Uitwijzing van missionarissen uit Mozambique hangt in de lucht VERLEIDING ALS POLITIEK WAPEN Haldeman waardeerde geweld en obsceniteit WALTER ULBRICHT: DE MAN DIE DE MENS TOT GELER WILDE DWINGEN In kort geding SUIKER UNIE BETWIST GELDIGHEID Europa krijgt een ruimtevaartbureau 15» KJ)R Middenschool Jongen (15) vermalen tot cement binnenland 1 Billy Graham Opponenten Verzwegen Verspilling Perzië in plaats van Canada in controle commissie Vietnam 7Uwc$iller~alleirCBeSte kguze MALSE BRAADLAPPEN 1500 gram tJw SNLIWOUST 150 gram IMPOKL PEllEN per kilo ZONGEULIPTE SPAANSE MELOENEN per stuk JL DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1973 - (yaB onze redactie buiten land' pEN HAAG Het hangt in je lucht dat alle missionaris- die niet op de hand van Jet Portugese bewind zijn, uit Mozambique worden gezet. Dit Verklaarden de Spaanse missi onarissen Juli» Moure en Vi cente Berenguer, die zelf uit Mozambique zijn gewezen en Vegevens hebben verstrekt aan oater Hastings voor zijn arti kel hl „The Times" over de massamoorden, woensdag tij dens een persconferentie in pen Haag. Volgens de beide missiona rissen, die op uitnodiging van pax Christi, Justitia et pax, ket centraal missionair beraad religieuzen en het Angolaco- mité naar Nederland kwamen, vindt er door de Portugese veiligheidsdienst een strenge selectie plaats. Alleen missio narissen, die zich slechts met het zielelieil bezighouden en aldus de paters „niet met hun voeten op de grond staan", worden geduld. Alle- priesters worden bewaakt. El ke keer dat een missionaris zijn district verlaat, moet hij dit hij de autoriteiten aanvra gen. Doorgaans houdt men zich niet aan dit voorschrift. De missionarissen ontkenden dat ze rechtstreeks voor de Frelimo (de vrijheidsbeweging in Mozambique) zouden wer ken. Wel beschouwen ze het als hun taak zich in te zetten voor de bevolking, ook in de bevrijde gebieden. Pater Vicente had hiervan zijn bis schop in kennis gesteld, die hier geen bezwaar tegen maakte. Wel kreeg hij, toen hij in Spanje met vakantie was, van de Portugese premier Caetano bericht dat hij in Mo zambique voortaan ongewenst was. Op de vraag of de missiona rissen teleurgesteld zijn door de reactie van de officiële kerk, benadrukte pater Julio dat de paus de laatste weken tweemaal over Mozambique heeft gesproken, zonder daar bij echter het land met name te noemen. Zo zei de paus dat er dorpen werden uitgeroeid door een absolutistische macht, Toch vindt pater Julio dat de kerk nog erg te kort schiet in de verdediging van waarheid en rechtvaardigheid. Op twee na zo verklaarde hij zijn de bisschoppen in Mozambique twee handen op een buik met de Portugese autoriteiten. De twee Spaanse paters zijn woensdagmiddag op het Minis terie van Buitenlandse Zaken in Den Haag ontvangen. De woordvoerder van het ministe rie deelde desgevraagd inee dat zij samen met de heer Staal van het Angola-comité zijn ontvangen op de directie internationale betrekkingen, waaronder de Nederlandse de legatie hij de .Verenigde Na ties ressorteert. (Van onse correspondent in Washington) WASHINGTON De republikeinen hanteerden de verleiding van jonkvrouwen als een politiek wapen. Woensdag onthulde de Washington Post dat Tony Ulasewicz met financiën die hem door Herbert Kalm- bach onder het alias Thomas Watkins ter hand waren gesteld, eind 1971 in New York een appartement huurde waarin vriendinnen van Mary Jo Kopechne moesten wor den verleid en uitgehoord. Mary Jo Kopechne verdronk, zoals bekend, in Chappa- quiddick in de auto vam se nator Edward Kennedy. Het appartement werd gedecoreerd met fluwelen be hang en met vloerkleden van bont. Voor het verleidings- werk moest een mooie man worden gehuurd. Er zouden foto's worden gemaakt, die la ter moesten worden gebruikt om de meisjes, via chantage, aan het praten te brengen. E. Howard Hunt, een van de Wa- tergate-inbrekers, heeft gezegd van dit project te hebben ver nomen. Ulasewicz hield zich bij lijn speurwerk voor de repu blikeinse partij onder meer be zig met de volgende zaken. De vrouw van een assistent van Rose Kennedy, Edward Kennedy's moeder, zou overle den zijn aan een dosis verdo vende middelen- Het gedrag van Edward Kennedy en John Tunney in bun betrekkingen met vrou wen. De drinkgewoonte van de speaker van het Huis van Af gevaardigden, Carl Albert. Volgens de Washington Post stond Ulasewicz bij zijn speurwerk onder bevel van Haldeman en Ehrliehman. Bob Haldeman vergezelde pre sident Nixon twee jaar gele den naar Charlotte in de staat North Carolina. Er was een Billy Graham-dag, waar de grote prediker zou worden ge- eerd. Ook Sam Ervin was er, want North Carolina is zijn Kort voordat hij als minister van onderwijs werd ge vraagd, zei professor Van Ke menade op een vraag over de Middenschool: ,,Er is allereerst een politieke beslissing no dig". Nog voordat hij zijn eerste begroting kan indienen, Wijkt minister Van Kemenade die beslissing al te hebben ge nomen: „Lang genoeg gepraat over allerlei voor- en nadelen van zo'n verlengde lagere school, er komen zo spoedig mogelijk experimenten waar- hij wel zal blijken hoe het alle maal zit". Van Kemenade heeft voor dot hij naar Den Haag ging ook gezegd dat het hele on derwijs op een mammoet-tan ker lijkt die je slechts met kleine tikjes bij kunt sturen omdat zoiets op lange termijn ooo geweldig effect heeft. Er ,s hem in een aantal onder wijsbladen van deze week verweten dat er van dat bij sturen nog niets te merken is. Dat verwijt is nogal voor- horig. De komst van de Middenschool betekent eeri geweldige verandering van al het onderwijs dat op de 'ogere school aansluit. Nauwe- 'ijks bekomen van de Mam moet-beweging heeft het voortgezet onderwijs de ko kende tien jaar de handen "bi aan deze rigoreuze, maar teer gewenste verandering politieke vaderland. Kort voor de reis naar Charlotte ontving Haldeman een vertrouwelijk memorandum waarin hem werd medegedeeld dat er de monstraties tegen de president zouden plaatsvinden, dat de politie rekende op geweld, dat er obscene plakkaten zouden worden vertoond door de Nixon-haters. Het memoran dum werd woensdag voor de Watergate-commissie geprodu ceerd door senator Lowell Weicker. De reden lag voor de hand, tVant Haldeman had bij de opmerkingen over geweld en obsceniteit de voetnoot „goed" geplaatst en bij een voorspelling dat de demon stranten zich ook tegen Billy Grahafn zouden richten het predikaat „geweldig" De Bil ly Graham-dag verliep overi gens zonder incident. Haldeman had in zijn ope ningsverklaring voor de Wa tergate- commissie gezegd dat „opponenten" van de president zich aan een groot aantal ille gale praktijken hadden schul dig gemaakt, variërend van seksueel exhibitionisme tot het gooien met stenen en het uit het raam werpen van motor- politiemannen. Weicker was duidelijk geïrriteerd, omdat Haldeman de democraten aan sprakelijk stelde voor het wanbedrijf van radicale de monstranten. Op de vraag wat de bonafide democratische op ponenten van Nixon de presi dent precies hadden aange daan kon Haldeman geen ant woord geven „op dit moment" maar hij beloofde gedetail leerd materiaal te verschaffen. Volgens Haldeman had een deel van het radicale wanbe drijf de voorkennis en. de goedkeuring van de democra tische kandidaten. Voorzover de goede naam van de senato ren Humphrey, Muskie en Jackson door de republikeinse saboteur Donald Segretty was besmeurd (Segretty verspreid de onder meer een vervalste brief op officieel papier van Edmund Muskie waarin Humphrey en Jackson van seksuele vuigheden werden he. tieht) bood Haldeman zijn op rechte verontschuldigingen aan. De annotaties van Halde man op het Charlotte-memo randum duidden erop dat radi cale demonstraties in de kraam van de president te pas kwamen. Geweld en obsceni teit waren in feite voor Nixcfii gunstige politieke factoren waarop hij zijn „wet en orde - campagne" kon afzetten. De politic is cr in geslaagd de man aan te houden, die zich in Twente verscheidene malen schuldig heeft gemaakt aan ontuchtige handelingen niet minderjarige meisjes. Het is een 28-jarige inan uit Ensche de. Hij heeft bekend tien keer met een meisje ontucht te hebben gepleegd. (Van een onzer verslaggevers) BONNEen van de weinige ogenblikken, die Waiter Ul- bricht in zijn leven met ge noegen gesmaakt moet heb ben, zou volgens insiders het moment van Conrad Adenau ers aftreden, nu precies tien jaar geleden, geweest zijn. Hij, de in het westen veel verguisde „dictator", had on danks alle wisselvalligheden tocli maar kans gezien de greep op de macht te behou den, terwijl zijn grootste ri vaal op Duitse bodem ge dwongen was de heerschap pij over staat en volk af te geven. Met het constateren van het historische feit, dat Adenau er en Ulbricht de hen door Duitsland's nederlaag gebo den kans instinctief grepen en ieder op zijn deel van het verscheurde rijk een eigen, sterk persoonlijk stempel drukten, houdt elke vergelij king op. Terwijl de Keulenaar op de mocratische wijze hoewel men zegt met behulp van zijn eigen stem aan de macht kwam, was Ulbricht een zetbaas van de Sovjet- Unie, die van Moskou uit al voet op Berlijnse bodem zet te, nog voordat de Duitse generaals op 8 mei de totale capitulatie ondertekend had den. Om deze reden is Ulbricht in de ogen van de Westduitsers jarenlang een meedogenloze dictator geweest. Deze ver blinding week pas toen het einde van de koude oorlog de blik op de ware verhou dingen zuiverder maakte. Weliswaar bleef men besef fen, dat Ulbricht uit vrije verkiezingen nooit als rege ringsleider tevoorschijn zou zijn gekomen, maar hoewel hij zich steeds tegen liberale tendenzen verzette, was hij geen misdadiger van de macht, maar een boekhouder. De opperste heren in het Kremlin hadden hem achter de machine gezet en hij stel de hun vertrouwen nooit te leur, zelfs niet toen zij hem enkele jaren geleden met zachte drang moesten dwin gen de deur naar het westen (van Duitsland) op een kier te zetten. Ulbricht een man zonder ruggegraat te noemen zou een onderschatting zijn, aan gezien het hem aan theore tisch inzicht ontbrak, was hij vooral een man van de prak tijk, hij hield weliswaar streng vast aan zijn van kindsbeen af beleden ideaal, maar hij was geen ideoloog en daarom hoefde de op 30 juni 1893 in Leipzig geboren zoon van een verstelkleerma- ker, niet het slachtoffer te worden van de talrijke ricli- tingsoorlogen, die zijn in 1919 gestichte partij, waar- j\t- 7 t van hij als mede-oprichter l\l6t TïllSClClCtlS van het begin af aan deel uitmaakte, telkens weer ont ketende. ge kapitalistische wereld brachten Walter Ulbricht al op jeugdige leeftijd (1912) in het socialistische kamp, maar aangezien de SPD voor de oorlogsbegroting van 1914 stemde, zocht hij het in een meer radicale richting. Hij bleef echter ook als gedele geerde van de Saksische Landdag en later van de Bijksdag een man, die nooit in de schijnwerpers stond, en zijn eenmaal ingeslagen rich ting hield hij stoer vast. Zo overleefde hij ook Stalin en werd hij goede maatjes met Nikita Chroetsjov, nadat hij in 1953 niet geheel naar waarheid, maar ook niet he lemaal onwaar beweerde, dat er in zijn land geen stalinis me geheerst had. Als Ulbricht ooit een zuivere stalinist in ideologische zin was, toen Leoma JJiez]- nev de achterstand van de communistische wereld op het westen wilde inlopen door haar uit haar isolement te bevrijden. Aangezien de DDR geografisch en histo risch het meest besmettelijk is voor „de democratische bacil" verzette Ulbricht zich met hand en tand tegen een grotere openheid. Alleen om dat hij de ontwikkeling niet meer tegen kon houden, haalde hij bakzeil, maar het was te weinig om zijn eigen lijke val op 3 mei 1971 te verhinderen. Door zijn eigen omgeving, die hij uit lijfsbe houd steeds weer met groot succes gezuiverd had, werd hij op die datum als eerste secretaris van de partij afge zet. Hij bleef weliswaar voorzit ter van de Staatsraad, dus m feite president van de DDR, en sindsdien werd hij ge dwongen zich alleen nog maar onledig te houden met representatieve bezigheden en van maand tot maand werd hij meer op de achter grond gedrongen. De armoede van de kleine man en de schrijnende te genstellingen in de toenmali- Dat lag niet op de laatste plaats aan de handige oplei ding, die hij in de twintiger jaren op een Moskouse ka- dersschool kreeg. Toen Hitier de communistische partij op leven en dood begon te ver volgen, ging Ulbricht vanaf 1933 in Praag voor de com munistische zaak in Duits land agiteren en toen Hitier Tspechosiowakije binnenviel zette hij dit werk in Parijs voort. Wederom moest hij voor zijn eigen landgenoten vluchten toen de Nazi-horden Frankrijk in 1940 onder de voet liepen en zo wachtte hij vijf lange jaren, waarover opvallend weinig bekend is. in Moskou. Het lijkt erop, dat de histo rie weinig aan dit oordeel zal toevoegen: de beweeggrond van zijn handelen is niet misdadig geweest, maar in hoge mate ondemocratisch. Hij voelde zich hiertoe ge rechtigd, omdat hij het eer ste communistische principe huldigde: men moet de mens tot zijn geluk dwingen. FRANS WENNEKES (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM Suiker Unie wil niet een fusie tussen CSM, Gist Brocades en Meneba onmogelijk maken, maar wil verhinderen, dat het bestuur van CSM die fusie af dwingt door een ongeoorloofde machtsgreep. Dit zei mr. F. Salomonson, raadsman van Suiker Unie, gisteren tijdens het kort geding voor de (vice-)president van de Amster damse rechtbank, mr. W. Hassoldt, dat Suiker Unie tegen CSM- Gist-Brocades en Meneba had aangespannen. CSM willen opkopen. De maatregel, die de leiding van CSM heeft genomen, noemde hij volkomen legitiem en ge rechtvaardigd. Men wilde de risico's verbonden aan een overname door Suiker Unie, elimineren. Evenals de CSM top achtte hij de kans, dat de Europese commissie nee tegen een fusie CSM-Suiker Unie zou hebben gezegd. zeer groot. „Suiker Unie", aldus de raadsman, „heeft in zijn voor lichting aan de aandeelhouders steeds verzwegen, dat de Eu ropese commissie al op 2 janu ari van dit jaar heeft gezegd, dat Suiker Unie en CSM een machtspositie innemen op een wezenlijk deel van de EEG- suikermarkt. Over de be voegdheid van het CSM-be- stuur om het emissiebesluit te nemen, bestond zijns inziens geen enkele twijfel en van een sehijnhandeling, zoals in de dagvaarding werd gesugge reerd, was geen sprake. Dat Suiker Uie aandeelhoudster was. wist het bestuur van CSM ten tijde van de emissie niet. Mr. Mörzer Bruijns vond het een lachertje, dat directie en commissarissen van CSM persoonlijk waren gedagvaard. Daarvoor minste naar zijn me ning de dagvaarding alle grond. Laten we even eerlijk zijn, het Britse koninklijke huis le vert de laatste tijd wel het een en ander aan aardige din gen op: prinses Anne gaat trouwen met een „gewone" jongen en nog wel zonder bruidsmeisjes. Daar ziet ze van af, luidde de bekendma king van Buckingham Pala ce. Haar vader wil meer weten over het gewone leven, haar broer tikt een commentator op de vingers tijdens een sport wedstrijd, waarna de commen tator na de rust niet meer als zodanig optreedt. it En nu had koningin Eliza beth de slag helemaal kunnen maken door Idi Amin inder daad een vliegtuig ter be schikking te stellen. Die toch niet zo aardige man had daarom gevraagd. En om een regiment of bataljon Schotse soldaten ter bescher ming. ir Suiker Unie vroeg de rech ter de aandelenruil van CSM- Gist-Brocades en Meneba van 140 miljoen, waarmee deze drie ondernemingen onder iner Suiker Unie buiten de deur willen houden, nietig te verklaren. Zij vindt een dergelijke emissie in de gegeven omstan digheden ongeoorloofd. „De heren drukten een eigen waar- depapiertje, waarmee zij el kaar over en weer voor 140 miljoen kwijtten; deze tran- actie, waarbij zij zich de macht in de aandeelhouders vergadering verschaften, kostte de betrokken vennoot schappen 5,6 miljoen aan kapi taalrecht, geld dat domweg over de balk is gegooid", aldus Mr. Salomonson, die zei dat er alle aanleiding is om elke we derzijdse deelneming in strijd te verklaren met het Neder landse vennootschapsrecht. In alle ons omringende landen is dat al gebeurd. Hij wees er voorts op, dat volgens de juris prudentie iedere aandeelhou der en Suiker Unie is één vkn de aandeelhoudsters van CSM om nietig verklaring van een emissie-besluit kan vragen. Overigens kon hij er begrip voor hebben, dat Gist Broca des en Meneba een pand van CSM wensten te hebben. CSM. aldus Mr. Salomonson, heeft tt-, i i immers na drie jaar intensief Uit VGL'Dcllltl overleg en na volledige over eenstemming Suiker Unie in de kou laten staan. CSM, zo vervolgde de raads man, kan niet gaan beweren dat fundamentele belangen van CSM door een fusie met Suiker Unie worden geschaad Rationalisatie van de bietver werking in Nederland is niet alleen een noodzaak, maar ook een plicht. Momenteel wordt jaarlijks meer dan tien mil joen gulden verspild door dou blures op alle terreinen tussen CSM en Suiker Unie. Met na druk vex-klaarde Mr. Salomon son dat Suiker Unie ook nu nog voorstandster van een fu sie met CSM is. Kwalijk vond hij het, dat CSM-directeur Van Loon zich niet heeft ont zien om het personeel van CSM in het vooruitzicht te stellen, dat het hoofdkantoor te Amsterdam zou worden ge sloten. Hij verwees hierbij naar een bericht in De Stem. Salomon son: „Aangenomen mag wor den, dat op voorlichting van dit gehalte de ondernemings raad van CSM zich tegen een samenwerking met Suiker Unie uitsprak". De raadsman van Suiker Unie vond het maar een rare zaak, dat CSM een jaar gele den niets van Gist Brocades als fusie-partner moest weten en dat het nu het Delftse be drijf omhelst- Voor CSM pleitte Mr. R, Mörzer Bruijns, die zei dat CSM betrokken geraakt is in een soort oorlog tussen een aantal ondernemingen, die Overigens verklaarde hij, dat de CSM, als de kruitdamp opgetrokken is, voor overleg met de Suiker Unie openstaat over samenwerking op deelge bieden. Wat het bericht in De Stem betreft zei hij, dat Mr. Salomonson dit uit zijn ver band had gerukt. Het bericht ging over overplaatsing van net hoofdkantoor van de Suiker Unie naar Breda. De onder nemingsraad van CSM heeft niet mede op grond van dat bericht nee tegen een fusie CSM-Suiker Unie gezegd, maar op grond van harde fei ten. Hij verzocht de rechter de eis van Suiker Unie af te wij zen De raadsman van Gist-Bro- cades, Mr- C. van Boeschoten. die ook voor Meneba pleitte, wees erop, dat bij CSM, Gist,- Brocades en Meneba de emis sie-bevoegdheid in handen ge legd is van de directies onder goedkeuring van de commissa rissen. Die is in dit geval ge geven. Van misbruik van be voegdheid was er zijns in ziens geen sprake. Het emis siewapen mag door het be stuur van een vennootschap tot afweer van een overval worden gehanteerd. „De Sui ker Unie", aldus Mr. Van Boe- schoten, „is de rover die het zijn slachtoffer kwalijk neemt, dat het zich verdedigt". Voor de zitting van het kort geding, die maar liefst vijf uur duurde, bestond zeehr grote belangstelling. De betrokke nen waren in grote getale op gekomen. Uitspraak dinsdag 14 augus tus om 10 uur. Kijk, dat valt me nu een beetje tegen. Idi is ook niet zo bijster vriendelijk voor de Britten, maar een vliegtuigje had er toch wel af gekund. Jammer Gehoord: Chriet Titulaer, bekende Limburger van radio en tv, was onlangs voor de zonsverduistering in Afrika. Tijdens een officiële ontvangst werd bebaarde Chriet plots klaps aangesproken door een dame. it ,Jk ken ergens van", sprak de dame tot Chriet. „Dat kan", antwoordde de laatste bescheiden, „ik ben nogal eens op de televisie ge weest de laatste tijd". „Maar dat is het toch niet", sprak de dame, „ik ken u van carnaval in Breda". Hé, mid den in Afrika. In Den Helder liep het storm op de loketten van de NS. De plaatselijke krant had gemeld dat men voor een gul den een retourbiljet kon ko pen voor het traject Den Hei der-Den Haag: De treinlusti- gen kwamen echter bedrogen uit. it Het bericht stond op een pagina die geheel gewijd was aan nieuws uit 1873. Óp zijn minst 400 mensen hadden dit niet in de gaten gehad. De lokettisten moesten tot hun spijt meedelen dat de rit te genwoordig f 14.50 kost. De historie vermeldt niet of de plaatselijke krant nog be staat. it Wij groeten u allen zeer. MERIJN (Van onze redactie buiten land). SAIGON Perzië zal Ca nada opvolgen als lid van de internationale controlecommis sie voor toezicht op de nale ving van het bestand in Viet nam. Dit hebben Zuidvietna- mese regeringskringen woens dag meegedeeld. De andere le den van de commissie zijn Hongarije, Polen en Indonesië. De Canadezen hebben zes maanden voor de controlecom missie gewerkt. Canada be sloot twee maanden geleden zich terug te trekken. (van een onzer verslaggevers) MAASTRICHT— De 15-jarige Nederlander Cornells Tettero uit Lanaken (België), is op een verschrikkelijke wijze in een mergelmeelmolen van ENCI in Maastricht om het leven geko men. Door tot nu toe onbekende oorzaak is hij in de molen terechtgekomen. Het slachtof fer werd grotendeels door de machine vermorzeld en bij een temperatuur van zeker 500 graden Celsius verkoold. Het slachtoffer was als vakantie werker. in dienst van een on- derhoudsfirma, die regelmatig werkzaamheden voor ENCI verricht. Hij was belast met het „lezen" van stenen, die in de gemalen mergel nog kun nen voorkomen. Cornells Tettero werd maan dagmiddag tijdens de werk zaamheden in de fabriek ver mist. Nabij zijn arbeidsplaats hing zijn jasje en stond zijn boterhamtrommeltje. Aanvan kelijk werd aangenomen dat het min of meer geestdodende werk hem teveel was gewor den en dat hij een wandelin getje door het. bedrijf was gaan maken- Toen hij later niet kwam opdagen, ging ie mand van het personeel naar zijn ouderlijke woning in La- naken. Daar was hij niet aan gekomen. Een onderzoek werd ingesteld in het bedrijf, waar bij het sterke vermoeden rees, dat hij op de transportband van de mergelmeelmolen was terechtgekomen en via deze in de cementoven. (Van onze redactie buitenland) BRUSSEL West-Europa krijgt een eigen ruimtevaart bureau, 'n gemeenscliaoppeiijke organisatie die een aantal pro jecten van ruimte-onderzoek op stapel gaat zetten. Dit heb ben de ministers' van Weten schap van de elf Europese lan den gisteren besloten op een conferentie in Brussel. Het bu reau wordt Europees Ruimte vaartbureau (ESA) genoemd en is een samensmelting van de Esro. de organisatie voor ruimte-onderzoek, en de Eldo. de organisatie voor de ontwik keling van een raket. AI eerder was besloten met de V.S. een contract te teke nen ter vervaardigng van een ruimtelaboratorium en een ei gen raket, de L-3-S te ontwik kelen. om minder afhankelijk 'te worden van Amerikaanse raketten, en een navigatie- kunstmaan te bouwen. (ADVERTENTIE) 7330 a GELDIG T/M ZATERDAG U vindt alle andere VIVQ-aanbledlngen op pagina 2 en 3 van Uw damesblad. I

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 11