig
record. Door de basculebrug
passeerden het zwaarste en
grootste transport uit de ge
schiedenis van de brag.
Het bestond uit een kolossa
le dekschuit, getrokken door
sleepboten, waarop zich twee
betonnen landhoofden bevon
den. die bestemd zijn om te
worden geplaatst op het nieu
we havenhoofd te Hoek van
Holland. De landhoofden heb
ben een doorsnee van enkele
tientalen meters en ze
zijn elk honderden tonnen
zwaar. Zonder noemenwaar-
dige moeilijkheden nam het
transport de vrij nauwe passa
ge door de Zeelandbrug. Naar
verwacht wordt, zullen de
landhoofden, vandaag, via de
Noordzee in Hoek van Holland
aankomen.
(Van onze correspondent)
WEMELDINGE Op de
Oosterschelde ter hoogte van
Wemeldinge, is het Belgische
782 ton metende motorschip
Alegro H, omhooggevaren. Het
schip was onderweg, geladen
met zand. van Rosmalen naar
Antwerpen.
De sleepboot Avant 15 van
W. Mulders sleepdienst N.V.
uit Terneuzen. heeft het ge
strande vaartuig vlot weten te
trekken, waarna het de reis
kon hervatten.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Het overleg rond de voorgenomen sluiting
van het elektro-technisch bedrijf van Croon Co. te Middelburg
is nog steeds niet geheel afgerond. Een dezer dagen zal er een
gesprek plaatsvinden tussen de commissarissen van de onderne
ming, en personeelsdelegatie en vertegenwoordigers van de vak
honden.
Onder het personeel leven
bepaalde ideeën om het Mid
delburgse bedrijf (63 man in
dienst) dait deel uitmaakt van
het Ogem-concern nieuw leven
in te blazen.
Met steun van de vakorgani
saties hoopt men deze ideeën
aan de hoogste ondernemings
leiding kwijt te kunnen. Vori
ge week heeft Zeeuwse gede
puteerde A. J. Kaland, een
tienmans delegatie van het
Croonpersoneel verslag gedaan
van zijn bevindingen tijdens
een gesprek in Rotterdam, met
o.a. de voorzitter van de raad
van bestuur van Ogem. De
heer Kaland was door het per
soneel als bemiddelaar aange
zocht «ëb taak die de heer
Kaland naar hij ons zei nu
als vervuld beschouwd.
,Ik geloof dat nu het woord
aan de vakorganisaties moet
zijn", deelde hij ons mee. „Zij
wa-ren. als gevolg van vakan
ties e.d., niet bij het gesprek
dat ik met de personeelsdele
gatie had, aanwezig". De heer
Kaland meende voorts d-at het
niet in het belang van de zaak
zou zijn als hij voor het
gesprek tussen ondernemings
leiding, personeel en vakorga
nisaties in het openbaar mede
delingen zou doen over het
geen hij als bemiddelaar heeft
vernomen of over zijn eigen
ideeën aangaande de kwestie
Croon en Co. „Ik wil de pro
cedure die nu gaat lopen niet
doorkruisen", zei liij om.
De nieuwe commandant van de Marinekazerne te Vlissingen, tevens commandant maritieme middelen Schelde, ktzv A. H. M,
Hagdorn zeemeeuw op een paalhoofd? (Foto: Marinefotodienst, A, Sv. d. Meen).
(Van eetn onzer redacteuren)
VLISSINGEN Kapitein
ter zee vlieger A. H. M. Hag
dorn heeft de zoveelste per
fecte deklanding in zijn
loopbaan uitgevoerd. Zonder
in het vangnet terecht geko
men te zijn is hij gel-and in
Vlissin-gen, waar hij met in
gang van 27 juli j.l. is be
noemd tot commandant van
de marinekazerne en com
mandant „maritieme midde
len Schelde"- Feitelijk bete
kent dat o.a. dat hij naast
een aantal uiteenlopende an
dere maritieme taken een
mijmenbestrijdingsfLottielj e
„service" geeft en dat hij
gastheer is voor marinesche
pen van onze eigen of bui
tenlandse vloten-, die VLissitn-
gen -aandoen.
Met vierduizend vlieguren
op zijn naam en met meer
dan 400 geslaagde deklandin-
gen op vliegkampschepen
mag men hem, zonder oneer
biedig te zijn, vergelijken
met een zeemeeuw. Is het
niet wat frustrerend, na ruim
25 jaar in de vliegerij te
hebben gezeten, zo'n typische
walfunctie te moeten vervul
len? Voelt kolonel Hagdorn
zich niet als een zeemeeuw
op een paalhoofd?
Hij maakt die indruk niet.
„Ik beschouw mijn aanstel
ling hier als een eervolle af
sluiting van mijn loopbaan ln
de koninklijke marine", zegt
de nu 47-jarige hoofdofficier.
„Wie droomt er nu niet van
om zijn carrière te kunnen
besluiten met een eigen com
mando en dan het bevel te
moigen voeren over zo'n
prachtige kazerne als deze,
met personeel dat een uitste
kende geest heeft? Ik hoop
er iets goeds van te kunnen
maken", zegt hij, „want het
is tevens een testcase, dit
commando. Het is de eerste
keer dat in ons land een
officier van de Marinelucht
vaartdienst met een comman
do als dit wordt belast. Het
is overigens een teken des
tijds. Varende vloot en mari
ne luchtvaartdienst gaan
steeds meer in elkaar op.
Aan de koninklijke marine is
namelijk, in het kader van
het Navo-bondgenootsehap,
ondermeer de onderzeeboot-
bestrijding toevertrouwd als
aandeel i-n de beveiliging van
Atlantische Oceaan, Kanaal
en de Noordzee. Bij deze on-
derzeebootbestrijding is inni
ge samenwerking tussen de
varende, vloot en de vliegtui
gen daarboven vereist. Lo
gisch, d-at je van die integra
tie ook veel in de bevelvoe
ring terugvindt. Van animo
siteit tussen vliegend en va
rend marinepersoneel is dan
ook geen sprake, vindt hij.
Een goede zaak, want als het
ergens op samenwerking en
wederzijds vertrouwen aan
komt, dan is het wel tér zee
en in de lucht, waar kleine
oorzaken enorme gevolgen
tunnen hebben. Ktzv Hag
dorn heeft een perfecte lan
ding uitgevoerd.
dienst verlaten, maar tegen
die tijd hoopt hij afgestu
deerd te zijn in het Neder
lands recht, met als hoofd
richting staatsrecht. Vorig
jaar deed hij met goed ge
volg zijn kandidaatsexamen.
Na zijn doctoraal wil hij ver
der: internationaal
recht
,-r.i- -
Geen alledaagse figuur,
kolonel Hagdorn, a-1 ziet hij
er minder romantisch uit dan
zijn staat van dienst doet
vermoeden. Hij zou staatsse
cretaris kunnen zijn of hotel
directeur. En kijk eens op
zijn staat van dienst:
In februari 1945 als oor-
loigsvrij williger naar Enge
land, met maar één doel voor
ogen: geplaatst te worden in
het vliegbedrijf op een vlieg
kampschip;
Tussen 1947 en 1953
wordt dit ideaal werkelijk
heid. Hij haalt bij de Royal
Airforce het waarnemersbre
vet, volgt in Nederland de
militaire vliegopleiding en
komt vervolgens in „vliegen
de plaatsingen", zoals het
marinejargon dat noemt, op
hr. ms. „Karei Doorman" en
Britse „aircraft carriers. Op
1 januari 1948 is hij officier
bij de koninklijke marine.
Begin 1953 wordt hij, na
gedaan verzoek en lang
wachten, bij een Brits squa
dron aan boord van het Brit
se vliegkampschip H.M.S. „O-
ceari' geplaatst en vaart naar
de Koreaanse wateren.
Als vlieger op Hawker
Seafury-j-agers neemt hij
deel aan zestig operatieve
vluchten („120 uren in de
lucht gedurende 30 vliegda
gen") en ondersteunt met
bommen en boordwapens de
Britse grondtroepen in de
V.N.-frontlijn.
In 1956 zegt hij de pro-
pellervliegtuigen vaarwel en
wordt omgeschoold op straal
vliegtuigen.
In 1958 wordt Hagdorn
commandant van het met de
nieuwe „Seahawk-straalja-
gers" uitgeruste squadron
860, dat vanaf de Karei
Doorman („zonde d-at we dat
schip kwijt zijn!") ope
reert.
paalhoofd. Is de vergelijking
ver gezocht?
Ons intervieuw met hem
levert weinig avontuurlijke
verhalen op, al wordt de
meeste tijd aan zijn ervarin
gen in de luchtvaart gewijd.
Hoewel hij wel eens angst
en spanning heeft gekend
soms in zijn eentje in de
nauwe cockpit van een jager,
met als „basis" een drijven
de doos, ergens op zee en
later als vlieger met een ei
gen bemanning, is hij er al
leen maar filosofisch door
geworden. Uitvoerig spreekt
hij over de psychologische
hoedanigheden waaraan de
marinevlieger vooral de
carrier-vlieger moet vol
doen. Hij weidt uit over de
noodzaak van precisie, team
work en mentale kwaliteiten
en over kleine fouten, die
zichzelf meedogenloos straf
fen. Van zijn vluchten boven
de 38e breedtegraad in Ko
rea zegt hij alleen: „Ik heb
respect gekregen voor de
vuurleiding en de luchtaf
weer van de Chinezen en
Noord-Koreanen. Ze konden
het je aardig benauwd ma
ken, daarboven". Geraakt
werd hij nooit. Éénmaal mis
te hij bij een deklanding de
dwars over het vliegdek ge
spannen kabels en kwam In
het vangnet terecht- Hij lijkt
er nog verbaasd over. Tach
tig procent van de ongeluk
ken in de luchtvaart zijn aan
menselijk falen te wijten.
Aan onzorgvuldigheid, zorge
loosheid of zelfoverschatting,
zo leerde hij op een vliegvei-
ligheidscursus in Amerika
zo hij het zelf al niet ver
moedt had.
van kans onder moeilijke
omstandigheden. Dat heb ik
in Nieuw-Guinea ervaren".
Hoe dient een beleid eruit
te zien, dat door hem bedoel
de teamgeest oproept en be
vordert?
Hagdorn: „Een beleid, ge
baseerd op vertrouwen, ver
trouwen naar beneden, dat
omgekeerd vertrouwen
naar boven in de hand
werkt- Het is, dat weet ik
zekerder dan wat dan ook,
de enige weg om resultaat te
bereiken. Beleid mag nim
mer uitgaan van een wan
trouwen jegens je medewer
kers. Dat leidt tot catastro
fes, zoals je leunt lezen in
het boek „The Caine Muti
ny",
Hij is er het type niet naar
om de afronding van zijn
marine-carrière ook als het
eindpunt te beschouwen.
Over drie jaar zal hij de
Nog wat losse notities als
randversieringen in zijn zak
boekje: een reis om de we
reld met het Nederlandse
smaldeel in 1960; een Neptu
ne halen in Burbank (Cali-
fornië) en die naar Neder
lands Nieuw-Guinea vliegen:
in 1962 een Neptune met be
manning van Nieuw-Guinea
naar Valkenburg vliegen;
termen als vldeginstructeur
van 1963 - 1966, tevens
commandant van het KM-de-
tachement bij de Neder
lands-Belgische militaire
vliegopleiding te Brustem
(B); opnieuw met de Karei
Doorman de hoge zee op;
krijgt in 1968 het commando
over een squadron Grumman
Tracker onderzeebootbestrij-
dingsvliegtuigen, daarna een
functie op het departement
van defensie, wordt hoofd
vliegdianst en eerste officier
op het marinevliegkamp Val
kenburg en strijkt tenslotte
neer in Vlissingem.
Een zeemeeuw op een
De veiligheid van zoveel
met elkaar samenwerkende
mensen is, vooral in de car
rier-vliegerij, alleen te ver
zekeren door de aanwezig
heid van het beste materiaal
en de beste mensen. Volgens
ktzv Hagdorn behoort de
voornaamste eigenschap van
kwaliteitspersoneel een hoog
ontwikkelde teamgeest te
zijn. Van het materieel zegt
hij: „Bezuinigingen op de
technische uitrusting van de
vloot, zoals ze nu weer drei
gen, kunnen frustrerend op
het personeel werken. Je
kunt niet onbeperkt een wis
sel blijven trekken op de
bereidwilligheid en de loya
liteit van de mensen. Het
moreel zakt, als de spullen
waarmee je bent uitgerust,
niet deugen. Laat ons in
Godsnaam een herhaling van
het drama van 1938, toen er
tenslotte wel geld maar geen
tijd meer was voor moderni
satie van de strijdkrachten,
bespaard blijven! Technisch
mogen wij geen achterstand
riskeren.
De koninklijke marine toe
hoort tot de beste ter wereld,
maar wil dat zo blijven, dan
is perfect materieel even no
dig als hooggeschoold (dus
duur) personeel. Tegelijker
tijd moeten wij efficiënt
werken, vooral ten opzichte
van ons zelf kritisch blijven,
goede organisatiemodellen
hebben doch vooral: de
saamhorigheid en teamgeest
in stand houden. Zonder team
geest maak je geen schijn
Sommigen in Nederland
trekken het nut van ons aan
deel in de westerse defensie
en zelfs het hele Navo-
bondgenootsehap in twij
fel. Wat vindt de nieuwe
commandant van de marine
te Vlissingen, waar hij in
oorlogstijd een Navo-hoed
opzet en dan „Naval Com
mander Schelde" heet, daar
van?
„Zolang er geen wereld
rechtsorde bestaat waarin al
le volkeren in onderling-be
grip in vrede en veiligheid
kunnen leven hebben wij on
ze defensie nodig", zegt hij.
„Wij leven niet onbedreigd
en nog altijd geldt, dat onze
vitaalste belangen liggen in
het veilig stellen van de
scheepvaartroutes, niet op de
Noordzee alleen, maar juist
op de oceanen. De Neder
landse gemeenschap moet
ons dan ook in staat stellen
om onze taak ter verdediging
van die belangen goed uit te
voeren -en ik geloof dat het
merendeel van die gemeen
schap daartoe bereid is. De
koninklijke marine is onver
brekelijk verbonden met de
Nederlandse samenleving".
Een wereld-rechtsorde.
Daarover heeft Hagdorn in
zijn vliegende loopbaan wei
eens gefilosofeerd. Zijn be
langstelling voor de studie in
het volkenrecht wijst trou
wens al in die richting.
„Weet u", zegt hij, „toen
ik destijds nog zo'n beetje
via de ouwe Indië-route een
„Neptune" van Nieuw-Gui
nea naar Valkenburg vloog,
toen besefte ik daarboven
eerst goed, dat er een we
reldtaal bestond: het Engels.
X11 de hele luchtvaart op onze
planeet is Engels namelijk
de voertaal. In je contact met
de grond hoor je alleen aan
het aceent van de radioman
nen of je boven Karachi of
boven Rome of Londen zit.
Maar je verstaat elkaar alle
maal.
Dat geeft Je een schok-
Zo'n besef van: zó zou het
over de hele wereld, in alle
sectoren van het leven kun
nen zijn. Eén taal en dezelf
de inhoud voor alle begrip
pen. Je beseft dan opeens,
dat de luchtvaart een middel
tot wereldcontact is
TOM KOOPMAN
eindredactie
bas augustijn
