iltaten hooi Kernreactor Borssele is kritisch geworden ALLEEN RECHTSTREEKS OORLOGSGEWELD GEVAARLIJK Centrale Borssele eerste commerciële kerncentrale laat ons er maar voor zorgen: PAS WARMTE OVER 14 DAGEN TéhcVi WSÊÊSÊ 'IEKEN Recept van de dag. Maak meer van uw jus met nieuwe Knorr Pikante Jus. tólf" °P Zoom 742 lieuw kinderen Noord-Ierland r Zeeland latende wieldop zaak Commissaris opent nieuwe weg de bank voor iedereen' stad streek Hengstdijk warm ADVISEURS VAN MINISTERS Kleur bekennen in de Delta VRIJ SAAI SANITAIR VAN DEN BERG HULST Toeristenkaart van Walcheren in nieuwe vorm PECHINEY NOODKOELING Donderdag 21 juni 1973 ;ien. Deze klacht bleek te zijn. gedeponeerd bij eniging. bestuur tfan de be- ischool Zeeland zal ver. en brief gaan schrijven ie gemeenten en naar de Isbureaus ter zake van ïgen, die nog geen baan n kunnen bemachtigen, probleem werd aangek ;eld door directeur De oer van de school. melden zien namelijk ïgen aan voor de Be- ischool die nog niet kon- rorden aangesteld op een mtesecretarie. Laat de mten deze jongeren aan- n als stagiaire, zodat ze tudie in ieder geval kun- maken", stelde directeur chipper. „Want de prak- leert, dat deze jongeren n enkele maanden ergens >laats hebben gevonden", arbeidsbureau zal ge- d worden of deze betref, groep niet kan vallen de zogeheten schoolver- regeling, zodat een deel ie studiekosten voor hen ed worden. i een onzer verslaggevers) INKENSZAND- 2CHT De komst van lieuwe groep Noordierse ren naar Zeeland is in n en kruiken. Het pro- ma dat het comité Zee- Helpt Noord-Ierland opgesteld, is rond. Giste- s de Noord-Ierse organi- Cathal Mc.Gabe over ko- vliegen om de laatste ies door te praten met de P. van der Linden en loogerdijk uit Heinkens- en O. de Haan uit ht. maal komt de groep kin- l, 40 in getal, uit London- en wordt ondergebracht gastgezinnen in Kapelle, linge, Schore en Wemel- Het programma bevat keer meer ijuimte voof atie. Dat is het gevolg de ervaring in Heinkens- waar het programma iets erladen was. De? groep zal apelle zijn van '17 juli tot ;ustus. Enkele grepen uit splande activiteiten: een Antwerpen, een dagje sport, Rotterdam, Vlis- handenarbeid in De ie te Kapelle, de Beekse ;n te Hilvarenbeek, Wal- n, Borssele en Strand. Noordierse verbindings- Cathal, Me. Gabe ziet de t van de groep kinderen Nederland niet als va- „Hun verblijf hier opgezet als een trainig hen om samen te leven i hij gisteren. Een derge- training in samenleving betere vruchten af te •on indien die gegeven t buiten de Noord-Ierse ran onze correspondent) ffiS Terwijl mevrouw uit Vlissingen op n]K 58 ter hoogte van Goes itauto passeerde is .op er afgevlogen, w lop vernielde de voorin de personenauto van m n A.K. uit Vlissingen en ondde vervolgens de ster van de personenauto- werd per ambulance w®' hersenschudding °vero it naar het St.-Joanna- uis te Goes. ;n de oet >ek, de J Teil l: AA ■Heerenhoek. oene :ande ïuë van amme. e Pz ande, Voet kenszand, Mz ;ande, Willem lep: Kn Teil. •re van ;sdijk, ■an e Martens •enhoek. Willem Meeste van Vios uit ag vier vogels. ldv0- tweede wip: h001^. Jonge Pz van uit Ovezande, ie Martens van irenhoek, 2e z'l „j van Willem T Jj le bovenkal- l Victoria uit K de 3, 2e bovenkal. J jt van Willem Te";, le onderkal. van Soranus rand, 2e onderkal van Willem Te" ne ^Ove^; 0 de Baar van 3e klep: Jac &e, 1 Zorgvliet ui Jon, 4e klep: G ne 0ve- Te 1 voge"' van V1°& vijf vogels (ADVERTENTIE) Aardappelpuree Mozaïek. Runderlapjes gaar sto- t ven in Knorr Pikante Jus met Kerrie. Aardappel puree bereiden en vermengen met een 1/z ons stukjes ham, V2 ons geraspte oude kaas, gehakte peterselie en een halve fijngesneden ui. Laat daarna de puree in de oven bruin worden. Geef hierbij savooie kool. De nieuwe manier om fijne jusj te maken - samen met Knorr. Vier pikante smaken. Ter kennismaking met i een flinke korting^ Tijdelijk 49 ct. Tomaal, Paprika, Kerrie en Vleesjus. (Van een onzer verslaggevers) De reactor, zo vertelde ons het hoofd van de centrale, ir. A. Tiktak, levert nog geen warmte. Pas over 14 dagen, als de reactor zo'n 3 procent van zijn thermisch en elek trisch vermogen nadert, zal er „een beetje stroom" worden geproduceerd. Binnen zes a acht weken hoopt men de nieuwe centrale, dan op 80 procent van zijn capaciteit werkend, volop aan de stroomproduktie in Zeeland te laten deelnemen. De i-nbe- drijfstelling heeft enkele maanden op zich laten wachten. Volgens de voorzitter van de Raad van Bestuur van de NV PZEM, mr. J.F.G. Schlinge- mann, betekent dit tijdverlies, dat uiteraard ook renteverlies meebrengt, niet, dat tot ta riefsverhogingen zal moeten worden besloten. Op de reactor worden in de komende weken vele natuur kundige proeven uitgevoerd. De PZEM-deskundigen en de bouwers van de centrale zijn er zeker van, dat het geheel veilig kan werken. Een aantal strenge voorwaarden is van Hengelen De hengelclub „De Vogel" zal op zondag 24 juni om halfdrie in het viswa ter „De Vogel" haar eerste clubwedstrijd houden. De wedstrijd duurt drie uur. In schrijving en prijsuitreiking vinden plaats in café P. de Waal. De vooruitzichten voor vrij- dat en zaterdag opgesteld door het KNMI op woensdag om 18 uur: Vrij warm zomerweer. Weersvooruitzichten in cijfers gemiddeld over Nederland: Voor vrijdag: Aantal uren »on: 7 tot 16. Min. temp.: van ongeveer normaal tot 3 graden onder normaal. Max. temp.: van ongeveer normaal tot 4 graden boven normaal. Kans op een droge periode van min- stens 12 uur: 95 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 80 procent. Voor zaterdag: Aantal uren zon: 7 tot 16. Min. temp.: om streeks normaal. Max. temp.: 0 tot 5 graden boven normaal. Kans op een droge periode van minstens 12 uur: 95 pro cent. Kans op een geheel droog etmaal: 90 procent STRANDVERWACHTING De storing, die gisteren voornamelijk in zuidwest-Ne derland wat regen van beteke nis bracht, trekt naar het zuidoosten weg. Vandaag droog met geleidelijk aan het strand weer zonnige perioden oi) een matige wind tussen noord en oost. Temperatuur 18 noord en oost. Temperatuur 18 a 19 graden, zeewater 15 gra den. Vooruitzichten: het weer herstelt zich door de uitbrei ding van een hogedrukgebied hoven Scandinavië, waardoor de kans op een zomers wee keinde vrij groo is Kon sta nz 379 onv., Rheinfel- d®n 264 plus 3. Straatsburg «U - 10, plittersdorf 404 - 9. Maxau 460 - 4. Plochingen 130 3, Mannheim 276 plus 2. Stembach 123 - 9. Mainz 272 - Dingen 157 - 6, Kaub 186 - Trier 237 - 1, Koblenz 180 - 4 Keulen 151 - 8, Ruhrort 3)2 8, Lobith 935 4, Panner- 7i/Se Kop 902 - 3, Nijmegen 2. IJsselkop 851 - 1, Me IJssel 375 - 1, Deventer ï01 - 3, Monsin 5464 12. 1004 3816 84' Belfeld sluis 5P04S- 6 beneden de n,'nsJe waterdiepten in de lleden vermeld op SKEWS'"' si- Uss-iu Amerongen 280, SCP - Doesburg 280, 5?» m°nd Twenteka- D«5\m0nd Twentekanaal Morgen, vrijdag 22 juni: Hansweertg gg en 19 Q5 geuzen 6.27 en 18.35. WeiS?" 5 55 en 18-08- e"ieldmge 7.32 en 19.49 (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG DEN HAAG Volgens de advi seurs van de ministers (de commissie reactorveiligheid en de nationale gezondheidsraad) levert de kernreactor te Bors sele geen gevaren voor de om geving op. Overstromingen kunnen wegens de hooggelegen funde ring van de reactorhal geen kwaad doen. Sabotage wordt uitgesloten door een serie be veiligingsmaatregelen, die angstvallig geheim worden ge houden. Alleen bij oorlogsge weid, dat rechtstreeks tegen de centrale is gericht, is ge vaar aanwezig. Daarom heeft de regering bepaald, dat tij dens oorlogsgeweld (niet; bij dreiging van zulk geweld) de reactor moet worden afgescha keld. Na enkele uren, aldus de toelichting op de eergisteren vrijgekomen vergunning, is de reactorkern dan zo ver afge koeld, dat het gevaar van smelten er van geweken is. Bij oorlogsgeweld hier is wederom de dreiging van oor logsgeweld niet voorzien mogen stralende splijtstofele menten, die uit de centrale komen om naar een „opwer kingsfabriek" te gaan. niet worden vervoerd. Verstoring van het ecologisch evenwicht in de Westerschelde Wordt niet gevreesd. Evenmin ducht men gevaar voor opeen hoping van radioactiviteit in de voedselketen De centrale heeft technische levensduur vain dertig jaar, al dus de deskundigen van de diverse ministers. Na die der tig jaar kan de reactor worden ontdaan van de splijtstaven die er dan nog in zitten. De primaire installaties in de re actorhal blijven dan nog enkele tientallen jaren radio-actief, maar daarna kan men on der bijzondere maatregelen het gebouw desgewenst afbre ken. Zolang de centrale leeg staat is het betreden er van voor onbevoegden verboden en gevaarlijk. Voor de bevolking, aldus de ministeriele verkla ring van gisteren, is voor alle (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Mevr. mr. De Ruyter-De Zeeuw, een be kende Zuidhollandse politica uit Rotterdam, is door het moderamen van de provinciale kerkvergadering van Zeeland verzocht, als inleidster op ie treden in een bijeenkomst die op woensdag 27 juni in de Prins van Oranje te Goes wordt gehouden. Het onderwerp dat daar aan de orde is, is de veelbespro ken cursus „Kleur bekennen in de Delta" een cursus die onder verantwoordelijkheid van het interkerkelijk Delta- beraad is samengesteld. De bijeenkomst waarin over het project „kleur bekennen" wordt gediscussieerd is voor alle belangstellenden toegan kelijk. De bijeenkomst begint om zeven uur en zal rond kwart over negen zijn afgelo pen. zekerheid een evacuatieplan uitgewerkt. De bewindslieden hebben op advies van hun deskundigen, geen reden ge vonden de reactor in Borssele te wantrouwen, nadat met een soortgelijke reactor in Hanforl (V.S.) een catastrofe plaats vond. „Het ging bij het onge luk in Hanforl niet om een mankement aan hét noodkoel- systeem" aldus de ministers. De milieugroepen die zich tegen de inwerkingstelling van de centrale, zoals ook tegen de oprichting er van hebben ver zet, zijn zo blijft uit hun reacties verbaasd over de snelle afwikkeling van de zaak. Zij vrezen dat binnen ver rassend korte tijd tot de bouw van een tweede kerncentrale (ditmaal een met een elek trisch vermogen van 600 Me gawatt) zal worden besloten, en dat de vestigingsplaats we derom Borssele zal zijn. Het probleem van de defini tieve onschadelijkmaking van radio-actief afval is zo ge ven de ministers zelf ook vol mondig toe niet opgelost. „Het gaat echter om relatief kleine hoeveelheden hoog 1 dicactief afval", zeggen zij troostend. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Woensdag 27 juni zal de commissaris der koningin in Zeeland, mr. J. van Aartsen, het laatste ge deelte van de nieuwe provm ciale weg op Noord-Beveland het gedeelte van de nieuwe provinciale weg op Noord-Be veland het gedeelte tot de aansluiting op de weg Goes- Zeelandbrug, officieel ope nen. Dit betekent, dat het sluit stuk van de oost-west-verbin ding op Noord-Beveland vrij wordt gegeven voor het ver keer. Deze doorgaande verbin ding is dan in zijn geheel voltooid. De verbinding is uit gevoerd als een enkelbaans autoweg en heeft een lengte van 16 km. In de toekomst kan de weg als dat nodig mocht blijken, worden ver dubbeld. De totale kosten van het werk beliepen ongeveer 19 miljoen gulden. De nieuwe weg is in vier gedeelten van elk ongeveer vier kilometer aangelegd. Het eerste gedeelte (Veerse Gat- dam-Kamperland) kwam reeds in 1961-1962 gereed. Dit deel is kortgeleden ingrijpend verbeterd, waarbij het aantal gelijkvloers kruisende land- bouwwegen van zes tot nul is teruggebracht. Nu is ook het laatste deel, vanaf deweg Kortgene-Colijns- plaat tot de aansluiting op de weg Goes-Zeelandbrug, ge reed. Het nieuwe wegvak loopt over de gehele lengte langs een binnendijk. Bij de aansluiting is er rekening mee gehouden, dat de weg Goes- Zeelandbrug waarschijnlijk nog' voor 1980 tot volledige autosnelweg zal moeten wor den uitgebouwd. overheidswege geformi Naar de directeur van de PZEM, ir. M.D. Dalebout ons verklaarde, zal er over zes weken een brochure verschij nen, waarin de bevolking over allerlei aspecten rondom de centrale wordt voorgelicht. Het kritische maken van de reactor betekent, dat in het hart van het kogelvormige re actorgebouw, een door auto maten en mensen beheerste kettingreactie in gang wordt gezet een reactie die zich zelf gaande houdt. „Een vrij saaie geschiedenis", zegt ir. Tiktak. „Je ziet niks. Alleen de meetapparatuur verraadt wanneer de kettingreactie zichzelf op gang houdt". Voor de nieuwe centrale geldt een gedetailleerd intern alarmschema, dat aansluit op een complex van bestuurlijke maatregelen, die in noodgeval buiten de centrale van kracht worden. „Alle denkbare onge vallen, van een gebroken been bij een monteur tot de breuk van de grootste koelwaterlei ding in het primaire deel van de reactor, zijn in ons alarm schema voorzien", zegt ir. Tik tak. Gistermiddag omstreeks drie uur is met het kritisch ma ken van de reactor begonnen, doordat men de boorzuur-con- centratie verminderde en de z.g. regelstaven uit de reactor trok. Intussen bracht men het primaire systeem met pompen onder druk, waarbij de opge wekte hitte in de vorm van stoom buiten de reaetorhal zichtbaar werd. In vol bedrijf slobbert de kerncentrale, die 300 miljoen gulden heeft ge kost, ongeveer 65000 m3 koel water per uur uit de Wester schelde op. In het terugge pompte koelwater mag jaar lijks niet meer dan tot een waarde van 15 Curie aan radi o-actieve straling voorkomen. De controle op komende en gaande mensen in de kerncen trale is, sinds de PZEM urani um in huis heeft, belangrijk verscherpt. Mr. Schlingemann verwacht niet, dat Zeeland weldra een tweede atoomcen trale nodig zal hebben. „De industriële groei is voorlopig voorbij", zegt hij. „Het kan echter zijn, dat overwegingen van landsbelang (veel koelwa ter in de Westerschelde) ons op den duur zullen nopen om een tweede centrale, die door de GKN wordt besteld, ook in Borssele te laten bouwen". (ADVERTENTIE) UNIEK IN ZEELAND onze SHOWROOM Van Waesbergliestraat 7-9 (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG De Pro vinciale Zeeuwse VVV heeft juist voor het begin van het hoogseizoen, een toeristenkaart van Walcheren uitgegeven, die met de nieuwste gegevens is bijgewerkt. De kaart (kosten f 2,50) is in 6 kleuren uitgevoerd en heeft een formaat van 50 bij 70 cm. Vooral bij het uitstip pelen van fietstochten en wan delingen op het aan onbeken de binnenweggetjes zo rijke Walcheren, kan de nieuwe kaart goede diensten bewijzen. Jammer is, dat een van de mooiste fietspaden dat langs het kanaal door Walche ren tussen Middelburg en Vlissingen op de kaart ont breekt. evenals de parallel daaraan lopende wandelpa den. De cartograaf beschikte ken nelijk over te weinig ruimte, zelfs op de gehanteerde schaal 1: 40.000. maar het is ook mogelijk dat de ontbrekende toeristische paden niet zijn op genomen omdat het hier „ei gen wegen" van rijkswater staat betreft. Van dit type we gen, die intussen openstaan voor het publiek, zijn er meer op Walcheren en ze liggen dik wijls op de mooiste plaatsen. Misschien een tip voor de vol gende editie van de kaart. HK 1^. p§g|l 1 ik. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG De atoomcentrale Borssele, die thans in bedrijf gaat, is de eerste commerciële kern centrale in ons land. De ver. wachting is, dat hij door meer exemplaren, van gro ter formaat, zal worden ge volgd, en dat het terrein dat de N.V. PZEM, die de ze eerste centrale liet bou wen, in Borssele bezit, de bouwplaats zal zijn. Op 18 september 1970 ver telde de toenmalige directeur van de N.V. PZEM ir. T. Bo- gerd, tijdens een officiële ont vangst van GS: „Wij hebben een terrein van honderd hecta ren aangekocht grenzend aan het industriegebied Vlissingen- Oost en de Westerschelde. Het terrein is zo groot geko zen omdat voor een opwek eenheid gerekend moet wor den met een uitbouwmogeliik- heid tot 5000 a 6000 Mega watt..." Als men weet dat de eerste kerncentrale te Borssele 477 Megawatt elektrisch vermogen heeft, dan kan snel berekend worden hoeveel reactoren ir Bogerd destijds voor ziin geestesoog zag schitteren De tegenwoordige directie van de NV PZEM stelt: „El ke uitbreiding op ons terrein in Borssele zal afhankelijk zijn van goedkeuring door de bestuursorganen. Deze laatste, politieke orga nen, staam onder sterke druk van actiegroepen en hele stro mingen, ook in hun eigen par tijen Voornaamste grief: het afvalprobleem dat zich mani festeert is nog steeds niet op gelost Niemand weet nog waar wij de hoog radio-actie ve resten die bij het proces van energie-opwekkmg met uranium 'of plutonium vrijko men, moeten laten Zolang dat probleem er ligt mogen wij geen atoomcentrales bouwen." De atoomcentrale Borssele, tot welles bouw in 1968 werd besloten door een toen nog weinig kritisch gestemde aan deelhoudersvergadering van de NV PZEM, zou er niet gekomen zijn als de Franse aluminiumfabriek Pechiney zich niet in het Sloegebied had gevestigd Deze continent super-grootverbruiker van elektriciteit, maakte de bouw van een kerncentrale met voor honderd procent geleend geld. rendabel. Ir. Bogert zei des tijds: „Het is een vicieuze cir kel Zonder kerncentrale geen Pechiney zonder Pechiney geen kerncentrale." De moge lijkheid om ten behoeve van Pechiney een op goedkoop aardgas, normale centrale te bouwen, werd de PZEM des tijds door de toenmalige mi nister van Economische Zaken de Block, ontnomen De Block reserveerde het goedkope aardgas liever voor de Neder landse aluminiumindustrie in Delfzijl De prijs waartegen de PZEM elektriciteit aan Pechi ney levert, en die concurerend kon worden gemaakt doordat men de stoute sprong naar de kernenergie heeft gemaakt, is nog altijd een geheim Kerncentrales zijn relatief goedkoop, omdat zij in verge lijking met normale centrales zeer lage brandstofkosten heb ben. die de zeer hoge investe ringskosten ruimschoots goed maken De economische af schrijvingstij d van de centrale is tien jaar De technische le vensduur is dertig jaar, zodat in 1984-1985 de centrale geld begint op te leveren De centrale te Borssele is gebouwd door een consortium, waarin de belangrijkste tech nische club van Duitse her komst is; Kraftwerk-Union (Siemans-AEG), die gebruik maakte van een licentie van Westinghouse, in Amerika Deze licentie is intussen niet meer geldig De PZEM heeft ook geruime tijd optie gehad op een tweede, soortgelijke kerncentrale als de eerste De ze optie is intussen verlopen. Bij de milieugroepen die de centrale met een scheef oog bezien, overheersen de volgen de bezwaren, zoals zij ons gis teren nog eens zeiden; 1 Juridisch is dit gedoe met de centrale een farce De be roepsprocedure tegen de op richting van de centrale bij de Kroon loopt nog, terwijl de reactor nu al op een zacht pitje staat te draaien 2 De Nationale Gezondheids raad heeft de normen voor de lozing van het radio-actieve jodium door de kerncentrale Borssele, viermaal hoger ge steld dan de stralingsadvies dienst van de Amerikaanse commissie voor de atoomener gie heeft gedaan 3 Het afvalprobleem is nog niet voldoende opgelost 4 Bij een eventuele echte ramp is de schade aam de om geving niet te vergoeden, om dat het dan om miljarden gaat (in zo'n geval komt het ram penfonds in actie, hebben de ministers laten weten) 5 Wij weten nog niet precies hoe het zit met de cummula- tie-effecten, bij jarenlange opeenhoping van op zichzelf geringe doses radio-activiteit, in het menselijk organisme De Vereniging Milieudefen sie te Amsterdam gaat in elk geval prompt in beroep tegen de nu verleende vergunning De Vereniging Milieuhygiëne Zeeland zal niet lang op zich laten wachten eer zij een der gelijke stap zet De belangrijkste voorwaarde die dé regering intussen aan de NV PZEM heeft gesteld is, dat de reactor niet verder mag worden opgevoerd dan tot 80% van zijn capaciteit Deze voorwaarde is gesteld omdat er een meningsverschil tussen theoretici bestaat over de vraag of het noodkoelsysteem van een reactor in geval van een maximum-catastrofe vol doende snel en grondig rea geert Men heeft dit nog niet in de praktijk kunnen uitproberen, omdat zulks veronderstelt dat men een reactorkern laat smelten, om te zien wat er dan gebeurt Voor zo'n proef, waarvoor reactoren rijkelijk duur en gevaarlijk zijn, wor den overigens op dit moment in Amerika voorbereidingen getroffen f (ADVERTENTIE) buitenlands geld reisverzekering bMaak Rabobank-zo noemen zich voortaan Raiffeisenbanken en Boerenleenbanken

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 3