ERS
PORTUGAL VERTROUWT ALLEEN NOG MAAR DE PORTUGEZEN
JZEN
Frankrijk gelooft in „de bom
RECHT
id
bevrachter
oor
Tactische en strategische kernwapens
Tegen alle protesten in: Wij spelen niet met pijl en boog
KABINET
DEN UYE
WIL VERBOD
MAAK U
VRIENDEN
DOOR DE
MAMMON
d'OUWE
STELLE B.V.
SIEMENS
*orce de Frappe
Tsjoe-en-Lai
Moreel
HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE L NGEN PELNGEN PEIL NGEN
MGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
El Ll NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN^
een modern, schoon bedrijf
itslampen, zaklantaarnlampen
lere arbeidsvoorwaarden pas-
lie in 3-ploegendienst willen
afdeling Personeelszaken
;g 25, Terneuzen.
7.00 uur. Tel. 01150-3751
3 een
werkperiode zal o.a. zijn taak
achten van de schepen van de
en interessante baan is mini-
lorna H.A.V.O. (5 jaar), alsmede
in de Engelse taal en een econo-
iktionaris moet zijn dienstplicht
3. vrijgesteld zijn van militaire
olenstraat 1 Goes
01100-6995
drijf
t Hoechst o.m. grondstoffen vooi
kunstvezelindustrie.
rwaarden
sn wij: 8% vakantietoeslag,
een
(Van een onzer verslaggevers)
Wiriyamu is, of was, een ge
hucht op 25 km afstand van
Tete, de hoofdstad van de ge
lijknamige provincie, waardoor
de rivier de Zambezi stroomt.
1„ de Zambezi is het interna
tionale consortium Zamco be
ng de Cabora Bassa-dam te
bouwen, tegen welk project
het Frelimo de laatste jaren
een reeks geslaagde acties heeft
ondernomen, zoals het onder
scheppen van transporten en
het opblazen van spoor- en an
dere aanvoerwegen.
I De toegenomen activiteit van
Frelimo in Tete was voor het
I opperbevel in Lourengo Mar-
„nes aanleiding grote zuive-
I ringsoperaties in de provin
ces te ondernemen. Zo begon
men de bevolkingen van dor
pen over te brengen naar „al-
deamentos", versterkte dorpen
I die op concentratiekampen lij-
I ken: een aantal barakken
langs rechte straatjes, omringd
door prikkeldraad met op de
vier hoeken een wachttoren
bemand door een Afrikaanse
soldaat van het Portugese le
ger. Dit om de handen vrij te
hebben tegen Frelimo.
Commentaar vam een Neder
lander die in Mozambique ge
werkt heeft: „Mijn indruk is
dat de bevolking weinig ver
zet biedt tegen deze gedwon
gen concentratie, ze zijn
machteloos en vreselijk bang,
want de dictatuur werkt tot in
de finesses. Afgezien van het
feit dart de mensen hun vrij
heid verliezen, worden hun
cultuur en hun leven door de
ze tactiek ontwricht".
In gebieden die nog niet door
middel van het aldeamentos-
systeem schoongeveegd zijn,
gaan de Portugese troepen an
ders te werk- Sinds Frelimo in
Tete is opgerukt, weten de
Portugezen niet meer wie ze
wel en wie ze niet vertrouwen
kunnen. Verklaringen van een
Nederlandse missionaris die in
1971 hier op vakantie kwam
en te horen kreeg dat hij niet
meer in Mozambique mocht
terugkeren „Elke niet-Portu-
gese buitenlander is verdacht,
zeker als je de inlandse taal
spreekt. Elke Afrikaan wordt
in beginsel gewantrouwd. Ik
weet dat personen zijn afge
maakt zonder ook maar onder
vraagd te zijn. Bekend is dat
vrouwen en kinderen in hut
ten werden opgesloten waarna
de hutten hn brand werden
gestoken".
Een eerste gedetailleerd rap
port over een massamoord in
Mozambique werd het vorig
jaar gepubliceerd door pater
Luiz Afonso Daeosta op grond
van zijn ervaringen in de mis
siepost Marara in Tete. In de
zomer van 1971, zo werd
eveneens vorig jaar gemeld,
hebben Portugese commando's,
die met helikopters waren
aangevoerd, huisgehouden in
het gebied rond Mucumbu-
ra. Van een van de dorpen
werden de mannen meege
voerd, terwijl zestien vrouwen
De Portugese autoriteiten doen hun uiterste best om de
verklaringen van missionarissen over een massamoord in
het Mozambiquaanse dorpje Wiriyamu ongeloofwaardig te
maken. Het is laster, zo zeggen zij, en de Britse pater Has
tings, die de zaak in de publiciteit bracht, „is een mede
plichtige van Frelimo" (de bevrijdingsbeweging van Mo
zambique). Hoe geloofwaardig zijn dan deze verklaringen,
die via tussenpersonen de publiciteit bereiken? In het ge
val van Wiriyamu komen de mededelingen oorspronkelijk
uit de politieke gevangenis te Machavo bij Lorenco Mar
ques, waar twee paters zitten die ooggetuigen waren. Zij
vertelden wat zij gezien hadden aan collega's die hen be
zochten. Mensen die in de gevaarlijke zones van Mozam
bique gewerkt hebben zeggen, dat martelingen en moor
den op personen, die maar oppervlakkig verdacht worden,
schering en inslag zijn. Portugese gastarbeiders, die in het
leger in Mozambique hebben gediend, zijn van mening
dat opperbevelhebber generaal Kauiza de Arriaga een
uitzonderlijk hard en wreed man is. Zij zeggen te begrij
pen dat een soldaat, wiens kamaraad is doodgeschoten, uit
woede wreedheden kan begaan, maar een massamoord ais
die in Wiriyamu kunnen zij zich niet goed voorstellen.
met hun kinderen op de hier- moord Het motief van de
boven beschreven wijze wer- legercommandant in Mu-
den bijeengedreven en ver- cubura voor deze slachting
was: „De dorpelingen zijn
schuldig, want wat water is
voor de vissen zijn zij voor
het terrorisme".
De regering in Lissabon houdt
het er intussen op dat alle
verhalen over moordpartijen
lasterpraatjes zijn, bedoeld om
Portugal in een kwaad dag
licht te stellen. De voorzitter
van de dekolonisatiecommissie
van de Verenigde Naties, de
Tanzaniaan Salim Aehmed Sa-
lim, verklaarde donderdag dat
deze wijze van tegenspreken
slechts bevestigt dat de gemel
de gruweldaden inderdaad
hebben plaatsgehad.
De Frelimo-commandant in de
provincie Tete verklaarde
donderdag dat hij niet had ho
ren spreken over de moord op
vierhonderd mensen in Wiriya
mu indeeember 1972, maar hij
zei dat het gebied van Wiriya
mu in die maand wel het to
neel was van een gemeen
schappelijk Portugees-Rhode-
sisch tegenoffensief. „Boven
dien". zo zei hij. „zijn de
wreedheden vain de Portugese
strijdkmcnten tegen de bur
gerbevolking een dagelijkse
werkelijikheid geworden".
Dezelfde man verklaarde dat
de Portugezen in december
1972 zestig mannen, vrouwen
en kinderen levend hebben
verbrand in een hut, in een
dorp vlakbij de stad Tete.
Dertig mensen in een dorpje
in het noordwesten van de
provincie hadden in september
hetzelfde lot ondergaan.
Nog niet overal in Mozambi
que is het zo onveilig als in de
provincie Tete. Zo verklaarde
een missionaris, die vorige zo
mer het diocees Almedia aan
de oostkust bezocht dat het
daar toen vrij rustig was. Wel
hadden de missionarissen hun
oude missieposten verlaten,
toen de Portugezen in de om
geving garnizoenen wilden
vestigen- De paters wilden
niet geïdentificeerd worden
met het systeem, want dat zou
het vertrouwen van de bevol
king in hen ondermijnen.
Maar een man, die de omge
ving van Bedra kent, aan de
zuidgrens vam de provincie
Tete, zegt te vrezen dat de
Portugezen binnenkort ook
hier zullen overgaan tot het
samenbrengen van de bevol
king in aldeamentos. „Er wor
den steeds meer sabotageda
den gepleegd, tot Beira toe,
kleine overvallen op militaire
eenheden, opblazen van wegen
en spoorwegen. In de stad zelf
is het nog betrekkelijk veilig,
maar van het gebied tussen
Tete en Bedra kam dat niet
meer gezegd worden".
Een vertrouweling van Portu
gese gastarbeiders, die de oor
log in de koloniën hebben mee
gemaakt, verklaarde dat deze
mannen ontzettend graag heb
ben dat Portugal zijn koloniën
zou opgeven. Velen van hen
hebben een of meer broers,
die hun dienstplicht in Angola,
Mozambique of Guinee-Bissao
volbrengen. Zij hopen hun
verwanten levend terug te
zien. Zij hebben weinig hoop
op een Portugese overwinning.
(Van onze redactie
buitenland)
PARIJS Dat de Franse
I Gaullistische leiders van
I plan zijn verder te bonwen
I aan een serieuze atoomstr jjd-
macht blijkt voldoende uit
I het vastbesloten doorzetten
van de omstreden kernproe
ven in de Stille Oceaan
[ondanks de geweldige kos-
ten, waar al veel kritiek op
I is geuit, ondanks de bescliul-
j diging van milieuvervuiling,
[ondanks de groeiende pro
festen ook in Frankrijk zelf
[en het bespotten van de
„force de frappe", die een
oefening in futiliteiten is ge-
gunstige bedrijfsspaarregeling en
het bedrijf.
e brief aan: Hoofd Personeels-
N.V., Postbus 65, Vlissingen.
enhoek van uw brief de letters
De proeven in de Stille Oce-
laan zijn onmisbaar voor de
[ontwikkeling van de Franse
waterstofbom en een betrouw-
wapensysteem. De Franse
todkrachten willen die ge-
puiken voor tactische en stra-
raketten waarmee
[duikboten, vliegtuigen en bat
terijen te land de komende
drie a vijf jaar zullen worden
[uitgerust.
Franse functionarissen blij
ken zich wel steeds meer zor
gen te maken over het feit dat
[het publiek de „force de frap
pe" niet ernstig genoeg neemt
[als doelmatige afschrikking
[van een potentiële agressor.
I De oppositie en anti-oorlogs-
gezinden in Frankrijk hebben
de droom van generaal De
[Gaulle betiteld als „bombinet-
g" (het bommetje). President
■Georges Pompidou en de mili
taire kopstukken zijn echter
[vastbesloten een volledige en
geloofwaardige atoommacht op
|te bouwen.
Het land zelf beschikt niet
[over de middelen voor het
fvenaren van de gigantische
vuitaire kopstukken zijn ech
ter vastbesloten een volledige
['n geloofwaardige atoommacht
|°P te bouwen.
Het land zelf beschikt niet
pver de middelen voor het
Tjenaren van de gigantische
muitaire kracht van de VS of
vS°yjet-Unie en blijkt daar
»K met veel voor te voelen.
e mllitairen gaan er echter
F.°P in staat te zijn steden
™"striencentra van een
fcw vijand te kunnen
[vetten en verwoesten.
I». nPelen niet met pijl en
5- U kunt zelf zien dat
pnze atoomraketten geen hou-
L° wpmaaksels zijn", aldus
I n Ie le§er°öicier.
Le f1raPse atoomstrijdmacht
KiS U1' sfrntegische super-
"be straalbommenwer-
kernonderzeeërs uitge-
Pni,„™e'raketten van het type
u Is* totische laag vliegen-
„rgUar" en Mirage-3-E-
NSgers en ballistische ra
il voor middelbare af-
die van basissen te land
afgevuurd (IRBM).
'bger beschikt bovendien
m n met Piuton-raket-
1 met kernkoppen. De Fran-
L,'in van plan de vuur-
van hun kernonderzee-
et w t voeren met raketten
lot erstofbommen van een
wiirtto't ^Saton en de reik-
e te brengen van 2.000 op
kilometer in 1976 of be-
L?" "f°rce de frappe" om-
lBesta2?0m?lenwerPer Mirage-4
(Van Ul' negen eskaders
Vropi-l vier straalbommen-
iVa» mf .?et een atoombom
Pete kim n per vliegtuig-
[va„l,fu?nen tot op 3.000 km
boeren" S.asissen aanvallen uit-
pliegeri bommenwerpers
'UCl
"Snelheid
jnet tweemaal de ge-
Furend
gebruiksklaar. Zij
kunnen in de lucht bijtanken
uit in Amerika gebouwde
viermotorige KC-135-tankvlieg-
tuigen.
Deze vliegtuigen moeten tot
1980 dienst doen. Sinds begin
dit jaar zijn echter drie Mira-
ges-4 verongelukt en verloren
gegaan. Verwacht wordt dat
hun taak in de jaren 1980 door
een neiuwe vliegtuig, de Mira-
ge-F-8 zal worden overgeno
men.
De kernonderzeeërs. Frank
rijk bouwt er vijf. Twee, de
„Redoutable" en „Le Terrible"
zijn al in bedrijf en lossen
elkaar af op patrouilletochten,
voornamelijk in de Noordzee,
die 55 dagen duren.
Elke kernonderzeeër is uit
gerust met 16 raketten van
450 kiloton (22 maal die van
Hirosjima) voor middelbare
reikwijdte. Zij zijn elk met
135 officieren en manschappen
bemand.
De derde „Le Foudroyant",
komt vermoedelijk volgend
jaar in bedrijf, uitgerust met
een nieuwe kernraket, de M-2
met een reikwijdte van 3.000
km. „L'Indomptable" en „Le
Tonnant" moeten in 1979 ope
rationeel worden.
De tactische luchtmacht. Dit
jaar kreeg de luchtmacht de
eerste eskaders Mirag-3-E en
Jaguar laagvliegende straal
vliegtuigen met bommen van
10 tot 15 kiloton (iets minder
dan de bom op Hirosjima).
Diep onder de grond in de
Franse Alpen staan atoomraket
ten die atoombommen van 150
kiloton 3.200 km kunnen ver
voeren. In 1980 zullen die uit
gerust met waterstofbommen
van ongeveer een megaton.
Tanks. Het Franse leger
krijgt Pluton-atoomraketten en
zes regimenten van 36 AMX-
30-tanks, daarmee uitgerust,
moeten volgend jaar klaar
staan. Verwacht wordt dat er
in 1980 ongeveer 120 met Plu-
tons uitgeruste tanks in dienst
zijn.
„Zonder zijn kernwapens,
zou Frankrijk een land als
Mongolië zijn". Deze uitspraak
stamt niet van een Gaullisti
sche politicus, maar kwam uit
de mond van Tsjoe-en-Lai, al
dus heeft oud-premier Jacques
Chaban-Delmas na een bezoek
aan China verleden maand
voor de televisie verklaard.
Chaban Delmas gaf geen
commentaar op de uitspraak
van de Chinese premier, wiens
land evenals Frankrijk het
Amerikaans-Russische ak
koord over het verbod van
atoomproeven in de dampk
ring negeert. Maar zelf zou hij
het niet beter hebben kunnen
zeggen. Tsjoes uitspraak be
vatte de kern van de Franse
argumenten voor een eigen
kernmacht en de reden waar
om Frankrijk, ondanks protes
ten in heel de wereld, toch
weer kernproeven neemt.
De Gaullisten achten de
Franse kernmacht noodzake
lijk wil het land zijn plaats
behouden tussen de grote mo
gendheden.
Nauwelijks een week nadat
Chaban-Delmas Tsjoe-en-Lai
had geciteerd voor de televi
sie, belegde president Pompi
dou op het Elysée een bijeen
komst met de commandanten
van de Franse kemonderzee-
ërs. Het was ten tijde van het
bezoek van de Russische par
tijleider Leonid Breznjev aan
Parijs.
Tegen de commandanten zei
Pompidou, opnieuw voor de
televisiecamera's, dat het ver
zoek van Brezjnev om na zijn
besprekingen met president
Nixon ook overleg te kunnen
plegen met de Franse presi
dent, verband hield met het
feit dat Frankrijks kernmacht
het tot een land maakte, waar
mee rekening moest worden
gehouden.
Maar hoeveel betekenis mag
men hechten aan de Franse
kernmacht in een situatie
waarin die kernmacht wegvalt
tegen die van de grote kern-
mogendheden? En is de winst
het toegegeven verlies aan
goodwill en prestige wegens
de voorgenomen nieuwe proe
ven waard
De voorstanders van de
Franse „force de frappe" stel
len dat de kernmacht een be
tekenisvol wapen is en dat de
diplomatieke moeilijkheden
die voortspruiten uit de nieu
we proeven op lange termijn
weinig belangrijk zullen zijn.
De Franse atoombommen, zo
zeggen zij, worden juist belang
rijker naarmate de grote mo
gendheden steeds minder hun
kracht in megatonnen gaan
uitdrukken.
Ook wordt gesteld dat een
kleine kernmacht gelijk de
Franse aan belang heeft ge
wonnen na het in 1972 door de
Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten gesloten verdrag, waar
bij werd bepaald dat beide
landen hun anti-raket-installa
ties tot twee zouden beperken.
en staan voort-
(Van onze
redactie buitenland
Het is niet goed mogelijk
een duidelijk onderscheid te
maken tussen „tactische" en
„strategische" kernwapens.
Het woord tactisch duidt op
„klein": het suggereert dat het
gaat over kernwapens met een
gering explosief vermogen, die
minder gevaarlijk zijn dan de
„strategische" wapens. Dit is
niet het geval-
Onder tactiscne kernwapens
in het westen vallen wapens
tot een explosief vermogen in
de orde van één miljoen ton
TNT (één megaton). TNT is
een bekende conventionele
springstof. Deze ..tactische"
kernwapens zijn dus 50-100
keer zo zwaar als de bommen
die op Hiroshima en Nagasaki
vielen. Het woord „tactisch"
heeft meestal betrekking op
de manier van gebruik. Kern
wapens die bedoeld zijn voor
gebruik op het „slagveld", he
ten tactisch.
Dat betekent dat tactische
kernwapens de wapens zijn,
die in een conflict in Europa,
op Europees grondgebied zou
den kunnen worden ge
bruikt.
Strategische kernwapens
zijn de wapens, waarmee de
supermachten eikaars gebied
kunnen aanvallen. Ten dele
kunnen de Amerikaanse tacti
sche kernwapens in Europa
door Rusland daarom ook
„strategisch" worden genoemd,
omdat ze doelen in de Sovjet
unie zelf kunnen treffen. Bij
de SALT-onderliandelingen is
dit ook verschillende keren
aan de orde geweest. Deze
wapens zijn echter buiten de
afspraken in het laatste SALT-
akkoord gehouden. Ze ko
men opnieuw aan de orde bij
de volgende onderhandelin
gen.
Waar in het artikel over de
Franse bom gesproken wordt
over tactische wapens moet dit
verstaan worden als hierboven
omschreven: dus als kernwa
pens, die bestemd zijn om te
worden gebruikt bij een lo
kaal conflict. Ze hebben een
directe functie in de oorlogs
handelingen en ze hebben een
afschrikkingsfunctie voor wat
betreft het voorkomen er-
Het argument dat kernwa
pens en kernproeven immoreel
zijn, wordt zonder meer weg
gewuifd. „Indien Frankrijk
opgeeft wat het nu heeft, wie
zou dit voorbeeld volgen
vroeg een Franse regerings
functionaris. „Niemand. Ik zou
willen vragen, wat is er mo
reel aan, anderen te vragen u
te beschermen? Wat ons be
treft, de boer in Iowa (VS)
hoeft althans niet te betalen
voor de atoomparaplu boven
de boer in Poitou (Frank
rijk)".
Tot hen die heel het Fran
se streven naar een kernmacht
een zinloze zaak vinden, be
hoort Francis Perrin, die ge
durende 19 jaar aan het hoofd
heeft gestaan van de Franse
atoomenergiecommissie. Hij
heeft eens gezegd dat als het
ooit tot een kernoorlog komt,
Frankrijk binnen vijftien mi
nuten van de kaart zou kun
nen worden geveegd.
Niemand spreekt dat tegen.
Maar wel is opgemerkt dat in
zo'i, situatie Frankrijk een van
de weinige landen zal zijn die
door de kernmogendheden zul
len worden geconsulteerd
voordat er „op de knop" wordt
gedrukt".
Niemand gelooft eigenlijk
dat dit zal gebeuren. Maar in
tussen profiteert Frankrijk op
het hoogste diplomatieke ni
veau van de standing die de
kernmacht het verzekert.
„Het kabinet ziet het
streven naar wapenbe
heersing en wederzijdse
ontwapening als essen
tiële elementen van een
modern veiligheidsbe
leid. Het spreekt zich uit
voor een aanvaarding
door alle staten van het
verdrag inzake het ver
bod van bovengrondse
proefnemingen met
kernwapens, en acht een
spoedige totstandkoming
gewenst van een verdrag
tot beëindiging van on
dergrondse proefexplo
sies met kernwapens, als
bijdrage tot het afrem
men van de nog steeds
voortdurende qualitatie-
ve bewapeningswed
loop.
Het kabinet stelt zich
voor op korte termijn
een adviesaanvrage te
richten tot het Neder
lands Instituut voor Vre
desvraagstukken over de
rol van de nucleaire wa
pens in de NAVO-strate-
gie van het aangepaste
antwoord. In dat advies
zal met name ook aan
dacht moeten worden
besteed aan de betekenis
en consequenties van
eventuele verklaringen
van NAVO en War
schaupact niet als eerste
kernwapens te zullen
gebruiken, zulks mede
in het licht van de con
ventionele krachtverhou
dingen in Europa.
Het kabinet wijst een
Europese kernmacht af.
Het spreekt zich even
eens uit tegen een uit
breiding van het ver-
dragsgebied van de NA
VO, die overigens niet
aan de orde is".
(Regeringsverklaring
van het kabinet-Den Uyl
28 mei 1973.)
Jn menig opzicht gaat „la
Douce France" aan de
spits van Europa. Dit
maal was het helaas op het
gebied van de belastingfraude.
Zo erg was het dat de minis
ter van financiën, Valery Gi-
scard d'Êstaing, zijn bureau
stoel verliet om via de t.v. olie
op de golven te gooien. Het
schokkende van de fraude zat
niet alleen in het groot aantal
miljoenen waarvoor de staat
was opgelicht, maar meer nog
in het feit dal een aantal fis
cale ambtenaren erbij betrok
ken was. Wat was nl. gebeurd
in het Franse belastingland?
Een zakenman, Yves Jac-
quin genaamd (thans op zijn
lauweren rustend in Zwitser
land), vestigde te Parijs een
maatschappij onder de naam
Socefi. Deze maatschappij
richtte zich met een alleraan
trekkelijkst aanbod tot een
groot aantal ondernemers. Het
aanbod luidde dat Socefi er
naar zou streven de belasting
aanslagen voortaan lager te
doen uitvallen en dat men
slechts hoefde te betalen in
dien en voorzover Socefi suc
ces zou boeken. No cure no
pay. heet dat.
Talrijke zakenlieden gingen
erop in en in vele gevallen
kwamen er inderdaad zeer ge
modereerde belastingaanslagen
uit de bus. Achteraf bleek dit
succes te danken te zijn aan
een netwerk van corrupte be
lastingambtenaren. Zoals het
de kinderen der duisternis be
taamt, gingen deze heel listig
te werk.
Om te voorkomen dat een
niet tot de clan behorende col
lega roet in het eten zou gooi
en door naderhand een navor
deringsaanslag op te leggen,
bedachten ze het volgende
foefje. De te lage primitieve
aanslag die zij hadden opge
legd, deden zij fluks volgen
door een kleine navorderings
aanslag. Hierdoor kwam inge
volgde de Franse wetgeving
aan de mogelijkheid tot cor
rectie van de zijde van de
fiscus voor goed en altijd een
einde.
Hoewel in ons landje met
zijn loyale en plichtsgetrouwe
belastingambtenaren een der
gelijke manoeuvre nauwelijks
denkbaar is, geeft het een ge
rede aanleiding eens na te
gaan hoe het bij ons gesteld is
met de mogelijkheid tot na
vorderen inzake inkomstenbe
lasting en soortgelijke belas
tingen.
Het blijkt dan dat ook de
Nederlandse wetgever het na
vorderen (al dan niet met ver
hoging) slechts binnen bepaal
de grenzen heeft toegestaan.
De wet (1) zegt er het volgen
de van. Indien enig feit grond
oplevert voor het vermoeden
dat een aanslag tot een te laag
bedrag is vastgesteld, kan de
inspecteur navorderen. Dit
kan echter alleen indien aan
twee voorwaarden is voldaan.
Ten eerste mogen er geen vijf
jaar zijn verlopen na het tijd
stip waarop de belastingschuld
is ontstaan, en ten tweede mag
het feit (waarvan in de aan
vang sprake is de inspecteur
bij vaststelling van de aanslag
niet bekend zijn geweest noch
redelijkerwijze bekend kun
nen zijn geweest.
In het belastingsjargon heet
het kortweg dat er voor na
vordering een nieuw feit moet
zijn. Volgr^t, constante juris
prudentie wordt de eis van
„nieuw feit" zeer ernstig op
genomen. De inspecteur zal bij
de aanslagregeling goed uit
zijn doppen moeten kijken,
wil hij niet het recht tot na
vorderen verspelen. Hij dient
de aangifte, de overgelegde
produkties, de van elders ver
kregen informaties terdege te
bestuderen. Wordt tengevolge
van onkunde, luiheid of non
chalance een te lage aanslag
opgelegd, dan komt dit geheel
voor rekening en risico van de
fiscus en gaat de belasting
plichtige vrijuit. Bij gebreke
van een nieuw feit kan dan
van navorderen geen sprake
meer zijn.
Het is dus bij ons anders
dan in Frankrijk. Een navor
deringsaanslag is niet door
slaggevend. Meerdere navor
deringsaanslagen kunnen zeer
wel op elkaar volgen. Slechts
de termijn van 5 jaar en het
vereiste van een nieuw feit
zijn de doelpalen waarbinnen
de fiscus mag scoren.
D'Ouwe is een schuil
naam voor een professor,
die oniangs zijn laatste
college aan een Neder
landse universiteit gaf.
Hij had toen meer dan
59 jaar reehtsbeoefening
achter de rug.
In 1922 begonnen met
de studie voor notariaat
en registratie werd hij
om zich de praktijk
eigen te maken in
1923 benoemd tot aspi
rant-surnumerair der re
gistratie en domeinen.
Hij was inspecteur der
belastingen toen hij ein
de 1940 de dienst ver
liet.
Hij werd advocaat in
een kantoor, gespeciali
seerd in belastingrecht.
Na in 1959 benoemd te
zijn tot buitengewoon
hoogleraar in het nota
riële recht, volgde in
1965 zijn benoeming tot
gewoon hoogleraar in
het belastingrecht.
Met ingang van van
daag publiceren wij een
wekelijkse beschouwing
van zijn hand, onder de
titel: Recht en krom.
Ik zei al dat een fraude
zoals thans in Frankrijk aan
het licht kwam, bij ons moei
lijk denkbaar is. Maar toch
herinnert het mij aan.een ver
haal uit langvervlogen dagen,
een uerhaal dat als het ware
het spiegelbeeld vertoont van
het Franse evenement. Het
speelt kort na de tweede we
reldoorlog. Het belastingconsu
lentschap kwam van de grond.
(Men zegt dat er nu meer dan
10.000 mensen dit vak beoefe
nen). Menig inspecteur nam
de benen om aan de andere
kant van de tafel meer geld te
gaan verdienen.
Dit was ook het voornemen
van een zekere inspecteur in
tijdelijke dienst. Om zich van
een goede start in zijn nieuwe
functie te verzekeren legde hij
in het laatste ambtelijke jaar
„zijn" belastingplichtigen ge
peperde aanslagen op. Toen
vertrok hij en vestigde zich
als belastingconsulent in de
zelfde gemeente. Zijn vroegere
belastingplichtigen werden nu
zijn cliënten. Hij nam het voor
hen op, reclameerde tegen de
te hoge aanslagen (die hij zelf
had opgelegd) en had uiter
aard succesZijn cliënten wa
ren tevreden, de staat was
niet benadeeld, hij voer er wel
bij.
Er is weinig nieuws onder
de zon. Is het niet de bijbel
die ons een soortgelijk verhaal
vertelt, nl. dat van de onrecht
vaardige rentmeester? Zijn
heer prees hem omdat hij met
overleg had gehandeld en dan
volgen de woorden: „Maak u
vrienden door de ongerechtig
de mammon opdat, wanneer
die u komt te ontvallen, zij u
in de eeuwige tenten opne
men". Daar zal hij nu dan wel
zijn aangeland, die belasting
consulent van het eerste
uur.
d'OUWE
(1) Artikel 16 algemene wet
inzake rijksbelastingen.
(2) Lukas 16.