HONGERSNOOD IN WEST-AFMA HELEMAAL NIET VOORBU PAUPER OP EEN RIJKE GOUDMIJN Skylab wordt weer bemand Geen weerstand Solidariteit Trucks Ook Nigeria FLEVOHOF Het wrede paradijs (2) Priesters „te geleerd" om in fabriek te werken Cuba viert twintigste verjaardag revolutie binnenland buitenland De koopsom voor Alaska was 7.200.000 dollar of vier cent per hectare. Alaska werd spottend „Sewards Ijs- kast'' of „Walrussia" genoemd. In 1968 vond men er enorme olierijkdommen door Bert van Velzen Energiecrisis ZATERDAG START 2e TEAM Spaanse rechter: bloemen^planien, dieren.. mhethartvan 't land top-attractie in juli grandioze bloemen-show pap» uw pan larf Mooi rood is riiet lelijk ponderdag 26 juli 1973 (Van een onzer verslaggevers) nEIJ BOSCH— „Als je al die Persoonlijke ellende ziet voel je volkomen machteloos. Vooral omdat je gewoon weet jat voor velen hulp al te laat komt Het is gewoon om te huilen Voor mij is de droogte in West-Afrika en alles wat daarmee samenhangt een ramp die erger is dan een aardbe- vdna omdat de droogte een langzame dood teweegbrengt" Dat zegt Ignatius Brekelmans, staflid van „Mensen in Nood" in Den Bosch. Hij bezocht on- 'anes drie van de zes noodge- bieden in West-Afrika, Niger. Opper-Volta en Mali. Een van de redenen waarom hij ging waren berichten dat het in juni daar was gaan regenen en dat de dreigende dood voor velen daarmee zou zijn afge wend. Hij zegt: „dat is een drogreden geweest. De regen kwam te laat. helemaal niet of onregel matig. Het is bepaald niet zo dat de ramp daarmee was af gewend". De landen die haj bezocht ma ken deel uit van de zes zoge naamde Sahel-landen, landen die onder de Sahara liggen. De noordelijke delen van deze landen zijn totaal ontwricht door de droogte die al sinds 1967 duurt. „Om een indruk te geven van de grootte van het gebied....het betreft 4.975.300 vierkante kilometer met sa men 23 miljoen bewoners. Elk van die landen is zeker 2'/z maal zo groot als Frankrijk". Brekelmans verbleef voorna melijk in de hoofdsteden Nia mey (Niger), Ouagadougou (Opper-Volta) en Bamak (Ma li). Toch had hij gelegenheid om met een voedseltransport mee te trekken. „Ik maakte een tocht mee met een vracht wagen geladen met 10 ton melkpoeder. We gingen dat verdelen in het meest trooste loze gebied. We moesten onder andere per kano drie kwartier langs de Niger afzakken. En als je dan al die kadavers van koeien ziet en weet dat de mensen uit deze rivier drin ken..,. Op de hulpposten ko men de mensen soms aan na honderden kilometers lopen. Van vermoeidheid en onder voeding zijn ze niet meer in staat een woord uit te bren gen. Onderweg hebben ze ge leefd van wat knolletjes en het laatste groen dat nog aan de afgekloven bomen staat. Dat is het meest funeste: de mensen hebben geen weer stand meer. Ze vallen ten of fer aan allerlei ziekten: chole ra, mazelen, buikloop. Ik heb enorme medicijnlijsten meege kregen uit Opper-Volta. Ik weet niet hoe ik aan al die spullen moet komen". „In de plaatsen waar voedsel gedropt wordt, onder andere door Belgen en Engelsen, is de bevolking verdriedubbeld. De sterfte onder de zuigelingen, die normaal 50 is in Afrika, is daar tot 70-80 opgelopen. Er zijn gebieden waar de laat ste vier jaar geen kinderen meer zijn bijgekomen. De moeders kunnen hun baby even melk geven, maar dat is al vlug afgelopen en het kind sterft". „De directeur van het natio naal bureau van Mali vertelde me dat 85% van de veestapel is gestorven. Ik heb nog net in leven zijnde koeien gezien. Ze geven al lang geen mel'k meer en gaan tenslotte ten onder aan de pest". p ïij ij „De bisschop van Niamey (Ni ger), mgr. Berber, vertelde me dat 90 van de mensen arm is. Toch, zo zei hij, was er juist onder deze mensen een geweldige solidariteit. Het kwam regelmatig voor dat mensen voedsel weigerden omdat ze wisten dat anderen het nog harder nodig hadden". „En de aartsbisschop van Mali, Luc Sengaré, zei dat hij nog niet eens mocht spreken van rechtvaardigheid. Hij bedoel de, alles wat ze krijgen moe ten ze aanvaarden als een aal moes, want recht hebben ze er niet op. Hij vertaalde een Chi nees spreekwoord dat zegt: als je een mens een vis geeft, geef je hem te eten voor één dag, maar als je hem een hen gel geeft, heeft hij te ete n voor heel zijn leven". Brekelmans: „de noodhulp die wij nu met vele andere landen geven is nog zeker nodig tot 1974, Maar wij moeten onder hand eens beginnen op langere termijn hulp te bieden. Neder land zal daar zeer in moeten bijdragen. Dat programma van herbebossing, schoolopleiding, landbouw, zal zo'n vijf tot twintig jaar in beslag nemen. De Fransen hebben er bijzon der weinig gedaan voor de ontwikkeling van de mensen". Men is momenteel al bezig met het slaan van waterput ten, het verzamelen van het (weinige) regenwater in re servoirs enz. Maar op het ogenbbk is de directe hulp nog zeer belangrijk. En hierbij heeft men te kampen met het vervoer-. „Ik sprak de Belgische com mandant in Opper-Volta. Hij zei tegen me: weet je wat Nederland moet doen: een schip vol trucks sturen om het voedsel in het binnenland te kunnen verspreiden. Hij doel de daarbij op een Nederlands bedrijf dat veel van die auto's maakt". De Nederlandse hulpverlening beperkt zioh niet tot alleen voedsel en het transport daar van, maar men is ook bezig met heft uitgraven van water putten 50,- per meter, „misschien iets voor schoolac ties", aldus Brekelmans), aan leg van reservoirs, hulp aan jonge nomaden en herstel van de veestapel. Er is veel geld voor nodig. (Actie „Op leven en dood", Den Bosch, giro 1111222). De droogte die in zes West- Afrikaanse staten tot hongers nood heeft geleid, heerst in middels ook in een zevende staat, Nigeria. Dit is bekendgemaakt door de voedsel- en landbouworganisa tie van do Verenigde Naties, F.A.O., in Rome. Bij het opdringen van de droogte in oostelijke richting zijn nu de noordelijke gebie den van Nigeria bereikt, aldus de FAO. In de zes al eerder getroffen landen is de veesta pel uitgeroeid en lijden tussen de zes en tien miljoen mensen honger en dorst. Hoewel Nigeria nog niet zo zwaar getroffen is als de an dere staten, heeft Lagos al alle voedselexport bij het afnemen van de graanvoorraden moeten verbieden. De FAO maakte bekend dat 1.300 metrieke ton graan in Senegal, eem van de getroffen staten, wordt overgebrach' naar Tsjaad, „waar de voed selsituatie rampzalig is". Sene gal leent het graan aan Tsjaad en krijgt zelf een nieuwe voorraad van de FAO. De FAO heeft gewaar schuwd dat de droogte ter plaatse de ergste in zestig jaar is en bij uitblijven van hulp op grote schaal de ergste ramp uit de Westafrikaanse feschiedenis zou kunnen wor en. PRUDHOE BAY.. Vitus Bering heeft volgens de geschiedenisboeken in 1741 Alaska gevonden. Maar voor het einde van de jongste ijstijd, toen de Beringstraat nog een land- brug was die Siberië met Noord-Amerika verbond, was Alaska al ontdekt door de Eskimo's en de India nen. De Eskimo's reisden oostwaarts, langs de kraag van het poolgebied, tot het oosten van Groenland; de Indianen reisden naar het zuiden tot in de punt van Zuid-Amerika. Vitus Bering, de Deense zee kapitein in dienst van de Tzaar, staat aan het begin van de moderne geschiedenis van Alaska. De Russen be tonnen het gebied gulzig uit te buiten. Bonthandelaars, de promyshlenki, begonnen sys tematisch de pelsdieren uit 'e roeien. De autotochtone bevolking werd wreed be handeld. Niet uitzonderlijk was het gedrag van een Rus sische kapitein die twaalf Aleoeten op een rij plaatste om te zien hoeveel hij er net een enkele musketkogel kon doorboren. Het waren er negen. Acht jaar na de ontdekking van Vitus Bering begonnen kozakken in Alaska belasting 'e heffen. In 1760 verzetten ie Aleoeten zich voor het eerst en het laatst: tijdens een revolte werden de be manningen van vijf Russi sche schepen gedood en de "raak was vreselijk: vele bonderden Aleoeten werden gedood en dozijnen dorpen met de grond gelijkgemaakt. Tot op de dag van vandaag de Aleoeten nog niet van die wraakoefening her steld. In 1867, toen Rusland onder meer met Engeland strijd had geleverd in de Krim, leek Alaska vanuit Moskou niet meer te verde lgen tegen de Britten. Aan gezien Amerika het gebied °ok voor het grijpen had werd besloten het gebied aan ie Verenigde Staten te ver kopen. William Seward tekende op maart 1867 het verdrag ™t Alaska bij de Verenigde b'aten voegde. De koopsom tan 7.200.000 dollar of 4 cent f.er hectare was niet exces- jkof, want de Investering kon binnen 25 jaar worden terug verdiend, maar de reactie in Amerika op de aankoop was bitter. De fraaie symmetrie Jan Amerika was door de toevoeging van Alaska ver stoord, schreef de New York daily News troosteloos. Alas ka werd spottend „Sewards 'bkast" en .„Walrussia" ge noemd. De verontwaardiging was zo groot, dat Sewards ALASKA aankoop van Alaska een rol speelde bij de pogingen de toenmalige president Andrew Johnson af te zetten. John son, de eerste en tot dusver enige Amerikaanse president tegen wie een afzettingspro- ees is gevoerd, ontsnapte een voortijdige verbanning uit het Witte Huis op het nip pertje: de senaat, die hem berechtte kwam een stem te kort voor de tweederde meerderheid die nodig was om Johnson de laan uit te sturen. Ofschoon er acties werden gevoerd om Alaska aan de Russen terug te geven bleef het gebied in Amerikaanse handen. Voor de oorspronke lijke bewoners maakte dat weinig verschil uit. De uit buiting en de verwaarlozing verminderden nauwelijks. Alaska werd een militair district en de nieuwe heer sers bleken 250 soldaten die zich, voorzover zij niet te dronken waren, voornamelijk bezighielden met plundering en aanranding. In 1880 be vonden zich nog slechts 430 blanken in Alaska die daar zonder veel moeite rijk wer den en deswege de mythe van de onherbergzame ijs kast van Seward graag in- stand hielden. Alaska was een wetteloos land; aange zien alleen belastingbetalers lid konden zijn van jury's in strafprocessen en er in Alas ka geen belastingbetalers woonden liepen moordenaars er vrij rond. De goudzoekers regelden later hun eigen recht bij meerderheid van stemmen werd besloten of een verdachte moest hangen of niet maar het duurde lang voordat de eerste offici ële rechter in Alaska ver scheen. Er zijn nu vliegende rechtbanken die zich onder meer bezig houden met de bestraffing van bloedige fa milieveten onder de Eski mo's. Alaska werd wereldnieuws toen er goud werd gevonden. Op een warme dag, zo gaat het verhaal, zat George Car- mack met zijn broers Skoo- kum Jim en Tagish Charlie voor zijn tent die hij bij de Konijnenkreek had opgesla gen, daar waar de Yukon en de Klondike elkaar ontmoe ten. De mannen zaten zich met klei in te smeren om zich te beschermen tegen de Muskieten. De Indiaanse squaw van George, Kate, zat in de kreek de pannen af te wassen. De mannen hoorden haar plotseling luidskeels gillen: ze had een goudklomp gevonden. De goldrush ver oorzaakte wilde dagen: even buiten Fairbanks staat nog een oud goudzoekerscafé, waarin 's avonds goudzoe kers-verzen worden voorge dragen van Robert Service. De kroeg heet Malemut Sa loon; rond de eeuwwisseling werd daar de gevreesde Dan McGrew doodgeschoten ter- wille van een zondige vrouw genaamd Lou. Men tapt er een gul bier vandaag en het zaagsel op de vloer is sedert de dood van Dan McGrew niet vervangen. Toen het goud opraakte werd het weer stil rond Alaska. Tot ongenoegen van Texas werd Alaska in 1959 in de statenbond opgenomen; Texas verloor daarmee het nobele predicaat van grootste onder de Amerikaanse sta ten. Alaska kreeg strategi sche betekenis tijdens de koude oorlog als uitkijkpost op rode dreigingen. In het Zware hijskranen in het Prudhoe Bay-gebied in de winter. Deze werktuigen kunnen slechts twee maan den per jaar worden ge bruikt vanwege het bittere klimaat: het kan er 60 gra den vriezen. Hier en daar ziet men in Alaska nog goudzoekers, maar de belangstelling richt zich nu op olie. begin van maart van het jaar 1968 bleek er plotseling olie te zijn. Niemand weet pre cies hoeveel olie er onder de perma frost van de noordelij ke toendra zit. Er zijn schat tingen gemaakt waarbij de olierijkdommen van het Mid den-Oosten verbleken. Alas ka verkocht in 1969 voor bij na een miljard dollar land aan de oliemaatschappijen die het zwarte goud aan de aarde wilden ontworstelen. Er werd, met drieste spoed, 1200 kilometer oliepijpleiding in Japan besteld, zodat de olie dwars door Alaska, naar de ijsvrije haven van Valdez kon worden gevoerd. Er is nu, vijf jaar na de ontdek king, nog geen druppel olie uit de schatkamers onder de toendra gekomen. Niet dat Amerika de olie uit Alaska kan missen. Vorig jaar moesten de Verenigde Staten 1.700.000 vaten olie invoeren tegen een bedrag van 6 miljard dollar. Over zeven jaar zullen er 4 mil jard vaten olie moeten wor den ingevoerd tegen een ver liespost van 16 miljard dollar op de betalingsbalans. Amerika zucht onder een energiecrisis. Walter Hickel, ex-gouverneur van Alaska en minister van binnenlandse zaken in het kabinet van Nixon (hij verliet die post na ernstige meningsverschil len met de president toen de Watergateschandalen nog sluimerden in de geesten van de samenzweerders) meent dat er wellicht 750 miljard vaten olie in de bodem van Alaska schuilen. Als de oliemaatschappijen hun zin zouden hebben ge kregen zou er nu een pijplijn van 1200 kilometer lengte tussen Prudhou Bay en de haven van Valdez hebben gelegen. Supertankers zou den nu de olie hebben af gevoerd naar plaatsen waar de energiedorst groot is. Maar de plannen van de olie kolossen werden verstoord door een handvol milieube schermers als de Vrienden van de Aarde, die voldoende juridische obstakels konden opwerpen om de aanleg van ie pijpleiding te stagneren. David, onder 't banier van het milieu, versloeg Goliath on der de vlag van de energie crisis. Zelfs wanneer, na con fessionele goedkeuring, dit jaar nog met de aanleg van de Trans Alaska Pijplijn kan worden begonnen, zal het tot het begin van 1977 duren voordat de olie uit Alaska begint te stromen. Intussen is Alaska een arme staat, een pauper dit op, een goudmijn zit. KAAP KENNEDY (Reuter/ UPI) De Skylab, het Ameri kaanse ruimtestation dat enigszins aangeslagen rond de aarde draait, wordt voor de tweede maal bemand. Zater dag 28 juli, te 12.10 uur (Ned. tijd) vertrekken gezagvoerder Alan Bean, dr. Owen Garriott en Jack Lousma met een Sa- turnus-Apollo-raket van Kaap Kennedy voor de tweede werk periode van de drie die het programma omvat. De drie mannen zullen er niet 56, zoals aanvankelijk het plan was, maar 59 dagen in wonen en werken. De NASA heeft de duur van de missie met drie dagen verlengd om de ruimtevaarders na afloop dichter bij huis te kunnen la ten landen, zodat zij sneller in het ruimtevaartcentrum kun nen terugkeren. Dat is uit me disch oogpunt van belang - de dokters kunnen hen dan snel ler onderzoeken en er kan ook beter hulp geboden worden wanneer zich een medisch pro bleem zou voordoen. De drie zullen nu op 25 sep tember te 23.26 uur (Ned tijd) op aarde terugkeren, op ongeveer 340 mijl ten zuid westen van San Diego in Cali- fornië. Zonder de wijziging zou dat duizend mijl geweest zijn. Hun voorgangers, Charles Pete Conrad, Joseph P. Ker OVIEDO (NC) Het ar beidsgerecht te Oviedo heeft beslist, dat een priester te ge leerd is om als arbeider te kunnen werken in een fa briek. Een priester, waarvan alleen de initialen J. A. N- bekend zijn, die werk gevonden had als priesterarbeider in een aluminiumfabriek in Aviles, had beroep aangetekend toen hij door de directie ontslagen was, omdat hij priester was. Hoewel de priester een scho lingscursus in de fabriek had gevolgd en zijn werk naar be horen verrichtte, stond het arbeidsgerecht aan de kant van de directie, die de priester had ontslagen, z.g. omdat hij te veel onderwijs genoten had. In Spanje wordt deze uit spraak als maatgevend voor andere gevallen beschouwd, omdat reeds heel wat fabrie ken priester-arbeiders hebben ontslagen, zodra zij in de ga ten hadden dat bepaalde ar beiders ook priester waren. In de na-conciliaire jaren heeft men in Spanje in het voetspoor van Frankrijk het instituut van priesterarbei ders bevorderd. Er zijn er op dit ogenblik ongeveer 500. De invloed, die de priesters doen gelden door de arbeiders meer bewust te maken en te leren vechten voor hun rech ten. heeft al gauw weerstan den opgewekt bij de staats- vakbewegimg en bij de werk gevers. Hun politiek ,is nu priesterarbeiders zoveel moge lijk te weren. Priesterarbeiders komen het meest voor in de industriële delen van Calalonië, in Basken land en rond Madrid. win en Paul J. Weitz, landden op 830 mijl van San Diego en het duurde ongeveer twee da gen om hen aan land te bren gen. Dr. Charles Berry van de Nasa zegt dat uit het onder zoek van de medische gege vens over de eerste ploeg is gebleken dat uitbreiding tot 59 dagen medisch aanvaardbaar is. Tijdens de vlucht zullen de medische gegevens van de be- manning wekelijks grondig worden onderzocht om er ze ker van te zijn dat hun ge zondheid niet wordt aangetast. Elke week wordt dan besloten of de vlucht kan worden voortgezet. Gebleken is dat de eerste bemanning de 28 dagen gewichtloosheid buitengewoon goed heeft doorstaan. Walter Kapryan, directeur lanceringen, zegt dat er tij dens de voorbereiding enkele probleempjes zijn geweest, maar hij verwacht bij de lan cering zaterdag geen moeilijk heden. MIAMI Op een heuvel bij Santiago op Cuba staat een groot, nieuw metalen beeld (15,80) meter hoog van pre mier Fidel Castro dat bij nacht onder het licht van machtige schijnwerpers tegen de hemel boven de Sierra Maestra-bergen afsteekt. Het beeld is er neergezet als onderdeel van de viering van de 20ste verjaardag van de revolutie. Vandaag gaat Castro een voiksbijeenomst toespre ken. Het is dan 20 jaar gele den dat hij, in 1953, de mis lukte overval leidde op de ka zerne Moncada. Hij kan dan zijn beeld zien staan, dat hem toont in strijdtenue, knapzak en geweer op de rug. Het oprichten van een standbeeld van Castro is op Cuba erg ongebruikelijk. On danks zijn positie als onbe twist leider van regering er communistische partij en di lof die hem wordt toege zwaaid, heeft Castro steeds het bouwen van monumenten in het kader van persoonsver heerlijking verboden. (ADVERTENTIE) bii het Veluwemeer Brieven voor oeze rubriek met volledige naam en adres worden ondertekend. Bij publikatite zullen dei» vermeld worden. Slechts bij hoge uit- zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bif de redactie bekend. Publikatie van brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redact'te het in alle gevallen Km is met Inhoud, c.q. «trekkins. Het ingezonden stuk van de heer Campert in De Stem van donderdag j.l., verdient het predikaat bombastisch. Mijn leraar Nederlands honoreerde opstellen, die in een dergelijke gezwollen stijl geschreven wa ren met de minimale score. De uitlatingen van een soci alistische staatssecretaris ge ven de heer Campert aanlei ding tot het houden van een barokke preek tegen Den Uyl, Vredeling. Vondeling en Mies Bouwman. De heer Campert torpedeert daarbij op onmis kenbare wijze de redelijkheid van zijn kritiek door een serie ongenuanceerde uitspraken aan het adres van premier Den Uyl, kamervoorzitter Vondeling, minister Vredeling en Mies Bouwman. Met betrekking tot de ver houding die bestond tussen oud-fractieleider Den Uyl en de achterban van de PvdA moge ik het volgende opmer ken. Den Uyl is destijds tot fractieleider gekozen om de wil van de achterban van de, PvdA zo zuiver mogelijk te vertolken. Het is naar mijn mening niet de eerste taak van een politiek leider om zijn achterban tegen de haren in te strijken. Dit laatste is een taak die vooral is weggelegd voor de tegenstanders van een partij, zoals de heer Campert zeer gaarne Wil zijn, De wijze echter waarop de heer Cam pert zich van deze taak kwijt, doet vermoeden dat hij wel haast gebiologeerd is door ir rationele anti-PvdA gevoe lens. Zo noemt de heer Campert kamervoorzitter Vondeling een dorpsclown, terwijl Den Uyl wordt geëtiketteerd als een emeritus voorganger van het kabinet. De oprispingen van de heer Campert over minister Vredeling en Mies Bouwman schuif ik terzijde. Het is dacht ik weinig zinvol om in dit bestek o.a. nog eens over „Zo is het" te herkauwen. Het staat de heer Campert volkomen vrij om tegen oppo nenten te velde te trekken, maar het is dan hopelijk voor deze heer Campert toah niet een te groot offer om dan binnen de perken van het aan vaardbare te blijven, om het geladen woord fatsoen maar niet te gebruiken. Het stelt teleur, dat de heer Campert die zich zo bezorgd toont over stijlkenmerken, zichzelf van de regels tot het bewaren van stijl en decorum ontslagen acht, wanneer hij politieke te genstanders attaqueert. Naar mijin mening keert de door de heer Campert op an deren geleverde kritiek zich tegen hemzelf. Zijn kritiek werkt als een boemerang. De ze kritiek van Campert, gego ten in een ongenuanceerde bombastisohe stijl kan slechts bij de schralen van geest wor tel schieten. Evenals een ge neesmiddel zijn doel niet be reikt als de dosis te sterk is, zo is ook de kritiek machte loos die de grenzen der bil lijkheid overschrijdt. Met betrekking tot het rege ringsjubileum van de koningin zou ik het volgende willen oj>- merken. Voor vele progressie ven is de monarchie niet slechts een staatkundig feit. Zij prefereren de monarchie, omdat deze het onmogelijk maakt dat onwelwillende lie den a la Campert ooit staats hoofd van ons land zouden kunnen worden. Maar er is meer. Er is het respect voor de wijze waarop het hoogste ambt in ons land gestalte krijgt. Let wel, het gaat om een menselijke belangstelling ontdaan van de opsmuk van wapenvertoon. Het gaat hier bij niet om het ventileren van een anti-leger mentaliteit. Wèl acht men het verschijnsel le ger een zaak van ernst en controverse. Tanks, gevechts vliegtuigen, geleidewapens en nog erger, horen niet bij een feest van een vredelievend staatshoofd. Ondanks de heer Campert neemt het vertrouwen in het progressieve kabinet toe nu de beleidsvoornemens meer reliëf krijgen. Velen zijn bereid steun te geven aan een beleid dat offers vraagt maar ook uitzicht biedt op meer gelijk heid in inkomen, kennis en maoht. Daarom geldt voor ve len: mooi rood is niet lelijk. Noch in de politiek, noch als feestkleur bij het jubileum feest van de koningin. BREDA HENK ZOMER. ALUMINIUM lichtmasten ver dienen in vele situaties uit het oogpunt van verkeersveilig heid de voorkeur boven stalen lichtmasten. Dit is een van de conclusies van een werkgroep van Rijkswaterstaat, die heeft nagegaan welk type lichtmast bij een eventuele botsing de minste kans op letsel geeft.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 11