Late waardering voor
een
WIJ VERSPILLEN ENERGIE
üusbredal goede Nederlander
voor
ïden
Zinloos
Beleid
Kernenergie
Bescheiden
Overtuiging
erapeut
Vermoord
ABRAHAMS
l INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
MGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
Het Economisch Instituut Tilburg I
is een wetenschappelijke niet I
kommerciële instelling, die ver-1
bonden is aan de Katholieke
Hogeschool in Tilburg.
Vraag het Kursuskompas aan, I
waarin U alles kunt lezen over!
de modulaire informatica optei- f
dingen. Een briefkaartje aan ant-1
woordnummer 97 Tilburg (dus F
zonder postzegel) is voldoende.!
U krijgt dan vrijblijvend het 561
pagina's tellende Kursuskompas I
toegezonden. U kunt ook bellen; I
(013) 662216.
GENERAAL
8 N K ELM AN
st laurens ziekenhuis
ulvenhoutsèlaan 19-21 breda
van ons een acceptgiro-
oruik te maken).
iks stipte verzending, de
iral in Zuid-Europa, te wen-
.te zenden
huisnummer
igenomen.
Het is bepaald niet uitge-
e'en dat we over een aan-
jaren onze prachtige
'ektrische deken in de mot-
Mballen kunnen leggen en
elektrische tandenborstel
'eer zullen inruilen tegen
!n normale tandenborstel.
De oorzaak: een dreigend
'kort aan (elektrische) ener-
!-We gaan zo royaal om met
beschikbare voorraden
'antistoffen dat er binnen af-
enbare tijd een tekort moet
'tstaan.
Deze zomer wordt de VS
or het eerst in haar geschie-
ems geteisterd door een
e-crisis. Simpeler ge-
er js te weinig brandstof
m.t, ?PParaten te laten
'ken die olie of benzine
ot»S hebben.
bepaalde staten hebben
elektriciteitscentrales al te
~npen met een tekort aan
jnclstof en er ziin heel wat
r~'nestations die hun pom-
hebben moeten sluiten. De
jnenkaanse luchtvaartmaat-
,aPW)en proberen op het
>n onderlinge afspra-
komen om de vlieg-
eid te beperken om
?"ostof te sparen. Ze vrezen
■".herhaling van het brand-
"ekort dat afgelopen win-
heel wat problemen
t opgeleverd.
h de Verenigde Staten is de
energiecrisis wat eerder geko
men dan algemeen werd ver
wacht omdat de brandstofver
spilling de laatste jaren on
voorspelbare vormen heeft
aangenomen. In Europa en
de rest van de wereld zul
len de moeilijkheden met de
brandstofvoorziening nog wel
enkele jaren op zich laten
wachten, maar binnen afzien
bare tijd zullen ook wij mer
ken dat de olie- en aardgas
voorraden niet oneindig zijn.
Dan zal de brandstof zo
duur worden dat luxe zaken
als elektrische tandenborstel
niet langer getolereerd kunnen
worden. In de Blauwdruk voor
Overleving die de Vereniging
Milieudefensie heeft uitgege
ven is te zien dat we in 1975
weliswaar pas 12% van de
wereldvoorraad olie hebben
verbrand, maar dat door de
enorm snelle toename in het
verbruik tegen het jaar 2000
de vraag naar olie groter zal
zijn geworden dan het aanbod.
Dan is er dus een tekort.
De grootste zijn uiteraard de
auto's. Het Wereld Handels
centrum dat in New York
wordt gebouwd zal evenveel
energie gaan gebruiken als
een stad van 100.000 inwoners.
Het dreigende tekort aan
brandstoffen (steenkool, aard
olie, aardgas) is op de eerste
plaats een gevolg van de zin
loze verspilling die we op het
ogenblik uitvoeren. We ver
bruiken veel meer energie dan
nodig is om een prettig leven
te leiden.
Voorbeelden van verspilling
zijn er in overvloed. Een groot
deel van de (elektrische) ver
lichting is eigenlijk overbodig.
Volgens Amerikaanse bereke
ningen zijn moderne gebou
wen op een na de grootste
brandstofverslinders.
Die energie wordt verbruikt
voor verlichting, liften en air
conditioning.
Wij maken het (nog) niet zo
bont, maar ook een belangrijk
deel van ons energieverbruik
is eigenlijk meer versiering en
status dan werkelijk zinvol.
Nachtver lichting, sfeerverlich
ting in kantoren, overvloedige
wegverlichting en reclamever
lichting kunnen moeilijk wor
den gerekend tot de noodzake
lijke levensbehoeften.
Een mens leeft inderdaad
niet van brood alleen en enige
luxe verlichting is dus nodig
om het leven te veraangena
men, maar met de beperkte
voorraad brandstof die we
hebben zou toch wel iets meer
rekening gehouden kunnen
worden.
De verspilling van elektri
sche energie wordt door de
overheid sterk gestimuleerd.
Dat betekent bepaald niet dat
de regering aanzet tot een gro
ter elektriciteitsverbruik, maar
wel dat de elektriciteitsmaat
schappijen alles in het werk
stellen om het stroomverbruik
t.e stimuleren.
Bij hun proghoses gaan ze
ook eenvoudig uit van een
sterk toenemende vraag. Men
wijst dan graag op de Vere
nigde Staten waar het elektri
citeitsverbruik zoveel hoger is
dan bij ons. Dat is juist. De
Verenigde Staten telt 6% van
de wereldbevolking en ver
bruikt 35% van de totale ge
produceerde hoeveelheid ener
gie. De rijke landen (met 31%
van de wereldbevolking) ge
bruiken gezamelijk 87% van
alle fossiele brandstoffen.
De gestimuleerde verspilling
van elektrische energie is niet
alleen onverantwoord, maar
ook onrechtvaardig. We ver
bruiken de brandstoffen waar
op andere landen eigenlijk
recht hebben.
Reclame voor groter stroom
verbruik direct of indirect
en de produktie van ener
gieverslindende apparaten
staan in flagrante tegenspraak
met het groeiende milieube
wustzijn.
Het gevaar voor een ener
giecrisis wordt zwaar overdre
ven zeggen de bestuurders van
de elektriciteitsmaatschappij
en. Tegen de tijd dat de
brandstofvoorraden zijn uitge
put hebben we de beschikking
over kernenergie. De redene
ring wordt trouwens ook vaak
omgedraaid: we hoeven niet
zuinig te zijn want er komt
toch kernenergie. Over dema
gogie gesproken!
Over het blinde geloof in de
kernenergie zal in een later
artikel in deze serie nader
worden ingegaan. Hier kan
worden volstaan met op te
merken dat een energievoor
ziening door middel van kern
energie een hachelijke zaak
is. In de Verenigde Staten is de
bouw van de eerste „kernreac
tor van- de toekomst" de
natrium gekoelde snelle
kweek-reactor voorlopig
verboden omdat de gevaren
die aan het gebruik van kern
energie zijn verbonden niet
overzien kunnen worden. Maar
wat dan?
De oplossing ligt voor de
derlandse industrie verbood
voor de Duitsers te werken,
hoe hij maarschalk Görings
vleierijen afwees en vervol
gens rechtovereind bleef tij
dens diens woedende tirade en
tenslotte gewoon doorging met
wat hij meende dat zijn plicht
was.
Dat deed hij ook nog nadat
hij op 3 juni door Seyss-In-
quart formeel opzij was ge
schoven. Winkelman mocht
zich alleen nog bezighouden
met de demobilisatie. Maar
Winkelman bleef méér doen
en toen hij op Anjerdag in
Den Haag door een menigte
werd toegejuicht, was voor de
bezetter de maat wel vol. En
kele dagen later werd Winkel
man weggevoerd.
De Jong: „Een wereld was
op drift, alle oude zekerheden
leken weggevallen. Winkel
man stond -als een rots in die
branding. Midden in de neder
laag heeft hij een overwinning
gepersonifieerd waar nog
maar weinigen vast op durf
den vertrouwen en die mis
schien ook voor hem zelf nog
geen duidelijke omtrekken
aangenomen had. Dat laatste
deerde hem niet. Hij was een
onverschrokken man, door
vaste opvattingen gedragen".
Met betrekking tot het late
re verzet was Winkelman een
heel vroege vogel. Voor de
regering en de overige Neder
landers in Londen bleven zijn
daden verborgen omdat er
geen verbinding met Neder
land meer was. Voor de rest
was Winkelman de bevelheb
ber van een leger dat verloren
had en de ondertekenaar van
de capitulatie. En zo werden
Winkelman en zijn verdien
sten vergeten. In Londen had
den velen zelfs geen respect
voor Winkelman meer en iets
van die houding is ook na de
oorlog blijven hangen-.
Onthullend wat dit betreft
is wat prins Bernhard kort ge
leden zei in een interview met
het blad „O-ns Leger": ...„Ge
neraal Winkelman behoorde
.tot de grote Nederlanders. Op
uw vraag of het ons in Enge
land bekend was hoe de hou
ding van de generaal was,
moet ik >u zeggen: in het begin
niet. De communicatie in die
dagen was erg slecht. De be
richten waren in die eerste
dagen zo onduidelijk, dat nie
mand eigenlijk goed wist wat
generaal Winkelman wel of
niet had gezegd. Er werd ge
zegd da-t hij nooit over het
erewoord haid moeten praten.
Allerlei mogelijke verhalen
kwamen bij ons binnen en
nie-m-amd wist eigenlijk exact
wat er gebeurd was. Later
werd bet ons duidelijk, dat
deze man zich bijzonder moe
dig en kranig heeft gehouden.
Het moet ongeloof-lijk moeilijk
voor hem geweest zijn. Ik kan
al-leen maar zeggen, dat ik de
grootst mogelijke bewondering
voor hem heb".
Dit stukje posthume bewon
dering neemt de indruk niet
weg dat die „allerlei mogelij
ke verha-l-en" waarover de
prins het heeft, geen erg
fraaie of juiste verhalen zijn
geweest. Genera-al Winkelman
stond bepaald niet in hoog
aanzien bij de goede vaderlan
ders in Londen!
Op de vraag of de prins na
1945 generaal Winkelman ooit
nog heeft gezien zegt hij in
hetzelfde interview:
„Tot mijn grote spijt
praktisch niet. Om de heel
eenvoudige reden dat ik in de
eerste twee jaar overbezet
was....Had hij mij niu benaderd
dlam had ik mij meteen vrijge
maakt maar de man was on-
e DR. DE JONG
onverschrokken man
geloofl-ijk bescheiden en heeft
dat helaas nooit gedaan. Wij
zijn. eigenlijk allemaal
door het boek van professor
De Jong vjakkergeschud
Het karakter van Winkel
man schijnt goed te pa-ssen bij
dat van het Nederlandse col
lectief. Nederlanders zijn geen
triomfbogenbouwers geen
standbeeldenoprichters. Voor
helden en goede vaderlanders
is hier geen markt.
Winkelman was zo onge
looflijk bescheiden dat hij niet
eens bij prins Bemhard kwam
binnenlopen om zijn schouder
klopjes in ontvangst te ne
men.
Winkelman taalde daar niet
naar. Voor mannen met karak
ter als Winkelman ligt de
grootste voldoening in de
overtuiging sitand te hebben
gehouden.
WIM KOCK
Een goed bedoelde, maar
pijnlijk laat gekomen po
ging tot eerherstel. Pijn
lijk omdat er een boek no
dig is geweest om zelfs
Nederlanders die zelf mid.
den in de problemen van
de tweede wereldoorlog
hebben gestaan, erop te
wijzen dat de stille, be
scheiden, maar onver
schrokken Winkelman een
van de groten van die tijd
is. geweest.
Zuinig zijn met iets dat er
altijd in „overvloed" is ge
weest is niet zo gemakkelijk.
Het licht uitdraaien als er toch
niemand thuis is, de auto thuis
laten ais we een straat verder
ergens moeten zijn en het gras
met de hand maaien in plaats
met een elektrische machine
(wat ook gezonder zou zijn) is
eerder gezegd dan gedaan. Ie
dereen denkt zo gauw dat het
beetje stroom dat hij gebruikt
er toch niet toe doet. Al die
kleine beetjes hebben de Ver
enigde Staten echter aan hun
huidige energiecrisis gehol
pen.
FYSISCHE THERAPIE van
algemeen ziekenhuis is
ambitieuze
:n)
een prettige werksfeer
rerk.
ollicitatie kunt u richten
ur-geneesheer van genoemd
rden gaarne verstrekt door
Ie afdeling fysische therapie,
L van Eek, tel. (01600) 59210,
OP INITIATIEF van de
Koninklijke Neder
landse Vereniging Ons Le
ger wordt eind dit jaar de
naam van de Legerplaats
Nunspeet veranderd in Ge
neraal Winkelmankazerne.
In 1976, wanneer het 100
jaar geleden is dat gene
raal Winkelman werd ge
boren, hoopt de vereniging
in die kazerne een borst
beeld van Winkelman aan
te brengen.
Generaal Winkelman ging
niet door voor een militair ge
nie maar hij was een realist
en hij kende zijn beperkingen.
Dat kan is crisissituaties wei
eens belangrijker zijin dan ge
nialiteit.
Winkelman was al gepensio
neerd -toen hij begin 1940
werd „gestrikt" om opperbe
velhebber te worden. Hij volg
de de ontslagen Reijnders op.
Reijnders was wel een goed
strateeg maar hij was eigenge
reid en geloofde bijvoorbeeld
niet dat Hitier ook Nederland
binnen zou vallen. Winkelman,
die als bewonderaar van het
Duitsland van 14-18 had ge
zien hoe dit Duitsland onder
ging in het nazisme, tegelij
kertijd zijn bewondering ver
anderend in verontwaardiging
en afkeer, voorzag dat wel. In
alle haast veranderde hij,
daarin bijgestaan door bekwa
me ondergeschikten als zijn
stafchef van Voorst tot Voorst
en zijn stafofficier operaitiies
majoor Wilson, de Nederland
se verdedidingsplannen. Hij
vroeg en kreeg er nog 100
miljoen voor, maar het was te
laat.
Zijn vroegere stafofficier
(die niet met naam genoemd
wil worden): „Winkelman was
de dupe van de systematische
uitholling waaraan de krijgs
macht twintig jaar lang had
bloot gestaan. Er is na de oor
log beschuldigend gewezen op
de linkse beweging van het
gebroken geweer. Maar dat
was de boosdoener niet. Het
leger werd vermoord door de
rechtse partijen"!
Het drama van de meidagen
'40 is al genoeg beschreven.
Koningin Wilhelmina, die
waarde hechtte aan Winkel-
hand. In het laatste artikel in
deze energie-serie zult u kun
nen lezen dat er niet veel
technische belemmeringen zijn
om zonne-energie op grote
schaal toe te passen. Er moe
ten nog enkele technische pro
blemen in verband met opslag
en transport worden opgelost,
maar die zullen hoogstens nog
15 jaar onderzoek vragen.
Die 15 jaar komen we nog
gemakkelijk door met de be
schikbare voorraden fossiele
brandstoffen. Indien er een
mentaliteitsombuiging komt
zullen de beschikbare voorra
den trouwens nog veel langer
voldoende zijn. Dan hoeft er
helemaal geen haast gemaakt
te worden, maar een mentali
teitsombuiging is sneller ge
propageerd, dan gereali
seerd.
DRS. JAAP WILLEMS
HOR STACARAVANS
voor elk gezin een passen-
prijzen vanaf 5995,—
aatweg 153 - Hoogerheide
kruispunt Korteven)
>on opgeven. Graag 14 da-
enten opzenden,
ie opgaven in behandeling
tiederland en België zullen
>n België zal
ervoor, ad f 0,95 per dag,
DEN HAAG Deze
eek was het 33 jaar ge
iden dat de „lastige" gc-
eraal Winkelman door
e Duitsers in krijgsge-
angenschap werd weg
gevoerd.
Enkele dagen na Anjer-
ag, die merkwaardige en
bontane massademonstratie
fgen de Duitsers. De eerste
nds het uitbreken van de
briog, bijna twee maanden
protm Het is niet bekend
I generaal Winkelman, die
nds de capitulatie het
foogste regeringsgezag in
ffederland vertegenwoor-
ook de conclusie uit
njerdag getrokken heeft,
|ie men er achteraf
zou kunnen verbinden,
tamelijk dat Nederland ten-
lotte zou kiezen voor de
|jn-Winkelman, dat wil zeg-
pn: het verzet.
De secretarissen-generaal,
beheerders toen van de de-
irtementen, zagen dat wel.
njerdag betekende voor (het
erendeel van) hen een ern-
ige verstoring van hun op
tanpassing" gerichte poli-
Drie en dertig jaar na zijn
egvoering, na de woelige,
izekere lente van 1940,
aarschijnlijk de moeilijkste
PRINS BERNHARD
grootst mogelijke
bewondering
mans adviezen, liet zich door
de generaal overhalen naar
Engeland of toch minstens
naar Zeeuwsch-Vlaanderen
te gaan. De ministers vertrok
ken. De generaal bleef achter.
Als opperbevelhebber van een
verloren leger niet alleen
maar ook nog met de onver
wachte last van het hoogste
regeringsgezag op de overi
gens stevige en vierkante
schouders.
Spoedig capituleerde Win
kelman, hiertoe gemachtigd
door de koningin indien
zoals zij schrijft in haar me
moires „verdere strijd no
deloos bloedvergieten beteken
de".
In zijn deel 4 van het „Ko
ninkrijk der Nederlanden in
de Tweede Wereldoorlog", be
schrijft dl-, L. de Jong hoe
generaal Winkelman allesbe
halve verslagen was.
Hoe hij zich verzette tegen
maatregelen van de bezetters
die volgens hem niet door de
beugel konden. Hoe hij de Ne-
KONINGIN WILHELMINA
Waardevolle adviezen van Winkelman
lente uit de Nederlandse ge
schiedenis, zegt een van
Winkelmans vroegere stafoffi
cieren: „Hij was een manhaf
tige, flinke man. Stug en be
paald niet goedlachs maar wel
een uitstekende meerdere met
wie het goed werken was en
die zich bijzonder sterk gedra
gen heeft".