[HOUDER
TOEKOMST
IS AAN
ZONNE-
ENERGIE
Dominee preekt ondergani
van „bandeloos" Amsterdam
Surinaamse organisaties
keuren beleid
minister Van Agt af
41%
5%
5*%
6%
7%
71%
8%
inspan
„De Japanse passagiers wisten
nauwelijks wat een kaping was"
BONDSSPAARBANK
DORDRECHT BREDA
round
bankwerkers
ello b.v.
N
binnenland
buitenland
Kosten
NEDERLANDER DOET VERSLAG VAN JUMBO-KAPING:
DS. BUSKES CONTRA BOETEPREDIKER
EEG weet
officieel
niets van
toenadering
Comecon
Bomexplosies
in limassol
op Cyprus
Inbraak op
kantoor
Herbert Wehner
Heet of koud
Reacties
verhoogt de rente op de
SPAARDEPOSITO'S
met ingang van 1 augustus 1973
opzegtermijn:
1 maand
3 maanden
6 maanden
1 jaar (ongewijzigd)
2 jaar
4 jaar fixe
rentespaarbrieven 5 jaar vast
Breda: Catharinastraat 15,
Dillenburgstraat 24, Karnemelkstraat 8, Biesdonkweg 38,
Duurstedestraat 30, Heuvelbrink 8, Kiosk Brabantplein.
Oosterhout: Heuvelstraat 1. Roosendaal: Markt 24 en
Rembrandtgalerij. Bergen op Zoom: Kloosterstraat 15.
Dutineerde typiste
lervoor binnen ons
fezaken van Morres
ten telefonische af-
Itd (01140 - 7100,
groeiende onderne-
let spoed
ede honorering met
Kdaire arbeidsvoor-
liollicitaties bij dhr.
ïoes - Tel. 01100-5540
EVRAAGD
|t doorsehrijfboefchouding.
|e inlichtingen bij
tesplein 13 Kloetinge
kloon 01100 -6606.
Lonceindekrant.
et.
aat adverteren
iet
ten gaat.
iders zijn bafaar&l
Zaterdag 28 juli 1973
11
In de Verenigde Staten, Japan, Koeweit, Australië en Is
raël worden duizenden huizen verwarmd met behulp van zomne-
TParmte.
g In de V.S. is een nieuwe stap gedaan in de richting van huis
houdelijk gebruik van zonnewarmte: de universiteit van Dela
te heeft vorige week een „zonnehuis" getoond waarin de
zonnestraling niet alleen voor verwarming en koeling maar voor
jot eerst ook voor de elektriciteitsvoorziening wordt gebruikt.
In Turkije wordt aan het Technisch Instituut van de uni-
versiteit van Ankara gewerkt aan een droogtoestel, dat helemaal
op de zo» draait.
De ruimtevaart is ondenkbaar zonder zonne-energie.
In Saoedi-Arabië bouwt men een zomne-heetwatercentrale
van zes miljoen dollar.
in de Verenigde Staten rijden al auto's op zomne-enge'gie.
Het gebruik van zonnewarmte
als energiebron is bepaald niet
zo revolutionair als menigeen
denkt. Ze wordt op dit ogen
blik al dagelijks gebruikt door
meer dan tien miljoen mensen.
In verschillende (voornamelijk
Amerikaanse) wetenschappe
lijke instituten wordt druk ge
werkt aan de ontwikkeling
van apparaten, die op zonne-
energie werken. Men ver
wacht binnen enkele jaren de
eerste commercieel bruikbare
toestellen af te kunnen leve
ren.
Zonne-energie is absoluut
schoon en de voorraad is „on
eindig" groot. Deze vorm van
energievoorziening heeft de
toekomst.
Het principe van het zonne-
energiegebruik is heel een
voudig. Men vangt overdag de
zonnewarmte op in foto-elek
trische cellen, spiegels of an
dere daartoe ontworpen instal
laties. De foto-elektrische cel
len leveren direct stroom, met
de andere installaties wordt
water verwarmd, dat daarna
óf direct gebruikt wordt óf
in de vorm van stoom
wordt benut om turbines aan
te drijven, waarmee dan elek
triciteit wordt opgewekt. Op
de uren dat er geen zon is
kan men putten uit de
energie die tijdens de zon-
ne-uren is opgeslagen.
Het is overigens een wijd ver
breid misverstand, dat voor
het gebruik van zonne-energie
heldere zonneschijn nodig is.
Ook op min of meer bewolkte
dagen levert de zon nog vol
doende energie om apparaten
te laten werken.
Het transport van zonne-ener
gie kan plaatsvinden met be
hulp van waterstof, dat even
als de zonnewarmte in min
of meer oneindige hoeveelhe
den aanwezig is.
Kortom: er zijn geen of nauwe
lijks geen technische belemme
ringen om zonne-energie op
grote schaal toe te passen.
In een onlangs verschenen
rapport van de NASA en de Na
tional Science Foundation
wordt het gebruik van zonne-
energie dan ook van harte
aanbevolen. In het rapport
staat, dat de gemiddelde zon
nestraling, die op 0,14% van
het landoppervlak van de
Verenigde Staten valt, vol
doende is om de elektriciteits
voorziening vam het hele land
te dekken. Men gaat er daarbij
van uit, dat 10 van de zon
newarmte gebruikt kan wor
den. Een hoger rendement is
technisch nog niet haalbaar.
Ondanks het feit, dat zonne
warmte gratis is, blijkt de
toepassing van zonne-energie
nog steeds 30 duurder dan
bijvoorbeeld de energie die
door de huidige elektrische
centrales wordt geleverd. Dat
ramt door de hoge kosten van
opslag en transport. De zonne-
fflergie is daardoor nog niet
Mg populair bij elektrici
teitsmaatschappijen alhoewel
er.al Amerikaanse maatschap-
Wen zijn, die in de ontwikke-
'm6 van zonne-energie geld
nebben gestoken.
Maar deze hogere kosten zijn
uiteraard een kwestie van tijd.
A,s de brandstoffen duurder
worden door de dreigende
schaarste en de beveiliging
"norm kostbaar blijkt, zal de
wnne-energie kunnen concurre
ren, Bovendien kan niet alles
in geld worden uitgedrukt. De
grotere veiligheid en geringere
vervuiling zijn duidelijke
'oordelen van de toepassing
voo zonne-energie, die moei
lik berekend kunnen worden.
"et rapport van de NASA
staat, dat de ontwikkeling van
zonne-energie de komende
3 Wen 3% miljard zal kosten
j™'s veel minder dan de
«wikkeling van de kernener-
jr tot nu toe heeft gekost),
wp het ogenblik zijn er al en-
f e miljoenen dollars beschik
baar,
ruimte, die nodig is om
ffWarmte op te vangen,
lijkt best mee te vallen. Het
niet nodig zijn om uitge-
m Streden te bedekken
™t spiegels of andere appara-
die de zonne-energie op
tonen vangen. Een oppervlak
J1 16 bij 10 kilometer blijkt
'OMoende om 480 megawatt te
Produceren. Dat is evenveel
Jf de kernenergiecentrale van
oorssele. Dit oppervlak zal
rerigens niet helemaal hoe-
worden bedekt. Er zijn
"'werpen waarop de buizen,
e de zonne-warmte opvan
gen op palen zijn geïnstalleerd
waaronder ruimte voldoende is
om vee te laten grazen.
De gevreesde landschapsaan
tasting kan volgens Ameri
kaanse onderzoekers worden
voorkomen door de installaties
te spreiden. Er zijn op de we
reld voldoende zonxijke gebie
den om dit te realiseren. Van
uit die gebieden kan de ener
gie worden vervoerd naar ge
bieden, die minder gul zijn be
deeld met zonnewarmte.
Over de plaatsing van de zon-
ne-opvangcentra lopen de me
ningen trouwens nogal uiteen.
Er zijn ontwerpers, die vast
houden aan het centrale-idee.
Dat zijn de mensen, die op
grote oppervlakten spiegels of
opvanghuizen willen plaatsen,
met de opgevangen warmte
elektrische energie willen op
wekken en die daarna willen
distribueren.
Maar er zijn daarnaast ook
mensen die denken in de rich
ting van zgn. zonnehuizen.
In die huizen zijn alle elektri
sche apparaten aangesloten
op een privé-zonnepaneel, dat
voor de stroomvoorziening
zorgt.
In de groep van onderzoekers,
die centraal de zonne-energie
wilen opvangen zitten ook de
mensen, die denken over zon-
ne-stations in de ruimte. De
ruimtevaart maakt al geruime
tijd gebruikt van zonne-ener
gie en het is in theorie natuur
lijk mogelijk om de zonne-pa-
nelen van ruimteschepen en
ruimtevaartlaboratoria (Sky-
lab) zo sterk te vergroten, dat
er genoeg energie wordt opge
wekt om naar de aarde te stu
ren.
Maar dat is inderdaad theorie,
de technische problemen die
met dit soort ruimte-energie-
stations samenhangen zijn let
terlijk en figuurlijk enorm. Ze
zouden namelijk moeten be
staan uit panelen van vier bij
vier kilometer en het zou
j aren intensief ruimteverkeer
kosten om deze gigantische in
stallaties naar boven te bren
gen.
De NASA speelt al wel met de
gedachte om dit project in
haar programma op te nemen,
maar de meeste deskundigen
zijn ervan overtuigd, dat het
te ambitieus is. Theoretisch
brengen dergelijke ruimte-
energiestations trouwens de no
dige gevaren mee. Het zou
mogelijk zijn om de zeer ener
gierijke stralen, die van de
ruimte-energiestations naar de
aarde worden gezonden te
concentreren en op wooncen-
tra te richten. Die zouden dan
binnen enkele seconden totaal
verbranden. Science-fiction,
ja en neen: het plan is ook
technisch nog te fantastisch
om uitgevoerd te worden,
maar het blijft theoretisch mo
gelijk.
Maar afgezien van de onwaar
schijnlijke ontwikkeling van
ruimte-energiestations is het
gebruik van zonne-energie een
verantwoorde en erg milieu-
Indie
vriendelijke aangelegenheid
Indien het mogelijk zou zijn
om binnen afzienbare tijd het
gebruik van zonne-energie te
realiseren zou het energie
vraagstuk geen vraagstuk
meer zijn.
Drs. JAAP WILLEMS
De heer A.J.J. de Koning uit Schiedam wordt hier begroet op Schiphol na zijn aan komst uit Bengcrl
TOKIO-SCHIPHOL
„Eindelijk... tenslotte zijn zij
weer op Japanse bodem", zo
luidde een van de commenta
ren bij de aankomst van 97
passagiers van het een week
geleden boven Nederland ge
kaapte Japanse vliegtuig.
Juichende verwanten en
meer dan 500 verslaggevers
behoorden tot de duizenden
wachtenden op het vliegveld
van Tokio om de slachtoffers
van de kaping een emotio
neel welkom te bereiden.
Voor het uitstappen werden
de passagiers begroet door
de minister van vervoer,
Sjintani. Op weg van Benga-
zi landde de DC-8 met de
gestrande Jumbo-passagiers
gisternacht op Schiphol om
vier Europese passagiers, on
der wie de enige Nederlan
der van de kapingsslachtof
fers, af te zetten. Op Schip
hol deed deze verslag van
zijn ervaringen.
Een kwartier na de start
vanaf Schiphol merkte de
heer A.J.J. de Koning uit
Schiedam door een plotselin
ge beweging van het vlieg
tuig dat een scherpe bocht
naar rechts maakte, dat er
iets mis was. Kort daarna
kwam er een steward zijn
compartiment binnen met
een schotwond in de schou
der. De heer De Koning
heeft niets van de explosie
in het eerste-klas gedeelte
van het vliegtuig gemerkt.
Bij deze explosie kwam de
vrouwelijke kaper om het le
ven. Allen de captain van de
machine, Konuma, wist dat
de nieuwe bestemming van
Captain Konuma van de
gekaapte en opgeblazen
Jumbo.
het vliegtuig Dubai in de
Perzische Golf was. Met een
pistool in de rug, heeft hij
de vlucht uitgevoerd. De
passagiers bemerkte dat zij
op Dubai stonden door de
opschriften op de verpakkin
gen van het ontbijt dat zij
zaterdagmorgen voorgescho
teld kregen. De heer De Ko
ning: „De hitte in de cabine
was in het begin ondraaglijk,
de toiletten begonnen te
stinken. De captain heeft van
de kapers gedaan gekregen
dat een van de mqtoren van
de Boeing mocht blijven
draaien voor de koeling.
Toen was het in de cabines
redelijk om uit te houden".
De niet-Japanse passagiers
van de Boeing, een Duitser,
Een van de stewardessen,
iie 4 dagen lang ondanks
illes glimlachend de orders
aan de kapers uitvoerden.
een Zwitser, een Fransman
en de heer De Koning heb
ben ieder na de kaping met
de gedachte gespeeld de ka
pers te overmeesteren. „Op
de Japanners viel niet te re
kenen. Die begrepen er niets
van en zaten passief in hun
stoel. Ze wisten nauwelijks
wat een kaping was", aldus
de heer De Koning. Overi
gens was hij wel vol bewon
dering over de gediscipli
neerde en kalme manier
waarop de Japanse passa
giers in Bengazi vlak voor
de explosie het vliegtuig
verlieten. De vier kapers,
waarvan volgens captain Ko
numa, er drie waren niet een
Arabisch uiterlijk, de ander
was een Japanner, hebben de
passagiers weinig zachtzinnig
behandeld. „We moesten on
ze handen gevouwen boven
ons hoofd houden. Wanneer
we door moeheid onze armen
lieten zakken, kregen we
met de kolf van een geweer
of met de punt van een
handgranaat een klap op ons
hoofd", vertelden de heren
Gauger en De Koning.
Zowel bemanning als pas
sagiers hebben stomversteld
gestaan over de ontzaglijke
hoeveelheid explosieven
waarover de kapers bleken
te beschikken. Zij schatten
de voorraad op zeker zes
koffers, met ieder minstens
tien handgranaten en bom
men. Hoe en waar ze deze
aan boord hebben weten te
smokkelen, konden de passa
giers niet zeggen.
Na de landing in Dubai
moest de gezagvoerder zich
samen met zijn bemanning
bij de passagiers voegen. „Ik
mocht niet praten. Ik moest
ook mijn handen boven mijn
hoofd houden en als ik naar
de toilet wilde, moest ik
mijn vinger opsteken", ver
telde een zeer vermoeide
captain Konuma, die in vier
dagen slechts vier uur gesla
nen heeft.
De heer De Koning is de
tweede in zijn familie, die
bij een kaping betrokken
was. Zijn vader was een van
de passagiers van de in sep
tember 1970 van Schiphol
vertrekkende gekaapte
Boeing 747 van de Pan-Am.
Deze machine is in Cairo
door de kapers opgeblazen.
AMSTERDAM (ANP)
„Opnieuw is nu aangetoond
hoe rechteloos Surinamers.
Antillianen en andere minder
heidsgroepen in de Nederland
se samenleving moeten leven"
Dit zeggen vijf Surinaamse or
ganisaties in ons land naar
aanleiding van de brief van
minister Van Agt aan de
Tweede Kamer over het niet-
instellen van een strafvervoi
ging tegen leden van de Am
sterdamse politie. Tegen wie
klachten waren ingediend over
hun optreden tegenover Suri
namers.
De organisaties (de stichting
Best, de vereniging Ons Suri
name, de Surinaamse Studen_
ten Unie, het Suriname Comité
en de werkgroep Delft) sore
ken in een communiqué ove"
de „racistische koers" van
minister Van Agt. „Door d<=
onverantwoordelijke houding
van Van Agt worden de Sur'
namers, Antillianen en andere
minderheidsgroepen in ons
BRUSSEL (ANP) De
woordvoerder van de Europese
Commissie in Brussel, het „da
gelijks bestuur" van de EEG,
heeft verklaard niets officieels
te weten over enig contact
tussen de commissie en een
Comecon-afgevaardigde uit
Moskou inzake eventuele on
derhandelingen tussen de EEG
en de Comecon.
Het nieuws dat de Comecon-
liidsitaten bereid zouden zijn
onderhandelingen te openen
met de EEG heeft in Brussel
echter wel degelijk de belang
stelling gewekt.
Volgens berichten uit Mos
kou zou de Sovjet-premier
Kosygin, woensdag in Moskou
meegedeeld hebben dat de Co
mecon, de Oosteuropese orga
nisatie voor onderlinge econo
mische hulpverlening, betrek
kingen wil aanknopen met de
Europese Economische Ge
meenschap.
In Brussel ziet men dit niet
ais een sensationele omwente
ling. In EEG-kringen wijst men
er op dat (als de berichten
juist zijn) het hier gaat om
eeen al bekende evolutie van
de Sovjetrussische houding ten
aanzien van de Europese ge
meenschap.
(ADVERTENTIE)
land nu in een positie gedrukt,
waarin ze gedwongen worden
andere middelen ter hand te
nemen om zich te beschermen
tegen het politiegeweld", aldus
de organisaties. Zij roepen
„alle Surinamers en progres
sieve, solidaire en vredelie
vende Nederlanders" op tot
„grote waarkzaamheid" en tot
„het krachtig uiting geven van
hun misnoegen als de Neder
landse regering volhardt in dit
discriminerend gedrag".
NICOSIA (RTR) Bij een
hevige explosie die zich in de
nacht van donderdag op vrij
dag heeft voorgedaan in de op
Cyprus gelegen stad Limassol
zijn negen politieagenten, drie
leden van de nationale garde
en een brandweerman gewond.
Na de ontploffing, waarbij het
hoofdbureau van politie werd
beschadigd, brak brand nlt.
Limassod, dat de laatste tijd
het centrum is van grote acti
viteit van de politie die op
jacht is naar ondergrondse
groeperingen, beleefde diezelf
de nacht nog drie explosies-
Een veroorzaakte brand in een
benzinestation, een andere be
schadigde een kantoor van de
vroegere EOKA-guerrillastrij-
dersorganisatie en bij een der
de ontploffing werd een kof
fiehuis beschadigd.
President Makarios beschul
digde onlangs de oud-EOKA-
leider generaal George Grivas
van het organiseren van de
ondergrondse groepen, die het
eiland teisteren met bomaan
slagen. Deze zijn meestal tegen
politiebureaus gericht.
BONN (AFP) Op het
kantoor van de fractievoorzit
ter van de Westduitse sociaal
democratische partij in do
bondsdag, Herbert Wehner, is
ingebroken.
Er worden geen belangrijke
documenten vermist. De secre
taresse van Wehner merkte
wel op dat enige stukken an
ders lagen dan voorheen.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM „Zo'n man
die van buiten komt en dan in
een maand tijd Nederland en
met name Amsterdam tot in
keer wil brengen en oproept
om niet mee naar de knoppen
te gaam, dat gaat me te ver. Ik
heb ook een heleboel kritiek
op de kerk, maar dat Amster
dam zeer snel geoordeeld zal
worden met vreselijke cata
strofen. Neen".
Dat zegt dominee dr. J. J.
Buskes over de bliksembeke-
ringsaetie van dominee Jan
Willem van der Hoeven, con
servator van de Graftuin in
Jeruzalem.
Dominee Van der Hoeven
houdt veertig dagen lang (van
half juli tot 26 augustus)
avonddiensten in steeds een
andere Amsterdamse kerk en
's morgens een gebedstocht
door de' stad. Voor Van der
Hoeven verkeert Amsterdam
in een situatie zoals Ninevé in
de dagen van Jonaomdat
in de hoofdstad een dieptepunt
van ontkerstening en zedelijk
verval is bereikt".
De gemiddeld 150 toehoorders
horen Van der Hoeven elke
avond preken: „Elke dag
wordt de verschrikkelijke re
kening van het verdriet gepre
senteerd. Het verdriet over de
verslaving aan drugs en alco
hol, over de verbreking van
gezinsbanden, de toename van
geslachtsziekten en het elk
aar doodrijden. Dat zijn de
consequenties van de moderne
wetteloosheid",
Hij kwam naar Amsterdam
voor zijn actie „Omkeer", om
dat „in deze stad de zedeloos^
heid woekert en om u te
waarschuwen. Het is nog niet
te laat.
Deze veertig dagen waarin wij
actie voeren heeft de Heer ons
op het hart gedrukt radicaal te
kiezen voor Jezus Christus.
Zoniet dan zal Hij ons uit zijn
mond spuwen. U bent lauw,
weest liever heet of koud".
Deze samenkomsten trekken
naar verhouding weinig toe
hoorders, ouderen en jongeren.
De tochten door de stad zijn
nog slechter bezet, zo'n tien
tot zestien mensen per tocht,
die tweeëneenhalf uur in beslag
neemt. Buskes wijt deze ma
gere opkomst aan de organisa
tie. „Het is allemaal te vlot
georganiseerd. Bovendien is
het vakantietijd en daarom
vallen die tochten met zo wei
nig mensen helemaal, niet op.
Dat betreft dus de organisatie.
Maar ook heb ik veel kritiek
op de eenzijdigheid, van waar
uit Van der Hoeven ten strijde
trekt".
Van der Hoeven zegt zich ge
roepen te weten door God om
dit te doen. Maar ds. Buskes
vraagt zich in een artikel in
het dagblad Trouw af: En
wie heeft ds. Van der Hoeven
gezegd dat, tenzij Gods aange
zicht gezocht wordt, Amster
dam „zeer snel" geoordeeld
zal worden met vreselijke ca
tastrofen Hij (ds. Van der
Hoeven, red.) zal zeggen: De
Here God. Dan is mijn vraag:
Waarom moeten wij in Am
sterdam dat geloven Waarom
niet Londen, Parijs of Ber
lijn Felle anti-communisten
zullen vragen: waarom niet
Moskou of Peking Felle anti-
Amerikanen: waarom niet
Washington of New York
Ja, waarom nu bepaald Am
sterdam?"
Ds. Buskes heeft al vele reac
ties gehad op zijn artikel van
afgelopen maandag in 'n krant
getiteld: „God weet veel beter
wat er in Amsterdam te koop
is". Die reacties zijn nog al
verschillend, zegt hij. Tot nu
toe had hij geen tijd om ze
alle door te nemen. „Maar
sommige staan achter Van der
Hoeven, andere staan aan de
kant zoals ik die verwoord
heb".
Volgens Buskes zijn allemaal
mensen van de Pinkstergroe-
pen die aan deze Billy Graham-
achtige actie deelnemen. Zij
zijn zeer emotioneel betrokken
bij de boetepredikant over het
Amsterdamse zedelijk verval.
Buskes: Maar waaraan
denkt ds. Van der Hoeven als
hij spreekt over een diepte
punt van zedelijk verval Bil
ly Graham was ontsteld, toen
hij incognito het Vondelpark
en de Walletjes bezocht. De
Beurs op het Damrak sloeg hij
Buskes schrijft dan over de
tijd van de West-Indische
Compagnie en de slavernij in
naam van de ware gerefor
meerde religie en hij voegt
eraan toe dat „ds Van der
Hoeven wat voorzichtig moet
zijn met zijn profetie van vre
selijke catastrofen op korte ter
mijn vanwege een dieptepunt
van zedelijk verval in Amster
dam" en „Over het falen van
de kerk in Amsterdam hoeft
ds. Van der Hoeven ons niets
te vertellen. Daar weten we
tot ons verdriet alles van. Het
falen van de kerk Ons falen
Maar iedere avond dank ik
God voor zijn gemeente in
Amsterdam, een kleine en
zwakke gemeente in een grote
stad. Maar waar heeft God ons
beloofd dat het een grote ge
meente zal zijn en dat heel
Amsterdam zich zal bekeren
Nochtans: in Amsterdam
wordt geloofd, gebeden, bele
den, gewerkt, en ja ook dat,
gezongen God zal Amsterdam
niet laten omkomen in helle
vuur".
En ds. Van der Hoeven
preekt: „Kijkt u eens wat een
voetbalclub doet om „in" te
blijven. Ajax pakt u, maar
Jezus niet meer. Mensen zak
ken in de modder zonder dat
wij het zien: zo lauw zijn wij.
De joden zijn destijds ver
volgd en naakt weggevoerd:
bij de volgende vervolging
zult u naakt weggevoerd wor
den. Dat zal sneller zijn dan
wijzelf denken. Dan zal God
ons uit zijn mond spuwen,
misschien wel in Siberië of
Mongolië".
Ds. Buskes is niet zo ingeno
men met deze publiekelijke
boetedoening. Hij haalt de bij
belwoorden aan dat bidden en
vasten in het verborgene ge
beurt „en was uw aange
zicht om u niet bij uw vasten
aan de mensen te vertonen,
maar aan uw Vader, die in het
verborgene is".
met vestigingen te: Bergen op Zoom, Breda, Dordrecht, Oosterhout,
Papendrecht, Roosendaal, Sliedrecht, Tilburg en Zwijndrecht
I
