srlieden en
ilaars
Sjah
Andreas
en
maharadja
Grietje
JONGE
IL. KRACHT
Tekst en produktie:
Wim Wennekes
Foto's:
Tido Gideonse
11J F B.V.
n Dissel
Zaterdagbijiage van 21 Juli 1973
Koninklijke
doodgewone
hoofden
kronen
op twee
riodern, schoon bedrijf
oen, zaklantaarnlampen
•beidsvoorwaarden pas-
3-ploegendienst willen
deling Personeelszaken
25, Terneuzen.
0 uur. Tel. 01150-3751
5
rk nieuwbouw „Stichting de
nge
euzen 01150-7970
van der Hooft 01140-3723
's avonds 01150 - 3613
de Vrieze 01140-2667
's avonds 01158-1946
als medewerker
(evarieerde werkzaamheden,
pleiding vereist.
;e indiensttreding mogelijk.
e sollicitatie.
;d voor spoedige
iensttreding
estraat 18 AXEL
01155-2440*
uur 01140-3440
orte termijn een
edienen van de telefoon z
ministratieve werkzaamh
iten.
of gelijkwaardige opleiding
r overeen te komen,
dsvoorwaarden.
sollicitaties kunnen 9er'
de directie van
derstraat 82, Sluiskil
157-651.
consumenten
feilloos in deze fc3*1
Voor dit staatsieportret
hen slechts twee kronen
ffeschifctr d:i> van de Sjah
"en Perzië (die Andreas op
kale kruin gedruukt
Jj-®" en e van de Maha-
van Murschidabad,
""darmee Grietje staat te
v onken. Uit de hele collec-
e irareti dit de enige twee
oncn. die ook voor 20ste
Ji doofde n draagbaar
V*. Bjjna alle andere ko-
Smv pracht en Praal
7 "et nog geen halve mi-
l tachtstandig op beider
inu'1' wat de vraag
ij riiaen of koningen en
i(Jers hehalve blauw bloed
°ok afwijkende sche-
hebben. Direkteur
"Wn, van het Utrechtse
ïi!!eu?1 waar deze kronen te
had het er in ieder
mh--naar dru'c meeSteedo
in a met het angstzweet
,.L,e iwndere geknield
sri,Jr royale paar om
h TOers onmiddellijk te
d,,." opvangen. Alleen bij
jj. hfee kronen durfde hij
p een uitzondering te
4wdre' We 'l®er
Grie*-&s Maharadja
.f tan klompenvoeten
""■ten tonen.
ONVERVANGBAAR
De ruim 30 andere kronen
op de Utrechtse expositie zijn
echter nagemaakt. Niet zomaar
uit de losse hand, maar zo
nauwgezet en met zoveel liefde
voor het edelsmeden-vak, dat
volgens de catalogus slechts een
bij-uitstek deskundige de origi
nele kronen kan onderscheiden
van de Abeler-replica.
Wat van goud is bij de origi
nele kronen, is ook van goud bij
de nagemaakte. Voor de ver
werking van zilver geldt het
zelfde. Alleen bij het gebruik
van edelstenen moest Abeler
zich noodgedwongen beperkin
gen opleggen en z'n toevlucht
zoeken tot namaak-stenen. Niet
alleen om financiële redenen,
maar ook omdat menige steen
gewoon uniek is. Zo werden in
de (op deze expositie aanwe
zige) Britse staatskroon 3000
diamanten, 277 parels, 18 saf
fieren, 11 smaragden en 5 robij
nen verwerkt met daartussen
als schitterend hoogtepunt de
onvervangbare „Ster van
Afrika II", 's werelds grootste
diamant op één na.
AAAHS EN OOOHS
Tot en met 13 augustus kan
iedereen een blik werpen op
deze pracht en praal en bewon
derende aaahs en ooohs slaken
bij de confrontatie met kronen
als de schitterende Oostenrijkse
keizerskroon: de tiara van Paus
Pius XII; de Romeins-Duitse
keizerskroon; de St. Stephanus-
kroon; het huiskroontje van
Koningin Victoria; de zoge
naamde Karei de Grote-kroon
van Napoleon I; de Muts van
Kasan van Iwan de Verschrik
kelijke; de Poolse tsarenkroon
en de Pahlew:-kroon, waarmee
de huidige sjah van Perzië in
1967 nog gekroond werd. Het
adres voor dit alles: Neder
lands Goud-, Zilver en Klok
kenmuseum, Achter de Dom 12
te Utrecht
0 Ook dit is een kroon en wel de zogenaam
de Dogen-muts van Leonardo Loredano.
„Lekker voor in de winter", vond Andreas,
„tegen kouwe or'n".
0 Koning Willem I van Engeland, beter
bekend als Willem de Veroveraar alias de
Bastaard, landde in 1066 bij Pevensey. Als
tegen van uiterlijke waardigheid droeg hij
deze kroon, die nu voor een moment rust op
de grijze haren van Grietje.
0 In Engeland is het een historisch ge
groeid gebruik geworden om de eerstgeborene
van de Koning tot Prins van Wales te kronen.
Dat gebeurt steeds met deze kronen.
Een kroon uit het hoge noorden: die van
Karei Gustaaf.
Met een taxi waren ze naar
Utrecht gekomen. Griet
je en Andreas uit Voort-
huz'n op de Veluwe. Omdat die
meneer uit de stad hen dat ge
vraagd had. Aanvankelijk had
den ze niet begrepen wat die
plotselinge bezoeker nou moest,
kronen? Museum? Utrecht?
Foto's? Zij? Poseren? Maar toen
Andreas al die mooie kleuren
foto's in de tentoonstellingsca
talogus had gezien, ja, toen be
gon er langzaam iets te dagen.
„Vrouw", zei hij tegen z'n
Grietje, „Die ding'n moet'n wij
op onze kop zett'n", waarop
Grietje de koffiekopjes nog
meer eens vulden, het gezicht
plooide in een brede grijns en
zei: „Man, als jij zegt dat 't
goed is, dan zal 't wel goed
wez'n".
En daar waren ze dan. Op
klompen. Grietje met de schort
nog voor. Gewillig lieten ze zich
kronen tot de ene koninklijke
hoogheid na de andere. Om aan
het einde van het foto-uurtje
bij monde van Andreas zuch
tend te bekennen: „Verduveld
zwaar die ding'n. Koning zijn
is ook niet alles".
VERZEKERING
Voor hoeveel gulden Andreas
en Grietje in dat uur op hun
hoofd gehad hebben? Museum-
direkteur Zeeman, van het
Utrechtse Goud, Zilver en Klok
ken museum, dat tot en met
13 augustus deze unieke kro-
nen-expositie binnen de poor
ten heeft: „Daar mag ik van
de verzekering niet over pra
ten. Er zijn maar drie mensen
die weten wat de waarde is van
deze kronen. Te weten ikzelf,
de man van de verzekering en
Jürgen Abeler".
HELEMAAL ECHT
Jürgen Abeler. In 1965 kwam
deze schatrijke Duitse juwelier
op het idee een verzameling aan
te leggen van kronen, die eens
machtige hoofden sierden. Een
uitstekend idee, maar tegelij
kertijd natuurlijk nauwelijks
uitvoerbaar omdat de meeste
kronen óf in de loop der eeuwen
verloren gingen óf zwaar be
waakt liggen te schitteren in
musea en schatkamers, 'n En
kele keer lukte het hem echter
toch om een originele kroon te
pakken te krijgen. Zo maakt
sinds enkele jaren bijvoorbeeld
de kroon van de vroegere
Maharadja van Murschidabad
(eens de hoofdstad van Benga
len) deel uit van de Abeler
collectie. Uit Tibet kreeg hij de
eveneens originele huiskroon
van de Dalai-Lama. Helemaal
echt en tegelijkertijd een van
de klapstukken van de expositie
is ook de kroon, die Liz Taylor
droeg in haar rol als Cleopatra
in de roemruchte gelijknamige
film.
Grietje Bettink, oud 84
jaar, inwoonster van
het Veluwedorpje
Voorthuizen, was deze
week gedurende een
uurtje o.a. Koningin
Victoria, Koningin van
Sicilië, Aartshertogin
van Klosterneuburg,
Koningin van Beieren,
Keizerin van Oostenrijk,
Wiflemien de Verove
raarster en Groot-
Koningin van Murschi
dabad.
Haarman Andreas, oud
78 jaar, diende even
eens met respect be
handeld te worden,
wantin dezelfde tijd
werd hij achtereenvol
gens gekroond tot o.a.
King Edward, Sjah van
Perzië, Doge van Vene
tië, Prins van Wales en
tot tsaar Iwan de
Verschrikkelijke
Een en ander werd mo
gelijk dankzij de moe
dige medewerking van
direkteur Zeeman van
het Utrechtse Goud,
Zilver en Klokkenmu
seum, die Wim Wenne
kes en fotograaf Tido
Gideonse toestemming
gaf vrij te beschikken
over een uiterst kost
bare kronenverzame-
ling die tot en met 13
augustus in zijn mu
seum te zien is.
Koningin Elisabeth zette bij haar kroning
in 1953 deze zogenaamde St. Edwardskroon
reeds na enkele minuten af, omdat ze 'm veel
te zwaar vond. Andreas was óók blij toen hij
'm weer af kon zetten.
Tsaar Andreas de Verschrikkelijke toont
hier de kroon, die zijn voorganger Iwan liet
maken na zijn overwinning op de Tartaren in
1552.
Aartshertogin Grietje van Klosterneuburg.
'f
Sicilië werd gekroond.
