hoek
Tr a 1
door
corn, verhoeven
I denk, is de nabijheid en
bereikbaarheid van de
winkels. Op een hoek komen
twee straten bijeen. De hoek
is benaderbaar vanuit ver
schillende richtingen; als het
een beetje meezit, hoeven we
er niet eens voor over te ste
ken. We localiseren de bak
ker daar, en misschien heeft
hij zichzelf daar ooit geloca-
liseerd, omdat we er dan vlug
iets kunnen halen.
J liseren op de hoek
geeft die spreker in
elk geval te kennen dat hij
niet in dezelfde straat woont,
althans niet helemaal. Ik ge
loof dat dit taalgebruik, hoe
knus en lollig het ook klinkt,
teruggaat op een verdacht
sterk ontwikkeld gevoel voor
standsverschil. De winkelier
mag wel dichtbij wonen voor
het gemak, maar niet in de
zelfde nette buurt. Hij blijft
daar even van verwijderd: op
de hoek. De straat maakt daar
een zwenking van negentig
graden ten teken dat daar een
andere buurt en een andere
stand begint. Voor leveran
ciers en personeel is er een
aparte ingang. De hoek is van
ouds de plaats waar alles bij-
eengeveegd wordt, een klein
ballingsoord voor dingen die
uit het centrum geweerd wor
den. Ik denk dat dit de achter
grond is van de mij zo irri
terende uitdrukking; en ik
durf er iets onder te verwed
den, dat zij uit de eerste helft
van de negentiende eeuw
stamt.
Akteur Henk
Molenberg:
"Op toneel kan
een bril soms
erg lastig zijn"
Journaal-lezer
Gerritsen werkt
zonder bril,
maar met angst
Ware uitkomst
Sportlieden
Alle beroepen
Zachte lens
Schoonheidsmiddel
Zangeres
Martine Bijl:
"Ik wil zachte
kontaktlenzen
gaan proberen"
#,'r is een klein pro-
t bleemje te stellen en
misschien ook wel op
te lossen naar aanleiding van
een zeer veelvuldig en, voor
zover ik weet, in stad en
land voorkomend taalgebruik.
Ik bedoel de gewoonte om de
plaats waar de bakker, de sla
ger en andere leveranciers wo
nen, aan te duiden als „op de
hoek" of „op het hoekje". Si
garetten, bier of brood halen
we even „op de hoek", zeggen
we.
De vraag is: doen we het ook
ooit? Als dat zo is, is er niets
aan de hand. We zeggen dan
gewoon wat we doen. Maar
over het algemeen doen we
niet wat we in dit taalgebruik
zeggen. Bakkers, slagers en
slijters wonen immers niet bij
voorkeur op de hoek van een
straat. Alleen in winkelstraten
wonen op de hoek leveran
ciers, maar daar wonen ze ook
in alle andere huizen. Aan die
situatie kan de uitdrukking
dus niet ontleend zijn. En als
zij zou stammen uit een tijd
waarin winkeliers wel in op
vallende mate op hoeken
woonden iets wat best mo
gelijk is is het de vraag
waarom zij nu nog gebruikt
wordt. Wie het heeft over „de
kruidenier op de hoek", moet
zich bij een zo concrete aan
duiding toch iets concreets
voorstellen? Maar dit lijkt
niet het geval te zijn. Er wo
nen immers op dit moment
niet opvallend veel winkeliers
in hoekhuizen.
rat drijft mensen er dan
toe een uitdrukking te
blijven gebruiken
waaraan nauwelijks enige rea
liteit beantwoordt? Het is, zo
als ik al zei, een klein pro
bleempje. Het nadenken daar
over wordt door Plato en an.
dere grote geesten „mikrolo-
ffie" of gezeur genoemd. Er
bestaan inderdaad wel nijpen
der vraagstukken. Maar zo'n
kleine kwestie kan blijven
mieren en zeuren als een zere
kies, vooral ook omdat die uit
drukking „op het hoekje" ta
melijk irriterend is. En als zij
niet aan de realiteit beant
woordt, moet ze wel beant
woorden aan bepaalde voor
stellingen of verlangens, die
blijkbaar sterk genoeg zijn om
er de realiteit voor te nege
ren. Het vermoeden dat er
zulke verlangens zijn, maakt
de uitdrukking interessant.
TT et eerste waar ik aan
Deze verklaring heeft iets
vanzelfsprekends. Toch vraag
ik mij af, waarom door de
spreker uitgerekend de hoek
gekozen wordt. Hieraan zou
de sympathieke overweging
ten grondslag kunnen liggen,
dat de winkel op de hoek ook
voor mensen uit die andere
straten vlot te bereiken is.
Maar sympathieke overwegin
gen maken in een slechte
wereld weinig kans op ge
loofwaardigheid. Het is dan
ook niet waarschijnlijk dat in
deze uitdrukking de winkelier
centraal gesteld wordt in de
buurt. Een hoek als centrum
is wat tegenstrijdig. Het is lo
gischer uit te gaan van de
spreker als centrum.
T\oor de winkelier te loca-
Akteur Henk Molenberg uit
Amsterdam behoort sinds 2
jaar tot de dragers van kon-
taktlenzen.
„Ik heb vrij slechte ogen,
draag van m'n HBS-tijd af
een bril. Maar op het toneel
is dat weieens lastig. In een
klassiek stuk kun je moeilijk
een bril op hebben. Ik deed
het dan lange tijd zonder,
maar dat geeft ook moeilijk
heden. Als ik een glas moest
pakken, greep ik mis bijvoor
beeld, en ik zag ook alleen
maar heel vaag wat de ande
re spelers allemaal deden.
Die problemen zijn met kon-
taktlenzen opgelost. Maar ik
draag ze niet konstant. Het
inbrengen kost me enorm
veel moeite. Ik knipper nogal
gauw en dan liggen ze weer
op de grond. Vooral 's mor
gens als Ik gehaast ben en
geen tijd heb voor gedwon
gen ochtendgymnastiek, over
komt me dat vaak. Dan
kruip ik weer een tien minu
ten over de grond. Of de len
zen plakken ergens boven in
m'n oog en dan zoek ik me
ook rot. Toch is het een
prachtige uitvinding, hoor.
Maar je moet er wel steeds
om denken dat je ze in hebt.
Ik nam in Zandvoort eens
een duik in zee, terwijl ik
vergeten had ze uit te doen.
Toen ik bovenkwam, was
een lens verdwenen. Ik stak
op goed geluk m'n hand in
de oceaan, voelde iets en
waarachtig ik had m'n
lens terug. Dat is toch een
kans van één op de millioen,
nietwaar?
HENK MOLENBERG
Aan de statige Lon-
dense Park Lane
staat een club: de enige
Europese nederzetting
van het roemruchte
Amerikaanse Playboy
concern. Welgestelde
heren laten zich daar
verwennen door uitbun
dig gevormde dienster
tjes, die allen in een
identiek hazepakje ge
stoken zijn.
De dames zien er uiterst
verleidelijk uit, maar wee
degene die 't in zijn hoofd
haalt een vinger naar de
meiskes uit te steken! De
waaghals zou het onmid
dellijk aan de stok krijgen
met de uitsmijter van de
club en anders wel met
haardierbare echtge
noot of vaste vriend!
Zeventig procent van deze o
zo losbandig ogende deernen
is namelijk verliefd of ver
loofd. De resterende 30% ge
huwd. Sue Gaffmey is zo'n
haasje-huisvrouw. Als 20-ja-
rige echtgenote van een gok
huis-croupier wilde ze wel
eens iets anders dan alleen
maar thuis zitten en op haar
dochtertje passen. Ze sollici
teerde, vertelde er eerlijk bij
dat ze getrouwd was, en werd
aangenomen. Sue: „Ik heb er
tegenover m'n klanten nooit
een geheim van gemaakt dat
ik getrouwd ben. Integendeel
veel heren weten dat ik een
man en een kind heb. Vaak
vragen ze hoe het met mijn
kleine Sadie Michaela gaat".
Een van de succesvolste haas
jes van de Londense club is
Thalia Beckett. Sedert jaren
werkt zij in de VIP-kamer van
de Playboy-club, waar ze on
dermeer zorgt voor de men
sen als Frank Sinatra, Ursula
Andress en hoge politici. Voor
dat Thalia het haasje werd.
was zij actrice. Zij trouwde
en kreeg twee kinderen. Na
verloop van tijd werd haar
man, een bankier, bang dat
zijn vrouw zich thuis zou ver-
Kontakt
lenzen
kwestie van IJdelheid
Vijfentwintig jaar geleden
begon de kontaktlens in
ons land zijn opmars.
Aanvankelijk keek men er (net
als bij welke nieuwigheid dan
„ukwat vreemd tegenaan.
Maar de voordelen van de
vliesdunne lensjes werden in
steeds bredere kringen ont
dekt. Op dit moment telt ons
land al ruim 350.000 dragers
van kontaktlenzen. Over de
gehele wereld verspreid, ligt
dat aantal tussen de 30 en 40
miljoen.
Bijna honderd jaar geleden,
om precies te zijn in 1887, wer
den de eerste kontaktlenzen
ontwikkeld. Dat waren nog
zware exemplaren van glas.\
Een halve eeuw later (in 1937)
waren de fabrikanten al in
staat dunne en lichte lenzen te
maken van polyester en plastic.
Maar het uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog verhin
derde een jaar of tien de ont
wikkeling van de kontaktlens.
In 1948 was - ook in ons land -
de tijd rijp voor een ware zege
tocht van dit optisch hulpmid
del
Vrouwen vormen het grootste
deel van de klantenkring van de
kontaktlensspecialisten. In
kringen van opticiëns en oog
artsen is het een bekend feit,
dat veel meisjes en jonge vrou
wen liever met slechte ogen
blijven rondlopen, dan een bril
te dragen. Zij vrezen dat een
bril hen niet staat of zij scha
men zich er voor dat zij slechte
ogen hebben. Dat is natuurlijk
absurd, maar de feiten liggen
nu eenmaal zo.
Voor deze groep vrouwen
vormt de kontaktlens een ware
uitkomst. Want kontaktlenzen
(die worden geperst of met be
hulp van diamant uit massief
plastic worden gedraaid) zijn
volkomen onzichtbaar. Het kos-
metisdh effekt van kontaktlen
zen is voor bril-vrezende vrou
wen van grote betekenis.
Maar ook grote groepen an
dere mensen hebben voor de
kontaktlens gekozen. Veel sport
lieden bijvoorbeeld ondervinden
bij het beoefenen van hun hob
by (die kan zijn uitgegroeid tot
hun beroep) last van een bril.
Zo'n ding belemmert hen in hun
bewegingsvrijheid en kan, door
dat het beslaat, het zicht be
perken. Ada Kok bijvoorbeeld
schoot in haar glorietijd als een
vis door het water met kon
taktlenzen op. Ex-Ajacied Klaas
Nuniinga verwisselde als spits-
speler bij FC Amsterdam zijn
bril voor plastic lensjes. Feijen-
oorder Joop van Daele volgde
onlangs zijn voorbeeld.
Het niet kunnen beslaan van
kontaktlenzen is ook in andere
beroepen een belangrijk voor
deel. Voor chirurgen, tandart
sen en piloten is de kontakt
lens in dit opzicht een ware uit
komst.
Overigens treft men gebrui
kers van deze „wondertjes van
techniek" in alle beroepen: se-
kretaresses, verkoopsters, ver
pleegsters, onderwijzend, perso
neel, akteurs, televisiemedewer
kers, chauffeurs. zeelieden,
jachtopzieners genieten dage
lijks de voordelen van de vlies
dunne lensjes, die zonder enig
hulpmiddel eenvoudig blijven
drijven op het traanvocht van
de 'oogbol.
Sinds kort wordt een nieuw
type lens ontwikkeld, waarvan
zowel oogartsen als kontakt
lensspecialisten grote verwach-
De best geklede en nauw
gezetst gekapte NOS-nieuws-
lezer Jan Gerritsen is nood
gedwongen op kontaktlenzen
overgegaan. Dat was op het
moment dat de NOS-lezers
hun teksten niet meer van
papier gingen lezen, maar
deze in de kamera-lens voor
zich geprojekteerd kregen.
In het papieren tijdperk
kon de niet zo scherp zien
de heer Gerritsen nog nèt
zonder bril zijn leeswerk
verrichten. Met het nieuwe
systeem zou dat niet meer
kunnen.
Maar de heer Gerritsen
voelde er niet voor zich ge
brild aan den volke te ver
tonen. Dus schafte hij zich
kontaktlenzen aan. Tijdens 'n
repetitie echter viel een van
de lensjes uit zijn oog. Sinds
dien zit de heer Gerritsen
voortdurend in angst. Want
stel je voor dat hem zoiets
tijdens een uitzending zou
overkomen. Daar zit je dan
als Koning Éénoog.
JAN GERRITSEN
0 Vier haasjes-huismoeders. V.l.n.r. Debbie, Erika Thalia, Sue en Ella.
Na gedane arbeid keert Erika naar huis terug, waar doch
tertje Julie en de hond op haar wachten.
MIJN MOEDER
IS HET HAASJE
tingen/ hebben. Dat is de zg.
flexibele of zachte kontakt
lens, die wordt vervaardigd uit
een sponsachtig materiaal, dat
soepel en buigzaam is. Vooral
voor mensen met overgevoelige
ogen zal deze lens een uitkomst
blijken te zijn. Deze lenzen zijn
(voor een prijs van iets onder
de f 500,-) al wel in de handel,
maar ook vaklieden geven toe,
dat het stadium van de kinder
ziektes nog niet helemaal voor
bij is.
Meisjes en jonge vrouwen
hebben intussen ^ontdekt, dat
kontaktlenzen niet alleen een
optisch hulpmiddel, maar ook
een schoonheidsmiddel kunnen
zijn. Zij maken optimaal ge
bruik van gekleurde kontakt
lenzen en zij kunnen zo de tint
van, hun ogen aanpassen hij be
paalde omstandigheden. Daarbij
hoeven zij niet zo ver te gaan
als de Amerikaanse aktrice
Phyllis Diller, die minstens een
dozijn paar getinte kontaktlen
zen bezit. Daarmee paste zij
eenvoudig de kleur van haar
ogen aan bij de jurk die zij
droeg.
Ook het beroemde, superslanke
neger-fotomodel Donyala Luna
maakt bijna dagelijks van deze
mogelijkheid gebruik. Al naar
de wens van de fotograaf poseert
zij met blauwe, of grijze, groe
ne, gele of violetkleurige ogen.
velen, en hij stuurde een fo
to naar de club waar hij ove
rigens zelf ook vaak kwam.
De directie was het met hem
eens, dat vrouwlief zeker zo
fraai gebouwd was als de an
dere Bunnies en Thalia werd
aangenomen voor dit baantje
Iwaarmee ze wekelijks zo'n
500 gulden verdient. Thalia:
"De Playboy-club bleek een
veel gezelliger oord te zijn dan
ik ooit gedacht had. Mijn klan
ten weten dat ik getrouwd ben
en kinderen heb, maar dat is
voor niemand een bezwaar.
Het is zelfs zo, dat ik er al veel
vrienden gemaakt heb die re
gelmatig bij ons thuis op be
zoek komen". Hoe mijn kin
deren erop reageren? Uitste
kend, volgens Thalia: „Mijn
dochtertje schept op school
op over mij. En als ik op een
De in Buitenveldert wonen
de zangeres Martine Bijl
kocht zes jaar geleden haar
eerste kontaktlenzen.
„Maar ik heb m'n bril er
niet voor opgeborgen", ao
vertelt zij.
„Over het algemeen ge
bruik ik meer m'n bril dan
m'n kontaktlenzen. Een bril
is toch wel gemakkelijk en
bovendien, zo'n ding kan
toch ook leuk staan! I'k
maak me er niet zo druk
over, hoor. Als je nu een
maal een beetje kippig bent,
kun je daar toch ook niks
aan doen. Ik nam die kon-
taktlezen niet uit ijdelheid of
zo, maar om praktische re
denen. Als ik met een bril
optrad, werd er vaak gezegd
dat ik leek op Nana Mous-
kouri en dat hoefde nou ook
weer niet, zo werd gezegd.
En met bril keëk het publiek
of de lens van de TV-kame-
ra's tegen twee van die blik
kerende glazen aan en dat is
ook niet zo prettig. Al met al
MARTINE BIJL
heb ik toch al jaren plezier
van m'n kontaktlenzen. Maar
ik denk er wel over om zach
te lenzen aan te schaffen.
Want op den duur krijg ik
toch wel last van de dingen
die ik nu heb. Ik krijg dan
rooie ogies enzo. Met zachte
exemplaren schijn je daar
van bevrijd te zijn".
ouderdag op school kom, dar
zijn de reakties van de ande
re ouders zeer interessant. De
moeders kijken mij ofwel met
vernederende blikken aan, öf
ze zijn jaloers op mijn fijne
baan. De vaders kijken alleen
maar.
0 En dit is Thalia in de huiselijke kring.