RG "s n" B.V. 11 -1 uit 'an uitenaf ibeurde niets Ik heb een heerlijk gezin Niet de kinderen de haat doorgever voor je verdriet Gaan leven voor de kinderen Ik zag alleen de mooie dingen zomer /ERELDKLASSE in de zak. idige zekerheid. Drt aanwezig wbare ;erd bedrijf, TEL. 01170-2255 foon 01170-2648 TEL. 01170-2462 5STBURG lleenstaande ouders. Weduwnaarsweduwengescheiden mannen en vrouwenongehuwde moeders en vaders, jlemaal hebben se één ding gemeen: se staan er met hun kinderen alleen voor. Tat gebeurt er eigenlijk na de dood van een geliefde; als vader en moeder scheiden gaan Wat sijn de consequenties oor het onvolledige ges in, een vorm van samenleven waarop onse maatschappij niet gebaseerd is ar die tegelijkertijd slechts kan ontstaan omdat de maatschappij juist met het gesin als basis is opgeset. eontine van Velp ging twee dagen naar het vormingscentrum De Essenburgh in het dorpje Hierden )aar se sprak met een aantal moedersdie weten wat het seggen wil: als je man er niet meer is AODE - LINGERIE door corn, verhoeven Adressen voor alleenstaanden wsch-Vlaanderen. deren. engten 3, 4, 5, 6 en 7 nouw voorradig 3 IJZENDIJKE an Gorsel E Is eters rra) aken louteren van Belois :ubels lliano iwart odes sleyn Markt Markt Markt Markt Markt Langestraat Langestraat Brouwerij straat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerij straat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Breedestraat Jan Steemstraat Brouwerijstraat Brouwerij straat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerijstraat Brouwerij straat Brouwerijstraat Brouwerijstraat DE STEM ZATERDAG 14 JULI 1973 Is je an er iet eer is lorLEONTINE VAN VELP Achttien alleenstaande moe ders. Hier bijeen op de trap van landgoed De Essenburgh, waar ze een weekje met elkaar konden praten over de proble men van het onvolledige ge zin. Vormingscentrum-direk- teur Jan van der Steen (voor grond) was hun gastheer. Hierden, een dorp vlakbij Harderwijk, met aan de grens het landgoed Essenburgh. Een door oude muren en vrolijk groen afgepaalde oprijlaan voert naar het statige gebouw, dat in 1652 werd vol tooid en in 1929 opgeknapt. Daar waar een haan zijn best doet om te kraaien, een den en ganzen scharrelen in de vijver en vogels opgetogen fluiten in de prachtige oude bomen, daar zijn in deze dagen achttien alleenstaande moe ders bijeen. Achttien dames, want de ne gentiende kon niet komen. Zij besloot tot haar derde zelf moordpoging toen haar zwa ger aan het begin van dit weekje Essenburgh liet we ten niet zijn belofte na te ko men om haar en de drie kin deren naar Hierden te rijden. Wég weekje uit. Wég kans om eindelijk eens te praten met vrouwen, die weten wat het betekent om in je eentje de zorg te hebben voor een heel gezin. Teveel slaaptabletten had den er een einde aan moeten maken, maar ze had „geluk". Ze werd ontdekt en haar maag kon nog worden leeg gepompt. Anderen zorgden dat de kin deren toch hun beloofde „weekje uit" zouden krijgen. Maar de achttien anderen zijn er wel. En ze zijn er blij om. Hier kunnen ze een week op adem komen, terwijl hun kinderen op een steenworp van het kasteel genieten van hun vakantie. Eindelijk eens een weekje zénder zwoegen en sjouwen. Zonder dat er gestoft, gezogen, gekookt moet worden. De kamers zijn comfortabel, da omgeving en het huis rust gevend. Het natje en het droogje goed verzorgd. „Je krijgt het er soms wel moeilijk mee, zo verwend als je hier wordt. Dat ben je niet gewend", merkt een van hen op. Toch is het niet alleen de verwennerij die de sfeer bepaalt. „Het is het samen zijn met mensen die dezelfde raakvlakken hebben. Die met elkaar weten waar ze het over hebben. Die bekend zijn met eikaars problemen en zorgen, maar niet te persoonlijk ge bonden, waardoor ze ervarin gen en moeilijkheden kunnen uitwisselen en al doende vap elkaar leren." En er wórdt wat uitgewis seld. Ook tijdens het eten; ook tijdens het roeien 's middags en ook tijdens de wandelingen in het bos. 's Avonds zijn er de borreluurtjes op het terras, die wel eens uit willen lopen tot diep in de nacht. Een aantal „levensverhalen" zijn hier opgetekend. Verhalen vol bittere nood, maar verteld in een soms onwezenlijke sfeer van uitgelaten vrolijk heid. Zoals die keer toen de groep van achttien de polder in ging voor een huifkar tochtje. Een bruiloftsstoet. Een gescheiden vrouwtje, dat het nog maar eens ging pro beren, zo bleek na informatie. „Oh die weet dan wel waar ze aan begint". Alle achttien keken opgelucht toe. Van ja loezie was geen sprake. Hoe- wel.^B, Maria Hendriks-Bos, 47 jaar, sn, sinds 6'/s jaar we kt, woont in Helmond. k was erg verwend in mijn plijk. Het was een geweldig mijn man trok ook met de kinderen op. Al- i al door zijn dood kreeg ik 1 grote psychische klap. Dat de eerste. De tweede kreeg 1,1 de buitenwereld. Ze zeg- >°ch arm" en dan houdt MD. Je verwacht hulp, een "'ie begrip. Maar dat valt s tegen. Voor hen is het ge- p de volgende dag zijn ze f Wgeten. eerste jaren was ik hele- lam geslagen. Mijn man Waren helemaal op elkaar «eld. Ik kon het overlijden een geliefde, iemand ie helemaal naar toe ge- bent, niet verwerken, onderen hadden het er ook pk mee. Tegen de oudste ét ze op school je moet een goede steun voor je er zijn. Totaal verkeer- epvang; <jat kind was zélf 'gek op haar vader Ze zag verdriet en durfde zich "lij te uiten, twee jaar heeft ze zich teruggetrok- b baar kamer. De kinde ken er enorm veel on- lijden dat de moeder het at!? ergste vind de buitenwereld er totaal j See van heeft wat er in ehn op dat moment ge- Opmerkingen en gedra- van de buitenwereld het gezin vaak in nog s moeilijkheden. I?s gezin had echt opvang m msar van buitenaf ge tooid niets' Geen maat- bk we-k, geen steun geestelijkheid. Ja, de i(n*n kwamen wel kijken. 7 t is triest en dan Ik) .e 'veer Ik ben enorm sip proot gebracht. 3 zondags naar de kerk gaan werd een probleem omdat we geen vervoer hadden. Dan zei de geestelijke u hoeft ook niet Maar daar vroeg ik niet om. Ik vroeg om daadwer kelijke hulp, want ik had die mis hard nodig. Na een paar jaar ga je weer vechten. Weer proberen iets voor je kinderen te betekenen. De Essenburg is mijn redding geweest.. Ik kom hier nu drie jaar, de kinderen vinden het fijn, en ik kan hier praten. Een paar jaar geleden had ik bij hetzelfde verhaal allang zit ten brullen. Ik ben nu ook ac tief in de WW-bond. In het begin enorm huiverig, dan een beetje praten maar ik heb nu de ervaring dat ze elkaar be grijpen en veel gemakkelijker opvangen. Er zijn er een hoop die er onderdoorgaan. Ik ben voor preventief werken. Onder wijs, geestelijkheid, maatschap pelijk werk en de wijkverple ging, ze zouden er allemaal veel meer op gericht moeten zijn om onvolledige gezinnen op te vangen." Fien van den BroekCrae- nen, 49 jaar, 3 kinderen, sinds 9 jaar weduwe, woont in Eind hoven. „Ons gezin heeft het eigen lijk moeilijker gehad voor het overlijden van mijn man, dan daarna. Mijn man is bijna vijf jaar ziek geweest. Zijn overlijden was voor ons min of meer een bevrijding. Aanvankelijk was 't na zijn dood ook wei erg moei lijk, maar ik meen dat we er ons goed doorgeslagen hebben De ziekte van mijn man heeft grote druk op het gezin uitge oefend. Het is nu allemaal meer ontspannen. Ik heb een heerlijk gezin. Natuurlijk wel pro blemen anders zou het een saai gezin zijn. Nu, doordat ik alleen ben, ben ik helemaal naar mijn kinderen toege groeid. Ik word opgevoed door mijn kinderen. Het komt alle maal erg goed over. Financieel hebben we het niet zo breed. Maar ik pas me aan. Ik geloof dat ik steeds primi tiever ga leven. Ik ben er erg gelukkig mee. Iets breder mag wel. Ik heb ooit eens bij de bijstand geïnformeerd. Je mocht een beroep op ze doen voor grote dingen. Op zo'n ma nier hoeft het niet voor mij. ,,'t Meest teleurgesteld ben ik in de toeziend voogd. Die heeft helemaal geen be langstelling voor de kinderen. Maar zonder- hem gaat het ook wel goed. Ik heb wel eens ge dacht aan hertrouwen maar ik geloof niet dat een man in ons gezin een oplossing zou zijn. Als ik weer zou trouwen zou ik zoveel prijs moeten geven wat ik verworven heb. Je eigen beslissingen, je zelfstandigheid. Natuurlijk missen de kinderen wel een vader, maar ze-kennen nu geen tegenstrijdigheid tus sen de meningen en beslissin gen van man en vrouw. Vol gens mij komt dat de opvoe ding binnen het gezin ten goe de. We wonen in een complex woningen waar we tegelijker tijd zijn ingetrokken. Mijn bu ren hebben alles meegemaakt en zijn mijn beste vrienden. Ik geniet veel meer van mijn gro te kinderen dan ik ooit van mijn baby's genoten heb. Ik voel me jong tussen mijn kin deren. Ik geloof niet dat ik ooit eenzaam zal worden. Daar ben ik het type niet voor". lijkst dat ik geen weerklank vind. De afwezigheid van een volwassen direct betrokkene is het grootste knelpunt. Je hebt met je man een heel andere re latie dan met je kinderen. Als de kinderen naar bed zijn kom je tot jezelf. En in een normaal gezin kun je dan met je man de dingen van de dag bepra ten. Dat mis je, en ook het sexuele contact mis je, dat mag je niet verdoezelen. Maar ik heb wel willen scheiden. Voor mij zou het een oplossing zijn te hertrouwen. Maar het is een heel moeilijke zaak juist ie mand te vinden waarmee je 'n goed contact hebt. Wat ik belangrijk vind is dat je je als gescheiden vrouw aan leert de vader in zijn waarde te laten. Je bent zelf zo teleur gesteld in hem. Maar je moet niet je eigen haat aan de kin deren doorgeven. Je moet leuk en gewoon over vader blijven praten en je volwassen kinderen adviseren „bepraat dat ook eens met vader". Zeker als ze tegen de twintig lopen hebben ze ook van hem steun nodig. Dan mis sen ze, en ik ook, die vaderfi guur op de achtergrond". E begrijpen dan zijn ze er niet meer voor je. Ik heb een huis en een auto en dan zeggen ze met jou hoeven we geen medelijden te hebben, moet je eens kijken hoe je erbij zit Bij echtparen hoef je ook niet op bezoek te gaan. Van heel veel kennissen zijn de vrouwen bang dat je aan hun man komt. Dan volgt de periode dat ze vinden dat je een man moet hebben. Proberen te koppelen. Of ze vinden dat je wat moet gaan doen, ga jij maar werken, ga jij maar afleiding zoeken. Dan zijn ze van je af. Als ik mezelf vergelijk met vier jaar geleden vraag ik me soms wel af „wie ben ik". Ik ben veel veranderd, wel positief, - veel zelfstandiger geworden, veel meer gaan regelen. Ook ontdek je en doe je dingen die je vroeger nooit zou doen, din gen waar je nooit aan toe zou komen als je getrouwd bent. Maar je moet wel. De buren waren tijdens het ziekbed enorm goed, daarna zijn ze weggevallen, ze wisten zich geen raad. Je eigen leven misgunnen ze je een beetje. En de kreet na een paar jaar laten ze je liggen ge loofde ik niet. Ik heb er hard aan gewerkt, ben mijn kennis sen blijven opzoeken. Maar het is waar, ze blijven weg. Ze vin den ze is er over heen en dan zijn ze klaar. Nu geloof ik dat je als alleenstaande ook alleenstaande vrienden en kennissen moet opzoeken. Ook al zeggen al die echtparen dan je blijft teveel in je ei gen kringetje Ik heb er veel plezier van nu ik het wel doe. Zij begrijpen mij en ik begrijr hun" kinderen, sinds 5 jaar weduwe woont in Berkel. „Ik ben helemaal gaan leven voor de kinderen. Laat die er alsjeblieft niet onder lijden. Je bent kapot als het gebeurt, maar het is onherroepelijk. En je moet doordouwen. Als je je ellendig voelt mogen de kin deren dat best weten. Buiten staanders hoeven het niet te weten, maar hebben het vaak ook niet in de gaten. Als de dominee komt zie je hem bij de deur op z'n horloge kijken, vijf minuten gepland. Met de huisdokter is het een der. Vertel je hem dat je in de put zit. Wil je even praten of alleen maar dat hij luistert. Maar het antwoord is „dat heb ben we allemaal wel eens", daar kun je het dan mee doen. Breed heb ik het niet, maar genoeg. AWW en de opbrengst van vier ochtenden werken in de week. Als ik een leuke jurk wil kan ik hem kopen. Auto rijden hoeft niet. Erg belangrijk vind ik dat er iemand is die je begrijpt, met wie je kunt praten. Ik bof met een goede vriendin, die in het zelfde schuitje zit. Deze week Essenburgh is een openbaring voor me. Ik heb het nog nooit zo prima naar mijn zin gehad. Als je er met elkaar over praat en de verhalen van anderen hoort denk je ik heb het zo slecht nog niet Heel anders dan wanneer je met stellen uit gaat, dan voel je je zo stik al leen." Margreet Prins, 43 jaar, 4 kinderen, 5 jaar gescheiden, woont in Groningen. „Voor mij is het het moei- WiUy K., 32 jaar, 1 kind, sinds 4 jaar weduwe, woont er gens in Zuid-Holland. „In het begin voelde ik me diep ellendig. Je kunt hét niet geloven. Mijn man is drie jaar ziek geweest, we wisten dat het zou gebeuren, we hebben veel over „later" gepraat, als hij er niet meer zou zijn, maar het komt allemaal anders uit. Het eerste jaar laten de men sen je liggen. Ze zijn bang voor je verdriet, ze vinden het zielig voor je. En als je dan zover bent dat je je verdriet kunt Nel van der Sanden, 43 jaar, 6 kinderen, weduwe, hertrouwd en weer gescheiden, woont in N(jmegen. Lenie Schellevis, 35 jaar, 2 „De eerste jaren na de dood van mijn man ben ik doorgeko men omdat ik het zo druk had met de kinderen. Maar 's avonds gingen ze naar bed, en dan heb je hele avonden waarop je met niemand kunt praten. Het al leen met de kinderen leven, het niet kunnen voeren van een normaal gesprek, vind ik iets verschrikkelijks. Ik had geen interesse meer in verjaardagen en feestdagen, het deed me niets meer. Toen ben ik in contact ge komen met een weduwman met twee kinderen. Een beetje week, na 3Vz jaar alleen zijn. Ik zag alleen de mooie dingen. Hij o- verlaadde me met -adeaux en ik klampte me aan hem vast. Na'een half jaar kennis zijn we getrouwd. Ik woonde in Bra bant, had een eigen huis en 'n goed pensioen. De buren zagen het niet zo zitten met hem en trokken zich van me af. Ik wil de helemaal opnieuw beginnen en ben naar Nijmegen gegaan. Het huis in Brabant verkocht, een nieuw in Nijmegen. Dat bleek na een half jaar toch te klein voor 10 mensen. Dus weer een nieuw huis gekocht, maar dat kwam nu op beider naam. Daar was ik niet voor gewaarschuwd. Er kwamen strubbelingen, tussen ons over de kinderen. Maar ik dacht, ik zit in het bootje en ik zal roei. en, roeien tot ik niet meer kan. Op een dag vertelde een fa milielid van hem dat hij ge zegd had: „Ik heb geld, ik heb goed voor mezelf gezorgd". Nou ia. om een lang verhaal kort te maken, 't Was hem ach teraf alleen om het geld te doen. Bankboek.jc dat gezame- lijk zou zijn op eigen naam, - mijn auto ingeruild en het aan vullende bedrag per kwitantie op zijn naam. Het huis op bei der naam. Toen was het me ge noeg en wilde ik scheiden. Achteraf zie ik wel in dat ik helemaal fout ben geweest. Ik was het alleen zijn beu, en ben onvoorzichtig geweest. Ik wil mensen in dezelfde positie waarschuwen. Want niemand heeft mij gewaarschuwd. En dat is me zwaar tegengevallen. Je moet goed informeren. Dat heb ik wel gedaan Maar de mensen durfden niet te vertellen wat ze van deze man wisten. Ze willen „iet de naam hebben. Want denken ze, het kan e- ventueel ook goed gaan. Ach, ik geloof niet dat ik rancuneus ben, en ik wil wel weer trouwen. Alleer zal ik nu beter oppassen. Een gewaar schuwd mens. Op uitzonderlijk warme en droge dagen over valt mij dikwijls de gedachte dat ik in een andere tijd leef, bijvoorbeeld in de achttiende eeuw. En behalve door de hitte word ik dan ge plaagd door de vraag wat die inval te betekenen kan heb ben. Het wil mij niet duidelijk worden en er zijn, voorzover ik weetook geen instanties waa, men in zo'n geval om inlichtingen kan vragen. Op eigen gelegenheid kan ik alleen enkele voor de hand liggende assosiaties vinden waardoor ik op deze hardnek kig aanhoudende gedachte gebracht kan zijn. Op de eerste plaats is daar de geheimzinnige uitdrukking „ouderwetse zomer". Daarmee zal wel niet bedoeld zijn, dat de zomers ook al riet meer zijn wat ze vroeger waren of dat ze bezig zijn te verdwij nen, maar iets als een voor beeldige zomer (of winter) zo als we ons die uit onze kin derjaren herinneren. Zo'n herinnering is waarschijnlijk samengesteld uit hoogtepunten van ervaringen met een sei zoen, die ons .bijgebleven zijn. Een ouderwetse zomer is alles wat we ons aan zomersheid herinneren, bijeengebracht in een beeld en geprojecteerd in de kinderjaren. De herinne ring heeft alles mooi en dui delijk gemaakt. Ik herinner me overigens dat ik als kind meer last had van winterse kou dan van zomerse hitte. an is er de stoffigheid. J Die is ouderwets inzo- verre wij tegenwoordig gewend zijn aan geasfalteerde wegen. Hoe meer de zomer en de vacantie ons op binnenwe gen voert, des te meer zand zien we weer. Op een zand weg voel ik me altijd een rei ziger uit een andere eeuw, een vermoeidi. voetganger of pel grim op weg naar een verre stad. Ik denk dat ook de tro pische warmte zelf een rol speelt en de klok van de ge schiedenis terugdraait. Hitte is een rem op de drang naar productiviteit en op onze be hoeften. Een deel van onze vooruitgang en onze behoef ten zijn misschien te verkla ren, zoals ook wel gebeurt, uit de betrekkelijke kou waarin we meestal moeten leven en die ons dwingt tot het nemen van allerlei maatregelen. Iets daarvan lijkt weg te vallen als het erg warm is. Een huis gaat minder betekenen en daarmee ook onze ver door ge* voerde huiskamercultuur. Schaduw wordt belangrijker dan een compleet dak en in de koelte daarvan lijkt het soms bijna alsof het einddoel van alle werken en alle geschiede nis bereikt is. We zijn niet meer onderweg, maar aange komen. We voelen iets van de ■luiheid die, naar men wel zegt, in warmere streken de voor uitgang tegenhoudt of over bodig maakt. Het gevoel dat een warme zomer ouderwets is, kan vertaald worden als de ervaring dat warmte overal om ons heen een elementair karakter heeft en dat de aan wezigheid van elementaire za ken een deel van de geschie denis opheft. /n onze geschiedenis speelt de tegenstelling tussen buiten en binnen een grote rol. Voor een deel berust die op een verschil in temperatuur en de strijd te gen kou en regen. De moder ne mens is in hoge mate een binnenmens. In het weren van kou en regen is zoveel energie geïnvesteerd, we zijn daar zo ver in gevorderd en het heeft zoveel neveneffecten opgele verd, dat het wegvallen van die strijd een deel van onze vooruitgang ter discussie stelt namelijk dat deel dat binnen voorbereid, uitgedacht en ge maakt is. De wereld wordt weer een open terrein, zoals hij, stellen we ons voor, in het begin was en lange tijd gebleven is. De cultuur kan een aangelegenheid worden van straten en pleinen, ter rassen en stranden, demokra- tischer en minder individua listisch dan in de winter. Mis schien is die toestand toch eerder „utopisch" te noemen dan „ouderwets". 1. Nederlandse Weduwen en I Weduwnaarsbond. Postbus 8065. Rotterdam. I Tel. 010-249231. 2. Stichting organisatie ge scheiden mannen. Lübeckstr. 73, Hen Haag. I Tel. 070-463535. 3. Bond voor gescheiden I vrouwen, Divortium. Postbus 10472, Amsterdam Tel. kantoor 020-245834. 4. Bond van ouders zonder partner. Postbus 2889, Den Haag. I 5. Nederlandse Federatie van Instellingen voor de On gehuwde Moeder en haar I Kind (F.I.O.M.) Nieuwe Schoolstraat 28, Den Haag. Tel. 070-645848. 6. Landelijk Centrum voor Huwelij kscontacten. Prinsenlaan 1, de Bilt. Tel. 030-760630.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 17