zeeuws
[juffrouw verdegem
Vooral laatste jaar
prachtige
periode
genieten vele faciliteiten
Activiteiten
in Damine,
Sluis en
IJzendijke
j. Lambert
25 jaar
bij St-Eloy
VERLAAT IJZENDIJKE:
BEGIJNHOVEN IN DE KIJKER.......
streek
Groeten van
Monica Vroom
Knipoogje
uit
Vlaanderen
Lnderdag 21 juni 1973
Ditmaal weer een brief van Monica Vroom. Het zal
een van haar laatste zijn, die ze in de Verenigde Staten
voor de lezers van deze rubriek schrijft, want haar
jaartje studeren in Amerika is haast om. In deze hrief
heeft Monica het over de vele faciliteiten, waarvan rnet
name studenten in Califomië kunnen profiteren. Het
woord aan Monica:
aal fonds om de studie van
een collegestudent te beta
len.
Voor degenen, die geen
topprestaties weten te leve
ren of om geldelijke redenen
de privé-colleges niet aan
kunnen, zijn er de goedkope
state-colleges (eigendom van
de staat). Speciaal de twee
jarige Junioroolleges bieden
een grote uitkomst. Het eni
ge waar je je eigen geld voor
moet uitgeven zijn die boeken.
Elke student heeft minstens
één baantje om wat ruimere
armslag te hebben en velen
moeten alle onkosten zelf be
talen omdat de ouders niet
helpen bijdragen.
Zodra je een dag in Cali
fomië woont, kun je dit gra
tis onderwijs volgen. De Ju
nior-colleges worden dan ook
drukbezocht. Hetzelfde geldt
voor het Welfare-programma.
Eén dag in Califomië wonen
is voldoende om je voor deze
voorzieningen, die voor dege
nen, die geen enkel inkomen
hebben zijn getroffen, in
aanmerking te laten komen.
Van de staat krijg je een
bepaald bedrag per maand
en bijstand op vele gebieden.
Onder andere wat voedsel
betreft. Om er zeker van te
zijn dat het geld niet aan
alcohol en tabak wordt uitge
geven worden er bonnen
verstrekt. Bij de kassa kun
je deze „foodstamps" inleve
ren en zo de etenswaar mee
naar huis nemen. Verder
hoef je geen enkele dokters
rekening te betalen.
Nu zijn er nog mensen, die
net te veel verdienen om „om-
Calfornië is behalve we
gens het klimaat en land
schap nog om andere rede
nen een geliefde staat. Want
vergeleken met vele andere
staten zijn de sociale voor
zieningen vrij goed. Studen
ten, die met financiële pro
blemen zitten kunnen er rij
kelijk van profiteren.
Oailfornië bezit twee soor
ten colleges en universiteiten
(het niveau van een univer
siteit ligt hoger dan dat van
een college). Ze worden na
melijk of door de staat of
door privé-instellingen be
heerd. De toelatingsgelden
voor de laatste en de kosten
gedurende het jaar zijn aan
zienlijk. Daardoor kunnen
uitstekende leerkrachten
worden aangetrokken en
krijgt de school zijn goede
naam.
Kun je het echter financi
eel niet aan, dan zijn er nog
mogelijkheden om voor een
studiebeurs in aanmerking te
komen. Deze studiebeurzen
variëren van bijdragen in de
kosten tot het volledig beta
len van alles, inclusief extra
zakgeld. Beurzen worden
verstrekt aan schollieren, die
of goede schoolresultaten be
halen of een geweldige spor
ter zijn, hetgeen verreweg
het voordeligst is. Vooral
voor de „footballer", die gra
tis bijles krijgt wanneer door
de training zijn cijfers in het
gedrang komen. Plaatselijke
clubs hebben vaak een speci-
welfare" te zijn. Zij genieten
veel minder voorrechten en
moeten belasting betalen.
Daardoor zijn ze eigenlijk
slechter af dan degenen, die
helemaal niet werken. Om
de pijn te verlichten en
steun te geven heeft de Sa-
cramento-country (Califomië
'is in countries verdeeld, die
zoals provincies in Nederland
zelfstandig beslissingen kun
nen nemen) een nieuw pro
gramma opgezet. Iedereen is
welkom en kan ervan profi
teren, maar wel blijft de re
geling speciaal voor de ge
zinnen met lage inkomens
bedoeld.
Een houten gebouwtje In
een minder welvarende wijk
in Sacramento is als kliniek
ingericht. Een aantal gediplo
meerde dokters en verpleeg
sters onderzoeken en behan
delen alle ziekten en
kwaaltjes. Ook is er gelegen
heid om psychologen en psy
chiaters te raadplegen. Dit
alles wordt geheel door de
country gefinancierd. Je hoeft
niet voor het onderzoek te
betalen en de meeste medi
cijnen zijn gratis.
Een andere, bijzonder nut
tige instelling is de kliniek,
die verschillende avonden
per week open is. Hier kun
nen de jongeren terecht.
Highschoolleerlingen mogen
er binnenlopen en krijgen,
alweer gratis, elk onderzoek
en alle informatie die ze
maar willen. Vooral op het
gebied van sex, geslachts
ziekten, zwangerschap en het
voornaamste: voorbehoeds
middelen en gezinsplanning.
Je ouders worden er niet van
op de hoogte gebracht als je
in de kliniek bent geweest.
Alleen als je de pil wilt en
je bent nog geen vijftien,
dan ben je verplicht je ou
ders mee te brengen. Door
dit programma en goede ge
sprekken hoopt men het aan
tal gedwongen huwelijken en
ongetrouwde moeders te be
perken. Er zijn nogal wat
huwelijken, die binnen een
jaar na de Highschool geslo
ten worden, vaak een reden
om het huis uit te kunnen.
Maar bij deze jongeren ligt
het scheidingspercentage het
hoogst. En in deze tijd van
overbevolking is het verstan
dig dat het aantal kinderen
een beetje beperkt wordt, in
ieder geval de ongewenste.
Daarom probeert de country
te helpen waar mogelijk is.
eindredactie
bas augustijn
(Van een onzer verslaggevers)
IJZENDIJKE „Dit laatste schooljaar dat ik meemaak
ijs een prachtig jaar geweest. Door de beginnende samen-
I voeging van de IJzendijke r.-k. lagere scholen had ik al-
I leen maar de tweede klas 15 kinderen in totaal en dat is
I ontzettend leuk werken". Juffrouw Eugenie Verdegem,
ia april dit jaar 65 jaar gewojrden, gaat een punt zetten
I achter haar langdurige loopbaan als onderwijzeres aan de
jongensschool in IJzendijke. Vandaag zal de IJzendijkse
gemeenschap beslist tonen, tijdens receptie en officiële
1 feestviering, hoezeer men de inzet en werkkracht van
I juffrouw Verdegem al die 45 jaren dat zij hier stond, op
prijs heeft gesteld.
,Maar nu zet ik er echt een
punt achter. Ik ben vast van
plan na mijn pensionering niet
meer in te vallen. Ik heb geen
Hl met tegenzin mijn werk
jjer op school gedaan, maar
I ergens ben ik nu toch wel blij
I dat bet zover is, dat ik er mee
I kan uitscheiden".
In die 45 jaar heeft zij twee
ihoolhoofden meegemaakt.
I jaar lang meester Cornells
nu 12 jaar bij de heer Lips,
lo'n langdurige samenwerking
werkt een goede geest natuur
lijk wel in de hand en ik heb
dan ook nooit behoefte ge
voeld naar een andere school
over te stappen". Zij woonde
al die jaren in Biervliet, maar
(werkte in IJzendijke.
Tegen de dag van vandaag
leeft zij wel enigszins opge
ien. „Niet tegen receptie of
kindermiddag. Maar dat of-
iële gedeelte ligt me wel
i beetje zwaar". Veel waar
ing heeft zij voor de mede-
;king die zij in de afgelopen
van de zijde van IJzen-
heeft mogen ondervin-
„De vriendschap van kin-
,1 en ouders en collega's
tbben. gezorgd dat hier op de
altijd een leuke sfeer
heeft geheerst en ik zal bij
voorbeeld de kinderen toch
wel missen".
45 jaar lang heeft zij de
eerste en tweede klas onder
haar hoede gehad. „Vaders en
toons hebben bij mij in de
gezeten en wanneer de
inderen voor een nieuw
schooljaar werden aangemeld
wist ik dikwijls op het gezicht
al te zeggen van wie het er
een was, want ik heb hele
families hier op school ge
ld".
Van tijd tot tijd komt zij
oud-leerlingen tegen. „Pas nog
een heertje bij de bushalte.
OOSTBURG De heer J.
ifflnhert, administrateur bij de
scholengemeenschap Sint-EIoy
i Oostburg is op 1 augustus
jaar in dienst van de
school. In besloten kring zal
Meraan op 28 juni worden
Nacht.
Oe heer Lambert begon zijn
loopbaan bij de school als
amanuensis-concierge bij di-
recteur Spierenburg in IJzen-
mjke. De gehele ontwikkeling
jan het kleine r.-k. h.b.s.-je
'°t grote scholengemeenschap
ïaJi heden is door hem ge
bigd en in zekere mate ook
"geleid. In het administratie-
['e wcrk is hij als het ware
wnzelf gerold. „Het had mijn
Meresse", zo verklaarde hij.
be heer Lambert, een ui-
bescheiden mens, vindt
W f 25 iaar bij de school
u™!.. N®n verdienste van
j, j0]n en bet liefst zou hij
In. zo «eruisloos mogelijk
voorbijgaan.
vj* huidige rector, drs. a.
.ij"tirp is het hiermee be
ne .ï.ns- -Het is een
sli«t ,elziJfl|S mens, die be-
mav eens 'n de bloemetjes
W ,^rde" sezet en dat zul-
accui? dan ook doen. Zijn
j»rt. se' zii" streven naar
z'in grote kennis
»»kW toewijding en
teil J Z1J1* absoIute integri-
«maJti yaliteit bebben hem
v0t de steunpilaar
hand bestuur, de rechter-
t"owensmde rect0r' de ver'
man en belangenbe-
jfts. n,tVan personeel en ou
nce u-, ma? best eens ge-
lirp, a'dus drs. Van
Hij zei: dag juffrouw Verde
gem en toen bleek het een
oud-leerling te zijn die al
meer dan 18 jaar in Groningen
woonde. Ik had hem toch wel
herkend".
In haar lange loopbaan als
onderwijzeres heeft zij ook de
kinderen zien evolueren. „De
kinderen van nu zijn veel wij
zer dan vroeger. Dat komt
door de televisie. Als ik vroe
ger het woordje ramp moest
uitleggen dan had ik proble
men met de omschrijving,
maar nu zien de kinderen da
gelijks rampen op de t-Vc Ze
zijn tegenwoordig ook sponta
ner en komen sneller voor hun
mening uit. Vroeger waren de
kinderen beslist verlegener".
Hoewel zij nu niet meer
naar school zal gaan, helemaal
zonder werk blijft ze niet zit
ten. „Al jaren haal ik contri
buties op voor Lourdesreizen
voor zieken en gehandicapten.
Dat blijf ik doen. Ik zit ook
nog in het Wib-Gele Kruis en
ben zelatrice van de Pauselij
ke Missiewerken. Dat blijf ik
doen, maar ik neem er beslist
geen baantjes bij".
De collega's op school zullen
nu een andere koffiezetster
krijgen en de kinderen van
buiten IJzendijke zullen vol
gend jaar onder ander toezicht
„overblijven", want dit was
een van haar taken. „Zodoen
de was je eigenlijk een hele
dag met de kinderen bezig,
wat vooral de laatste jaren
soms toch wel een opgaaf
was".
Vandaag zal IJzendijke zijn
juffrouw Verdegem uitwuiven,
's Morgens wordt begonnen
met een eucharistieviering in
de kerk, waarna het officiële
gedeelte van het afscheid zal
beginnen. Ongetwijfeld zullen
haar veel lof worden toe
gezwaaid. 's Middags is het
de beurt aan de schoolkinde
ren die, zonder dat juffrouw
Verdegem op de hoogte zal
zijn, beslist iets ingestudeerd
hebben. Van 17.00-19.00 uur
tenslotte zal voor oudleerlin
gen en verdere belangstellen
den een receptie worden gege
ven in hotel Lievens.
„Juf" Verdegem voor haar klas.
9 De geest van Uilenspiegel
wordt weer vaardig over Dam-
(Vaeen onzer verslaggevers)
damme-sluis-ijzen-
DIJKE In de komende zo
mermaanden staan in de di
verse op het toerisme afge
stemde plaatsen weer verschil
lende activiteiten op het pro
gramma.
Het historische plaatsje
Daimme zal een van meest il
lustere inwoners weer eens in
het zonnetje zetten als van 15
juli tot 15 augustus een „Ui-
lenispiegeihnaand" wordt ge
houden. Gedurende die maand
zal in de feestzaal van de
gemeentelijke jongensschool
een kleurendiamontage onder
de titel „Ontdek Damme"
doorlopend worden geprojec
teerd-
In dezelfde zaal vindt ook de
tentoonstelling plaats die dit
jaar als hoofdthema krijgt
„Damme in de schilderkunst".
Reeds veel kunstenaars heb
ben hun medewerking hieraan
beloofd, waaronder Eugeen
Darnane, Nand Depondt Suzan
ne Bolland-van de Weghe en
nog vele anderen. Naast schil
derijen en aquarellen waarop
een of ander hoekje van Dam
me is weergegeven, zullen nog
talrijke foto's, boeken en kran
teknipsels worden geëxpo
seerd in verband met de boei
ende geschiedenis van Damme,
Tijl Uilenspiegel en niet te
vergeten Jacob van Maeriant,
die als secretaris van de Gra
ven van Holland de Neder
landse literatuur onschatbare
diensten heeft bewezen.
Ook 's avonds zal in Damme
het een en ander te doen zijn.
Gedurende de Uilenspiegel-
ma and zullen in de verlichte
ruïnes van de Damse Onze-
Lieve-Vrouwekerk kleinkunst-
programma's worden gepre
senteerd. Dat gebeurt op de
zondagen 15 en 22 juli, 5 en
12 augustus en op woensdag
15 augustus. Steeds wordt om
20.00 uur begonnen.
Ook in Sluis zal In de maan
den juni, juli en augustus het
een en ander te beleven zijn.
Van tijd tot tijd zullen muzi
kale rondwandelingen plaats
vinden en in juli en augustus
zullen door meester-beiaardier
professor Ephrem Delmotte po
pulaire concerten worden ge
geven op de beiaard van het
stadhuis. Dit gebeurt iedere
woensdag van 16-17 en 20-21
uur.
Regelmatig zullen voorts
tentoonstellingen worden ge
houden. Van 15 juni tot 15
september exposeren Jos. But
en Raymond de Meester de
Betzenbrouck schilderijen en
beeldhouwwerk in het voorma
lige raadhuisje van St.-Anna
ter Muiden. In de raadskelder
van het Belfort in Sluis expo
seert van 7-16 juli schilder
Frans Bakker uit Den Haan
(B), van 18 juli-15 augustus
schilderijen van Omer van
Vosselen uit Beveren-Waas
(B) en van 15 augustus - 5 sep
tember exposeert Gilbert Lin-
gler uit Oostende (B).
In IJzendijke viert op 7 Juli
de folklore hoogtij. Om 9.45
wordt die dag begonnen met
een feestelijke optocht waarbij
de drumband Jeugdbelangen
'n 14-tal ringrijders burge
meester A. Schipper zullen be
geleiden die in 'n boerensjees
het C.H.V.-terrein en de Markt
zal bezoeken.
De gehele dag viradit een ring-
rijdierij plaats met boeren
paarden. Daarbij zal onder
meer gestreden worden om
een vat bier. Klompenmaker
R. Impens zal tussen de be
drijven door zijn oude am
bacht beoefenen. Er zal een
duivenlossi-ng plaatsvinden, ge
organiseerd door Steeds Snel
ler en „Kunst en Genot" houdt
een handboogschieting op de
liggende wip. Kunstenaars
zullen bezig zijn, kantklossen
wordt gedemonstreerd, evenals
het stoelen matten, netten boe
ten, vlechten van bijenkorven
en smeedwerk.
's Avonds wordt een voor
stelling gegeven in het jeugd-
gebouw van de stree-kfilm
„Jaontje". De jeugd tenslotte
kan meedoen aan een teken
wedstrijd.
Dit jaar staan in België
vooral de begijnhoven in de
belangstelling. Commissies,
die tot taak hebben te waken
over de instandhouding van
natuurschoon, historische mo
numenten en gebouwen heb
ben met name 1973 gepromo
veerd tot het jaar der begijn
hoven.
Het succes van 1972 als
„jaar der kastelen" werkte
blijkbaar zo aanstekelijk dat
het idee vaste vorm kreeg
om door gecoördineerde initi
atieven meer waardering op
te wekken bij het grote pu
bliek voor de „cultuur-histo
rische" monumenten, zoals
men dat in bombastische taal
uitdrukt. Het is natuurlijk
nooit te Iaat om goed te
doen, maar men kan zich
toch afvragen of dit initiatief
vroeg genoeg komt. Het is
waar: belangstelling voor
wat vroeger was is in brede
re kring pas sinds een paar
jaar tot leven gekomen toen
men tot de conclusie kwam
dat door het aanpassen van
de steden aan het autover
keer het eigen karakter van
die steden en de leefbaarheid
in het gedrang kwamen.
Maar anderzijds is het ook
zo dat van de talrijke begij
nenhoven, die de Nederlan
den en vooral dan Vlaande
ren vroeger telden, maar
weinig of geen in hun oor
spronkelijke staat zijn be
waard gebleven. Het mooiste
voorbeeld is het groot be
gijnhof in Gent, het St. Eli-
sabeth-begijnhof, waarvan
momenteel de, nog overblij
vende panden één voor één
van de hand worden gedaan
door de commissie van open
bare onderstand. Gelukkig
zijn er nog mensen in Gent,
die het op prijs stellen in het
centrum van de stad in een
omgeving te wonen, waar
geen verkeer is. Het gebrek
aan comfort en de verplich
ting dat er niets aan het
aanzien van de kleine wonin
gen mag worden veranderd,
nemen zij op de koop toe.
Vroeger was dit begijnhof
het grootste van de Neder
landen. Het was een stad in
de stad. De Franse revolutie
bracht met zich mee dat alle
kerkelijke goederen ver
beurd werden verklaard. Zij
werden eigendom van de
commissie van de burgerlijke
godshuizen, waaruit later de
Belgische commissies van
openbare onderstand zijn
ontstaan. Nadat tijdens de
korte vereniging met Neder
land in Vlaanderen de kans
ontstaan was op een herstel
van de begijnhoven, kwam
het tussen stadsbestuur van
Gent en de begijnen reeds
vlug tot conflicten. Onder
Willem I der Nederlanden
hadden zij nog wel de toe
stemming gekregen om het
habijt weer te dragen. Ook
genoten de Gentse begijnho
ven tot 1830 een voorkeurs
behandeling, hetgeen te dan
ken was aan het feit dat het
Gentse gemeentebestuur fel
orangistisch was.
Het begijnhof vormde ech
ter ook een beetje een staat
in de staat en in het onaf
hankelijke België nam de
overheid dat niet meer. Eén
en ander had tot gevolg dat
de begijntjes de aanzegging
kregen hun woningen te ver
laten. Het merkwaardige Eli-
sabeth-begijnhof kreeg ande
re bewoners. Zelfs werden er
cafés in geïnstaleerd. Brede
straten kwamen er in plaats
van de enge, intieme door
gangetjes, waar voorheen
zelfs geen auto kon passeren.
Een merkwaardige getuigenis
van de vroegere levensvisie
was definitief verminkt.
Hoe dit thans wordt be
treurd blijkt wel uit het feit
dat er in Gent nu al geruime
tijd een vereniging bestaat,
die „De Vrienden van het
Oude Begijnhof" heet. In die
kringen worden de kopers
gevonden van de woningen,
waarin de begijntjes huisden.
Aan hun voorzitter, die een
catalogus „Schatten der be
gijnhoven" publiceerde, is
het te danken dat men nu
weet dat er meer dan zeven
tig begijnhoven in België
zijn geweest en 38 in Neder
land en 36 in Noord-Frank
rijk. In Nederland zijn er
alleen begijnhoven in Am
sterdam en Breda overgeble
ven. In Frankrijk zijn ze al
lemaal verdwenen.
Volgens een andere bron,
de uitgave „Vlaamse Begijn
hoven," geschreven door Jo-
9 In St.-Amandsberg bij Gent kun je nog zien hoe de begijn
hoven er vroeger uitzagen. Het is overigens ook een van de
weinige begijnhoven waar men nog begijntjes aantreft.
han van Mechelen en dankzij
medewerking van een bank
gratis verspreid met een op
lage van 35.000 exemplaren,
zouden er nu in Vlaanderen
nog ongeveer 25 begijnhoven
bestaan, die als dusdanig er
kend kunnen worden. Daar
onder is misschien het be
kendste dat van Lier, bekend
via de boeken van Felix
Timmermans. Begijntjes le
ven er nu nog in Antwerpen.
Turnhout, Herenthals, Me
chelen, Kortrijk, Gent en St.
Amandsberg.
In deze randgemeente van
Gent vonden de begijnen, die
verdreven werden uit het
groot St. Elisabeth-begijnhoi.
een toevlucht. Het werd ge
bouwd dankzij een gift van
de hertog van Arenberg,
prins Von Recklinghausen, in
1870. Hij kocht overigens in
Gent ook nog een klein be
gijnhof van het stadsbestuur.
Het welzijn van de begijn
tjes moet hem wel nauw aan
het hart hebben gelegen.
Te St. Amandsberg krijgt
de bezoeker een juiste in
druk van een begijnhof van
vroeger. Onder de 250 bewo
ners treft men nog 40 be
gijntjes aan ,die volgens de
oude traditie leven. De direc
teur is nog steeds een pre
dikheer. Ook is dit „stadje"
nog ommuurd en sluiten de
poorten bij zonsondergang.
Te Dendermonde is er al
leen nog een „grootjuf
frouw". „In 1909" vertelt
zij, „waren wij nog met 37.
In 1959 stierf de laatste me
dezuster." Toch meent zij dat
de begijnbeweging nog een
toekomst heeft. „Jonge vrou
wen gaan samenwonen in
een drukke stad. Zij blijven
zekere geloften getrouw, zijn
sociale helpsters en doen aan
ziekenverzorging en bejaar
denhulp. Wanneer zijn 's
avonds nog tijd hebben zijn
zij verenigd in gebed. Een
leven in geloof en dienst
baarheid dat nauw verband
houdt met de idealen waaruit
de begijnbeweging is ont
staan," zo stelt zij.
C. VAN DER DONK
I /elstraat 22.